Nitel araştırma, gözlem ve doküman analizi gibi veri toplama yöntemleri ile oluşturulan bir araştırma türüdür. Olayların ve olguların gerçekçi bir ortamda bütüncül bir şekilde incelenmesine yönelik süreci temsil eder. İnsan ve toplum davranışlarını inceler. Bu incelemeyi yaparken psikoloji, sosyoloji, antropoloji gibi bilim alanlarını içinde yer alır. Nitel ölçme yönteminde genelleme öncelik oluşturmaz. Gözlem ve görüşmeye dayalı bu yöntemde, davranışları sayı ile açıklamak oldukça zordur. Yapılan incelemeler sonucu ortaya çıkan ölçümler kaç kişinin nasıl davrandığını açıklayabilir ancak niçin sorusuna yanıt bulamaz. İnsan ve toplum davranışlarını açıklarken niçin sorusuna yanıt almaya yönelik araştırmaya nitel araştırma tanımı yapılır.
Nitel araştırma; niçin, nasıl, ne şekilde gibi sorulara cevap bulmak amacı ile kullanılır. Nitel araştırmanın amacı insanın kendi toplumsal yaşamını nasıl oluşturduğunu anlama ve içinde bulundukları dünyayı nasıl algıladıklarını yorumlamaktır.
Nitel Araştırma Örnekleri
Nitel araştırma ile birçok konuda inceleme yapılabilir. Eğitim üzerinden bir örnek verebiliriz. Bir okulda çalışan müdürü incelemeye aldığımızda, müdürün çalışma motivasyonu ile başarısı arasında önemli bir ilişki olduğu gözlemlenmektedir. Araştırmada amaç, okul müdürünün çalışma esnasında motivasyonunu arttıran ve düşüren olguların neler olduğunu tespit etmektir. Araştırma sonucunda ortaya çıkan fayda ise müdürlerin mesleki hayatına yol göstereceği yönündedir. Araştırmaya 24 okul müdürü dahil edilir. Yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile süreç oluşturulur. İçerik analizi yapılır. Araştırma ile içsel ve dışsal motivasyonlarının tespit edilebildiği görülür. İçsel motivasyonlarını vatan sevgisi oluştururken, dışsal motivasyonları ise takdir görmektir.
Motivasyonlarını en çok dışsal etkenlerin etkilediği görülür. Motivasyonu etkileyen en önemli iki unsur maddi yetersizlik ve üst yönetimin ilgisiz tutumudur. Okul müdürünün gösterdiği başarı sisteme yansıdığı için bu konuda özenli davranılması gerekmektedir. Motivasyon unsuru dikkate alınarak yapılandırma oluşturulmalıdır. Bir başka örnek verecek olursak, bir konferans düzenlediğinizi ve konferans sonrası geri bildirim alma ihtiyacınız olduğunu varsayalım. Konferans esnasında neleri gözden kaçırmış olduğunuzu anlayabilmek için nitel araştırma soruları yöneltebilirsiniz. Bu sorular sayesinde yeni sonuçlara ışık tutabilir daha verimli sonuçlara ulaşabilirsiniz. Nedir bu sorular?
Konferansta ilginizi en çok ne çekti?
Daha başarılı bir konferans için nelere dikkat etmelisiniz?
Konferansa dair bilmeniz gereken özel noktalar var mı?
Nitel Araştırma Yöntemleri Nelerdir?
Nitel araştırma yapılırken bazı yöntemler kullanılır. Her yöntemin farklı bir alanda işlevsel olduğu görülmektedir.Nitel araştırma esnasında uygulanacak yöntemleri daha hızlı öğrenmek için online eğitimden faydalanabilirsiniz. Enstitü nitel araştırma eğitimi, teorik bilgi ile uygulamayı bir bütün olarak sunmayı hedeflemiştir. Aşağıda yöntemleri inceleyelim.
Fenomenoloji; bu yöntemin içinde olaylar, olgular, deneyimler hatta kavramlar yer alabilir. Bir örnek ile açıklayacak olursak, üniversitede işletme yönetimi okuyan bir öğrencinin makro dersine karşı olan olumsuz tutumunun nedenleri tespit edilebilir.
Etnografi; bir toplumun bir kültürün sahip olduğu gelenek ve görenekler, sahip oldukları inançlar ve birbiriyle oluşan bağlar gibi betimlemeler yapılabilir. Bir örnekle açıkladığımızda işletme yönetimi okuyan öğrencinin makro derslerine katılım ölçütlerinin belirlenmesi olabilir.
Gömülü Teori; Araştırmacı öncelikle ihtiyacı olan verileri toplar ve yorumlar. Yorumlama esnasında verilerin içinde gömülü bulunan teorileri ortaya koyar.Süreç boyunca yeni kavramlar ile karşılaşabilir ve yeni teorilere ulaşabilir. Yine bir örnek ile açıklayacak olursak, öğrencilerin işlem yaparken çarpma işlemi kullanarak çözdükleri bir problemin yöntemi incelenerek, aynı problemi çözümlemek için farklı bir yöntemin oluşturulmasıdır.
Örnek olay; özel bir durumun en ince detayına kadar incelenmesine verilen addır. Örnek olarak, bir öğrencinin kitap okuma esnasında yaşadığı sorunların tespit edilmesi.
İlgili eğitim: Nitel araştırma eğitimi
Nitel Verilere Nasıl Ulaşabilirsiniz?
Araştırmacı, ilgilendiği konuya ilişkin bazı verilere ihtiyaç duyar. Bu verilere ulaşmak için bazı yöntemler kullanır. Bu yöntemler nelerdir, inceleyelim.
Görüşme; bire bir konuşmalar yapılır. İlgili konu derinlemesine bu yöntem ile incelenebilir. Doğru bilgilere yine bu yöntem ile ulaşılabilir.
Olay incelemesi; yapılan ayrıntılı görüşmeler neticesinde kişilere özgü hikayeler toplanır.
Uzman görüşü; konuya hakim kişilerden doğru bilgiler elde edilir.
Odak gruplar; küçük sayıda insanlardan oluşan gruplardan konu hakkında görüşler almak. Bu yöntem yüz yüze veya online olarak yapılabilir.
Anket soruları hazırlamak; sorular açık uçlu sorulur. Katılımcının kendini özgürce ifade edebilmesi sağlanır.
Gözlem; kişilerin konu ile olan etkileşimlerini tespit etmek için, alışılmış davranışları sırasında gözlem yapmak.
Nitel Araştırma ile Nicel Araştırma Arasındaki Önemli Farklar
İki araştırma arasındaki farkları belli başlıklar altında inceleyebiliriz.
Varsayım açısından önemli farklar; nitel araştırmada, gerçeklik meydana getirilir. Önemli olan çalışılan durumdur. Değişkenlerin arasındaki ilişkiyi ölçmek zordur çünkü karmaşık bir yapıya sahiptir. Araştırmacı olayları yakından izler. Nicel araştırmada ise gerçeklik nesneldir. Önemli olan yöntemdir. Değişkenler arasındaki ilişki ölçümlenebilir. Araştırmacı olaylara dışardan bakar.
Amaç açısından önemli farklar; nitel araştırmada derinlemesine bir betimlemeden söz edilir. Yorumlama vardır ve olaydaki aktörlerin bakış açıları anlamaya çalışılır. Nicel araştırmada ise genelleme ve tahmin yapılır. Nedensellik ilişkisini açıklamaya yönelik çalışır.
Yaklaşım açısından önemli farklar; nitel araştırma, kuram ve ile sonlanır. Kendi bütünlüğü içinde var olur. Araştırmacı veri toplar ve örüntüler ortaya çıkar. Farklılık anlayışı hakimdir. Veriler kendi derinlikleri içinde betimlenir. Nicel araştırma ise kuram ve hipotez olarak başlangıç yapar. Deney ve kontrolle yürütülür. Standart veri toplama araçları kullanılır. Uzlaşma ve norm anlayışı hakimdir. Veriler sayısal olarak ifade edilir.
Araştırmacı açısından farklar; nitel araştırmada araştırmacı, olaylara dahil olur ve öznel bir bakış açısı ile yaklaşır. Empati yapar. Nicel araştırmada ise araştırmacı olayların dışındadır. Yansız davranır ve nesnel bir bakış açısına sahiptir.
İfade şekline göre farklar; nitel araştırmada soruları yanıtlamak daha uzun zaman alır. Nicel araştırmada ise soruları yanıtlamak daha kısa zaman alır. Kapalı uçlu soru sorulan anketlerdeki cevaplar, daha sonra göstergelere ve grafiklere dönüşüp sayı değeri ile ifade edilir. Bu da elde edilen verilerin kalitesinin daha iyi olacağı anlamını taşır.
