Çoğu üniversiteli genç, yeni mezun veya diğer öğrenciler yaşamlarında kendilerine şu soruyu sormuştur; “Okul bitince ben ne olacağım, nerede çalışacağım, nerede iş bulacağım?”. Bu tarz sorular genellikle öğrenci ve yeni mezun dönemlerinde bireylerin kendilerine sordukları sorulardır. Okunulan bölümle ilgili çalışılıp çalışılmayacağına karar verme, başka bir bölüm okuma, yüksek lisans yapma vb. bir sürü düşünce zihinlerimizi alt üst eder. Kariyer yolculuğuna atacağımız adım ülkemizde çoğu genç için oldukça sancılı geçmektedir.
Peki, nedir bu kariyer? Kariyer; bir meslek üzerinde zaman ve çalışmayla birlikte kazanılan aşama, uzmanlık veya başarıdır. akademik kariyer de bu kariyer sürecinin içinde yer alır. akademik kariyer üniversitede öğrencilik yıllarında çoğu öğrencinin hayal ettiği ve kariyer yolculuğuna başlamak istediği bir alandır. akademisyen olmak, bilimle ilgilenmek, araştırma yapmak, bilimsel makale yazmak vb. aşamaları gerçekleştirmek üniversitede öğrencileri cezbetmektedir
Akademik kariyer ile akademisyen olmak mümkündür. Akademisyen ise uzmanı olduğu konularda araştırma yapan, bilimsel çalışmalarda bulunan ve alanı ile ilgili öğretim faaliyetlerini gerçekleştiren kişilere denir. Öğretim üyesi veya öğretim elemanı olarak da adlandırılır. Bu yazıda akademik kariyer hakkında bilgi sahibi olacaksınız.
Akademik Kariyer Nasıl Yapılır?
Akademik kariyer yapmak, üniversite okuyan çoğu kişiyi cezbeden bir konudur. Akademisyen olmak, toplum tarafından saygı değer bir meslek olarak görülmektedir. Akademisyenlik; üniversite ve buna benzeyen yükseköğrenim kurumlarında uzman olmak ve uzmanı olduğu alanda çalımalar yapmak, bilimsel makale yazmak, bilimsel çalışmalarda bulunmak, sürekli bir gelişim ve öğrenme ihtiyacı içerisinde olmak demektir. Peki, akademik kariyer nasıl yapılır? Aşamalı olarak inceleyelim;
Üniversitelerin lisans bölümünden mezun olmak gerekir. Yüksek lisans yapmak gerekir. Yüksek lisans yapmak içinde bazı aşamalar bulunur. Akademik bir yolculuğa çıkmak isteyen kişiler tezli yüksek lisans yapması gerekir. Tezsiz yüksek lisans yapan kişiler bu yolculuğa devam edemezler. Yüksek lisans yapmak için ALES sınavı girilmesi gerekir. Bu sınavdan en az 55 puan alınması gerekir. Üniversiteye göre değişiklik göstermektedir. Kimi üniversiteler 70 puan istemektedir.
Yabancı dil puanı, genel not ortalaması, mülakat, CV, yüksek lisans referans mektubu istenmektedir. Eğer özel bir üniversitede yüksek lisans yapmak istiyorsanız üniversitenin belirlediği ücreti ödemek zorundasınız. Özel üniversitelerde yüksek lisans ücreti üniversiteye ve bölüme göre değişiklik göstermekle beraber 6.000-70.000 TL arasında değişmektedir.
Yüksek lisans eğitimini başarı ile tamamlayıp doktora programına başvurulması gerekir. Doktora programlarına başvurmak için üniversitelerin yayınladığı ilanları takip etmek gerekir. Doktora programları ders dönemi ve tez dönemi ile birlikte toplam 4 ile 6 yıl arasında değişmektedir. Akademik kariyer yapmak için yüksek lisans ve doktora yapmak şarttır. Üniversiteler ihtiyaçları doğrultusunda yıl içerisinde akademik kadro ilanları yayınlarlar.
Bu ilanlar içerisinde akademisyenin sahip olması gereken özelliklerde yüksek lisans yapıyor veya yapmış olmak diye belirtilir. Akademik kadro için örnek vermek gerekirse; “Sosyoloji bölümünden mezun olmuş, Sosyoloji alanında yüksek lisans yapmış veya yapıyor olmak, ALES’ten en az 70 puan almak, YDS’den en az 50 puan almak” gibi şartlar belirtilir. Belirtilen bu şartlar ve diğer şartlara uygun bireyler başvuruda bulunur. Başvuruda bulunan kişinin aşamaları geçmesi gerekir. Aşamaları geçen kişiler akademik kadroya dahil olur. Daha sonra mesleki kıdeminize göre diğer unvanlara da başvurularda bulunabilir.
Akademisyenlik Hakkında Genel Bilgiler
Akademisyen olan bireyler 2547 No’lu YÖK Kanununa bağlı çalışırlar.
Göreve yeni başlayan bir akademisyen 6 bin TL gibi bir maaşla başlamaktadır. En az deneyime sahip bir profesör ise 10 bin 500 TL maaş almaktadır. Rektör, dekan, dekan yardımcılığı gibi unvanlara sahip olundukça maaş artmaktadır. Maaş artmasını etkileyen diğer faktörler ise fazladan girilen dersler, sınavlar vb.
Yoğun bir çalışma temposu vardır.
Yaşam boyu öğrenmeyi felsefesi benimsenmiştir.
Genel anlamda mesai saatleri yoktur. Çalışma saatlerini kendi dersleri, çalışmaları ve idari işlerine göre belirlerler.
Akademisyen olanlar sık sık panel, sempozyum vb. katılırlar. Kendi alanlarıyla ilgili konuşmalar yapmanın yanı sıra yeni bilgiler öğrenmek için de katılabilirler.
Kendi alanlarında yetkinlik kazanmak, eğitim almak, uluslararası toplantılara katılmak vb. nedenlerden dolayı yurtdışı seyahatleri gerçekleştirirler.
Akademisyenlerin Sorumlulukları Nelerdir?
Akademisyenlerin kademelerine ve unvanlarına göre sorumlulukları değişmektedir. Ancak hangi kademe ve unvandan olursa olsun hepsinin ortak sahip olduğu sorumluluklar bulunmaktadır. Bu sorumluluklar;
Her zaman verilen iş yükü ve görevi yeterli aynı zamanda etkili bir biçimde yerine getirmek.
Kendi uzmanlık alanında öğrencilere eğitim vermek.
Nitelikli bir eğitim ortamı oluşmasını sağlamak.
Bilgilerini sürekli güncel tutmak zorundadır.
Değişen dünyaya ve çağın gerekliliklerine göre öğretim yapmak.
Öğrencilerin bilgisini ve yeterliliklerini ölçmek için projeler hazırlatmak ve bunları değerlendirme aşamasına almak.
Öğrencilerine, hangi kaynağa nasıl ulaşılır, kaynak araştırması nasıl yapılır vb. konularda temel bilgileri vermek.
Öğrencilerine tez yazım dönemlerinde tez danışmanlığı yapmak.
Meslektaşlarıyla sürekli iletişim içinde olmak. Fikir alışverişi içinde bulunmaları gerekir.
Akademik Kariyer Planlayanlar Hangi Niteliklere Sahip Olmalıdır?
Yoğun çalışma temposuna sahip olmak.
Disiplinler arası çalışmalar yapabilmek.
Eleştirel bakış açısına sahip olmak.
Düşünsel farklı yaklaşımlar benimsemek.
Uzman olmak istediği alandaki akademik gelişmelerden haberdar olma.
Sürekli kendini geliştirebilmeli.
Akademisyenliğin ömür boyu sürecek olan bir öğrencilik olduğunu bilme bilincini taşımalı.
Sürekli alanındaki etkin kişilerle irtibat halinde olma.
Hitabet gücü yüksek olmalı.
Akademik Kariyer Yapma Avantajları Nelerdir?
En önemli avantajı toplum tarafından çok iyi bir meslek olarak görülmesidir. Toplumsal statü olarak üst konumlarda yer alma şansı verir.
Devlet memurlarına yakın haklara sahip olursunuz.
Yüksek maaşla çalışma imkanı sağlar.
Bu meslekte yetkinlik kazanır ve toplum tarafından beğenilen biri olursanız sözü geçen biri olabilirsiniz.
Sürekli gençlerle bir arada olursunuz. Bu da sizi sürekli zinde tutar.
Yeniliklere açık bir meslek olduğundan hemen her gün yeni bilgiler öğrenirsiniz. Uzman olduğunuz alanla ilgili her gün yeni kitap, makale vb. yayınlanır. Bu sayede yeni bilgiler öğrenirsiniz.
Dünyanın her yerinde kabul olan ve dünyaya açık bir meslektir. Alanınızla ilgili yapmış olduğunuz çalışmaları dünyanın her yerindeki meslektaşlarınızla paylaşma imkanınız vardır.
Akademik Kariyer Yapma Dezavantajları Nelerdir?
Bu yolculuk hayatınızın büyük bir kısmını almaktadır.
Belirli bir mesai saatleri yoktur. İdari işleriniz, ders saatleriniz ve bilimsel çalışmalarınıza doğrultusunda çalışırsınız.
Stresli bir iş olarak tanımlanmaktadır.
Akademik kariyer yolculuğu uzun bir yolculuktur. Sabır ve gayret ister. Kısa bir süre içerisinde yükseleceğinizi ve tanınacağınızı beklemeyin.
Sunduğu sosyal güvenceler açısından yetersiz görülmektedir.
Rekabet ortamı çok yüksektir. Rekabet ortamında nitelikli insanlar bulunduğu için yıpratıcı olabilir.
