AnasayfaBlogMetodoloji Nedir? Metodoloji Yöntemleri Nelerdir?
Nedir?

Metodoloji Nedir? Metodoloji Yöntemleri Nelerdir?

20 Ocak 2020
Bu görüntüde bir grafiğin üzerine bir büyüteç yerleştirilmiştir. Grafik, açık gri bir arka plan üzerinde görüntülenen birkaç renkli çizgi ve şekilden oluşmaktadır. Büyüteç, işaret parmağı ve başparmak merceğin iki yanına yerleştirilmiş bir el tarafından tutulmaktadır. Mercek yuvarlaktır ve altındaki grafiği hafifçe büyütür. Grafiğin kendisi, büyüteç aracılığıyla net bir şekilde görülebilen çok sayıda şekil, renk ve çizgiden oluşur. Çizgiler, dairelerden karelere kadar değişen şekiller oluşturur. Renkler maviden sarıya kadar değişir. Büyüteç, grafiğe ilginç bir bakış açısı sağlayarak içerdiği verileri analiz etmeyi kolaylaştırır.
Metodoloji BileşenleriTanımlarÖrnek
Araştırma YöntemleriKonuya özgü bir takım yöntemlerin geliştirilmesiNicel, Nitel ve Karma Araştırma Yöntemleri
Literatür TaramasıBilimsel kurallar çerçevesinde ilgili konuyu ve kaynakları doğru ve sistematik bir şekilde incelemek.Tarihi araştırmalar, sosyal bilimler araştırmaları vb.
Bulguların SınıflandırılmasıElde edilen verilerin anlamlandırılması, değerlendirilmesi ve düzenlenmesiVeri analizleri, istatistiksel değerlendirmeler vb.
BilimsellikKonunun ve araştırmanın kriterlere uygun ve nesnel bir biçimde sunulmasıPeer-review sistemi, bilimsel etik kurallar vb.
Metin YazmaYapılan araştırmaların doğru sunumu ve iletisiMakale, tez vb.
Veri ToplamaAraştırıcıların elde etmek istedikleri bilgileri toplama süreçleriAnketler, röportajlar, gözlemler vb.
Problem BelirlemeAraştırmanın odak noktasını ve hedefini belirlemeÜniversite öğrencilerinin stres seviyeleri, çevre kirliliği ve sağlık etkileri vb.
Yaklaşımların BilinmesiAraştırma yapılacak alanın hakim görüşleri, eleştirileri ve yeni yaklaşımlarının bilinmesiPostmodernizm, feminizm, yapısal analiz vb.
Kavramlarla AçıklamaBulguların, düşüncelerin ve bilinçli bir şekilde açıklanabileceği paradyigmaların kullanılmasıEkonomi terimleri ile kriz analizleri, hukuk terimleriyle kanun analizleri vb.
Alan TaramasıAraştırılacak konunun literatürünün, benzer araştırmaların ve yeni literatür verilerinin toplanmasıBibliyografya, Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) taramaları, uygulama incelemeleri vb.

Üniversite eğitiminde ve lisansüstü öğreniminde sıklıkla karşılaştığımız araştırma ve bilimsel  araştırma yöntemleri, sözü edilen konunun doğru ve sistematik bir şekilde hazırlanması için öğrenilmesi ve kullanılması gerekilen kavramlardır. Üniversite eğitim içeriğinde karşılaştığınız ya da karşılaşacağınız bir ders olarak bilimsel araştırma yöntemleri, konuya yaklaşımınızı doğru sağlayabilmenize etki eden bir işlev edinmiştir. Buna göre ilgili sorun ya da konuya özgü yöntemleri araştırmalı, özgün olmalı ve bilimsel kurallara göre literatür taraması yapılmalıdır.

bilimselliği yakalamak ve araştırma yapmak için alana özgü birtakım yöntemler geliştirilmiştir. bu yöntemlerin genel adı "metodoloji" bilimidir. Bir konu hakkında bilgi edinmek ve fikir geliştirmek için o konu ve genel olarak alan hakkında geliştirilmiş yöntemlere, yaklaşımlara göz atmak gereklidir.  Bir konunun ilgili olduğu detayları incelemeye gayret etmeden konuyu doğru okuyamaz ve yazamazsınız. Metodoloji, konunuz ve sorununuz hakkında izlemeniz gereken bir yol haritası sunar.

Metodoloji biliminde hedeflenen şeyler; metotların, bulguların sınıflandırılması, değerlendirilmesi, anlamlaştırılması ve geliştirilmesidir. Araştırma yaparken alanınızın hakim görüşlerini, yaklaşımlarını, eleştirilerini ve yeni yaklaşımları bilmelisiniz. Özellikle tez yazımı ve araştırma  konusu belirlerken yeni bir şeyin üretimi için ilk önce alan taraması ve yöntemleri takip edilmelidir. Metodoloji bilimi, kişinin doğru bir araştırma yapabilme ve metin yazabilmesini sağlayacak  temellendirmeyi ve değerlendirmeyi içerir.

Metodoloji Ne Demek?

Başlarda felsefenin daha sonra da bilimin bir konusu olarak metodoloji, meta, hodos ve logos sözcüklerinden türemiştir. Türkçeye "yöntembilim "olarak çevrilen metodoloji, bilimin bir dalı olarak araştırma yapmanın da bir koşulunu oluşturur. Metodolojide esas olan, bir konu hakkında toplanan bilgilerin bir düşünce gelişimine, sınıflandırılmasına ve analiz edilmesine katkı sunabilmesidir. Araştırmanızın prosedürlere ve bilime sadık kalarak verileri analiz etmesi beklenir. Özellikle metodoloji dersleri, lisansüstü ders içeriğinde bulunmakta ve araştırma, tez yazımında öğrencilerin nasıl bir yol izlemesi ile ilgili bir perspektif sunar.

İlgili konunun nasıl ve neden meydana geldiğini ilgili araştırmacıların çalışmalarını ortaya çıkarmasıyla metodolojik yöntemler de gelişmiştir. Bilimsel bir araştırma yapmak nesnellik iddiasını doğru yansıtmak ve literatürü incelemekten geçer. Bilim, sorunları ve konuları ortaya çıkarırken kendinden önceki paradigmaya bakar ve yeni bir bulguyu buna dayanarak ortaya koyar. Araştırma sürecinde, mevcut paradigmalara bakarak ve metodolojik yöntemleri takip ederek iyi ve doğru bir araştırmanın da kapısını aralayabilirsiniz. 

Metodoloji Yöntemleri

Bilimsel ve akademik bir araştırma yapmak akabinde metin ve makale hazırlamak, zahmetinin yanı sıra doğru olması için çaba sarf edilmesi gerekilen bir süreçte yapılır. Metodolojik yöntemler, araştırma yapmak isteyenlerin mevcut okumaları yapmaları için bir perspektif sunar. Buna göre x konuda araştırma yapmak isteyen kişi, öncelikle sorununu tespit etmeli ve sorununa yönelik kaynaklara yönelmelidir. Akademik dünyada geçerli olan durum kaynakların süzgeçten geçirildikten sonra çalışmanızın hangi kuram, görüş, yaklaşım etrafında toplanacağı ya da eleştiri mahiyetinde ortaya çıkacağıdır.

Bir bilgiyi,düşünceyi, bulguyu insanlarla paylaşırken mevcut verilerin nasıl değerlendirildiği, hangi kavramlarla açıklandığı, hangi paradigmaya katkı sağladığı ya da geliştirdiği önemlidir. Örneğin, tarih alanında bir araştırma yapmak için alanınızın okumalarını yapmalı ve okumaları analiz ederek ve yorumlayarak bir sonuca varmalısınız.

Metodoloji araştırmanız için bir yol haritası sunarken yöntemler ise yolunuzda size yardımcı  olacak materyallerdir. Yol haritanızın doğruyu gösterebilmesi için materyallerden yararlanmanız gerekir. Metodolojik incelemeyi tamamladıktan sonra verileri, araştırma yöntemleri ile toplayabilirsiniz. Nicel, nitel veri toplama ve karma yöntemleri ilgili konu ve sorun için kullanılabilecek araştırma yöntemleridir. 

sosyal bilimler alanında daha çok uygulanmasıyla bilinen nitel araştırma, olaylara ve olgulara ilişkin altyapıyı oluşturan etkileri inceler. nicel araştırma ise sayısal verilerden hareketle ölçülebilir, nesnel, somut verileri elde etmeye çalışır. karma araştırma türü de nitel ve nicel yöntemlerin bir arada kullanıldığı bir yapıya sahiptir. böylelikle  her iki yöntemin avantajlarından ve veri toplama özelliklerinden yararlanır.

Doğru Bir Araştırma Nasıl Yürütülür?

araştırma yapmak ve verileri analiz ederek çalışmayı sunabilmek ciddiye alınacak ve emek isteyen bir süreçtir. bu süreci de verimli geçirebilmek ve doğru bir çalışma ortaya çıkabilmek oldukça tatmin edici bir hissiyattır. süreci verimli geçirmek ve başarılı olmak için araştırma yapma nedeninizin tatmin edici hedefleri olmalıdır. araştırma yapma isteğinizi ve ilginizi korumalısınız. i̇lgili konuya dair bilgilerinizi, okumalarınızı gözden geçirdikten sonra araştırmanın esas noktasına geçebilirsiniz. araştırma yapabilmek için elinizde alanınız ile alakalı bir sorununuz ve sorularınız olmalıdır.

Alanınız ile alakalı bir sorunu tespit edebilmek ve ilerleyebilmek açısından zihin haritası tekniğini uygulayabilirsiniz. Bu teknik, ana konudan hareketle sorunlarınızı, kavramlarınızı bağlantılı olarak yazmanızı sağlar ve konuyu da daraltır. Çözüme ulaştırılacak sorunun ya da konunun metodolojiye ve yöntemlere sadık kalarak özgün olması ve bilim yapma endişesi taşıması gerekiyor. Sorunun tespit edilmesinden sonra literatür incelenerek ilgili kaynakları gözden geçirmeli ve neyin nasıl hangi yöntemlerle, bakış açısıyla ele alındığı üzerinde durulmalıdır. Sizin araştırmanız da bu görüşlerden, kavramlardan, düşüncelerden hareketle kendi bakış açısını oluşturabilmeli ve literatüre katkı sağlayacak sonuçlara erişebilmelidir.

İlgili eğitim: Zihin Haritaları Eğitimi

Buradan hareketle araştırma süreciniz boyunca okumalardan, makalelerden, projelerden çıkarım yapabilme yetkinliğinizi de geliştirmelisiniz. Bilimsel araştırma yaparken bazı özelliklere sahip bir çalışma ortaya çıkaracağınızı bilmelisiniz. Güvenilir, tutarlı, sistematik, özgün ve literatür bilgisi içeren bir çalışma doğru bir araştırmanın yapıldığını gösterir. Çalışmanız farklı bölümlerdeki çelişmemezliği ile güvenilir olacaktır. Aynı zamanda intihale sebep olmayacak ölçüde kaynaklardan atıf yapmanız da beklenir. Burada önemli olan sizin yorumlamanızın, anlamdırmanızın kendi sözcük ve cümlelerinizi içermesidir.

Araştırmanızın bu özelliklere sadık kalarak ilerlediğinde doğru bir çalışmanın yayını için de gerekli koşulları sağlamış olursunuz. Çalışmanızın girişi ve sonucu konuyu özetleyecek biçimde yazılmalıdır. Kaynakça kısmı da belirlene ölçüt ve formlarda hazırlanmalıdır. Lisans ve lisansüstü eğitim aldığınız üniversitenin tez yazım ve makale yazımı sayfasından da gerekli bilgileri alabilirsiniz.

Araştırma Yöntemleri, Konuya özgü bir takım yöntemlerin geliştirilmesi, Nicel, Nitel ve Karma Araştırma Yöntemleri, Literatür Taraması, Bilimsel kurallar çerçevesinde ilgili konuyu ve kaynakları doğru ve sistematik bir şekilde incelemek, Tarihi araştırmalar, sosyal bilimler araştırmaları vb, Bulguların Sınıflandırılması, Elde edilen verilerin anlamlandırılması, değerlendirilmesi ve düzenlenmesi, Veri analizleri, istatistiksel değerlendirmeler vb, Bilimsellik, Konunun ve araştırmanın kriterlere uygun ve nesnel bir biçimde sunulması, Peer-review sistemi, bilimsel etik kurallar vb, Metin Yazma, Yapılan araştırmaların doğru sunumu ve iletisi, Makale, tez vb, Veri Toplama, Araştırıcıların elde etmek istedikleri bilgileri toplama süreçleri, Anketler, röportajlar, gözlemler vb, Problem Belirleme, Araştırmanın odak noktasını ve hedefini belirleme, Üniversite öğrencilerinin stres seviyeleri, çevre kirliliği ve sağlık etkileri vb, Yaklaşımların Bilinmesi, Araştırma yapılacak alanın hakim görüşleri, eleştirileri ve yeni yaklaşımlarının bilinmesi, Postmodernizm, feminizm, yapısal analiz vb, Kavramlarla Açıklama, Bulguların, düşüncelerin ve bilinçli bir şekilde açıklanabileceği paradyigmaların kullanılması, Ekonomi terimleri ile kriz analizleri, hukuk terimleriyle kanun analizleri vb, Alan Taraması, Araştırılacak konunun literatürünün, benzer araştırmaların ve yeni literatür verilerinin toplanması, Bibliyografya, Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) taramaları, uygulama incelemeleri vb
metodoloji araştırma nesnellik araştırma yöntemleri bilim literatür
Resimde uzun, siyah saçlı, gözleri kapalı ve yüzünde geniş, içten bir gülümseme olan bir kadın görülüyor. Sırtını dik tutmuş, kolları iki yanında, saçları omuzlarından ve sırtından aşağı dökülüyor. Yirmili yaşlarında görünüyor ve ten rengini tamamlayan beyaz bir bluz giyiyor. Memnun ve neşeli görünüyor, bir güven ve duruş havası yayıyor. İfadesi ve duruşu huzur ve dinginlik hissi veriyor. Uzun saçları güzelliğine ve kadınsılığına katkıda bulunarak mutlu ve kaygısız bir kadın resmini tamamlıyor.
Emine Büşra Kanat
Blog Yazarı

Ankara Üniversitesi Halkla ilişkiler ve tanıtım bölümünden mezun oldu. Lisans öğreniminde sosyal farkındalık kampanyalarında görev aldı. İstanbul İşletme Enstitüsü’nde fotoğrafçılık, iletişim, kişisel gelişim ve diğer farklı konularında yazmaya başladı.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.