Sağlık Kurumları İşletmeciliği 

Hayatımızın değişen bütün paydalarında değişmeyen tek paydaşımız sağlık olmuştur. Toplumsal ve bireysel kalkınmışlık düzeyinin önemli bir göstergesi olan sağlık hizmetleri, ülkelerin gelişmişlik düzeylerinin yükselmesinde önemli bir gösterge aracıdır. Böyle önemli bir gösterge aracının, işi bilen profesyoneller tarafından yönetilmesi son derece önemlidir.

Gelişen ve değişen dünyada sağlık kurumlarının işlevleri ve yeni rolleri giderek artmaktadır. Koruyucu sağlık hizmetinden faydalandığımız aile sağlığı merkezi, halk sağlığı laboratuvarları, kanser erken teşhis tarama merkezleri tedavi edici sağlık hizmeti kapsamında yer alan hastaneler, özel poliklinikler, ağız diş sağlığı hastaneleri, yüksek bilgi ve teknolojinin kullanıldığı araştırıma hastaneleri faaliyet alanlarındaki genişlemeler nedeniyle sağlık hizmetlerinin kendine özgün bir disiplin haline getirmiştir.

Bu özgün disiplini diğer yönetim ve organizasyon, işletmecilik teori ve ilkelerini tek başına sağlık alanında uygulaması olarak görmemek gerekir. Çünkü sağlık hizmetlerinde meydana gelebilecek bir birimlik hata telafisi mümkün olmayan sonuçlar meydana getirmektedir. Bu yüzden sağlık kurumları işletmeciliği yeni adı sağlık yönetimi olan bu disiplin tıp ve sağlık hizmetlerine özgün, sağlık sektöründe ortaya çıkan gelişmelere ve değişimlere tüm boyutlarıyla göz önüne alan, işletmecilik perspektifi ile inceleyen alanında uzmanlaşmış bir yönetsel disiplin olarak değerlendirilmelidir. 

İşletmecilik kavramı her ne kadar rekabet, kar, serbest piyasa koşullarını beraberinde getirse de sağlık işletmeciliği ya da sağlık yöneticiliğinden oldukça farklıdır. Bir üretim işletmesi kurulurken, hammaddeye yakınlık, ulaşım, pazarlama, askeri güvenlik gibi faktörlere dikkat edilirken sağlık işletmeleri ise toplumun sağlık hizmetlerine duyulan ihtiyaçlara göre planlanmakta ve organize edilmektedirler. Kamusal bir değerin ve niteliğin olmasından dolayı farklı bir yönetim anlayışını beraberinde getirmektedir. Sağlıkta dönüşüm programı sonrasında şehir hastanelerinin kurulması ve özel sağlık kurumlarının sayılarının giderek artması nedeniyle, çağdaş işletmecilik anlayışlarını beraberinde, kurumların yönetilme gereğinin öneminin artmasından dolayı, sağlık kurumları işletmeciliği alanında eğitilmiş insan gücüne duyulan ihtiyacın artığı görülen bir gerçek haline getirmiştir. 

Sağlık kurumları yöneticiliği kapsamında “sağlık teknolojileri ve kullanımı”, “sağlık sigortacılığı”, “sağlık finansmanı”, “sağlık hizmetlerinin organizasyonu” ve “hastane yönetimi” gibi konularda eğitim verilen bir meslek dalı olup bu alanda mezun olan kişilere sağlık kurumları yöneticisi unvanı verilmektedir.

Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümünün Ülkemizdeki Durumu ve Kabul Koşulları Nelerdir?

Konunun esasına girmeden önce üniversite tercihinde bulunma aşamasında adayların kendilerini bir sağlık yöneticisi olarak görüp görmediklerini, güçlü ve zayıf yönlerini kısacası kurumlar için kullanılan SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities diğer bir ifade ile zayıf yönler, güçlü yönler, doğabilecek fırsatlar) analizlerini doğru bir şekilde kendileri için yapmaları gerekir. 

Ağırlıklı olarak bu bölümü okumak isteyenlerin, sağlık alanında idari birimlerde yer alabileceklerini bilmeleri son derece önemlidir. Sağlık kurumları işletmeciliği bölümünü tercih edecekler, lise eğitimlerinde eşit ağırlık bölümünde yer alarak üniversite sınavında Türkçe ve matematik, geometri ağırlıklı olarak, tarih, coğrafya, felsefe sınavlarını yapmaları gerekir. Bu dersleri yapabileceklerini inan ve bunları doğru bir şekilde yapacakları deneme sınavlarıyla test edebilirler. Uygun sonuçların ortaya çıkmasına istinaden sağlık kurumları işletmeciliği okuyabileceklerinin kişisel SWOT analizini gerçekleştirmiş olacaklardır. 

Ülkemizde 2021 yılında toplamda 80 üniversitede ön lisans ( iki yıllık bir eğitim) lisans örgün ve lisans ikinci öğretim şeklinde eğitim verilmektedir. Sağlık kurumları işletmeciliğinin eğitimlerinin, bu kadar üniversite tarafından verilmesini disiplinler arası bir bölüm olmasına bağlanabilir. Yani ağırlıklı olarak işletme bilimine ait derslerle beraber sağlık hukuku ve eğitimi, halk sağlığı benzer eğitimler verilmesidir. Bu kadar üniversite tarafından Ön lisans eğitimi almak isteyenlerin üniversite sınavının ilk ayağı olan TYT alanında istenilen puanı almaları gerekir. 

Ön lisans eğitimi tamamlayanların DGS dikey geçiş sınavına girerek aynı bölümün lisans eğitimine kayıt yaptırabilir, yapılması gereken ders intibaklarında %75 oranında derslerini saydırmaları halinde 3. sınıftan itibaren lisans eğitimlerine devam edebilirler. Bazı vakıf üniversitelerinde İngilizce sağlık yönetimi bölümü açıldığı, üniversitelerin genel kontenjanlarını değerlendirildiğinde İngilizce bölümlerine tercihin oldukça sınırlı kaldığı görülmektedir. Bu durumun en önemli sebebi ise temelinde meydana gelen dil yetersizliği olmuştur. Sağlık Kurumları işletmeciliği önlisans, lisans düzeyinde eğitimler sunarken açıköğretim düzeyinde de eğitimler verilmektedir. 

Sağlık Kurumları İşletmeciliği Bölümünde Hangi Dersler Verilmektedir?

Sağlık kurumları işletmeciliğinde mesleğe özgü nitelikteki bazı derslerle beraber temel bilimler alan uygulamaları ve iş hayatına ait yaz stajları eğitimleri verilebildiği gibi iş hayatına kolaylıkla girebilmesi kamu ve özel kurumlarda aktif görev alarak tecrübe kazanmalarına yönelik çalışmalar ve uygulamalar yer almaktadır. 

sağlık kurumları işletmeciliğinde temel sağlık bilgisi, genel işletme, hukuk, iktisat, araştırma yöntemleri ve epidemiyoloji, sağlık kurumlarında yönetim ve organizasyon, biyoistatistik, insan kaynakları yönetimi, sağlık hizmetlerinde sigortacılık, sağlık kurumlarında pazarlama, kalite yönetimi derslerinin yanında sağlık ekonomisi, sağlık sistemleri girişimcilik, sosyal sorumluluk, halk sağlığı, üretim yönetimi, örgütsel davranış, tıbbi dokümantasyon, sağlık kurumlarında teknoloji yönetimi dersleri verilmesi sağlanmaktadır. 

İlgili eğitim: Hasta Kabul Kursu

Sağlık Kurumları İşletmeciliği Çalışma Alanları Nelerdir?

Sağlık kurumları işletmeciliğinin iş alanları diğer işletmecilik veya yönetim alanlarına göre oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir. Üniversite hastanelerinde üst ve orta düzey yönetim pozisyonlarında bulunabilirler . Rehabilitasyon merkezlerinde, özel sigorta şirketlerinde, kalp ve damar hastalıkları hastanelerinde çalışılabildiği gibi Sosyal güvenlik kurumunda, ilaç firmalarında, sağlık kurumlarına malzeme ve medikal ürünler sağlayan şirketlerde iş imkanı bulabilirler. 

Sağlık Kurumları İşletmeciliği Eğitimini Tamamlayan Mezunlar Ne İş Yaparlar?

Değişen ve gelişmekte olan teknoloji ile beraber meslek kollarındaki değişimler, bu değişimleri elbette tıp bilimindeki ve teknolojisindeki gelişmeler, hemşirelik hizmetleri meslekleşmesi ve gelişmesi, tıp eğitimindeki gelişmeler, sağlık sigortasındaki değişimler ve eklenen yeni kalemler, hükümetlerin değişimlerine bağlı olarak uygulamaya koydukları yeni sağlık politikaları sağlık alanında nitelikli insan gücüne olan ihtiyacı artırmış ve artırmaya devam etmektedir. Sağlık kurumları işletmeciliği mezunları insan merkeziyetçi bir yaklaşımla ekonomik değerlendirmeler ışığında sağlık hizmetlerini sunumunu etkin bir şekilde yaparak ilgili finansman kaynaklarını analiz ederek doğru kaynak ve teknolojinin kullanımına karar verirler. 

Sağlık kurumları işletmeciliği bölümünü tamamlayan ve mezun olan Sağlık yöneticisi çalışmış olduğu sağlık kuruluşlarında iş ve idari icraatlarını denetleyerek neredeyse sağlık isminin kullanıldığı her yerde ihtiyaç duyulan bir meslek olması nedeniyle oldukça popülerdir. Mezun olan kişilerin iş tanımları arasında hastane yönetimi kurulu ve sağlık personeli arasındaki fikir alışverişini formal bir çerçevede yürütür ve sağlık bakanlığının yönergeleri kapsamında sağlık kurumlarının işleyişini sağlar.

Sağlık Kurumları Alımlarıyla İlgili Bazı Önemli Bilgiler Nelerdir?

Her yıl kamu personeli seçme sınavı ile alımların sağlandığı ve bu alımların yıllara göre farklılıklar göstermektedir. 2019 yılı 2. merkezi yerleştirme atama taban puanlarında toplamda 151 alım gerçekleşirken 2020 yılı 1. merkezi yerleştirme atama taban puanlarında ise 115 alım gerçekleşmiştir. En tavan puanın 97,55’lerde olduğu en düşük tabanın ise 87’lere kadar düştüğü görülmektedir. Puanların bu denli yüksek olmasının en temel sebebi alımlar için açılan kontenjanların az olması ve mezun sayıların fazla olmasına bağlanabilir. 

Son 2 yılda yapılan alımlar Devlet Hava Meydanlar İşletmesi Genel Müdürlüğü, Göç idaresi Genel Müdürlüğü, Et ve Süt Kurumları gibi genel müdürlüklerde olduğu Sağlık Bakanlığına veya Sağlık Kurumlarına alımın yok denecek kadar az olduğu yapılan alımlarla ortadadır. Alımların beklenilen düzeylerde sağlanması halinde her yıl 700 alımın altına düşmeyecek şekilde bir kontenjan belirlemeleri son derece önemlidir. Ve alımların tamamı Sağlık Bakanlığı merkezi teşkilatlanmalarında, İl Sağlığı, Halk sağlığı müdürlükleri, İl kamu hastaneler birliği genel sekreterliğine, Aile Sağlığı Merkezlerine, Sağlık Evlerine ve diğer sağlık kurumlarına sağlanması hususunda Sağlık Kurumları İşletmeciliği bölümü gerçek değerini bulacağı kuşkusuz bir gerçektir.