Koçluk Nedir? Nasıl Yapılır?

Adını spor alanından çıkartıp her alanda duymaya başladığımız koçluk, birçok kullanımda yararlanacak bir kavram olarak iş ve eğitim alanlarında etkin olarak kullanılmaya başlandı. Koçluğu; bireylerin mevcut performansını ve potansiyelini geliştirmeye yardım eden bir süreci yönetmeye çalışan bir kavram olarak tanımlayabiliriz. Daha çok spor alanından aşina olduğumuz anlamından ve pozisyonundan farklı olarak koçluk, birey ile koçun karşılıklı iletişimine de bağlı olarak danışanın kişisel hedefleri ve potansiyelini ortaya çıkarmasına yardımcı, karşılıklı emir- geri bildirim durumundan ziyade sağlıklı iletişim ve üretkenlik üzerine kuruludur.

Koçluk, genel bir kavram olarak altında birçok alt kategorilerde hizmet sağlamaktadır. Kariyer koçluğu, eğitim koçluğu, satış koçluğu, aile koçluğu, yaşam ve kurum koçluğu gibi farklı hizmetler sunan koçluk çeşitleri, günümüzde etkin olarak bireyler ve işletmeler üzerinde uygulanmaya başlanmıştır. Koçluğun alt dalları, günlük ve iş hayatında danışana kolaylık sağlayacak fayda ve kullanımları sağlamaktadır. Danışanın kendi belirlediği hedeflerin ve ulaşmak istediği pozisyonun bir analizini ve değerlendirmesini yaparak istenilen duruma sağlıklı bir süreçle ulaşılmasına yardım eden koç, birçok kazanımı da danışanına sunar.

Bu noktada danışana sağlanan hizmetin danışmanlıktan farkına da göz atmak gerekir. Danışmanlık, kullanımı daha çok sorun odaklı çözüm üretmek olurken koçluk ise negatif durum ve sorunlarla ilgili olarak danışılan bir meslek değildir. Bireye hedeflerinin, gelecek fırsat ve kazanımlarına ulaştıran bir meslek olarak, kullanımında sorunların ortaya çıkmasını beklemez. Koçluk, tanımının oturması ve uygulama sıklığının da artmasıyla günümüzün ve geleceğin en önemli kariyer hedeflerinden biri de olacaktır.

Eğitim Koçluğu Nedir?

Koçluğun merkezinde yer alan bilinen ve var olan durumu analiz etme ve potansiyeli ortaya çıkarabilme, eğitim hayatında öğrencilere ve öğretmenlere de yardımcı olmaktadır.  Okullarda yer alan rehberlik hizmeti dışında sadece problemlere çözüm üretmek hedeflenmemektedir. Var olan durumun ve pozisyonun da gözden geçirilmesi ve hedeflerin belirlenmesi, desteklenmesi, değerlendirilmesi gerekmektedir. Eğitim koçluğu, bu noktada öğrencinin başarısını ve hedeflerini analiz eden, takip edebilen ve çeşitli konularda farkındalığını artırmaya yardımcı görevindedir.

Öğrencinin hedeflerinin gerçekçi olup olmadığı, kariyer planlamasının uygunluğunu ölçme, öğrenme sürecine katkı sağlayacak tekniklerin uygulanmasını da hedefleyen eğitim koçu, okullarda ve eğitim merkezlerinde, kariyer merkezlerinde hizmet sağlamaya çalışır. Öğrencinin zihinsel olarak hedeflerini gözden geçirmesi için eğitim koçu, danışanın günlük ve sosyal hayattaki durumlarını hesaba katar, potansiyele uygun bir plan aşamasına geçer. Öğrenciyi bir danışan olarak görebilmek ve mevcut planı uygulamaya geçirmek için sağlıklı bir iletişimin sağlanması gerekir.

Danışanın koça rahatça hedeflerinden, amaçlarından ve durumundan bahsetmesi için güvene dayalı sürdürülebilir bir iletişimin ortada olması lazım. Eğitim koçluğu da buna bağlı olarak herkesin yapabileceği bir meslek olmamalıdır. Öğrencilerle uyumlu çalışabilecek, eğitim sistemi ve eğitim süreci ile alakalı konulara hakim olunması, nitelikli bir hizmet için gereklidir. Öğrencinin mevcut durumunu potansiyeline uygun nasıl kullanabileceğini ve gelecek fırsatlardan nasıl yararlanacağını analiz eden eğitim koçunun, bunların dışında yeni fırsat ve olanakların da öğrencinin gelişimine katkı sunacak şekilde araştırması gerekir. Başarı, motivasyon, sınav takibi, verimlilik ve kişisel gelişimin eğitim koçu tarafından yönlendirilmeye ve tespit edilmesine de ihtiyaç vardır.

Kariyer Koçu ve Etki Alanları

Kariyer ile ilgili son zamanlarda gelişimi desteklemek ve değişimi düşünmek amacıyla birçok plan ve program; birey ve kurum bazında uygulanmaya başlandı. Bu noktada bireylerin ve kurumların süreç içinde yalnız bırakılmamaları için kariyer koçu da desteğini ortaya koymaktadır. Günümüzde mesleğinin bir noktasında kariyerine yön veremediğini fark eden ve cesur bir tutumla meslek değişimine ihtiyaç duyanlarla, mesleğinin gelişimine nasıl katkı sunacağını bilemeyenler, kariyer koçundan yararlanarak destek ve yönlendirmeye başvurabiliyorlar. Ayrıca üst düzey kurum ve işletmeler de çalışanların performansını verimli kılmak ve kariyer gelişimlerini desteklemek için kariyer koçlarından yararlanabilmektedirler.

Bireylerin kariyer değişimine karar vermeleri her zaman kolay olmamakla birlikte nasıl bir kariyerin hedeflendiği de tam olarak netlik kazanmayabilir. Kariyer koçu da gelecek fırsatların ve hedeflerin danışana uygun olarak belirlenmesinde rolü olarak bu süreçte kariyer değişiminin neler getireceğine dair bireyi bilgilendirir. Ayrıca bireyin farkında olmadan mesleğine duyduğu ilgisizliği de farklı bir kariyer hayali nedeniyle hissetmesini kariyer koçları fark edebilmektedir. Kariyer değişiminin sıkıntılı bir süreç olduğunun ve seçim özgürlüğü bir yana hangi seçimin daha doğru ve uygun olacağına tek başına karar vermekte zorlanan birey, kariyer koçu ile birlikte fırsat ve olanakları, eksiklikleri tespit edebilir. Kariyer koçu, danışanının ilgi ve yetkinliklerini gözlemleyerek deneyimlerini de göz önünde bulundurup farklı alanlardaki yönelimlerini analiz eder.

Danışan tarafından belirlenen kariyer seçimlerinin uygunluğunu da çeşitli değişkenler kapsamında değerlendirir. Aynı zamanda kurumlar içinde de etkisi bulunan kariyer koçu, yöneticilerin isteği dahilinde çalışanların verimliliğini artıracak programlar yapar ve kariyer gelişimlerini destekleyecek aşamaları ortaya çıkarır. Kurumların, çalışanların kişisel gelişim ve kariyerlerine verdiği destek ve yönlendirmeler çalışan nezdinde takdir ve bağlılık da sağlar. Kariyer koçları kurum içinde çalışanların performanslarını ve yetkinliklerini gözlemleyerek çalışan grupları içinde hangi konumda olabileceklerine dair bir çıkarım yapar. Kariyerine yön verebilen yön verme düşüncesinde olanlar ve gelişimi düşünmeyenler olarak yapılacak bir değerlendirme uyarınca gerekli çalışmalar yöneticiler ile birlikte hazırlanır.

Koçluk Becerileri ve Eğitimleri

Koçluğun alt dallarını ve etki alanlarını inceledikten sonra koçluk mesleğinin hangi becerileri kapsayacağı ve hangi eğitimler aracılığıyla mesleğin icra edilebileceğine bir göz atalım. Koçluk mesleği, ülkemizde yeni bir iş olanağı olarak görülmekle birlikte birçok ülkede danışmanla beraber kurum ve bireylere hizmet sağlamaktadır. Koçluk mesleğini icra edebilmek için birtakım becerilere sahip olmak ve gereken eğitimleri de tamamlamak gerekiyor. Danışana gereken desteğin verilmesi ve sağlıklı bir iletişim süreci için iletişim becerileri bilmek ve kullanmak lazımdır.

Dinleme ve anlayabilme etkinliğini doğru kullanabilme, analiz edebilme, empati yeteneği, araştırma ve değerlendirme yetkinliği olarak sıralayacağımız pek çok beceriyi, koçluğa aday biri kendisinde barındırmalıdır. Bununla birlikte gerekli eğitimlerin de ilgili alanda çalışacak kişinin edinmesi gereklidir. Koçluk mesleği, altında barındırdığı pek çok alt kategoride hizmet sağlarken bu kategorilerde çalışmak isteyen kişilerin alana dair kapsamlı bilgilerinin olması beklenir.

Üniversitelerin insan kaynakları yönetimi, sosyoloji, psikoloji, rehberlik ve danışmanlık bölümü mezunları ile birlikte koçluğun hizmet alanına yakın meslek grubundakiler de sertifikalı programlara kayıt olarak koçluk mesleğini icra edebilirler. Alınacak sertifika alan bilginizi ve yetkinliğinizi gösterebilecek bir eğitimi belgelemelidir.

Kaliteli ve doğru eğitim içeriğine sahip kurs, uzaktan eğitim ve online eğitim seçeneklerini karşılaştırarak araştırabilirsiniz. Bu noktada koçluk mesleğini icra edebilmeyi sağlayacak beceri ve eğitimler hakkında fikir sahibi olmak için Enstitü sayfasını da ziyaret edebilirsiniz.