Akademik mülakata giderken korku içine kapılabilirsiniz. Ama akademik mülakatların neredeyse tamamı kontrol altına alınabilir. Bunun için kendinizi hazırlamanız ve size gelecek akademik mülakat sorularuna hazırlıklı olmalısınız. Ben bu blog yazısında size sorulan soruların ardındaki bazı düşünceleri anlatacağım ve iş görüşmesine gitmeden önce yapabileceğiniz birkaç pratiğin üzerinde duracağım.
Akademik mülakat dediğimizde aklımıza ilk gelen şey yüksek lisans ve doktora için yapılan mülakatlar gelir. Ama bu yazıda akademik mülakat soruları konusunda hem yüksek lisans hem doktora hemde araştırma-öğretim görevlisi pozisyonları için birşeyler yazmaya çalışacağım. Eğer yakın zamanda bir üniversitede akademik mülakata katılacaksanız torpil konusunu bir kenara bırakıp mülakata hazırlanın. Torpil ya da referans denilen şey bir gerçeklik. Ama bu gerçekliğe boyun eğip hayallerinizden vazgeçmeniz akademik hayatınızın yok olması anlamına gelir. Akademik mülakata girmeden önce aşağıda yazdıklarımı mutlaka okuyun.
Eğer bir akademik mülakata girecekseniz, mutlaka araştırma yapmak istediğiniz alanla ilgili teorik sorular gelir. Eğer ilk kez yüksek lisans/doktora programlarına katılacaksanız bu sorulara hazırlıklı olmalısınız.
Diğer gelecek sorular ise akademik mülakatla ilgili genel sorular olacaktır. Görüşmeyi yapan kişi size araştırma yapmak istediğiniz alanla ilgili soruları yönlendirmese bile siz mutlaka bu sorulara kendinizi hazırlayın.
Akademik Mülakatta Araştırma Konusu Hakkında Gelebilecek Sorular
Mülakatı yapan üye veya akademisyen mutlaka size araştırmanızla ilgili soru soracaktır. Sormazsa bu olağandışı bir durumdur diyebiliriz. Doktora çalışmanız veya yüksek lisans araştırmanız hakkında konuşmaya hazır olun. Mülakat esnasında ne yapmak istediğinizi ifade edebilmek ve amacınızı tam olarak anlatabilmek için mülakat öncesinde konuyu ayrıntılı bir şekilde ele alın. Konuyu tam olarak aktardığınızda da size gelecek muhtemel sorular konuyla ilgili spesifik sorular olacaktır.
Aslında bu noktada gelebilecek sorulardan korkmak yerine gerçekten kararlı olup olmadığınızı düşünmeniz gerekiyor. Eğer akademik kariyer yoluna bir amacınız olmadan giriyorsanız bu sizin için de zor. Ne kadar kabul edilseniz de faydası olmaz. Bilimsel katkılarınızın ne olacağını, araştırma konunuzu neden seçtiğinizi ve ayrıntılarını mutlaka öğrenin ve ifade etmeye hazır olun. En azından öğrenmek istediğinizi karşı tarafa aktarın.
Akademik Mülakat Soruları Nelerdir?
Eğer kendi bölümünüzden farklı bir alanda yüksek lisans veya doktora başvurusu yapıyorsanız ve aynı zamanda mülakat yaptığınız kişi lisans bölümünüzdeki kavramlara pek aşina değilse, alanınız hakkındaki bilgileri sade ve anlaşılır bir şekilde aktarın. Çünkü sizinle akademik mülakat yürütülürken farklı bakış açılarını merak eden akademisyen veya öğretim görevlileriyle karşılaşacaksınız. Her soruya ve her kavrama hazırlıklı olun;
Yapmak istediğiniz çalışmayı dergide yayınlanan başka bir makaleyle nasıl karşılaştırırsınız?
Bu araştırmanızla ilgili değil de ne kadar ciddi düşündüğünüzle ilgili gelebilecek bir sorudur. Çok teknik veya çok uzun olmayacak şekilde mantıklı bir açıklamanızın olması yeterli. Yanıt verirken henüz bir konu belirlemediyseniz, bu soru için önemli olduğunu düşündüğünüz araştırma konusunun sebebine odaklanmaya çalışın.
Doktora veya tez konusunu seçerken dikkate aldığınız şey nedir?
Bu konuda sizinle akademik mülakatı geliştiren kişilerin ne beklediğine odaklanın. Örneğin fizik alanında bir akademisyenin multidisipliner bir yaklaşım tarzı olabilir. Her zaman aynı şeyleri duymaktan hoşlanmayacaklardır. Araştırma yapmak istediğiniz konuyu farklı ve yaratıcı bir açıdan ele alın.
Araştırma konunuzu yenilikçi yapan nedir?
Bu soru seçtiğiniz konunun sizinle benzer konuda araştırma yapanlardan ne kadar farklı olacağıyla ilgilidir. Araştırma yapmak istediğiniz veya tez hazırlayacağınız konunun diğerlerinden farklı yönlerini ve potansiyel etkisini içeren bir fikir vermelisiniz. Mesela, “Yaklaşımım önceki yöntemlerden farklı, çünkü…” diyerek cümleye başlayabilirsiniz. Aslında yaklaşımınızı belirlerken de bir durumun üstesinden gelebilmek için farklı bir yöntem geliştirdiğinizi ifade etmelisiniz.
Etkilendiğiniz bir bilim insanı var mı?
Bu soru da aslında araştırma yaptığınız konuyu ilgilendirmektedir. Araştırma konunuzla ilgili ünlü bilim insanlarını bilmenin yanı sıra, farklı kişilere ve akademik çalışmalara da göz atın. Zaten bu ünlü isimleri makaleleri, dergileri veya tez merkezlerini araştırdığınızda görebilirsiniz. Akademik mülakat esnasında yine konuyla ilginiz ve araştırmak istediğiniz alanın tutarlılık düzeyi bununla ölçülecektir.
Neden bu üniversiteyi tercih ettiniz?
Gerçekten neden o üniversiteyi tercih ettiğinize dair bir sebep varsa bunu paylaşın. Akademik kadrosundan bahsedebilirsiniz veya çalışmanızı burada hayata geçirebileceğinizi açıklayacak şekilde cevap verebilirsiniz. İltifat yerine rasyonel sebeplerden bahsedin.
Bu üniversitede ilgini çeken nedir?
Bir önceki soruya benzer standart bir tanışma sorusudur. Üniversite hakkında seçici olup olmadığınızı ve gerçekten bir araştırma yapıp yapmadığınızı teyit edeceklerdir. Kendi alanınızda iyi bir mezun ağı olduğundan da mutlaka bahsedin.
Güçlü/Zayıf yönleriniz nelerdir?
Kişisel SWOT analizi yaparak bunların yanıtını mutlaka hazırlayın. Akademik bir mülakat gerçekleştirileceği için bu konuda somut yanıt vermeye özen gösterin. Sizi güçlü kılan yanlarınızdan bahsederken katıldığınız sertifika programlarından, yaptığınız projelerden bahsedin. Geliştirilebilecek yönlerinizi yani zayıf yönlerinizi ifade edin. Gelişime açık biri olduğunuzu ifade edin.
Lisans veya lisansüstü programınızda bir çalışmada bulundunuz mu?
Bu soru size birden çok şey söyleme fırsatı verir. Yaptığınız çalışmalarda veya projelerde neleri dikkate aldığınızı gösterir. Aynı zamanda farklı yönlerinizden bahsetmenize olanak sağlar.
Örnek akademisyenlik mülakatı soruları ve cevapları
Akademide kariyer yapma konusunda size ne ilham verdi?
Küçük yaşlardan beri dünyanın nasıl işlediğini anlama arzusuyla yaşadım. Bu merak beni fen bilimlerinden beşeri bilimlere kadar birçok farklı yola sürükledi ve sonunda akademide kariyer yapmaya yöneltti. Akademide, içinde yaşadığımız dünyanın karmaşıklığını anlamaya gerçekten adanmış bir ortam buldum. Ayrıca akademideki entelektüel gelişim ve keşif olanaklarından da ilham aldım. Akademide kariyer yapmak, hayat boyu sürecek öğrenme ve keşif yolculuğuma devam etmemi sağladı ve bilginin ilerlemesine katkıda bulunma fırsatı bulduğum için minnettarım.
Sizce başarılı bir akademisyenin temel özellikleri nelerdir?
Başarılı bir akademik kariyer için gerekli olan bir takım temel nitelikler mevcuttur. Her şeyden önce, akademisyenler araştırma bulgularını daha geniş bilim camiasına etkili bir şekilde iletebilmelidir. Bu, yalnızca makale yazmak ve sunum yapmak değil, aynı zamanda diğer araştırmacılarla etkili bir şekilde iletişim kurabilmektir. Ayrıca, akademisyenlerin araştırma projeleri için finansman sağlayabilmeleri de önemlidir. Bu sadece başarılı hibe başvuruları yapmayı değil, aynı zamanda potansiyel fon kaynaklarıyla ilişki kurmak için gerekli networking becerilerine sahip olmayı da gerektirir. Son olarak, akademisyenler öğrencilere etkili bir şekilde mentorluk yapabilmeli ve onların kendi beceri ve bilgilerini geliştirmelerine yardımcı olmalıdır. Bu da sabırlı olmayı ve kendi uzmanlığını paylaşmaya istekli olmayı gerektirir. Sonuç olarak, akademisyenler başarılı olmak için çok çeşitli becerilerde yetkin olmalıdır.
Sizce akademisyenliği diğer mesleklerden ayıran nedir?
Akademisyenliği diğer mesleklerden ayıran şeyin sürekli öğrenme becerisi olduğuna inanıyorum. Diğer mesleklerin çoğunda, eğitim veya öğreniminizi tamamladıktan sonra az çok bilgi sahibi olursunuz. Elbette, ilerledikçe bir şeyler öğrenmeye devam edersiniz, ancak bu, akademide gerçekleşen sürekli bilgi edinme ile karşılaştırıldığında hiçbir şey değildir. Akademide her zaman öğrenilecek yeni bir şeyler vardır. İster yeni bir araştırma yöntemi, ister bir soruna bakmanın farklı bir yolu, isterse tamamen yeni bir çalışma alanı olsun, öğretim üyelerini her zaman işleriyle meşgul edecek ve heyecanlandıracak bir şeyler vardır. Bence akademisyenliği bu kadar özel bir meslek yapan da bu. Bizi harekete geçiren sadece bilgi arayışı değil, öğrenmenin kendisi.
Sizce günümüzde akademisyenlerin karşılaştığı en büyük zorluklar nelerdir?
Bugün akademisyenlerin karşı karşıya olduğu en acil sorunlardan birinin araştırma ve öğretim arasındaki gerilim olduğuna inanıyorum. Bir yandan, kadro ve terfileri güvence altına almak için yayın yapma konusunda artan bir baskı var. Öte yandan, öğretime odaklanma ve öğrencilere mükemmel bir eğitim deneyimi sunma konusunda da aynı derecede güçlü bir baskı var. Çoğu zaman, birbiriyle yarışan bu iki talep arasında bir denge bulmak zor olabilir. Hem araştırmada hem de öğretimde başarılı olabilen akademisyenleri desteklemek ve ödüllendirmek için yöntemler bulunması, bu zorluğun üstesinden gelmek için önemli bir adım olacaktır. Günümüzde akademisyenlerin karşılaştığı bir diğer önemli zorluk da online eğitimin giderek artan bir trend haline gelmesi. Bu tür öğrenimin pek çok avantajı olsa da, aynı zamanda bir dizi zorluğu da beraberinde getiriyor. Örneğin, ilgi çekici ve etkileşimli çevrimiçi kurslar oluşturmak zor olabilir ve öğrencilerin oturum açmamaları veya derse katılmamaları riski her zaman vardır. Bu zorlukların üstesinden gelmenin ve online eğitimi daha etkili hale getirmenin yollarını bulmanın bugün akademisyenler için bir başka önemli hedef olduğunu düşünüyorum.
Sizce akademide başarı için en önemli faktör nedir?
akademide başarı için en önemli faktörün çok çalışmak olduğuna inanıyorum. eğer kişi çok çalışır ve çaba gösterirse başarılı olacağını düşünüyorum. yetenek ve kabiliyetlerin önemli olduğunu düşünüyorum ama çok çalışmanın daha önemli olduğuna inanıyorum. i̇yi bir iş ahlakına sahipseniz başarılı olacağınızı düşünüyorum. akıllı ve zeki olmanın da önemli faktörler olduğunu düşünüyorum, ancak çok çalışmanın en önemli faktör olduğuna inanıyorum. bu soruyu sorduğunuz için teşekkür ederim.
Sizce akademide çalışmanın en büyük faydaları nelerdir?
Bilginin peşinde koşma konusunda tutkuluyum ve akademinin bunun gerçekleşmesi için en elverişli ortamlardan biri olduğuna inanıyorum. Yeni fikirleri keşfetme özgürlüğüne, alanında uzman diğer akademisyenlerle çalışmanın getirdiği işbirliğine ve kişinin araştırmasını daha geniş bir kitleyle paylaşma fırsatlarına değer veriyorum. Ayrıca akademinin gelecek nesil araştırmacı ve akademisyenlerin yetiştirilmesi için önemli bir ortam sağladığına inanıyorum. Bu ortama katkıda bulunmaya ve akademinin eleştirel düşünce ve yaratıcılığın gelişebileceği bir yer olarak kalmasını sağlamaya kararlıyım.
Bir akademisyen iş ve aile hayatını nasıl dengeleyebilir?
İş-aile yaşamı dengesi bireyden bireye büyük farklılıklar gösterdiği ve yaşamın farklı evrelerinde değiştiği için bu sorunun kesin bir cevabı olmadığını düşünüyorum. Mümkün olan en iyi dengeyi sağlamak için neyin işe yarayıp neyin yaramadığı konusunda kişinin kendisine karşı dürüst olmasının önemli olduğunu düşünüyorum. Örneğin, üretken olmak için her gün belirli bir süreyi kesintisiz çalışmaya ayırmam gerektiğini fark ettim, ancak aynı zamanda mola vermem ve kendime rahatlamak için zaman tanımam da gerekiyor, aksi takdirde çabucak bunalabilirim. Bununla birlikte, aynı anda birden fazla görevi yerine getirebilen ve gün boyunca gerektikçe mola veren başka insanların da çok iyi çalıştığını biliyorum. Bence önemli olan kendiniz için neyin işe yaradığını bulmak ve ihtiyaçlarınız değiştikçe esnek olmak.
Akademik Mülakatlar Hakkında Öneriler Neler?
Akademik mülakat tecrübesi olan arkadaşlarınızla görüşün ya da onlarla arkadaş olun.
Blog yazısına bu tavsiye ile başlayacağım çünkü hepimizin meslektaşları, profesyonel bağlantıları ve eski iş arkadaşları bu deneyimleri paylaşmaktan çekiniyorlar ya da direnç gösteriyorlar. Ben bunları duyunca çok şaşırıyorum. Hatta bazı arkadaşlarımız bize tavsiye vermek yerine korku vermeye çalışıyorlar. Akademik mülakat sırasında olmayan şeyleri abartarak aslında ne kadar zor bir mülakat olduğundan bahsediyorlar. Özellikle bu arkadaşınız o mülakatta başarısız olmuşsa durum tam bir korku filmine dönebilir. O kişiye göre o mülakat asla geçilemez!
Arkadaşlarınızdan akademik mülakat sorularını toplamak hangi tür sorular geleceğini tahmin etmenize ve zor sorulara önceden hazırlanmanıza yardımcı olur. Onlara şu soruları sorun:
Hangi tür mülakat yapıldı? Stres mülakatı mı?
Hangi soruları sordular?
Değerlendirme sürecinde dikkat ettikleri şeyler nelerdir?
Mülakatçılar kimlerdi? Mülakat sırasında odada başka kimler vardı?
Verdiğin cevaplarda çok şaşırdıkları birşey oldu mu?
Araştırmada sınır tanımayın.
Mülakata gireceğiniz yeri araştırmadan mülakata giderseniz muhtemelen eliniz boş dönersiniz. Son zamanlarda yaptıkları yayınları neler? Kim finanse ediyor? Üniversite yapısı ne? Vakıf mı?
Ayrıca başvurduğunuz pozisyonda kimler çalışıyor? Ne üzerinde çalışıyorlar ve ne kadar ilerlemişler? Kimden emir alacaksınız? Pozisyonun gerekliliklerini yeterince sağlıyor musunuz?
Bu üniversitedeki öğrencilerin demografik yapısı ne? Web sitelerindeki misyon ve vizyonları ne? Reklamlarını nasıl yapıyorlar?
Aslında tüm bu soruları araştırmasanızda olur.Tüm soruları bilseniz tüm cevapları ezberlemek zorunda da değilsiniz. Yapmanız gereken tek şey; onların akademik hedefine uyum sağladığınızı göstermenizi sağlayan birkaç cümle.
Sizi diğerlerinden ayıran şey nedir?
Akademik mülakat sırasında gelebilecek en etkili soru belki budur. Profesyonel geçmişiniz, araştırmalarınız, uluslararası bağlantılarınız, yabancı dil düzeyiniz, liderlik deneyiminiz, finansal yönetim eğitiminiz, yenilikçi öğretim fikirleriniz mi? Emin değilseniz, meslektaşlarınıza sorun.
İlgili eğitim: Liderlik Sertifikası
Siz diğerlerinden ayıran şeyi belirledikten sonra, bu durumun neden işinizi daha iyi yapabildiğinizi (ve dolayısıyla söyleyebildiğinizi) düşünerek elinizi güçlendirin.
Üniversitelerin online eğitimler programına mı katıldınız? Bunu mülakatta mutlaka belirtin.
Soruları tahmin etmeye çalışın.
Mülakatçılar sizi zor sorularla köşeye sıkıştırıp elemek amacını taşımıyorlar. Yani amaçları bu değil. Söylediğim gibi, akademik mülakatlar öngörülebilir, çünkü onların neye ihtiyacı olduğunu önceden tahmin edebilirsiniz. Onların aradıkları özelliğe sahip biri vardır ve bu işi en iyi yapabilecekleri adayların hangileri olduğunu test etmek için akademik mülakat soruları tasarlayacaklardır. Yapacağınız tek şey var: iş tanımına göz atmak. İş tanımına göz attığınızda hangi özelliklerde birini aradıklarını görebilirsiniz. Dolayısıyla size gelecek sorularıda tahmin edebilirsiniz.
Vereceğim cevapları önceden nasıl test edebilirim?
Vereceğiniz cevapları yazın ya da pratik yapın. Ve bir arkadaşınızla role play yapın.
Arkadaşınız yoksa oturun bilgisayar karşısına ve "kayıt" düğmesine basın. Hemen hemen tüm telefonlar ve bilgisayarlarda mikrofon ve kayıt işlevi var. Bu yüzden vereceğiniz cevapları kaydetmek kolay. Evet, esrarengiz ve sıkıcı. Ama aynı zamanda inanılmaz derecede faydalı.
Oturun ve ne dediğinizi dinleyin. Kendini dinlemek insanın yapacağı en güzel şeydir. Konuşurken kendimizi süper konuşuyormuş gibi hissederiz ama kendimizi dinlediğimizde çok monoton gelebilir. Mülakatçılar iş görüşmesi sırasında sizi dinlediğinde ne duyacaklar?
Mülakattan önceki gün.
Mülakattan önceki son 24 saat içindeki en önemli hazırlık doğru dinlenmedir, bu yüzden fazla kafein almayı bırakıp iyice dinlenin. Mülakat öncesi stres altında olursanız her şeyi mahvedebilirsiniz.
Net bir kafaya sahip olmak birçok şeyden önemlidir. Giysilerinizi ütüleyin (ceketin altına giyilen gömlek görünmüyor olabilir ama siz yinede ütüleyin), trafik durumunu iki kez kontrol edin. Ama lütfen dinlenin.
Akademik mülakat soruları ile ilgili bilmeniz gereken iki şey daha var:
Birincisi, yaptıkları iş ile yeterince ilgili olmayan akademik mülakat soruları ile karşılaştıklarını söylüyorlar. Buna karşı önceden hazırlıklı ol. Akademik mülakat sırasında karşınızdaki kişiler genellikle sizin alanınızda uzman değildir ve işinizin neden gerçekten önemli olduğunu anlamaları gerekir. Uzmanlık alanınızı anlatmak durumunda kalabilirsiniz ve bunun için hazırlık olun.
İkinci olarak, iş tanımlarını doğru okuyun. Sadece sizin için en uygun görünen şeyleri değil, istenen şeylerin tümünü dikkatlice okumalı ve düşünmelisiniz.
