AnasayfaBlogSağlık Yönetiminin Fonksiyonları Nelerdir?
Nedir?

Sağlık Yönetiminin Fonksiyonları Nelerdir?

19 Şubat 2021
Beyaz önlüklü bir doktor bir elinde mavi bir stetoskop, diğer elinde ise bir cep telefonu tutmaktadır. Yüzünde yoğun bir ifadeyle telefona bakmaktadır. Arkasında, arka planda odakta olan bir dünya haritası vardır. Doktor, beyaz duvarlı ve ahşap zeminli, aydınlık bir odada durmaktadır. Sahne yakın çekimdir, doktorun çenesi ve göğsünün bir kısmı gösterilmektedir. Beyaz bir tıbbi maske takmaktadır ve gözleri dikkatle telefona bakmaktadır. Derin düşüncelere dalmış, baktığı şeyin ne anlama geldiğini düşünüyor gibi görünmektedir.
Sağlık Yönetiminin FonksiyonlarıDetaylarÖrnekler
PlanlamaYapılacak olanların nasıl yapılacağını belirlemeyi içerir.Hasta tedavi süreçleri, projenin yeni hekimler dahil etme süreci.
Planlama SüresiKısa, orta ve uzun dönemli olabilir.1 yıllık, 1-5 yıllık ve 5 yıl ve üzeri hedefler.
Uzun Dönem Planlama5 yıl ve üzeri olan planları içerir.Personelin hizmet içi eğitimi ve sağlanacak finansmanın planlanması.
Kısa Dönem Planlama1 yıllık planları kapsar.Hastaneye giriş süreçleri, satın alma işlemleri.
Orta Dönem Planlama1 ile 5 yıllık zaman aralığındaki planlamaları içerir.Hastanın beklemesini azaltmak ve girişi kolaylaştırmak için alınan önlemler.
ÖrgütlenmeGerekli olan beşeri ve teknik unsurları bir araya getirme süreci.Sağlık personeli ile ilgili görev tanımlamaları ve çalışanların birbiriyle olan ilişkileri.
Formal ÖrgütlenmePersonelin sorumluluk ve yetkileri açısından kimlerin kime bağlı olduğunu gösterir.Hiyerarşik yapı, görev ve yetki dağılımı.
Informal ÖrgütlenmeSağlık personelinin görevle uyumu ve diğer sağlık çalışanlarının birbiriyle olan ilişkilerine dair inceleme.Çalışanların birbiri ile uyumu, iş akışı uyumu.
Örgütlenme ModelleriRolu belirlenmiş olan çalışanların organizasyonu.Matris yapıda çalışan sağlık kurumları, proje ve fonksiyonel yönetim.
Başarılı ÖrgütlenmeFormal ve informal örgütlenmelerin birbirleriyle uyumlu olması.Sağlık hizmetlerinin verimliliği ve etkinliği.

Sağlık yönetiminin planlama fonksiyonu nasıldır? Tam olarak planlama, yapılacak olanların nasıl yapılacağını önceden belirleme olarak gösterilebilir. Örneğin tanısı tam olarak kas hastası koyulan birinin, tedavi süreçlerinde fizik tedavi, nöroloji doktorlarına muayene olması gerekirken uzman hekimin kontrolünde projeye yeni hekimlerde dahil edilirken hastaya ait sorumluluğunu azaltmak isteyebilir.

Durum böyle iken süreç uzadıkça uzamış olacak ve tedavi projesine dahil olan hasta başta olmak üzere herkes bundan olumsuz etkilenecektir. Hastanın yaşam kalitesi olumsuz etkilenir ki doktorlar “tedavi edemiyorsanız o halde zarar vermemek en doğrusudur” yaklaşımını düşünmeleri gerekecektir. Farklı doktor kontrolünden geçen hastanın maliyetleri artıracaktır.

Oysa sağlık yönetiminde yöneticisi hazır olan bir ekibin başına geldiyse ekiptekilerin bilgi beceri, kabiliyetlerine gösterecekleri azimlerine göre ne zaman, nerede, neyin, kim tarafından nasıl yapılması gerektiğini belirleyebilirdi. Sağlık kurumlarında yapılacak bir planlamada bu hususları göz önünde bulundurularak yapılması, aceleci davranılmaması ve kuruma işletilerek yerine getirilmesi gerekir.

Sağlık işletmelerinde ister mikro ölçekte, isterse makro ölçekte planlamasın, planlamanın önemli bazı noktalarına dikkat edilmesi ve yapılması beklenen planın ona göre şekillendirilmesi açısından oldukça önemlidir. Kurumlar kısa orta ve uzun dönem olmak üzere üç farklı şekilde hedefleri vardır. Bu hedefler ilgili zaman aralığı şöyledir;

  • Kısa dönem hedefleri 1 yıllık süreleri kapsar

  • Orta dönem hedefleri 1 ile 5 yıllık olarak değişkenlik gösterir

  • Uzun dönem hedefler ise 5 yıl ve üzeri olabilecek hedeflerdir.

Sağlık kurumlarında kısa dönem hedefler yıllık bütçe planlamaları gösterir. Sağlık işletmelerinde özel ya da kamu yatırımları bu yatırımların maliyet ve kaynak hesaplamaları açısından orta süreli dönem planlarına örnektir. Uzun süreli sağlık planları ise strateji ve politika geliştirmedir.

Sağlık Kurumlarında Planlama Kaça Ayrılır?

Sağlık işletmelerinde planlamayı 3 kategoriye ayrılır. Bunlar kısa, orta ve uzun dönem planlarıdır.

Uzun Dönem Planlar: Bu planlar 5 yıl ve üzeri olan planlardır. Özellikle sağlık kurumlarında planlamalar yapılırken personelin hizmet içi eğitimi ve sağlanacak finansman en ince detayına kadar planlanması gerekir. Bunun yapılmaması halinde ise belirli bir düzen şeklinde ilerlenemeyeceğinden sağlık hizmetlerinin temel verimlilik ilkesi ortan kalkacaktır.

Kısa dönem planlar: Sağlık kurumlarının 1 yıllık planları olup verilebilecek en iyi örnek devlet hastanelerinde çalışan hasta kabul çalışanlarının, hastalara randevu vermesi yada hastane de satın alma işlemini 6 aylık sürede gerçekleştirmeye çalışan satın alma birimi, kısa dönem planlamalarıdır.

İlgili eğitim: Tıbbi Sekreterlik Sertifikası

Orta dönem planlar: Sağlık kurumlarında 1 ile 5 yıllık zaman aralığındaki planlamalardır. Örneğin hastaların hasta kabul noktalarındaki beklemelerini azaltmak için ve kendi başlarına hastaneye girişlerini kolaylaştırmak adına “Hasta Kabul Matik“ planlaması yapılabilir. Tıpkı üniversite öğrencilerinin yemek almak için ödeme yükleyerek kullandıkları plastik kartlar gibi. Bu karta benzer yapılabilecek bir “Hasta Kabul Kartı” ile hastaneye giriş yapılabilecektir.

Sağlık kurumları uzun yıllardır vardır ve var olmaya devam edecektir. Çünkü insan faktörüne bağlı bir durumdur. Sağlık kurumlarında olabildiğince en nitelikli, eğitimli personel görevlendirilir. Sağlık personelinin neredeyse tamamı usta - çırak ilişkisine benzer bir eğitim döngüsüyle yetişir.

Sağlık Kurumlarında Örgütlenme Nasıl Olmalıdır?

Sağlık kurumlarında öncelikli olarak planlama yapılır ve bunun akabinde karar verilen işleri gerçekleştirmek için gerekli olan beşeri ve teknik unsurları bir araya getirme süreci olarak tanımlanır.

Diğer kurumlarda olduğu gibi sağlık kurumlarında da örgütlenme informal ve formal örgütlenme olarak iki başlıktan meydana gelir. Formal örgütlenme sağlık işletmelerinde görev alan tüm personelin sorumluluk ve yetkileri açısından kimlerin kime bağlı olduğunu (hiyerarşik) gösterir. İnformal örgütlenme ise sağlık personeline tanımlanan görevle uyumu ve diğer sağlık çalışanlarının birbiriyle olan ilişkilerine ve uyumunun incelenmesidir.

Başarılı bir örgütlenmeden bahsedebilmek için formal ve informal örgütlenmelerin birbirleriyle uyumlu olması beklenir. Sağlık kurumlarında amaç sağlık hizmetlerinin verimliliğini ve etkinliğini artırmaktır. Örgütlenme faaliyeti sadece bir araçtır. Sağlık kurumları matris karma örgüt modeline benzerlik gösterir. Matris yapıda çalışan sağlık kurumları, proje yöneticisi, fonksiyonel yönetici bir arada düşünür ve ortaklaşa bir çalışma içindedirler. Yetki ve görev uyuşmazlıkları olmaması için proje yöneticisi ve fonksiyonel yöneticinin görev alanları ve yetkileri belli olmalıdır.

Sağlık Kurumlarında Örgütlenme Modelleri Nasıldır?

Sağlık kurumlarında örgütlenme modelleri çeşitlilik göstermektedir. Bu çeşitlilik yatay örgütlenme, dikey örgütlenme, bölge tabanlı hizmet örgütlenmeleri ve Join başta olmak üzere toplam 4 örgütlenme modeli bulunmaktadır.

  1. Dikey Örgütlenme

Sadece bir sağlık sorununa veya programına yönelik toplumlara sağlık hizmeti sunmak için kurulmuş olan bir sağlık hizmet örgütü olarak isimlendirilir. Bu tip örgütler geniş bir bölgede hizmet kapsamı tek amaç üzerine kurulu olan örgütlerdir.

Bu tip örgütlenme modelinde tek tip sistemik hastalık hizmeti veren hastaneler, çok fazla uzmanlaşmış ve yapısı gereği bir birden fazla bölümleri olan hastaneler bu tip örgütlenme yapısı içine girer. Örneğin; kemik hastalıkları hastanesi, onkoloji hastaneleri, akciğer hastalıkları hastaneleri ve 3. basamak sağlık hizmetleri kapsamında yer alan eğitim ve araştırma hastaneleri genel sağlık kurumlarının (günübirlik hastaneler) veremeyeceği hizmeti daha kapsamlı bir şekilde verebilir. Sıtma ve veremle savaş hakkında kurulan sağlık örgütleri dikey örgütlenme tipi grubuna girer.

1 - Yatay Örgütlenme

Bir sağlık sorununa ve programına yönelik kurulan sağlık hizmetleri değildir. Daha çok genel sağlık sorunlarına hizmet vermek amacıyla kurulan sağlık kurumları bu kapsama girmektedir. Bu tip örgütlenmeler belirli bir nüfusa, belirli bir bölgeye çok kapsamlı sağlık hizmeti verebilirler. Burada yatay örgütlenmenin en temel amacı coğrafi dağılımı dikkate alarak genel sağlık hizmeti ihtiyacını sağlamaktır. Birinci basamak sağlık hizmeti, akut sağlık hizmetinin sağlandığı hastaneler ve ikinci basamak sağlık hizmetleri bu tip örgütlenmeler arasında yer alır.

2 - Bölge Tabanlı Sağlık hizmeti Örgütlenmesi

Genel olarak kentsel bölgelerde tercih edilen bir örgütlenmedir. Nüfus yoğunluğunun oldukça çoğaldığı kentlerde belediyeler tarafından bölgeler, mahallelere hatta daha alt kategori olan sokaklara ayırmıştır. Bu yerlere sağlık hizmeti sunumu gerçekleştirmek için kurulan ve yatay örgütlenme modeli arasında gösterilen Aile Sağlık Merkezleri örnek gösterilebilir.

3 - Joint Venture Örgütlenmeleri

Daha çok özel sağlık kurumlarının yararlandığı bir örgütlenme modelidir? Sağlık kurumları kendi ülkelerinin değişik şehirlerinde veya başka ülkelerin sağlık piyasalarına girmek istediklerinde bu örgütlenme modelinden yararlanırlar. Kısaca Joint venture örgütlenmesi bir hastane grubunun başka bir kentte ve bölgede veya ülkede, sağlık piyasasına girme isteği ve ilgili hastanelerin hisse senetlerinden satın alma ve en sonunda hastaneler ile yeni bir sağlık girişimi faaliyeti yürütme olarak gösterilebilir.

Planlama, Yapılacak olanların nasıl yapılacağını belirlemeyi içerir, Hasta tedavi süreçleri, projenin yeni hekimler dahil etme süreci, Planlama Süresi, Kısa, orta ve uzun dönemli olabilir, 1 yıllık, 1-5 yıllık ve 5 yıl ve üzeri hedefler, Uzun Dönem Planlama, 5 yıl ve üzeri olan planları içerir, Personelin hizmet içi eğitimi ve sağlanacak finansmanın planlanması, Kısa Dönem Planlama, 1 yıllık planları kapsar, Hastaneye giriş süreçleri, satın alma işlemleri, Orta Dönem Planlama, 1 ile 5 yıllık zaman aralığındaki planlamaları içerir, Hastanın beklemesini azaltmak ve girişi kolaylaştırmak için alınan önlemler, Örgütlenme, Gerekli olan beşeri ve teknik unsurları bir araya getirme süreci, Sağlık personeli ile ilgili görev tanımlamaları ve çalışanların birbiriyle olan ilişkileri, Formal Örgütlenme, Personelin sorumluluk ve yetkileri açısından kimlerin kime bağlı olduğunu gösterir, Hiyerarşik yapı, görev ve yetki dağılımı, Informal Örgütlenme, Sağlık personelinin görevle uyumu ve diğer sağlık çalışanlarının birbiriyle olan ilişkilerine dair inceleme, Çalışanların birbiri ile uyumu, iş akışı uyumu, Örgütlenme Modelleri, Rolu belirlenmiş olan çalışanların organizasyonu, Matris yapıda çalışan sağlık kurumları, proje ve fonksiyonel yönetim, Başarılı Örgütlenme, Formal ve informal örgütlenmelerin birbirleriyle uyumlu olması, Sağlık hizmetlerinin verimliliği ve etkinliği
sağlık yönetiminin fonksiyonları sağlık kurumlarında örgütlenme sağlık hizmeti örgütlenmesi joint venture örgütlenme dikey örgütlenme yatay örgütlenme sağlık kurumlarında planlama kaça ayrılır sağlık kurumlarında planlama fonksiyonu sağlık kurumlarında dönemsel planlamalar
Özel dikim siyah takım elbiseli yakışıklı bir adam gri bir arka planın önünde kendinden emin bir şekilde duruyor. Kısa, koyu renk saçları ve hafif bir sakalı var ve gözleri uzaklara bakıyor. Duruşu rahat, elleri rahatça ceplerinde ve dudaklarında hafif bir gülümseme var. Zarif ve sofistike görünüyor ve hayatın sunacağı her şeyi üstlenmeye hazır. Beyaz gömleği ve siyah kravatıyla kıyafetini tamamlıyor ve görünümüne sofistike bir hava katıyor.
Nevzat Yüksel
Blog Yazarı

Sağlık Yönetimi bölümünde öğretim görevlisi. Sağlık hukuku, Türk sağlık sistemi ve sağlık kuruluşlarında teknoloji yönetimi alanında dersler vermektedir. Birçok uluslararası dergi, kitap ve bildirilerde yazı ve bölümleri vardır.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Beyaz önlüklü bir adam elinde modern bir akıllı telefon tutuyor. Cihazın siyah bir ekranı var ve adam dikkatle ona bakıyor. Adamın üzerinde düğmeli ve göğsünde bir cebi olan beyaz bir laboratuvar önlüğü var. Düşük ışık nedeniyle yüz hatlarını seçmek zor. Arka planda bir dünya haritası ve bir kravatın yakın çekimi var. Adam düz, bej renkli bir duvarın karşısında durmaktadır.
Bölümler

Sağlık Yönetimi Bölümü

15 Eylül 2020
Kadrajın ortasında beyaz önlüklü ve sağ elinde bir cep telefonu tutan bir doktor durmaktadır. Telefon dokunmatik ekranlı, modern, açık mavi bir modeldir. Doktorun yüzü sadece kısmen görülebiliyor; gözleri ve burnu kadrajda, ağzı ve çenesi ise belirsiz. Arkasında mavi ve yeşil bir kravatın bulanık görüntüsü ve solunda bir dünya haritası var. Doktorun bakışları elindeki telefona odaklanmış ve duruşu bir konuşmanın ortasında olduğunu gösteriyor. Görüntüdeki renkler parlak ve canlı, genel atmosfer ise profesyonellik ve odaklanma üzerine kurulu.
Nedir?

Sağlık Yönetimi Nedir?

26 Şubat 2020
Beyaz ve mavi tıbbi üniforma giymiş bir kadın bir hastane yatağında ayakta dururken görülüyor. Boynunda bir stetoskop vardır ve kolunu kameraya doğru uzatmıştır. Yüzü bulanıktır ama boynu görünür ve üniforması iyi tanımlanmıştır. Elindeki kalem odakta ve arka planda hastane yatağının detayları görülebiliyor. Kadın mümkün olan en iyi bakımı sağlamaya odaklanmış ve kararlı görünüyor.
Meslekler

Sağlık Yönetimi Ne İş Yapar?

09 Mayıs 2020