AnasayfaBlogEtik Kurallar Nedir ve Neleri Kapsar?
Nedir?

Etik Kurallar Nedir ve Neleri Kapsar?

11 Aralık 2019
Etik Kurallar Nedir ve Neleri Kapsar

Yazıya başlamadan önce sizinle bir klişe bilgiyi paylaşmak istedim. Hani bir cümle vardır ya ‘’Hiç etik değilsin’’ insanların dilinden nedense düşmez. Fakat birçoğuna sorulsa etik nedir veya etik kurallar nedir? Tam bir yanıt alamayız. Tanım ve anlam yüklemeye çalışanlar olsa da, tam manası ortaya çıkmaz. Aslında ülkemizde insanlar birçok kelimenin ne anlam geldiğini bilse de açıklamakta güçlük çeker. Merak etmeyin bu yazıda hepsine değineceğiz ve sizler için gerekli olan bilgileri açıklığa kavuşturacağız. Etik nedir? Etik kurallar nedir? Etik ve Ahlak arasında nasıl bir bağ vardır? gibi toplum genelinde bilinen ya da bilinmeyenlere hep birlikte göz atacağız. 

İlk önce etik nedir? sorusu ile başlayalım. Etik; halkın ya da toplumun, herhangi bir yasaya veya yazılı metine dayanmayan kurallarına ve kanunlarına denir. Etik ve ahlak kavramı bu esnada birbiriyle karıştırılır. Özüne baktığımız zaman etik kavramının türkçe de eş  anlamlısı ahlak demektir. Fakat ahlak kelime manasıyla; kişinin kendinde doğuştan ya da daha sonradan kazanarak edindiği iyi huylu hallere denilir. Ahlak bilimine de etik baktığı bilinir. Kavramların birbirine yakın oluşu hep kafalarda bir soru işareti bırakmıştır. Ana konumuza dönecek olursak etik nedir, kısaca demek gerekirse; töre bilimidir. 

İlgili blog yazısı: Etik Nedir? Türleri Nelerdir?

Etik terimi ilk olarak Yunanistan da ortaya çıkmıştır. Dönemin felsefi akımının bulunduğu yer olarak bilinen Yunanistan ülkesi etik konusunda yüksek bir tez örneği vermiştir. Felsefi düşüncelere kapılan filozoflar, etik üzerinde bir hayli kafa yormuştur. Sokrates, Platon, Aristoteles, Epiküros bunlardan bazıları. Etik kuramının geçmişten bu yana uzanan köklü bir tarihe sahip olduğu gözlemlenmiştir. 

Etik kavramıyla birlikte karşımıza çıkan diğer kelimeler erdem etiği ve meta etik. Etik kurallar nedir? başlığımıza geçmeden önce kısaca bunlarada değinmekte fayda var. Erdem etiği; bireyin nasıl biri olduğunu söyler ya da belirler. Diğer bir deyişle yaşantımızda günlük yaptığımız işi, teorik, pratik vb. eylemleri oluşturur. Erdem etiği kavramı yine Yunanistan filozofları tarafından ortaya atılmıştır. Meta etik ise; etik kuramlarını ortaya çıkarabilen ve arayan, yargıların doğasını anlamaya çalışan, aynı zamanda anlatım bildirimlerini ortaya çıkaran bir daldır. Meta etik, filozoflar tarafından dört ana koldan biri olarak kabul edilir. Diğer kollar da; uygulamalı, tasviri ve normatif etiktir. 

Etik Kurallar Nedir? 

Etik kurallarına genel bir kavram yüklemek zor aslında. Her bireyin her şirketin ya da kuruluşun kendine göre bir etik kuralları var. Toplumun içinde ayrı bir etik kuralları da yer almaktadır. Yani farklı farklı etik kurallarından bahsetmek mümkün. Ancak belli başlı kurallar her yerde geçerli diyebiliriz. Peki her yerde geçerli olan etik kurallar nedir?

  • Etik kuralları ilk olarak dürüstlük ve doğruluk ile başlar. Bizler bir birey olarak doğruluktan ve dürüstlükten hiç bir zaman taviz vermeyeceğiz. 

  • Bize verilen veya teslim edilen emanete sahip çıkacağız. Bu bir para yada eşya olabilir. Önemli olan emanet edilen nesneyi korumaktır. 

  • Etik kurallarının vazgeçilmezi yalan söylememek. Her ne durumda olursa olsun yalana başvurulmayacak. 

  • İnsanlar tarafından güvenilir bir birey olmak. Hem devlete karşı hem topluma hem de çalıştığın iş yerine karşı tam bir güven abidesi haline gelmek.

  • Eşitlik ilkesine dikkat edilmesi. Herkese aynı ölçüde eşit davranılacak. Biri, başka bir diğer kişiden üstün tutulmayacak. 

  • Saygılı ve hoşgörülü bir birey olmak. Toplum içinde hoş olmayan davranışlaradan kaçınmak. 

  • İnsanlara ve yaşayan tüm canlılara yardım etmek. İyi ya da kötü zaman farketmeksizin yardımda bulunmak. 

  • İnsanların hakkını gasp etmemek. İnsanların iyi niyetinde faydalanıp haklarını yememek gerek. 

  • Her şeye ve her duruma karşı sadakatli olmak. 

Etik kurallarını okuduğumuzda aslında hiç yabancı olmadığımız bildirimler gözümüzde canlanmıştır. Dini yöndende bakıldığında buna benzer söylemler vardır. Her inanışın kendine göre bir kuralları yer alır. Zaten etik ve ahlak kavramları en çok dini söylemlerde ön plana çıkar. Fakat bazı kurallar tamamen topluma özgü olduğunu söyleyebiliriz. Etik kurallar nedir? diye bize soracak olursanız; insanın kendisi ve çevresi için iyi huylu belirlediği maddelerden ibarettir. İnsanların etik kurallarını benimsemekte 3 unsur yer alıyor; bireyin yaşadığı çevre, kişisel ahlaki değer ve çalıştığı firmanın özellikleri. Şimdi isterseniz farklı etik kurallarına da bir göz atalım. İş etiği karşımıza çıkan en çok kuramlardan biridir. Bu kuralların firmadan firmaya farklılık gösterdiğini belirtmek gerekir. 

İlgili eğitim: İş Yerinde Görgü ve Etik Kuralları Eğitimi

Türk Tarih Kurumu Etik Kuralları    

  • Görevin yerine getirilmesinde kamu hizmet bilinci  

  • Halka hizmet bilinci

  • Hizmet standartlarına uyma

  • Amaç ve misyona bağlılık esası

  • Dürüst ve tarafsızlık

  • Saygınlık ve güven

  • Nezaket kuralları ve saygı

  • Yetkili makamlara bildirim

  • Çıkar çatışmasından kaçınma

  • Görev ve yetkilerin menfaat sağlamak amacıyla kullanılmaması 

  • Hediye alma ve menfaat sağlama yasağı

  • Savurganlıktan kaçınma

  • Bağlayıcı açıklamalar ve gerçek dışı beyan

  • Bilgi verme, saydamlık ve katılımcılık

  • Yöneticelerin hesap verme sorumluluğu

  • Eski kamu görevlileriyle ilişkiler

  • Mal bildiriminde bulunma

Bu kurallar ülkemizin önemli kuruşlarından biri olan Türk Tarih Kurumu’na aittir.

TÜYAP Etik Kuralları Nelerden Oluşuyor?

  • Şirket mallarının ve bilgilerinin kullanılması

  • Kayıtların hazırlanması

  • Kayıtların saklanması    

  • Sistemler, ağlar ve elektronik iletişim

  • Sistemlerin kullanımı 

  • Gizlilik politikası

  • Malların çalınması ya da kötüye kullanılması  

  • Fikri mülkiyet, özel ve gizli bilgiler

  • Bilgi güvenliği     

  • Veri gizliliği    

  • Özlük bilgilerinin gizliliği

Burada sıraladığımız maddelerde Türkiye’nin önce fuar kuruluşlarından birine aittir. TÜYAP da kendi içinde belli başlı etik kurallarına sahip. Sonuçta etik kurallar nedir? kavramına genel ve farklı sektörden örnekler verdik. Her nerede olursanız olun ya da çalışırsanız çalışın, bir etik kuralı ile karşılaşma olasısınız oldukça yüksektir. Kısacası etik kuralları dünyanın bir gerçeğidir. Herhangi bir yasa ya da kanun teşkil etmese de toplum içinde etik kuralları önemli bir yere sahiptir. 

etik kurallar nedir etik nedir etik nedir kısaca etik ve ahlak erdem etiği meta etik
Konuk Yazar
Konuk Yazar
Blog Yazarı

İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.