AnasayfaBlogTashih Ne Demek ? TDK Sözlüğündeki Anlamı Nedir?
Ne Demek?

Tashih Ne Demek ? TDK Sözlüğündeki Anlamı Nedir?

24 Ağustos 2021
Pembe ve beyaz çizgili arka planı ve ortasında bir onay işareti olan dikdörtgen beyaz bir kutunun yakın çekimi. Kutunun etrafında kırmızı bir çerçeve var ve mavi beyaz bir ışıkla çevrili. Görüntü hafif bulanık, pembe arka planın ortasında beyaz bir V harfi görülüyor. Arka plan beyaz ve mavi çizgili bir desen gibi görünmektedir. Bir odanın bu yakın çekim görüntüsü ilginç ve benzersiz bir manzara sunuyor.
Tashih Nedir?Kullanım AlanlarıTDK Sözlüğündeki Anlamı
Düzelti veya düzeltme anlamına gelir.Yayıncılık, hukuk, nüfus ve tapu işleriDüzelti veya düzeltme
Dilimize Arapçadan geçmiş olan bir kelime.Resmi yazılar, devlet daireleriDüzelti
Bir yayın öncesinde yapılan düzeltme işlemi.Yayıncılık alanında dizgi düzeltisi, renk tashihi, prose okuması gibi anlamlarda kullanılır.Düzeltme
Bir metni veya bir durumu doğruya, düzgüne yönlendirme işlemi.Devlet kurumlarında 'tashih etmek', 'isim tashihi', 'hükmün tashihi' ve 'tashihi karar' kelime kalıplarıyla kullanılır.Düzelti
Hukukta bir hükmün düzeltilmesi veya değiştirilmesi işlemi.Hukuk alanında hükmün tashihi anlamında kullanılır.Düzeltme
Yayıncılıkta bir metnin veya yazının doğrulaştırılması, düzeltilmesi işlemi.Yayıncılıkta, redaksiyon işlemi, hatalı yazımlarda tashihi de kapsar.Düzelti
Bir ismin yanlış yazılmasının düzeltilmesi işlemi.Nüfus veya tapu işleri alanında 'isim tashihi' anlamında kullanılır.Düzelti
Bir kararın düzeltilmesi işlemi.Hukuk alanında 'hükmün tashihi' adı verilir.Düzelti
Nüfus veya tapu işlerinde maddi yanlışların düzeltilmesi.Nüfus ve tapu işlerinde kullanılır.Düzelti
Yanlış bir durum yerine doğru olanın konulması işlemi.Genel olarak yanlış bir durumun düzeltilmesi gerekli her yerde kullanılır.Düzeltme

Tashih kavramının gündelik hayatta kullanımı az olduğundan, çoğumuz bu kavramın ne anlama geldiğini bilmiyoruz. Bu kavram Türkçeye Arapçadan geçmiş olduğu için de, bize yabancı bir kelime gibi geliyor. Ancak gündelik hayatımızın bazı alanlarında bu kavramın halen kullanıldığını söyleyebiliriz. Özellikle nüfus işlemleri, tapu işlemleri, emlâk işleri, yayıncılık ve hukuk gibi alanlarda sıklıkla kullanılan bir kelimedir “tashih.” 

Dilimizdeki anlamı “düzelti” olarak açıklanan bu kavram hem tek başına hem de kelime öbeği şeklinde kullanılabiliyor. Bu kavramı bir kelime öbeği haline getirmek için “etmek” fiiliyle birlikte kullanmak gerekiyor. “Tashih etmek” şeklindeki bu kullanım şeklinin anlamı da “düzeltmek” olarak açıklanıyor.

Tashih kelimesinin birkaç alanda kullanıldığını söylemiştik. Yayıncılık sektöründe farklı anlamlarda, hukukta farklı anlamlarda, nüfus ve tapu gibi işlerde de farklı anlamlarda kullanılıyor. Yazımızın sonraki bölümlerinde bu kullanımların anlamlarını açıklamaya çalışacağız. Örnek verecek olursak; yayıncılıkta kullanılan tashih kelimesi, dizgi üzerinde yapılan “düzeltmeleri” kapsarken, hukukta kullanılan tashih kelimesi “değişiklik” anlamına gelir. Tapu ve nüfus işlerinde kullanılan tashih kelimesi de hukuktaki anlamı gibi “değişiklik” anlamındadır. 

Saydığımız bu alanlarda kullanılan resmî yazı formları da Eski Türkçe olduğu için, tashih kelimesi bu alanlarda sıklıkla kullanılıyor. Devlet daireleri ve yayıncılık dışında bu kavramın günlük hayatımızdaki kullanımına pek rastlanmadığını söyleyebiliriz. 

Bu yazımızda, “Tashih Nedir?”, “Tashih Kelimesinin Kullanım Alanları” ve “Tashih Kelimesinin TDK Sözlüğündeki Anlamı” gibi konular üzerinde duracağız. Günlük hayatımızda pek kullanmadığımız tashih kavramıyla ilgili merak edilen konu başlıklarına gelin, birlikte bakalım.

Tashih Nedir?

Tashih ne demek? Tashih nedir? Yazımızın bu bölümünde, en çok yayıncılık ve hukuk alanlarında kullanılan bir kavram olan tashih kelimesinin anlamı üzerinde duracağız. “Tashih” kavramının anlamı “düzeltme” ve “düzelti” olarak açıklanıyor. Bu kavram, gazete ve dergi gibi yayın ürünlerinin basıma hazırlanması aşamasında kullanılır. 

Tashih ya da düzelti kelimesi tek başına kullanıldığı zaman, dizgi düzeltisi veya prova okuması gibi anlamlara geliyor. Ayrıca matbaa aşamasında kullanılan renk tashihi de, renk ve baskı açısından yapılan düzeltme işlemine denir. 

Yayıncılık sektöründe redaksiyon işlemi, hatalı yazımlarda yapılan tashihi de kapsar. Az önce sözünü ettiğimiz “dizgi düzeltmesi”, “son okuma” ve “redaksiyon” işlemi de bazı yerlerde “tashih/düzelti” olarak adlandırılabiliyor. Ancak redaksiyon biraz farklı bir işlemdir. Redaksiyon genellikle yazılmış olan içerikle ilgili yapılır; tashih/düzelti ise dizgiden sonra ve baskı işleminden önceki aşamada biçimsel olarak yapılır. 

Burada, yayıncılık sektöründeki tashih kavramı ve diğer kavramları biraz daha açıklamak yerinde olacaktır. Redaktör veya metin editörü olan kişi dilbilgisi hatalarını, musahhih (düzeltmen) olan kişi ise sayfa düzeni ve yazım hatalarını düzeltir. Bu iki işlemi aynı kişinin yaptığı durumlar nedeniyle, iki görevin de aynı olduğu izlenimi gelişmiştir.

Tashih Kelimesinin TDK Sözlüğündeki Anlamı

Tashih kavramının TDK sözlüğünde bulunan anlamını ve kullanım şekillerini merak edenler, yazımızın bu bölümünde aradıkları cevapları bulabilirler. “Tashih kelimesinin TDK sözlüğündeki anlamı nedir?” diye merak edenlerimiz de vardır. Tashih kelimesinin Türk Dil Kurumu sözlüklerinde “düzelti” ve “düzeltme” anlamlarıyla yer aldığını söylemeliyiz.

Gündelik yaşamda bazı devlet kurumlarında karşımıza çıkan tashih kelimesi, anlamı pek bilinmeyen bir kavram olarak dilimizde yer alıyor. Dilimize Arapçadan geçmiş olan bu kelimenin TDK sözlüklerindeki anlamları iki tanedir. Ancak TDK sözlüklerinde tashih kelimesinin farklı kullanımlarını da görmekteyiz. 

Tashih kelimesi; devlet kurumlarında “tashih etmek”, “isim tahsisi”, “hükmün tashihi” ve “tashihikarar” gibi kelime kalıplarıyla kullanımlara sahiptir.

Tashih Kelimesinin Kullanımları: 

  • Tashih etmek: Düzeltmek, düzelti işini yapmak. Yayınevlerindeki eserler üzerinde yapılan biçimsel düzeltmelerdir. Editörler eserlerdeki dilbilgisi yanlışlarını düzeltirken, musahhihler ise biçim açısından düzeltiler yaparlar. Çoğu zaman bu iki görevi aynı kişinin yaptığı da görülür. 

  • İsim tashihi: Nüfus dairesinde veya Tapu dairesindeki kayıtlarda yapılmış olan isim hatalarını düzeltmek için yapılan işleme isim tashihi denilmektedir. İsmin tashihi, yanlış yazılmış olan ismin doğrusu ile düzeltilmesi işlemidir. Nüfus veya Tapu kayıtlarında yapılmış olan maddî yazım hatalarının düzeltilmesi işlemi hakkında açılması gereken davalara “isim tashihi davası” ve “isim değiştirme davası” adı veriliyor. 

  • İsim tashihi davası, isim değiştirme davasına göre daha farklı bir davadır. İsim değiştirme davası, kişinin nüfus kayıtlarında yazılı olan ismini başka bir isimle değiştirebilmesini mümkün kılar. İsim tashih davası da, nüfus kayıtlarında maddî hatayla yanlış yazılmış olan bir ismin düzeltilmesi talebini içeren davadır. Yani isim değiştirmede tam olarak ismin değiştirilmesi, isim tashihinde ise ismin düzeltilmesi söz konusudur. 

  • Nüfus tashihi: Nüfus tashihi de nüfus kayıtlarındaki bilgi düzeltmeleriyle ilgilidir. Bu düzeltmelerin yapılabilmesi için “nüfus tashihi davaları” da açılması gerekir. Bu dava, nüfus kayıtlarında yazılmış olan ve gerçek bilgilerle uyuşmayan noktaların düzeltilmesi isteğini içerir. 

  • Yaş tashihi: Yaş düzeltme davası olarak da bilinen bu dava, yanlış yazılmış olan nüfus kayıt bilgilerinin düzeltilmesi talebini içerir. Bu davalar da nüfus tashihi niteliğinde olan davalardandır.

  • Hükmün tashihi: Mahkemenin verdiği hükümde yapılmış olan yazı veya hesap hatasının kaynaklandığı durumda yapılan düzeltme işlemidir. Hükmün tashihi işlemi, dikkatsizlik sonucu yapılmış olan maddî hataların ilgili mahkeme tarafından düzeltilmesi olanağını sağlar.

  • Tashihikarar: Hükmün tashihi gibi “tashihikarar” da mahkemece alınmış olan bir kararın düzeltilmesi işlemidir. İki işlemin farkı, “hükmün tashihi”nin hükümle ilgili olması; “tashihikarar”ın da kararla ilgili olmasıdır.

Tashih Kelimesinin Kullanım Alanları Nelerdir?

“Tashih” kelimesi, gündelik yaşamımızın bazı alanlarında halen kullanılan bir kavram olarak karşımıza çıkar. Bu kavram günlük hayatta pek kullanılmasa da; yayıncılık, hukuk, emlâk ve gayrimenkul, tapu ve nüfus işleri gibi alanlarda sıkça kullanılıyor. Bu kelimenin kullanıldığı alanları ve kullanım şekillerini aşağıda sizler için derledik. 

  • Yayıncılık: Bu alandaki kullanımıyla tashih “düzeltme, yanlış bir şeyi doğru hâle getirme” dir. Tashih kelimesinin yayınevi sektöründeki kullanımı; basım aşamasındaki bir yayının “son okuma” veya “okuma provası” denilen aşamada yapılmış yanlışları düzeltmektir. Tashih veya düzelti adı verilen bu işi yayınevi editörü yapar. Editör, basım aşamasındaki eserin tüm tashih işlerinden sorumludur. 

  • Nüfus İşlemleri: Nüfus kayıtlarında yapılan işlemlerdeki tahsis kelimesinin kullanımı, “isim tashihi” olarak geçiyor. Nüfus kayıtlarındaki yanlış yazımdan kaynaklı olan isim tashihi, “ismin değiştirilmesi” anlamına geliyor. 

  • Emlâk ve Tapu İşleri: “Tapuda tashih” olarak geçen bu kullanımın anlamı, tapu kütüğünde yanlış yazılan bir kaydın düzeltilme işlemidir. Kayıtlarda yapılan yazım yanlışları ya da eksik yazımlar mülk sahibiyle ilgili her türlü yazılı bilgide yapılıyor. Tapuda kullanılan kavramlardan biri de “hükmün tashihi” dir. Hükmün tahsisi kavramı da “cins tahsisi” olarak kullanılır ve bunun anlamı da “kayıtlı olan bir mülkün durumunun değişmesi” demektir. Hükmün tashihi veya cins tashihi yapmak için ilgili Tapu Müdürlüğüne başvurmak gerekiyor. Gayrimenkulün tapu senedi ve tapunun kayıt örneğiyle bu başvuru işlemi yapılabiliyor.

  • Hukuk: Hukukta bilinen ve kullanımı en çok olan kelime, bileşik bir kelime olarak karşımıza çıkan “tahsisi karar” kavramıdır. Arapça “tahsis” ve “karar” kelimelerinin bir araya getirilmesiyle oluşan bu kelime, “mahkeme tarafından alınan kararın düzeltilmesi” demektir.

Düzelti veya düzeltme anlamına gelir, Yayıncılık, hukuk, nüfus ve tapu işleri, Düzelti veya düzeltme, Dilimize Arapçadan geçmiş olan bir kelime, Resmi yazılar, devlet daireleri, Düzelti, Bir yayın öncesinde yapılan düzeltme işlemi, Yayıncılık alanında dizgi düzeltisi, renk tashihi, prose okuması gibi anlamlarda kullanılır, Düzeltme, Bir metni veya bir durumu doğruya, düzgüne yönlendirme işlemi, Devlet kurumlarında 'tashih etmek', 'isim tashihi', 'hükmün tashihi' ve 'tashihi karar' kelime kalıplarıyla kullanılır, Düzelti, Hukukta bir hükmün düzeltilmesi veya değiştirilmesi işlemi, Hukuk alanında hükmün tashihi anlamında kullanılır, Düzeltme, Yayıncılıkta bir metnin veya yazının doğrulaştırılması, düzeltilmesi işlemi, Yayıncılıkta, redaksiyon işlemi, hatalı yazımlarda tashihi de kapsar, Düzelti, Bir ismin yanlış yazılmasının düzeltilmesi işlemi, Nüfus veya tapu işleri alanında 'isim tashihi' anlamında kullanılır, Düzelti, Bir kararın düzeltilmesi işlemi, Hukuk alanında 'hükmün tashihi' adı verilir, Düzelti, Nüfus veya tapu işlerinde maddi yanlışların düzeltilmesi, Nüfus ve tapu işlerinde kullanılır, Düzelti, Yanlış bir durum yerine doğru olanın konulması işlemi, Genel olarak yanlış bir durumun düzeltilmesi gerekli her yerde kullanılır, Düzeltme
Tashih Ne Demek Tashih Nedir Tashih Tashih Kelimesinin TDK Sözlüğündeki Anlamı Tashih Kelimesi
Bu, uzun siyah saçlı genç bir kadının görüntüsüdür. Üzerinde hafif bol parlak kırmızı bir gömlek var. Gözleri kapalı ve dudakları hafifçe ayrık, sanki rahatlamak için bir an ayırıyormuş gibi. Başı hafifçe eğik ve kollarını göğsünün üzerinde kavuşturmuş. Kendinden emin ve rahat bir duruşu var. Saçları omuzlarına dökülen yumuşak, doğal dalgalarla şekillendirilmiş. Yirmili yaşlarında olduğu anlaşılıyor ve yüzünde sıcak ve davetkâr bir ifade var. Bu anda dingin ve mutlu görünüyor.
Emel Keskin
Blog Yazarı

1998-1999 yılları arasında, Yalova'da bulunan bir reklam ajansının Koleksiyon adlı dergisinde; reklam koordinatörü ve köşe yazarı olarak çalıştı. 2003’te Mimar Sinan Üniversitesi, Sanat Tarihi Bölümü'nden mezun oldu. Halen İstanbul Üniversitesi, Çocuk Gelişimi Bölümü öğrencisi.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Bu resim bir grup satranç taşını göstermektedir. Taşlardan biri beyaz arka plana sahip kırmızı bir taş, diğerleri ise sarı renkte görünüyor. Kırmızı satranç taşının yakın çekim görüntüsünün yanı sıra arka planda sarı bir nesnenin yakın çekim görüntüsü de var. Kırmızı satranç taşının yuvarlak bir tabanı ve sivri bir tepesi var. Sarı nesne bulanıktır ve pürüzsüz ve kavisli bir şekle sahip gibi görünmektedir. Satranç taşlarının solunda, detaylı bir tasarıma ve karmaşık desenlere sahip bir heykelin yakın çekimi yer alıyor. Tüm satranç taşları simetrik bir düzende dizilmiş olup muhtemelen bir satranç oyununu temsil etmektedir.
Kişisel Gelişim

Satranç Taşlarının Puanları Nelerdir?

17 Aralık 2019
Uzun, dalgalı, kızıl saçlı bir kadın, bulanık bir arka plana karşı görüntünün ön planında duruyor. Bakışları tam karşıya sabitlenmiş, dudakları hafifçe ayrılmış ve başı hafifçe yana eğilmiş. Saçları canlı, ateşli bir kızıl tonunda ve yumuşak dalgalar halinde sırtından aşağı dökülüyor. Cildi pürüzsüz ve ışıltılı, teni hafifçe kızarmış. Görüntü yüzünün yakın çekimidir ve boynunun bir kısmı görünmektedir. Saçları rahat, zahmetsiz bir şekilde şekillendirilmiş, yüzünü çerçeveliyor ve doğal güzelliğini artırıyor. Kendinden emin ve dengeli görünüyor, varlığı cesur ve esrarengiz bir enerji yayıyor.
Kişisel Gelişim

Satranç Nasıl Oynanır?

11 Eylül 2021
İlk yazılı belgelerine Hindistan’da rastladığımız satranç oyununun geçmişi 6. yüzyıla kadar dayanmaktadır. Çin temelli bir oyun olduğu da söylenegelen satranç oyunun ilk adı “çaturanga”dır. Çin, Hindistan, İran gibi çeşitli ülkelerde oynanmaya ve yaygınlaşmaya başlayan bu oyun İslamiyet’in yayılmaya başlaması ile Arapların “satranj” adını verdikleri tarihsel kayıtlarda bulunmaktadır.
Online Eğitim

Satrançta Mat Çeşitleri

25 Aralık 2019