
Her istihdam eyleminin başvuru, mülakat, işe alma, çalışma ve işten çıkma aşamalarında hazırlanması için gereken belirli belgeler vardır. Evrak işlerini düzgün bir şekilde tamamladığınızdan emin olmak savaşın sadece yarısıdır.
Bir belgeyi hazırlamayı bitirdiğinizde onunla ne yapacağınız ile ilgili tamamen yeni bir sorunla karşılaşırsınız. Bilmeniz ve dikkat etmeniz gereken şey, bu hazırladığınız belgelerin herhangi bir talihsiz davada şirketinizi korumanın anahtarı olduğu gerçeğidir.
Personel Özlük Dosyası Nedir?
Personel özlük dosyası, yeni, mevcut veya geçmiş çalışanlarla ilgili insan kaynakları ve bordro belgelerini saklamak için kullanılan bir kağıt veya elektronik klasördür. Personel özlük dosyası çalışanın kişisel bilgilerinin yanı sıra şirket içindeki bazı faaliyetlerini de içermelidir. Güvenli bir personel dosyasında hangi istihdam kayıtlarının saklanacağını anlamak, olası hatalardan ve para cezalarından kaçınmanıza yardımcı olur.
Çalışan kayıtlarını güncellemek, yüklemek ve dosyalamak küçük işletmeler için çok zor bir iş olabilir. Bazı işletmeler personel özlük dosyaları için oluşturulmuş yazılımları kullanarak çalışanların bilgilerine kolay erişim sağlayabilmektedirler. Bu sayede belgelerin online olarak güvenli bir şekilde saklanmasına olanak sağlayabilirsiniz.
Personel Özlük Dosyasında Neler Olmalı?
Bir işverenin her personeli için personel özlük dosyası içerisinde bulundurması gereken belgeler genel olarak şu şekildedir;
2 adet vesikalık fotoğraf
Özgeçmiş
İş başvuru formu
İş başı eğitim formu / oryantasyon formu
Nüfus cüzdanı fotokopisi
İkametgah belgesi
Nüfus kayıt örneği
Askerlik durum belgesi
Sağlık raporu
Mezun olduğu okullara ait diplomaların fotokopisi
Adli sicil kaydı
İş sözleşmesi / Hizmet sözleşmesi
SGK işe giriş bildirgesi
Evli personelin evlilik cüzdanı fotokopisi
Evli personelin varsa eşinin ve çocukların nüfus cüzdanı fotokopileri
Görev tanımı
Kurum tarafından üzerine zimmetlenmiş materyalin zimmet tutanakları
Asgari geçim indirimi (AGİ) formu
SGK işten ayrılış bildirgesi
İnsan Kaynakları Yönetiminde Dönüşümün Gücü: IBM’in Başarı Hikayesi
Türk İş Piyasasında Nitelikli İşgücü Eksikliği ve Çözüm Yolları
Yukarıdaki belgeler dışında bazı özel durumlarda olması gereken belgeler;
Çalışan engelli ise sakatlık raporu ya da onaylı örneği
Gelir İdare Başkanlığı tarafından verilmiş engelli indiriminden yararlandığına dair belge
Çalışan 18 yaşından küçük ise ebeveynlerinin muvafakatnamesi
Çalışan T.C. vatandaşı değilse çalışma izni belgesinin fotokopisi
Çalışan terör mağduru, engelli veya eski hükümlü ise İŞKUR kayıt belgesi
Çalışanın yararlandığı herhangi bir teşvik varsa bunu gösteren belge
Fazla mesailer için çalışan onaylı belgeler
Vardiya değişimleri, çalışma gün ve saatleri ile ilgili hazırlanmış çizelgeler
Çalışan araç kullanıyorsa ehliyet fotokopisi
İşin durumuna göre gerekiyorsa periyodik sağlık kontrol raporları
Çalışanın işe devam ettiği süre boyunca personel özlük dosyasında olması gereken belgeler;
Çalışanın yıllık izin formları
Katıldığı eğitimlere dair belgeler
Çalışan imzalı aylık bordrolar
Görevlendirme belgeleri
Resmi yazışmalar
Performans değerlendirme formu
Personel özlük dosyası nasıl hazırlanır?
Personel özlük dosyası hazırlanması ile ilgili olarak belirli kriterler bulunmamaktadır. İş Kanunu içeriğine bakıldığında bu konu ile ilgili mevzuatta herhangi bir hüküm bulamazsınız. Bu nedenle işletmeler kendilerine göre farklı şekillerde personel özlük dosyası hazırlayabilirler.
İş Kanunu 75. Madde İşveren bu dosyada, işçinin kimlik bilgilerinin yanında, bu kanun ve diğer kanunlar uyarınca düzenlemek zorunda olduğu her türlü belge ve kayıtları saklamak ve bunları istendiği zaman yetkili memur ve mercilere göstermek zorundadır ibaresi yer almaktadır.
Bu madde kısaca çalışan her personele ait güncel bilgilerin bulunduğu bir personel özlük dosyası bulunması gerekliliğini belirtir.
Personel özlük dosyası, her işverenin çalışanları için sahip olması gereken temel bir belgedir. Çalışanın iş geçmişi, nitelikleri, performans değerlendirmeleri, disiplin kayıtları, ücret detayları gibi çalışan hakkında hayati bilgiler içerir. Bakımlı bir personel dosyasına sahip olmak, işverenlerin gerektiğinde ilgili bilgilere kolayca erişmesine yardımcı olur ve tüm önemli belgeleri tek bir yerde düzenli tutar.
İşverenlerin bu dosyaları doğru bir şekilde oluşturmanın ve muhafaza etmenin yasal sonuçlarını anlamaları gerekir. İşte etkili bir personel dosyasının nasıl oluşturulacağına dair bazı ipuçları:
1) Temel kişisel bilgilerle başlayın
Her çalışanın kaydında adı, adresi, doğum tarihi, iletişim bilgileri (telefon numarası ve e-posta adresi), Sosyal Güvenlik Numarası veya varsa diğer kimlik numaraları (örn. ehliyet) bulunmalıdır. Bu veriler, bordro amaçları veya şirketin İK departmanı faaliyetleriyle ilgili diğer idari görevler için de kullanılabilir;
2) İstihdam evraklarını ekleyin
Bir sonraki adım, iş başvuru formları (tüm ekleriyle birlikte), şartlar ve koşullar anlaşmaları ve gizlilik anlaşmaları dahil olmak üzere işe alım sırasında her iki tarafça imzalanan teklif mektupları / sözleşmeler gibi ilgili tüm istihdam evraklarını eklemektir;
3) Eğitim sertifikalarını ekleyin
Eğitim sertifikaları, bir çalışanın kurum içindeki rolüyle ilgili olarak yetkili kurum veya kuruluşlardan belirli eğitimleri aldığını kanıtlayan çok faydalı belgelerdir;
4) Performans değerlendirmelerini takip edin
Performans değerlendirmeleri bir bireyin zaman içindeki iş ilerlemesi hakkında fikir verir, bu nedenle her çalışanın kaydında güncel tutulması önemlidir;
5) Maaş artışlarını takip edin
Maaş artışlarını takip etmek, bordro giderlerini daha verimli bir şekilde yönetirken çalışanlar arasında adaleti sağlamanıza yardımcı olacaktır;
6) Alınan disiplin önlemlerini belgeleyin
Bir çalışana karşı hatalı davranış veya beklentileri karşılamama nedeniyle düzeltici önlem alınması gereken herhangi bir durum varsa, bu durum tam açıklamalar sağlanarak uygun şekilde belgelenmelidir;
7) Terfileri ve transferleri not edin
Kuruluşunuzda bir kişi terfi ettiğinde veya departmanlar arasında transfer olduğunda, gerekirse ilgili belgelerle birlikte bunun ilgili personel dosyalarına uygun şekilde not edildiğinden emin olun;
8) Çıkış evraklarını saklayın
Son olarak, uygun olduğunda sunulan kıdem tazminatı paketleri de dahil olmak üzere istifa mektupları / fesih bildirimleri gibi gerekli tüm çıkış evraklarını ve varsa fesih tarihinde verilen son maaş makbuzlarını saklayın.
İyi muhafaza edilmiş bir Personel Dosyasına sahip olmak, ihtiyaç duyulduğunda doğru kayıtlara sahip olmanızı sağlar ve ayrıca kuruluşunuzda gelecekteki işe alma veya terfi fırsatları hakkında karar verirken geçmiş performans değerlendirmelerine kolayca erişmenizi sağlar. Bu sadece şeffaflığın korunmasına yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda personel arasında haksız muameleye dayalı ayrımcılık iddialarına ilişkin davalarla ilgili potansiyel riskleri de azaltır.

Sıkça Sorulan Sorular
Çalışan Personel Dosyalarıma ne tür bilgiler eklemeliyim?
İsim, adres, doğum tarihi ve iletişim bilgileri (telefon numarası ve e-posta adresi) gibi temel kişisel bilgileri; iş başvuru formları, işe alım sırasında her iki tarafça imzalanan teklif mektupları / sözleşmeler gibi istihdam evraklarını; eğitim sertifikalarını; performans değerlendirmelerini; maaş artışlarını; alınan disiplin cezalarını; terfileri ve transferleri; uygun olduğunda sunulan kıdem tazminatı paketleri de dahil olmak üzere istifa mektupları / fesih bildirimleri gibi çıkış evraklarını ve varsa fesih tarihinde verilen son maaş koçanlarını dahil etmelisiniz.
Çalışan Personel Dosyalarımı ne sıklıkla güncellemem gerekir?
Bu, kuruluşunuzda ne sıklıkta değişiklik olduğuna bağlıdır, ancak genel olarak konuşmak gerekirse, yıl boyunca her şeyin güncel kalması için bunları yıllık olarak gözden geçirmek isteyebilirsiniz. Bununla birlikte, birinin pozisyonuyla ilgili önemli bir değişiklik olduğunda, bu kayıtları da buna göre derhal güncellemek en iyi uygulamadır.
Çalışan Personel Dosyaları hazırlanırken herhangi bir yasal zorunluluk var mıdır?
Evet, işverenler bu tür belgeleri hazırlarken çalışma yönetmelikleriyle ilgili yerel yasalara sıkı sıkıya bağlı kalmalıdır çünkü yanlış kullanım, özellikle personel arasında haksız muameleye dayalı ayrımcılık iddialarıyla ilgili potansiyel dava sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, bu belgeleri düzgün bir şekilde oluşturmaya yönelik daha ileri adımlar atmadan önce uygun hukuki tavsiyelere başvurduğunuzdan emin olun.
Personel özlük dosyasının sağladığı avantajlar nelerdir?
1.Personel özlük dosyası, çalışanların kariyer gelişimleriyle ilgili bilgilerin takip edilmesine ve güncellenmesine yardımcı olur.
2.Bilgi tutarlılığının sağlanmasına yardımcı olur.
3.Kurum içi haberleşmeyi kolaylaştırır.
4.Personel özlük dosyası, çalışanların işe alınış ve çıkarılış tarihleri, çalışma süreleri ve ücretleri ile ilgili bilgileri saklamak için kullanılır.
5.Personel özlük dosyası, bir çalışanın işe alınış ve çıkarılış nedenleriyle ilgili bilgileri saklamak için kullanılır.
6.Personel özlük dosyası, çalışanların eğitim durumlarıyla ilgili bilgileri saklamak için kullanılır.
7.Personel özlük dosyası, çalışanların ödül ve cezalarla ilgili bilgileri saklamak için kullanılır.
8.Personel özlük dosyası, çalışanların iletişim ve çalışma adresleriyle ilgili bilgileri saklamak için kullanılır.
9.Personel özlük dosyası, çalışanların çalışma süreleri ve çalışma koşullarıyla ilgili bilgileri saklamak için kullanılır.
10.Personel özlük dosyası, çalışanların sağlık durumuyla ilgili bilgileri saklamak için kullanılır.
Personel özlük dosyalarında hangi bilgilerin tutulması gereklidir?
Personel özlük dosyalarında tutulması gereken bilgiler şunlardır;
Kişisel bilgiler (ad, doğum tarihi, doğum yeri, medeni durum vb.)
İşe başlama tarihi ve sonraki değişiklikler
Pozisyon ve iş tanımları
Mülakat notları
Eğitim bilgileri ve sertifikalar
Yönetici değerlendirmeleri ve geri bildirimleri
İzin ve izinler
Sözleşme ve ekleri
Performans değerlendirmeleri
İş görevini terk etme nedenleri
Diğer ilgili belgeler (ödüller, mükafatlar vb.)
Personel özlük dosyalarının saklanması ve korunması için neler yapılmalıdır?
Personel özlük dosyalarının saklanması ve korunması için şu önlemler alınmalıdır:
İşletmeler, tüm personel özlük dosyalarını yasal ve yönetmeliklerle uyumlu olarak saklamalıdır.
Personel özlük dosyalarının saklanması için uygun bir veri tabanı veya arşiv sistemi kullanılmalıdır.
Personel özlük dosyalarının gizliliğini korumak için gerekli tüm güvenlik önlemleri alınmalı ve bilgilerin dışarıya açıklanması kesinlikle yasaklanmalıdır.
Personel özlük dosyalarına erişimin sınırlı bir grup tarafından sağlanması ve tüm erişimlerin kayıt altına alınması sağlanmalıdır.
Personel özlük dosyalarının saklanması ve korunması için her yıl değerlendirme ve denetimler yapılmalıdır.
Personel özlük dosyalarının oluşturulması için ne gibi prosedürler izlenmelidir?
Personel özlük dosyalarının oluşturulması için izlenmesi gereken prosedürler şunlardır:
Personel kayıt formunda belirtilen bilgilerin kontrol edilmesi.
Personel için gerekli olan belge ve evrakların toplanması.
Personel için oluşturulacak dosyanın hazırlanması.
Personel hakkında kayıt edilmesi gereken her türlü bilgiyi girmek ve düzenlemek.
Oluşturulacak dosyada gerekli olan tüm dokümanların saklanması.
Personel özlük dosyasının güncel tutulması.
Personel özlük dosyalarının önemi nedir?
Personel özlük dosyaları, çalışanların özelliklerini, kariyer geçmişlerini, yeteneklerini ve başarılarını takip etmek için kullanılan önemli bir kaynaktır. Personel özlük dosyaları, işverenlerin çalışanlarının özellikleri hakkında bilgi elde etmelerine, çalışanların performansını değerlendirmelerine ve çalışanların sözleşmelerini gözden geçirmelerine yardımcı olur. Personel özlük dosyaları ayrıca, çalışanların ücretlerini, pozisyonlarını ve personel değişikliklerini yönetmek için de kullanılır.
Personel özlük dosyalarının uzun vadeli faydaları nelerdir?
Personel özlük dosyalarının uzun vadeli faydaları şunlardır:
Personelin performansını değerlendirmek için referanslarının tutulması.
Personelin çalışma süresi ve performansının izlenmesi.
Personelin iş akışının iyileştirilmesi için önerilerinin kaydedilmesi.
Personelin kayıtlarının çalışma alanında izlenebilmesi.
İşe alımlar ve atamalarda iyi bir seçim yapılmasını sağlamak.
Personelin yasal haklarının korunması.
İşe yerleştirme ve performans gözlemleri arasında doğru ilişkilerin kurulması.
Personelin ödüllendirilmesi ve motivasyonlarının arttırılması.
İşe alım ve çalışma süreci için gerekli olan her türlü bilginin tutulması.
Personelin kariyer yönetimi için ihtiyaç duyulan belgelerin toplanması.
Personel özlük dosyasını kim hazırlar?
Personel Özlük Dosyasının Hazırlanması
İşverenin Sorumluluğu:
Personel özlük dosyasını hazırlama görevi ve sorumluluğu işverene aittir. İşverenler, işe alınan her çalışan için özlük dosyasını eksiksiz olarak hazırlamalı ve güncellemelidir. Bu dosya, çalışanın işe başlama sürecinden başlayarak işten ayrılana kadar geçen süre zarfında tüm hukuki işlemlere temel teşkil eder.
Dosyanın İçeriği:
Personel özlük dosyasında, çalışanın özgeçmişi, diploma ve sertifikaları, iş görüşmesi ve işe kabul bilgileri, iş akdi, hizmet süresi ve performansına ilişkin değerlendirmeler, maaş ve ücret artışları, sosyal güvenlik bildirimleri, sağlık raporları ve kullanılan izinler gibi bilgi ve belgeler yer alır.
Belgelerin Güncellenmesi:
İşverenler, personel özlük dosyasındaki belge ve bilgileri sürekli olarak güncel tutmak zorundadır. Bu amaçla, çalışanın işle ilgili gelişme ve değişiklikler sürekli olarak dosyaya işlenecektir. Bu durum, çalışana daha iyi yetkinlikler kazandırmak, yönetim ve hukuki süreçlerin kolaylaştırılması açısından önemlidir.
Dosyanın Saklanması:
Personel özlük dosyası, gizli ve özel bilgiler içerdiği için işveren tarafından gizlilik esası dahilinde saklanmalıdır. Aynı zamanda, çalışana ait bu bilgilerin korunması ve yasal süre zarfında saklanması da işverenin sorumluluğundadır. İşten ayrılan personelin dosyaları, işten ayrılma tarihinden itibaren en az 10 yıl süreyle muhafaza edilmelidir.
Denetim ve Tespit:
İşverenler, personel özlük dosyalarında düzenli kontrol ve denetim yapmalıdır. Bu denetimler, gerekli hallerde kamu kurumları ve denetim mekanizmaları tarafından gerçekleştirilebilir. İşverenin sorumluluğu kapsamında, eksik belge ve bilgi tespit edildiğinde doğru ve güncel bilgilere ulaşarak dosyaların tamamlanması sağlanmalıdır.
Sonuç olarak, personel özlük dosyasının hazırlanması ve korunması, işverenin hem yasal hem de etik sorumluluğudur. İyi bir işveren, çalışanlarına değer verir ve böyle doğru, güncel ve eksiksiz özlük dosyaları hazırlayarak, çalışanların hakları ve güvencesine önem atfetmiş olur.
Özlük dosyası bölümleri nelerdir?
Özlük Dosyası Bölümleri
Kişisel Bilgiler
Özlük dosyası, çalışanların işe başlamadan önce sunması gereken önemli bir belgedir. Bu dosyanın ilk bölümünde genellikle kişisel bilgilere yer verilir. İsim, soy isim, doğum tarihi, doğum yeri, medeni hali, ehliyet bilgileri ve askerlik durumu gibi temel bilgiler bu bölümde bulunmalıdır.
İletişim Bilgileri
İletişim bilgileri bölümünde ise çalışanın iletişim kurulabilecek adres, telefon numarası ve e-posta adresi gibi bilgiler paylaşılması beklenir. Bu bilgiler, çalışanlar arasında ve işverenle iletişim kurulması için gereklidir.
Eğitim ve Sertifikalar
Eğitim bilgileri, özellikle iş başvurusu sırasında önemlidir. Bu bölümde alınan eğitimler, mezun olunan okullar, derece ve not ortalamaları gibi bilgiler sunulur. Ayrıca, işle ilgili alınmış sertifikalar ve kurslar da bu bölümde yer almalıdır.
İş Deneyimi
Özlük dosyasındaki en kritik bölüm iş deneyimidir. Bu bölümde, adayın daha önce çalıştığı işyerleri, görev süreleri, pozisyonlar ve üstlendikleri sorumluluklar hakkında bilgi verilir. Bu bilgiler, işverenin adayın uygunluğunu değerlendirmesine yardımcı olacaktır.
Referanslar
İş başvurularında sıklıkla talep edilen referanslar bölümü, adayın daha önce çalıştığı işyerlerinden almış olduğu referans mektupları ve o kişilerin iletişim bilgilerini içerir. Bu referanslar, işverenin adayın performansını değerlendirerek güvenilir bir görüş elde etmesine katkı sağlar.
Diğer Bilgiler ve Belgeler
Özlük dosyasının son bölümünde ise adayın hobileri, dil bilgisi ve yabancı dil düzeyi gibi bilgiler bulunabilir. Ayrıca, sağlık raporu, adli sicil kaydı ve ikametgah gibi ilgili iş süreçlerinde talep edilen diğer belgeler de bu bölümde yer almalıdır.
Personel özlük dosyası zorunlu mu?
Özlük Dosyasının Önemi
Personel özlük dosyası, işveren ve çalışan arasındaki ilişkiyi düzenleyen ve çalışanın tüm iş süreçlerini kapsayan önemli bir belgedir. Türkiye’de iş dünyasında, personel özlük dosyasının oluşturulması ve güncel tutulması zorunludur.
İş Kanunu Kapsamında Özlük Dosyası
İş Kanunu uyarınca, işverenler, personel özlük dosyası oluşturarak, çalışanların tüm bilgi ve belgelerini düzenli ve eksiksiz bir şekilde saklamakla mükelleftirler. Bu dosya, iş başvurusundan başlayarak, iş sürecinin tamamlanmasından ve işten ayrılana kadar geçen süreyi kapsamaktadır.
Dosyanın İçeriği ve Süreçleri
Personel özlük dosyasında, işe başlama ve işten ayrılma tarihleri, izin süreleri, kıdem ve ihbar tazminatlarına ilişkin bilgiler, özlük hakları, eğitim durumu ve tecrübelerine dair belgeler yer alır. Ayrıca, dosya aynı zamanda çalışanın performans değerlendirmeleri, düzenli eğitimler ve sağlık raporları gibi işverenin denetimini gerektiren bilgileri de içermektedir.
Gizlilik ve Veri Koruma Yükümlülüğü
İşverenler, personel özlük dosyalarını gizli tutmak ve veri koruma yükümlülüklerine uymak zorundadırlar. Bu bağlamda, çalışanların kişisel verilerinin işlenmesi ve saklanması, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'na (KVKK) uygun olarak gerçekleştirilmelidir.
Sonuç olarak, personel özlük dosyasının zorunlu olması, işveren ve çalışanlar arasındaki ilişkilerin düzenli bir şekilde işlemesini sağlamak ve her iki tarafın da haklarını korumak adına önem taşır. İşverenler, çalışanlarının özlük dosyalarını düzenli bir şekilde tutarak, hem kanuni yükümlülüklerini yerine getirmiş olacaktır hem de iş süreçlerinde oluşabilecek anlaşmazlıkları en aza indirgeme şansını elde etmiş olacaktır.
Personel özlük dosyası nedir?
Personel özlük dosyası, yeni, mevcut veya geçmiş çalışanlarla ilgili insan kaynakları ve bordro belgelerini saklamak için kullanılan bir kağıt veya elektronik klasördür. Personel özlük dosyası çalışanın kişisel bilgilerinin yanı sıra şirket içindeki bazı faaliyetlerini de içermelidir. Güvenli bir personel dosyasında hangi istihdam kayıtlarının saklanacağını anlamak, olası hatalardan ve para cezalarından kaçınmanıza yardımcı olur.
Personel özlük dosyasında neler olmalı?
Bir işverenin her personeli için personel özlük dosyası içerisinde bulundurması gereken bazı belgeler olmalıdır. Bu belgeler; 2 adet vesikalık fotoğraf, özgeçmiş, iş başvuru formu, iş başı eğitim formu, nüfus cüzdanı fotokopisi, ikametgah belgesi, nüfus kayıt örneği, askerlik durum belgesi, sağlık raporu, mezun olduğu okullara ait diplomaların fotokopisi, adli sicil kaydı, iş sözleşmesi, SGK işe giriş bildirgesi, asgari geçim indirimi (AGİ) formu. Bunların dışında evli personelin evlilik cüzdanı fotokopisi, varsa eşinin ve çocukların nüfus cüzdanı fotokopileri, kurum tarafından üzerine zimmetlenmiş materyal varsa zimmet tutanakları ve işten ayrıldığı taktirde SGK işten ayrılış bildirgesi bulunmalıdır.
Personel özlük dosyası nasıl hazırlanmalıdır?
Personel özlük dosyası hazırlanması ile ilgili olarak belirli kriterler bulunmamaktadır. Bir personele ait tüm gerekli belgelerin içerisinde saklanacağı personel özlük dosyası kırtasiyelerde rahatlıkla bulunmaktadır. Fakat şekil olarak herhangi bir zorunluluk olmadığından sıradan dosyalar içerisine de koyulabilir ya da dijital dosyalar olarak da hazırlanabilir.