Kuşak, aynı yaşam şartlarını taşıyan, aynı düşünceleri paylaşan, aynı duygu ve kaderi paylaşan, ortak sevinç ve hüzünlere sahip olan bireyler için kullanılır. Tarihsel olarak bakıldığında aynı durumları yaşayan ve aynı zaman içinde yer alan belirli yaş guruplarının ifade edilmesi için bu terim kullanılır.
Kuşaktan kuşağa çok fazla duyduğumuz bir cümledir. Kuşak aynı zamanda jenerasyon ya da nesil olarak da adlandırılır. Kuşak dendiğinde günümüzde aile içinde en küçük yaştan en büyük yaşa kadar olan ve aynı soya mensup kişiler akla gelir. Kuşak terimi özellikle iş dünyasında çok fazla duyulan bir sözcüktür.
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte de kuşak çatışmaları fazlası ile boy göstermeye başladı. Çatışma ise en geniş anlamda anlaşmazlık, karşıtlık, uzlaşmazlık anlamlarını içinde barındırır. Yetişkin kuşakla yeni kuşak arasında ortaya çıkan çatışmalar, her dönemde karşımıza çıkan ve yüzyıllardır süren bir durumdur.
Kuşak Çatışması Nedenleri
Kuşak çatışmasında her iki kuşak birbirlerine ön yargı ile yaklaşır. Bu durum uzlaşmaya engel olan, çatışmayı körükleyen en önemli nedenlerdendir. Yetişkinlerin, gençler ile ilgili besledikleri yerleşik ön yargılar; "gençler sorumsuzdur ve idealleri yoktur, her şeyi bildiklerini sanırlar, durmadan ukalalık yaparlar, bencil davranırlar, özveri duyguları yoktur, büyüklere saygı göstermezler, onların deneyimlerinden faydalanmak istemezler, her şeye karşı çıkarlar, dik kafalı ve inatçı yapıya sahip olmaları" gibi sıralanabilir.
Gençler ise geçmişten günümüze yaşlı kuşakları; "tutucu, geri kafalı, bencil, çıkarlarına ve rahatlarına düşkün" olarak damgalar. Görüldüğü üzere gençlerle, yaşlı kuşakların yargıları birbirinden farklı ancak ön yargılı tutumları aynıdır. Bu yargıların bazıları bir yere kadar gerçek olanı yansıtsa de sadece olumsuz nitelikleri ortaya koyduğu için abartılması ve genel olarak algılanması ve iki kuşağın birbirine bu tutumla yaklaşması çatışmanın temel nedenlerini ortaya çıkarır.
Kuşak çatışması toplumsal değişim süreçlerinde olağan bir olay olarak görülmekle birlikte, ülkemiz gibi hızla değişim gösteren toplumlarda belirgin bir şekilde ortaya çıkar. Teknolojik gelişmelerin yaşam biçimimizde ortaya çıkardığı değişimler, boş zamanlarda ortaya çıkan artış, kentleşme, artan toplumsal hareket, bilgi artışı, kültürler arası alış verişin hız kazanması gibi gelişmelere de bağlı olarak, kuşakların farklı biçimde toplumsallaşması çatışmaların temel nedenlerini oluşturur. Çünkü toplumsal değişimler beraberinde inançlarda, düşünce biçiminde değişmeler oluşmakta, yaşlı kuşak benimsediği değerlere sıkı sıkı sarılırken, genç kuşağın yeni değerlere açık olması çatışmaya zemin hazırlamaktadır.
Kuşak çatışması detayları ile ortaya çıkarılırken, ergenlik ya da gençlik döneminin özellikleri dikkate alınmalıdır. Çünkü sorunu kaçınılmaz ya da içinden çıkılamaz hale getiren neden, bu dönemin özelliklerinden ortaya çıkar. Gençlik dönemi biyolojik, psikolojik ve toplumsal yönden gelişme ve olgunlaşma dönemi olarak tanımlanır. Bu dönem, çocukluk ile yetişkinlik arasında bir geçiş dönemi olarak bilinir. Ancak bu geçiş oldukça zorludur. Bir baskı ve kargaşa içinde yaşanan bu dönemde, hızlı fiziksel ve fizyolojik değişimler ortaya çıkar. Bu süreçte yetişkinlerden alınan çelişkili mesajlar bu dönemi sorunlu hale getirir. Gençlerin bu dönemde kişiliğini oluşturması ve kendi benliğini bulması gerekir. Bunu gerçekleştirme sürecinde ebeveynlerinin duygu, düşünce ve davranışlarına karşı çıkar. Kendini kabul ettirmek ister ve kendi kendini yönetmeyi seçer. Bu dönem başlı başına bir karşı gelme dönemidir. Anne babaya benzememek, onların istediği gibi davranmamak somut hedeftir. Gençlerdeki başkaldırı hedefi doğal ve evrensel bir eğilim olsa bile varacağı boyutları ebeveynlerin tutumu ve toplumsal şartlar belirler. Anne ve baba genellikle gençlerdeki değişimlerin kabul etmekte zorlanır. Bunun nedeni de yine kuşak çatışmasıdır.
Kuşak Çatışması Faydaları
Kuşak çatışması aslında üzülecek değil, sevinilecek bir olgu olarak değerlendirilmelidir. Gençlerin atılgan tavırları, coşkuları, hatta hayalci tutumları, gelişmelerin ve yeniliklerin kaynağıdır. Gençlerin farkındalıkları; toplumsal yaşamda, sanatta ve bilimde yeniliğin, değişikliğin peşinden gitmeleri ilerlemenin temelini oluşturur. Bu sebeple gençlerin yetişkinlerle yaşadığı kuşak çatışmasını ortadan kaldırmak yararlı bir sonuç ortaya çıkarmaz.
Önemli olan bu çatışmayı toplumun faydasına olacak şekilde kullanabilmektir. Bazı durumlarda kuşaklar arasındaki farklı tutum, düşünme şekli ve anlayış farklılıkları olması nedeniyle gençle yetişkin arasında yeterli düzeyde dostça ilişki kurulması zorlaşır. Gençlerle yetişkinler, aralarında yaşana kuşak çatışmasını kontrol edemezse ya da çok büyük sorunlar yaşadıklarında baş edemezse, bunu çözümleyebilmek için bir uzmana başvurmaları önemli bir adım olacaktır.
Kuşak Çatışması Hangi Yaş Grubunda Yoğunlaşır?
Kuşak çatışması genellikle genç yaş grubu üzerinde odaklanır. Çünkü genç yaş döneminde duygular daha yoğundur ve sürekli dalgalanmalar ile kendini gösterirler. Gençler sevinçle üzüntü, sevgi ile nefret arasında sürekli geçişler yaşar. Ruhsal tepkilerinde aşırılık söz konusudur. Davranışlarındaki çelişkiler bu döneme özgü bir bocalamanın gerçekleri olarak ortaya çıkar.
Gençler, bir yandan içlerinden gelen dürtülerini dizginleme çabasındayken diğer yandan çevresi ile çatışma içinde olabilir. İç dünyası ile dış dünyası arasında denge kurmakta zorluklar yaşayabilir. Gençler, kendine özgü yaşama isteğiyle, bağımsızlığını kazanmaya çabalar. Gençlerin aradığı tamamen yeni bir kimliktir. Ben neyim? Ben kimim? Nasıl bir insan olmam daha doğru? Sorularına yanıt aradıkları bir dönemdir. Bir kişi ve başka bir birey olarak anne ve babasından değişik özellikleri olduğunun bilincine ulaşır. Kendisine ve çevresine eleştirici bir gözle bakmaya başlar. O güne kadar kusursuz olarak gördüğü anne ve babasını yeni bir değerlendirmeden geçirir. Yetişkin olma süreci ile birlikte bu durum ortadan kalkmaya başlar.
Kuşak Çatışması Nasıl Çözülebilir?
Bütün yaşananlara karşılık kuşak çatışması toplumsal değişmeye yol açan bir sosyal oluşum olarak ortaya çıkar. Gençler, yetişkinlerin yaşam şekillerine, değer ve inançlarına, onların seçimlerine ve fikirlerine bağlı kalmaları çatışmaları engeller ancak değişim olmaz, Gelişim ve ilerleme olmaz. Gençler sayesinde toplumsal yaşamda, düşünce sisteminde, bilim ve sanatta sayısız yenilikler eski olan şeylere bir tepki sonucu ortaya çıkar. Bu durum ise, genellikle kuşak çatışmasının ortaya çıkardığı olumlu bir sonuçtur. Peki, gençlerle yetişkinler birlikte barış ve karşılıklı saygı içinde yaşayabilir mi? Bu durum şu koşullar sağlanırsa mümkün olur.
İlk olarak her iki taraf uzlaşmaya engel olan ön yargılı tutumlardan ve eleştirel bakıştan vazgeçmeye çalışılmalıdır.
Yetişkinlerin gençlere karşı göstereceği ilgi, sevgi ve anlayış kuşaklar arası çatışmayı yumuşatma etkili olur, gençlerle barış içinde yaşanması sağlanır.
Çözüme ulaşmak için bir diğer yaklaşım da yaşam boyu eğitim anlayışını benimsemektir.
Yetişkinlerin yeni gelişmelere sıcak bakıp, toplumsal değişime ayak uydurabildiği ölçüde çatışma azaltılabilir. Yetişkinler, kendi gençlik dönemlerinin yanında, bugün yaşanan gelişmelerin getirdiği değer değişikliklerini benimsemeleri de mümkündür.
Yetişkin eğitimi ile gençlik döneminin özellikleri kabul edilir ve bu dönemin sağlıklı aşılması için gerekli bilgi ve becerilerin kazandırılması amaçlanır. Çünkü gençler kabul etmese de bu dönemde yetişkin yardımına ihtiyaç duyarlar.
Ebeveynler gençlere bu yardımı duyurmadan, özenle ve doğru bir şekilde yapmalıdır.
Gençleri kendilerine ait bir parça olarak görmek yerine bağımsız bir varlık olarak gelişmelerini sağlamalarına yardımcı olmaları gerekir. Gencin kendi kimliğini kanıtlamasına ve özerkliğini oluşturmasına fırsat vermeleri gerekir.
Gençlerle uzlaşma sağlanabilmesi için karşılıklı hoşgörü ortamında çözüm yollarını denemek gerekir.
