Nezaket Kuralları Nelerdir?

Nezaket kuralları, toplum içinde nasıl davranılması gerektiğini anlatan birçok kuralı barındırır. Diyalogdan tavır, duruş ve beden dili gibi davranış biçimine kadar hepsi nezaket kurallarını kapsar. Toplum içinde yaşayan insanların karşılıklı anlaşması ve gelişmesi o toplumun nezaket kurallarını ne kadar doğru uygulayıp uygulamadığına bağlıdır. İnsanın toplum içindeki bu duruşu, aslında kişinin karakteristik ve kültürel gelişiminin de bir yansımasıdır. Bu noktada gelişmiş bir toplumda uygulanan nezaket kuralları, insanın kişisel gelişimi ile doğru orantılıdır. Bu kurallar okul ya da hastanedeki kurallar gibi değildir.

Kişinin yapısından itibaren kendini geliştirmesi ile kendiliğinden oluşan, toplum içi etik kurallardır. Bu kurallar ne zaman öğrenilir? Gelişmiş toplumlarda nezaket kuralları aile ortamında, daha çocukken öğretilmeye başlanan davranış kurallarıdır. Karşı tarafa duyulan saygı ve hoşgörü ile başlar. Anne babaya sevgi ve saygı, Öğretmene sevgi ve saygı, arkadaşlarımıza sevgi ve saygı, büyüklerimize sevgi ve saygı göstermek... Büyüdükçe gelişen bir çevrede, okul hayatında, arkadaş ortamında ve iş hayatında devam eden, kişisel gelişim eğitimi boyunca bulunduğumuz topluma karşı duymamız gereken bir davranış biçimleridir.

Temel Nezaket Kuralları Nelerdir ve Ne İşe Yarar?

Aileye, büyüklere, küçüklere, hayvanlara ya da çevreye olan sevgi, saygı ve hoşgörü kurallarının yanı sıra temiz ve tertipli olmak da vardır. Küçükken sadece odamızı ya da bulunduğumuz alanı temiz tutmak, yerlere çöp atmamak gibi öğretilir davranışlarla eğitime başlamak, bizim gelecekte vakit geçireceğimiz ve çocuklarımızla paylaşacağımız, kazanılması zor bir güzellikte yaşanacak çevreye sahip olmamızı sağlayacaktır. Pis-pasaklı diye adlandırılan bir grup içinde çer-çöp bir alanda yaşamak insan için olumsuz bir intibadır.Görgü Kuralları Eğitimi ile daha rahat ve uzun süreli iletişim kurabilir, kurulan iletişiminizin kalitesini artırırabilirsiniz. 

İlgili Eğitim: Görgü Kuralları Eğitimi

Psikolojik sorunların çoğaldığı, insanlar hoş gözle bakmadığı, huzursuzluklarla dolu bir dünyayı kimse istemez. Böyle toplumlarla kimse diyalog kurmak istemez. Etrafımızda kötü bir koku ve ortam oluşturur. Ama kendimizi ne kadar temiz tutup, tertipli olursak; etrafımız o kadar sağlıklı ve güzelliklerle dolu olur. Bize mutluluk getirir. Çevremize olan duyarlılığımız sayesinde etrafımıza olduğu kadar, dünyamıza da katkı sağlamış oluruz. Gelecek nesillere daha güzel bir dünya bırakmış oluruz. Peki nezaket ve görgü kuralları nasıl davranışlardan oluşur? 

• Başkasının eşyasını kullanırken izin istemek,

• Büyükleri ziyaret etmek ve onlara saygı göstermek,

• Tutumlu olmak,

• Başkasının özgürlüğüne saygı duymak,

• Emanete düzgün sahip çıkmak, ona ihanet etmemek,

• Yalan konuşmamak, dürüst olmak,

• Başkalarının sohbetine kulak misafiri olmamak,

• Kadınlara, çocuklara ve yaşlılara öncelik tanımak,

• Trafik kurallarına uymak, uymayanları da uyarmak,

• Sosyal ortamlarda bulunan tuvalet, kafe ya da oturma alanlarını temiz bırakmak,

• Önce sormadan hiçbir şeyin sonunu almamak,

• Uygun durumda lütfen ve teşekkür ederim demek,

• Konuşmaları bölmekten kaçınmak,

• Halka açık yerlerde kısık sesle konuşmak,

• Küfürden kaçınmak

• Ağız kapalı çiğnemek

• Mobilyalara ayak basmamak

• Davetlere zamanında cevap vermek

• Randevu ve toplantılarda dakik olmak

• Hoş karşılanmayı aşmamak

• Rahatsız edebileceği yerlerde cep telefonlarını kapatmak

• Kendinden fazla bahsetmemek

• Başkalarının özel yaşamına saygılı olmak

• Başkasının eseri için övgü almamak

• Başkaları hakkında dedikodu yapmamak

• Eleştirileri nezaketle kabul etmek

• Gerektiğinde yardım teklif etmek

• Gerektiğinde kibarca "hayır" demek

• Konuşmaları tekelleştirmemek

• Varsayımlarda bulunmak yerine soru sormak

• Konuşmaktan çok dinlemek

• Konuşurken başkalarının sözünü kesmemek

• Başkalarının duygularına karşı düşünceli olmak

• İş yerinde tartışmalı konulardan kaçınmak

• Başkaları hakkında olumsuz yorum yapmamak

• Verilen sözlerin ve taahhütlerin tutulması

• Hataları kabul etmek ve gerektiğinde özür dilemek

• Zor durumlarda dikkatli olmak

• Statüleri veya konumları ne olursa olsun, başkalarına saygılı davranmak

• Sosyal ve kültürel olarak uygun bir şekilde davranmak

• Belirli sosyal durumun kural ve normlarına uymak

• Kendine veya başkalarına zarar verebilecek riskli veya tehlikeli davranışlarda bulunmamak

• Alkollü içecek içerken sorumlu davranmak

• Güvenli sürüş ve diğer sürücülerin haklarına saygı göstermek

• Eşyaları çöpe atmamak veya mülkü tahrip etmemek

• Mümkün olduğunca geri dönüşümü kullanmak

• Yaşam alanını temiz ve düzenli tutmak

• Gürültülü komşu olmamak

• Başkalarının mülkiyetine saygı duymak

• Yasa dışı faaliyetlerde bulunmamak

• Kütüphaneler, müzeler ve restoranlar gibi ziyaret edilen yerlerin kurallarına uymak

• Başkalarından yararlanmamak

• Dürüst ve adil davranmak

• Sana ait olmayan şeyleri almamak

• Kayıp eşyaların gerçek sahibine iade edilmesi

• Kaybolmuş veya kafası karışmış birine yardım etmek

• Diğer kültürlerden insanlara karşı kibar ve saygılı davranmak

Sosyal Ortamlarda Nezaket Kuralları

Eğitim ve iş hayatı başladıktan sonra, aile harici diyaloglar farklı bir boyut kazanır ve gelişir. Karşımızdaki kişilerle konuşurken, birbirimizi doğru anlamak için önce dinleyip sonra konuşma eylemine geçilir. Karşımızdakinin sözü bitmeden konuşmak, bizi iş yaşamımızda da eğitim hayatımızda da olumsuz etkileyebilen faktörlerdendir. İş yerinde nasıl davranılması gerektiği ile ilgili davranışlarımı kolaylaştıracak online eğitimler var. Enstitü tarafından verilen İş yerinde görgü ve etik kuralları eğitimini inceleyebilirsiniz. 

Konuşan kişiye duyulan saygı, aslında kişinin özgüven derecesini de karşı tarafa yansıtır. Bu artı bir intibadır. Saygınlık kazandırır. Tam aksi bir davranışla da kişilerin konuşma esnasında sözünü kesmek, toplumda bir saygısızlık göstergesidir. Ama insan ne yazık ki bu kuralı kendini açıklama ihtiyacı hissetmek veya buna benzer kişisel gelişimsizliklerden dolayı görmezden gelebiliyor ya da bilmeden hareket edebiliyor.

Bu gibi durumlar, insanlar arasında birçok tartışmaya sebep olur. Öfke kontrolü azalır. Saygı azalır. Stres yönetimi azalır. Küfür artar. Kişiler tarafından olumsuz bir duruş sergilenmiş olur. Kişi kendini daha kötü yoruma maruz bırakır. Bu noktada yine nezaket kuralları hiçe sayılarak, kişisel gelişim sürecine kapalı bir toplum yapısı ortaya çıkar ve diğer gelişmiş toplumlarca dışlanmış bir toplum olarak hayatlarını sürdürmeye devam ederler.

Saygılı ve küfürsüz konuşmak bizi örnek bir insan haline de getirebilir. Küçüklerin bizleri takip ederek büyüdüğünü unutmamak lazım. Biz ne kadar düzgün bir dil ile konuşursak, onlar da aynı şekilde arkamızdan gelmeye devam ederler. Böylelikle ileride bilinçli bir nesil oluşmuş olur. Bu şekilde argosuz, küfürsüz düzgün konuşmak saygıyı da beraberinde getirir. Yani her yol saygıdan geçer. Mutedil ve adil olmak gerekir. Hakkından fazlasını almak bir şey kazandırmadığı gibi daha çok kaybettirir insana. Karşıdaki insana yapılan haksızlık, fazlasını almak ile bir kazanç getirmez. Karşı tarafı üzer, incitir ve saygınlığı yitirtecek kadar büyük problemlere yol açar. 

Gerektiğinde Özür Dilemek Erdemliktir

Bir hata yapmış ya da yanlış düşünmüş isek; bu gibi durumlarda "bir daha tekrarlanmayacak" anlamındaki özür dileme eyleminde bulunmak, toplum içinde bizlere saygınlık ve güven kazandırır.  Bununla birlikte verilen sözde durarak devamını getirmek de gerekir. Yemek yerken konuşmamak, aşırı el kol şakaları yapmamak, sesi yükseltmeden konuşmak da diğer nezaket kurallarından bazılarıdır. Sosyal ortamlara girdiğimizde olumsuz görüntülere sebebiyet vermemek için, yemek yememize, oturuşumuza/kalkışımıza, giyim ve kuşamımıza dikkat etmemiz gerekir. Bunu dış çevreye karşı zorunluluk olarak değil, aslında kendimize gösterdiğimiz saygıya ve özene olan bağlılığımız için yapmalıyız.

Mesela intibanın yoğun olduğu iş yaşamını ele alalım. Ağzında yemek varken konuşan bir işvereninizin ya da saygı duyduğunuz bir arkadaşınızın olduğunu düşünsenize! Ya da beden dili kullanırken aşırı el kol hareketi yaparak konuşan, şakalaşan, rahatsız edici tavırlar sergileyen bir iş arkadaşınızı düşünün. Gözünüzde onlara karşı ne kadar saygı duyarsınız? Onları ne kadar örnek alır, onlara ne kadar saygı duyarsınız? Ya da çalışırken bu görüntüler karşısında ne kadar verimli olabilirsiniz? İş yaşamında da geçerli olan görgü ve etik kurallara dikkat edilmesi gerekilir ki çalışanlar da işverenler de birbirine saygı duyarak daha verimli, saygı duyulan bir çalışma ortamı elde edebilsin. 

Yukarıda bahsettiklerimizle nezaket ve görgü kuralları sınırlı değil. Taşıtlarda, kütüphanede, alışverişte veya hasta ziyaretlerinde... Toplum içinde yaşadıkça, ilişkiler arasında yaşanan tüm davranışların zincir halinde birbirini destekleyen bir kuralı var. Verdiğimiz örneklerde de gördüğünüz gibi nezaket kuralları birbirine bağlı kurallar zinciridir. Bir davranış diğer davranışı destekler. Bilinçsiz bir toplumda da nezaket kuralları yerini kaosa bırakır. Bunalımlı ve kasvetlidir. Bilinçli bir toplumda ise nezaket kuralları kapılarını, saygıya ve hoşgörüye açar. Böylelikle daha düzgün, saygılı ve bilinçli bir kesim ortaya çıkar. Çevredeki insanlara olduğu kadar, dünyaya da katkı sağlanır. Bu da toplumdaki insanların kişisel gelişimlerinin ne kadar ileri seviyede olduğunun bir göstergesidir. Siz hangisini tercih etmek isterdiniz? Kararı size bırakıyorum.