Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Nedir?

Günümüzde hemen hemen her işletme ve kurumun yapması ve uygulaması gereken işlerden biri de halkla ilişkiler faaliyetleridir. Birincil hedef olan kâr elde edebilme isteği, 1950'lerden itibaren belirlenen ikincil hedeflerle birlikte farklı bir hedef zincirini meydana getirmiştir. Bu hedeflerden biri de belli hedef kitleye ulaşmak ve kârı dolaylı yoldan sürdürmektedir. Peki bu hedef kitle ile olan iletişim, bugün sıklıkla kullandığımız hangi alanı ortaya çıkardı dersiniz?

Tanımında iletişim gibi pek çok versiyonunu gördüğümüz halkla ilişkiler, belirlenen ya da belirlenecek olan hedef kitle ile iletişimi başlatma, geliştirme ve sürdürme faaliyetlerinin bütününü ifade eder. Gelişen ve yenilenen bir alan olarak hedef kitleye sahip olacak her işletme ve kurum için büyük ya da küçük halkla ilişkiler çalışmaları yapılması gerekiyor. Bugün sokakta yürürken elinize tutuşturulan tanıtım içerikli bir broşür, sosyal medya postu, yazdığınız bir tweete cevap veren kurum, halkla ilişkiler yapıyor demektir.

Halkla ilişkilerin ayrı ama bağlantılı olduğu pek çok disiplin ve alandan söz etmek mümkün. Özellikle halka ilişkiler ve reklamcılık ile tanıtım alanları sıklıkla birlikte kullanılır ve bu birlikteliğe uygun pek çok eğitim programı da vardır. Dünyada ve ülkemizde yer alan eğitim programları, ileride birer iletişimci yetiştirme amacını taşısa da halkla ilişkiler konusundaki eksiklikler ve yanlış anlamalar da göze çarpıyor. Bunun önüne geçmek ve bu alanda çalışmak isteyenleri bilgilendirecek yazımızda; halka ilişkiler ve reklamcılık -tanıtım alanı ve bölümünden söz açarak günümüzde ve gelecekteki halkla ilişkiler alanından söz edeceğiz.

Halka İlişkiler ve Tanıtım Ne İş Yapar?

Halkla ilişkiler alanının detaylarını irdelemeden önce kısaca halkla ilişkiler nedir  bunun üzerinde durmak gerek. Bir kurum, işletme ya da marka yönettiğinizde ürettiğiniz hizmet ve ürünü, belirli bir kitleye ulaştırmanız gerekiyor. Halkla ilişkiler de burada devreye girerek belirli olan ya da belirlenecek hedef grupla iletişimi, etkinleştirme çabasını sağlıyor.

Kurumun ya da işletmenin kendini tanıtması, hedef kitleyle fayda odaklı iletişimi sürdürmesi ve hedef kitlede muhakkak olumlu izlenim yaratması halkla ilişkiler faaliyetleridir. Şunu da belirtmek gerekir ki halkla ilişkilerdeki "halk" işletmenin belirlediği geniş olmayan hedef gruptur. Örneğin, hizmet sağladığınız alanda sadece genç kadınlara yönelik bir markayı ya da hizmeti yönetiyorsanız buradaki kitle, sizin hedefinizdir. Hedef kitle ne kadar daralırsa neyi nasıl yapacağınız da iyi anlaşılır ve dar hedef kitleye ulaşmanız da kolaylaşır.

Halka ilişkilerden ne anlamamız gerektiğini öğrendiğimize göre halkla ilişkiler ve tanıtım ile reklam alanlarına da giriş yapabiliriz. Temelinde iletişim yatan bir alan olarak halkla ilişkiler, pek çok iletişimle alakalı alanlardan etkilenir ve birlikte çalışır. Reklam, tanıtım, sosyal medya, turizm, kriz yönetimi, marka yönetimi gibi alanlar halka ilişkilerle iç içe ve bazıları da ayrılmaz bir bütündür.

Halkla ilişkiler, hedef kitle davranışını olumlu yönde etkilemek ve iletişimi iki yönlü sürdürmeyi amaçlar. Reklam, halkla ilişkilerden farklı olarak kısa dönemli, kitleye görsel ve duyusal hitap eden, zaman ve mekân satın alarak ürünü ya da hizmete satmaya yönelik çabadır. Halkla ilişkilerde ise çalışmalar uzun dönemli sürdürülür ve ürün satmak gibi bir dertten ziyade, işletmenin iletişimini olumlu yönde sürdürmeyi sağlar. Yalnız bu iki alanda birbiriyle atışan değil, birlikte çalışılmasında yarar olan alanlardır. İş tanıtıma geldiğinde de tanıtmaya yönelik, halkla ilişkiler departmanı kitle iletişim araçlarında yer alacak medya aracını ve türünü belirler. Tanıtımı yapılacak olan şeyin, nasıl yer alması gerektiği ile hedef kitle için ne ifade edeceği, halka ilişkilerin konusudur.

Halkla ilişkiler çalışmaları içinde tanıtım yapılacaksa iletişimin nasıl planlanması gerektiği önemli bir konudur. Bunu reklam yöntemiyle ya da sosyal medya üzerinden yapmak bir tercihtir. Burada tercihi halkla ilişkilerdeki uzun dönemli iletişime bakarak yapmak mümkün. Hedef kitle ile olan iletişim ilişkilerine bakarak nasıl yöntem ve araçlardan yararlanacağınızı bulabilir ve nihai yöntemi deneyebilirsiniz.

İşletme için hedef kitle her şeydir. Buna yönelikte yapılacak iletişim çalışmaları, halkla ilişkilerinin alanına girer. İşletmenin kendisini tanıtma ve yaratacağı değeri tanıtabilme, hedef kitlesine geri dönüş sağlayabilmesi, günümüzde halkla ilişkiler ve tanıtım alanının yaptığı iş bütünüdür.

Halkla İlişkiler Bölümü

Son yıllarda hemen hemen her kurumun bir halkla ilişkiler departmanına sahip olduğunu biliyoruz. Küçük ölçekli işletmelerde ise bu durum biraz daha yavaş seyrediyor. Yine de işletme mantığına sahip, hedefleri olan bir işletmenin imajını olumlu yönde sürdürme çabası, halkla ilişkiler alanına giriyor. Buradan hareketle dünyada hakkı verilmesi gerekilen bir meslek dalı olan halkla ilişkiler, eğitim sektörünün de dikkatini çekerek önemli bir disiplin hâlini almıştır. Ülkemizde de halkla ilişkiler; halkla ilişkiler ve tanıtım, halkla ilişkiler ve reklamcılık adıyla üniversite ön lisans ve lisans düzeyinde eğitim verilmektedir. Yüksek lisans ve doktora seçenekleri de istenmesi hâlinde tercih edilebiliyor.

Ülkemizde tam anlaşılmayan ve eksik değerlendirilen bir alanda çalışmak, tercih etme noktasında kararsız kalmanıza sebep olabilir. Buna rağmen üniversite ve hatta lise sıralarında kendinizi bu alanda geliştirmek için fırsatlar da söz konusu. Öncelikle meslek liselerinde halkla ilişkiler alanını tercih ederek sektöre hızlı bir giriş sağlayabilirsiniz. Lisedeki halkla ilişkiler öğretmeniniz sektörün ve eğitimin içinden gelen biri olduğundan destek alarak bu alanda iş arayabilirsiniz. Yine lise ve üniversite yıllarında staj yapmak, çok büyük önem taşıyor. Özellikle halkla ilişkiler ve reklamcılık alanında deneyim sahibi olmak, ajanslar bazında istenilen bir özellik.

Üniversite tercihi öncesi halkla ilişkiler alanında çalışma niyetiniz varsa tanıtım mı reklamcılık alanına mı yönelmek istediğiniz de önemli bir değerlendirmedir. Şunu bilin ki tanıtım da okusanız bir iletişim alanı olarak reklam derslerini göreceksiniz. Aynı şekilde reklamcılık bölümünde de tanıtıma yönelik halkla ilişkiler pratiklerini öğrenerek mezun oluyorsunuz. Fikir vermek açısından halkla ilişkiler ve reklamcılık okumak, daha mantıklı ve ders içeriği açısından da sektöre daha yakın olabilmenizi sağlıyor. Her iki alanda da kendinizi geliştirme ve kendinizi görme, hangi alana yakın olacağınızı belirleyecektir. Aşağıda yer alan reklamcılık ve tanıtım eğitimi veren üniversiteleri de inceleyerek bir değerlendirme yapabilir ve üniversitelerin web sitelerindeki ayrıntılı bölüm içeriğine bakabilirsiniz.

Halkla İlişkiler ve Tanıtım Eğitimi Veren Üniversiteler

• Ankara Üniversitesi

• Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

• Akdeniz Üniversitesi

• Atatürk Üniversitesi

• Başkent Üniversitesi

• Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi

• Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

• Dicle Üniversitesi

• Ege Üniversitesi

• Erciyes Üniversitesi

• Fenerbahçe Üniversitesi

• Fırat Üniversitesi

• Gümüşhane Üniversitesi

• Gaziantep Üniversitesi

• Giresun Üniversitesi

• Haliç Üniversitesi

• İstanbul Üniversitesi

• İnönü Üniversitesi

• İstanbul Gelişim Üniversitesi

• İstanbul Aydın Üniversitesi

• Kocaeli Üniversitesi

• Karabük Üniversitesi

• Kadir Has Üniversitesi

• Maltepe Üniversitesi

• Marmara Üniversitesi

• Ondokuz Mayıs Üniversitesi

• Pamukkale Üniversitesi

• Sivas Cumhuriyet Üniversitesi

• Selçuk Üniversitesi

• Süleyman Demirel Üniversitesi

• Yeditepe Üniversitesi

• Yakın Doğu Üniversitesi

Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Eğitimi Veren Üniversiteler

• Atılım Üniversitesi

• Anadolu Üniversitesi

• Çankaya Üniversitesi

• Beykent Üniversitesi

• Beykoz Üniversitesi

• İstanbul Ayvansaray Üniversitesi

• Sakarya Üniversitesi

• Aydın Adnan Menderes Üniversitesi

• Yaşar Üniversitesi

• İzmir Ekonomi Üniversitesi

• İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi

• Trabzon Üniversitesi

• Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi

• Uşak Üniversitesi

• Necmettin Erbakan Üniversitesi

• Aksaray Üniversitesi

• Kastamonu Üniversitesi

• İstinye Üniversitesi

• İstanbul Arel Üniversitesi

• İstanbul Medipol Üniversitesi 

• İstanbul Ticaret Üniversitesi

• İstanbul Gelişim Üniversitesi

• Kırgızistan- Türkiye Manas Üniversitesi

• Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

• Nişantaşı Üniversitesi

• Okan Üniversitesi

• Doğu Akdeniz Üniversitesi

Günümüzde ve Gelecekteki Halkla İlişkiler

Halkla ilişkiler ve reklamcılık alanı, gelişmelere açık ve yenliğe uygun bir meslek dalı. Dijitalleşme odaklı bir çağda da halkla ilişkiler, teknolojiden etkileniyor. İletişimin bir alanı olarak yeni iletişim teknolojilerine uyum sağlamak ve kullanmak, bu alanda çalışacakların bir adım önde olmalarını sağlayacak. Bilhassa bu alandaki şirket ve ajanslara baktığımızda sosyal medya reklamcılığı, imaj çalışmaları, marka uygulamaları, stratejik halkla ilişkiler odaklı bir anlayış kendini gösteriyor.

Geleneksel halkla ilişkiler tanımı olarak yalnızca hedef kitle ve iletişim odaklı değil, marka, imaj ve algı yönetimi, kamuda halkla ilişkiler uygulamaları gibi konular da bu alana dahildir. Özel sektör odaklı yürütülen halkla ilişkiler ve reklamcılık, tüketici davranışları, araştırma- analiz, stratejik çalışmalar ve hedef kitle ile sosyal sorumluluk projelerine ağırlık vermiş durumda. Her konu dahilinde halkla ilişkiler, başvurulması gerekilen önemli bir departman ve disiplin alanıdır. İşletme, müşteri ilişkileri, pazarlama, gazetecilik, yeni medya gibi sektörler, halkla ilişkileri etkiler ve etkilenir.

Kamu sektörüne baktığımızda ise belki de en çok lazım olan departman, halkla ilişkilerdir. Bunun yerine genellikle çağrı merkezi ya da müşteri hizmetleri gibi alanlar, kamuda yer alır. Halbuki halkla ilişkiler bu alanlardan daha genel olarak kamu kurumunun faaliyetlerini, geri dönüşlerini, etkinliklerini ve bilgilendirme çalışmalarını yürütür. Ülkemizde de son yıllarda sosyal belediyecilik anlayışıyla halktan kopmayan, onu önemseyen ve bilgilendiren bir kamu anlayışı yerleşmeye başladı. Özellikle sosyal medya aracılığıyla kullanıcıların istek, şikayet ve ihtiyaçlarına kısa sürede geri dönüş yapılıyor ve bilgilendirmeye gereken önem veriliyor.

Yine de ülkemizde halkla ilişkiler ve reklamcılık alanları, tam olarak kendini sektörde ifade edemiyor ve iş olanakları da buna bağlı genişleyemiyor. Önemli bir  başka sorun da verilen halkla ilişkiler ve reklamcılık eğitimi sonrası eksik deneyim sıkıntısı. Bunun önüne de geçmek için üniversite eğitiminde farklı reklam ve halkla ilişkiler alanlarında kendinizi geliştirmeniz gerekiyor.

Grafik tasarım, yeni medya teknolojisi, içerik uzmanlığı, marka yönetimi ve dijital pazarlama  gibi alanlar bilginize bilgi katar ve iş bulma süreciniz de kolaylaşır. Halkla ilişkiler alanında çalışmak isteyenler ile bu sektöre yakın sektörde çalışanlar için de uzaktan eğitim ile sertifikalı programlar büyük önem taşıyor. Eğitim sonunda başarılı olmanız durumunda sertifika alabileceğiniz halkla ilişkiler kursu ile, önemli kavramları ve uygulamaları öğrenebilir, alandaki son gelişmelerden de haberdar olabilirsiniz.