AnasayfaBlogİnternet Etiği Nedir?
Teknoloji

İnternet Etiği Nedir?

12 Aralık 2019
Bu görüntü, sarı bir yüzey üzerinde büyük bir kare grubu, bir blok üzerinde bir harf, bir küpün yakın çekimi, desenli bir kare grubu ve bir sayının yakın çekimi de dahil olmak üzere, üzerinde harfler bulunan bir yığın ahşap karoyu göstermektedir. Ayrıca, bir küpün yakın çekimi, pembe ve beyaz karelerden oluşan bir grup ve bir kutunun yakın çekimi bulunmaktadır. Tüm karolar çeşitli şekil ve boyutlara sahip ve üzerlerindeki harfler siyah mürekkeple basılmış. Yığının üst kısmı hafifçe eğri ve bazı karolar kısmen birbirinin üzerine binmiş durumda. Arka plan parlak sarıdır ve görüntüye sıcak ve davetkar bir his verir.
KonuAçıklamaÖrnek
İnternet Etiğiİnternet kullanımı sırasında kabul edilebilir davranışları belirleyen ahlaki ilke ve kurallarİnsanların sosyal medya paylaşımları
Etik İlkeleriAdalet, eşitlik, özgürlük, empati, saygı, katılım, paylaşma, sorumluluk ve sürdürülebilirlikBilgiye adil ve eşit erişim
Telif HakkıBir sanatçıya, yazara veya fikri mülkiyetin yaratıcısına hak ettiği ödülü verme amacıBir kitabın yazarının telif hakkını alması
KorsanlıkTelif hakkı koruması altındaki bir eserin izinsiz kopyalanması ve dağıtılmasıMüzik, film gibi dijital içeriklerin internet üzerinden ücretsiz ya da yasa dışı yollarla paylaşılması
Bilgiye ErişimBilgiye adil ve eşit erişimin sağlanması ve bu bilginin paylaşılmasıBilginin internet ortamında özgürce paylaşılması
MahremiyetBireylerin özel hayatının ve kişisel verilerinin güvence altına alınmasıKişisel verilerin izinsiz toplanması veya satılması
Sosyal Medyaİnternet üzerinde insanların birbirleriyle iletişim kurmalarını ve bilgi paylaşmalarını sağlayan çevrimiçi platformlarFacebook, Twitter, Instagram gibi platformlar
Empatiİnternet üzerindeki diğer bireylerin durumlarını anlama ve saygı göstermeBaşkalarının internet üzerinde maruz kaldığı zorlukları anlama
Sorumlulukİnternet üzerindeki eylemlerin bireysel ve toplumsal sonuçlardan sorumlu olduğunun bilincinde olmaBir bireyin internette paylaştığı içeriğin sonuçlarına karşı sorumluluğu
Sürdürülebilirlikİnternet kullanımında uzun vadeli ve sorumlu davranışların önemli olduğu bilincinin oluşması ve bu bilincin korunmasıEnerji-efficient internet kullanımı

Toplum, herkes için mümkün olan en yüksek eşit özgürlüğe sahip olacak şekilde düzenlenir. Bir toplumda konuşma özgürlüğü, toplanma, din vb. temel özgürlüklerin yanı sıra, fırsat eşitliği söz konusudur. Bu nedenle, toplumun etik kurallar karşısında kimseye önyargılı değildir ve herkesin çıkarlarını sürdürmesine ve yeteneklerini gerçekleştirmesine izin verir. Özgürlük sadece başka bir özgürlüğün iyiliği için sınırlandırılmalıdır. Toplumun içerisindeki iyi ile kötü, doğru ile yanlışın ayırt edilmesi ise etik ile mümkün olur.

Etik, yalnızca sınırlı üyeliğe sahip gruplar tarafından paylaşılan, dini veya kültürel inançlara dayanan ilkeleri içerir. Yazılı olmayan anlaşmalar yapmak ve yapılan anlaşmaları sürdürmek etiğin en önemli ana parçasıdır. Etik, herkes tarafından açıkça paylaşılmayan inançlara dayandığından keyfi bir unsur olarak düşünülebilir. Önce bireylere, daha sonra toplumlara, sonra da küresel sosyal ve ekonomik durumlara göre şekil değiştirir.

İnternet de çağımızda tartışılamayacak büyüklüğe sahip bir toplum olarak düşünülebilir. Bu nedenle internet içinde bulunan siyah ile beyazı ayırmada internet etiği terimi devreye girer. İnternet etiğinin amacı insanların sosyal hayatlarında yüz yüze kurdukları saygılı ve seviyeli iletişimin aynı şekilde internet ortamında da devam ettirilmesidir.

İnternet Etiği ve Boyutu

İnternet etiği büyük ölçüde bireysel ve sosyal ilkelere dayanır ama küresel seviye de olmak üzere her üç seviye için de geçerlidir. İnternet etiği internet kullanımı sırasında kabul edilebilir davranışların ne olduğu konusunda bireyi veya grubu yöneten ahlaki ilkelerdir. Sosyal medya kavramının insan ilişkilerinin yaratılmasında oynadığı rol, mahremiyet, tarafsızlık, internete erişim sorunları, büyük veri ekosisteminin gelişimi, ne amaçla toplanıldığı bilinmeyen verilerin kontrolü gibi pek çok durum internet etiği şemsiyesinin altında yerini alır. İnternetin hayatımızın her yönü ile bir bağlantısı olduğu için, bu terime giren ve giderek artan yeni sorular da vardır.

İnternet Etiği İlkeleri Nelerdir?

İnternet etiği ilkeleri toplumdaki tüm etik kuralları ile aynı özellikleri göstermektedir. Bireyin günlük sosyal yaşantısında önem verdiği ve uyguladığı tüm ilkeler internet dünyası için de geçerlidir. Bu ilkelerin tümü birbirleri ile ilişkilidir ve bağlantı halinde olmalıdır.

  • Etik ilkelerinin başında gelen adalet ve eşitlik ilkesi internet etiği için de söz konusudur. Her bireyin devredilemez bir onuru vardır ve eşit haklara sahiptir. Bireylerin birbirlerine olan derin saygısı adaleti geliştirir. Bilgiye adil ve eşit erişim, toplumdaki bireylerin birbirlerini anlamalarına olanak sağlar.

  • Bireyin yaşam kalitesi çeşitli özgürlüklerin geliştirilmesi ile mümkündür. Özgürlük, eşitlik ve sorumluluklar birbirini dengelemelidir. İnternet etiği bağlamında özgürlük, istenilen bilgiye erişme, ifade ve inanç özgürlüğüdür.

  • İnternet etiği ilkelerinden bir diğeri empati ve saygıdır. Bireyler arasında kurulan diyaloglarda empati yapılmalı, karşıdaki bireyin konumu ve sosyal statüsü düşünülerek iletişime geçilmelidir. Saygı çerçevesinde yapılan konuşmalar dayanışma ve karşılıklı desteğe yol açar.

  • Katılım ve paylaşma ilkeleri de internet etiği içerisinde önemli yere sahiptir. Toplumsal hayata ve önemli karar alma süreçlerine katılma hakkı ve yeteneği temel değerlerdir. Bilgi ve bilginin internet ortamında paylaşılması insanlar arasında sürdürülebilir ilişkiler kurulmasını sağlar ve sonuç olarak toplumları güçlendirir.

İnternet etiği ilkeleri arasında en son sorumluluk ve sürdürülebilirlik vardır. Kişinin kendi eylemlerinin sorumluluğunu üstlenmesi, sosyal bir ortamda temel bir gerekliliktir. Sorumluluk seviyesi, bireyin gücünün, kapasitesinin ve kabiliyetinin seviyelerine uygun olmalıdır. Uzun vadede, sorumluluğun getirdiği durumları sürdürebilmek de önemlidir. Sürdürülebilir projeler tüm insanlar açısından önemlidir.

Telif Hakkı ve Korsanlık

Telif hakkı ve korsanlık sorunları aynı zamanda önemli sosyal-etik boyutları olan bireysel internet etiği konularının başında gelir. Telif hakkının temel amacı, bir sanatçıya, yazara veya fikri mülkiyetin yaratıcısına hak ettiği ödülü vermektir. Aynı zamanda telif hakkı ile yaratıcılık teşvik edilir. Bu amaçla, telif hakkı, yazarların orijinal ifadelerini kullanma hakkını güvence altına almakla birlikte başkalarını da fikirlerini özgürce geliştirme konusunda teşvik eder.

Buradaki etik sorun yasadışı kopyalama konusudur. İnsanlar istedikleri zaman dijital kopyalar üretebilirler ve bu kopyalar internet üzerindeki herkes tarafından kullanılabilir. İnternet üzerinde kontrolsüz şekilde gelişen müzik, film, blog vb. siteler bu duruma en uygun örnektir. Kaynak gösterilmeden materyal kullanılması yazılı çalışmalara uygulandığında intihal oluşturur.

Bu durumun aynısı standart internet üzerindeki belgeler ve web siteleri için de geçerlidir. İnternet sörfçüleri tarafından indirilmek istenen eserlerin telif haklarının gasp edilerek fikri mülkiyet haklarının ihlal edilmesinde dosya paylaşım siteleri ve uygulamaları araç olarak kullanılabilir. Yasadışı telif hakkıyla korunan materyalleri indirmek hırsızlıktan farklı olmasa da, internetteki sanatçıların kreasyonlarına kolay erişim, normalde hiçbir zaman fiziksel bir kopyasını bir mağazadan çalmayı düşünmeyen internet kullanıcılarını cesaretlendirebilir.

Gizlilik

İnternet etiği ile ilgili en ilginç etik sorunlardan biri online mahremiyet etrafında dönmektedir. Bir kişinin bilgisayarı veriyi ve bilgiyi depolamak için en güvenli yeridir. Ancak etik olmayan bireyler ağ güvenliğini ihlal etmek ve kişisel verilere erişmek için çeşitli yollar kullanır. Hackleme yalnızca büyük bir gizlilik ihlalini temsil etmekle kalmaz, aynı zamanda bilgisine erişilenlere kişisel ve finansal olarak zarar verebilir.

İnternetin kullanım boyutunun artmasıyla internet kullanan birey sayısı da artmaktadır. Bu da internete giren her bireyin çeşitli şekillerde kimlik bilgilerini internet üzerinden paylaşması anlamına gelir. Burada internet etiği yönünden sorun, bu kimlik bilgilerinin bireylerin istemediği ve farkına varmadığı şekilde toplanması ve kullanılmasıdır.

Online işletmeler rutin olarak müşterilerinden kişisel ve finansal bilgiler toplar ve birçoğu müşterilerinin gizlilik ve güvenlik gereksinimlerine saygı gösterir. Bununla birlikte, etik dışı çalışan şirketler müşterileriyle iletişim kurma, tüccarlara duydukları güveni kötüye kullanma konusunda müşterilerin iletişim bilgileri, gelirleri ve üçüncü taraflarla harcamaları hakkında bilgileri paylaşabilir.

İnternet, genel anlamda kurumlar veya hükümetler tarafından gözetim altıda tutulmaktadır. Tabi ki bu gözetimin boyutu tartışmalıdır. Bu boyutun artması yaratıcılık ve ifade özgürlüğü sınırlarının daralmasına neden olabilir. Fakat tersi bir durumda da internet üzerinde bazı kontrol dışı durumlar ortaya çıkabilir.

Sosyal Ağlar

Facebook, Google, Twitter ve benzer online sosyal ağların yalnızca geniş kapsamlı ekonomik değil aynı zamanda online dünya üzerinde sosyal ve kültürel etkileri de vardır. Son birkaç yıl içinde üyelerde ve kullanıcılarda büyük bir artış yaşadıktan sonra, online sosyal ağlar artık internet etiği ilkelerine uyumun bir sorun olduğunu kabul etmiştir. İnternet etiği ilkelerine uygun hareket etmek, sosyal ağların itibarını arttırır ve bu da kullanıcıların güvenini kazanmalarına yardımcı olur. Bu durum ayrıca servis sağlayıcıları potansiyel müşteriler için daha cazip hale getirir.

Tabii ki daha fazla müşteri kazanmak ve elde tutmak ağların reklam gelirlerini de arttırır. Bu nedenle, sosyal ağlar son dönemde izledikleri etik standartları ve kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerini giderek daha fazla ilan etmektedir. Sohbet odaları veya diğer sosyal ortamlardaki kişilerle iletişim kurarken, bir ortamda yüz yüze iletişim halindeymiş gibi davranmalısınız. Hararetli bir tartışma ve anlaşmazlık içinde olsanız bile, daima saygılı olun. Yeni olduğunuz bir sosyal ağda sitenin davranış standartlarını öğrendiğinizden ve hiç bir ihlal yaşamayacağınızdan emin olmak için site kurallarını okumayı unutmayın. 

İnternet Etiği, İnternet kullanımı sırasında kabul edilebilir davranışları belirleyen ahlaki ilke ve kurallar, İnsanların sosyal medya paylaşımları, Etik İlkeleri, Adalet, eşitlik, özgürlük, empati, saygı, katılım, paylaşma, sorumluluk ve sürdürülebilirlik, Bilgiye adil ve eşit erişim, Telif Hakkı, Bir sanatçıya, yazara veya fikri mülkiyetin yaratıcısına hak ettiği ödülü verme amacı, Bir kitabın yazarının telif hakkını alması, Korsanlık, Telif hakkı koruması altındaki bir eserin izinsiz kopyalanması ve dağıtılması, Müzik, film gibi dijital içeriklerin internet üzerinden ücretsiz ya da yasa dışı yollarla paylaşılması, Bilgiye Erişim, Bilgiye adil ve eşit erişimin sağlanması ve bu bilginin paylaşılması, Bilginin internet ortamında özgürce paylaşılması, Mahremiyet, Bireylerin özel hayatının ve kişisel verilerinin güvence altına alınması, Kişisel verilerin izinsiz toplanması veya satılması, Sosyal Medya, İnternet üzerinde insanların birbirleriyle iletişim kurmalarını ve bilgi paylaşmalarını sağlayan çevrimiçi platformlar, Facebook, Twitter, Instagram gibi platformlar, Empati, İnternet üzerindeki diğer bireylerin durumlarını anlama ve saygı gösterme, Başkalarının internet üzerinde maruz kaldığı zorlukları anlama, Sorumluluk, İnternet üzerindeki eylemlerin bireysel ve toplumsal sonuçlardan sorumlu olduğunun bilincinde olma, Bir bireyin internette paylaştığı içeriğin sonuçlarına karşı sorumluluğu, Sürdürülebilirlik, İnternet kullanımında uzun vadeli ve sorumlu davranışların önemli olduğu bilincinin oluşması ve bu bilincin korunması, Enerji-efficient internet kullanımı
internet etiği etik internet etiği ilkeleri internet sosyal ağ
Uzun, koyu kahverengi saçları sırtının ortasına kadar uzanan genç bir kadın. Saçları hafif dalgalı ve ortadan ayrılmış. Memnun bir ifadesi var ve beyaz yakalı açık mavi bir bluz giyiyor. Kollarını göğsünün önünde kavuşturmuş, parlak, sarı bir duvarın önünde duruyor. Odanın ışığı yumuşak ve yüz hatlarını vurgulayarak ona neredeyse ruhani bir görünüm veriyor. Gözleri koyu kahverengi ve dudakları hafifçe ayrılmış, gülümsüyor.
İrem Elitez
Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.