Felsefe, insanın varoluş hikayesiyle başlayan, düşünmeyi, yorumlamayı ve sentezlemeyi öğreten kadim bir bilim dalıdır. “Aynı suda iki kere yıkanılmaz”, diyen Herakleitos felsefenin babası sayılır. Tarihsel süreç içinde felsefenin gelişimi bu mihenk noktasından başlar. Felsefe, sonraki süreçte mantık ve epistemolojinin yanında politika, fizik, astronomi gibi alanlarda da Aristo ile birlikte varlık göstermiştir. Her konuda sadece soru sormakla kalmamış, sistematik sorma tekniği ile mantıksal algoritmalar geliştirmiştir.
Felsefenin ana aracı mantıktır. Farklı varsayımlar ile sorulan sorular ya da tartışmalar ise felsefenin akıl yürütme yoludur. Düşünce ve mantığın bir araya gelmesi ile felsefe, her konuda birçok farklı bakış açılarına sahip olmayı sağlar. Her coğrafya kendi hayat döngüsü içinde kendi filozoflarını yaratmıştır. Ayrı ayrı farklı şeyler söyleseler de insan yaşamının ortaklaştığı coğrafyaların, birbirinden etkilendiğini söylemek yanlış olmaz.
Felsefe, varoluştan başlayıp hayatın içindeki her konuda bir şey söyleme iddiasındadır. Tüm bilimlerin anası demek ise oldukça doğru bir ifadedir. İlk akla gelecek çalışmalar, etik ve politik felsefe alanındaki çalışmalardır. Konfüçyüs, İbn Haldun, Machiavelli, Marx ve Rousseau gibi düşünürler etik, politika ve ekonomi alanında topluma mal olmuş eserleri ile kendi alanlarında otorite kabul edilirler. Ürettikleri eserler hükümetlerde yargısal süreci, yaşam şeklini düzenleyen, yönlendiren eserler olarak bilinir.
Felsefe, toplumların gelişmesinin temelini oluşturan eğitim alanında da John Dewey ve Plaget gibi filozoflar ile kendini göstermiştir. Bilgisayar mühendisliği, matematik, dil bilimi ve psikoloji gibi konularda mantık ana kahramandır. Bu haliyle felsefe, toplum hayatını düzenleyen hukuktan, bilginin niteliklerini sorgulayan bilim felsefesine kadar hayata oldukça geniş perspektiften bakmayı sağlar. Estetik konusuna da sanat ve estetik felsefesi ile farklı bir boyut katmıştır.
Felsefe Nedir?
Felsefe, geçmişten günümüze felsefi bakış açılarını kavram ve kuramları ile ortaya koyarak, farklı düşünme şekillerinin gelişmesine katkıda bulunur. Yaşamdaki doğruları akıl yürüterek yorumlamayı öğreten felsefe; bilgiyi ve bilginin doğruluğunu da akılcı, sentezci ve sezgisel yaklaşım ile sorgular. Çok farklı disiplinleri bir arada incelerken, bu hali ile de eleştirel bakışın yanında bütünsel bir bakış açısı kazandırır. Kendine dair sorgulama ile başlayan öğrenme serüveni, toplumu, değerleri, kuralları sorgulayarak kendi doğrusunu oluşturmaya kadar gider. Bu bakış açsısında sınır gökyüzüdür ki; özgür düşünce beraberinde yaratıcı düşünme şeklini getirir. Çağımızda oldukça önemli olan bu düşünce şekli, iş yaşamında olduğu kadar özel hayatta da oldukça kıymetlidir.
Ülkemize baktığımızda ise felsefenin hak ettiği değeri görmediğini söyleyebiliriz. Biraz fazla konuşana “felsefe yapma” demek alışkanlık haline gelmiştir. Halbuki felsefe, insan varoluş hikayesinin yorumlanmasının yanında bir mantık çerçevesinde örülen bilgilerin, sentezlenerek aktarılmasıdır. Bunun için de deneyim, akıl yürütme ve bilgi gerekir. Felsefe hayatın kendisi değil midir zaten?
Her ne okursa okusun kıyısından köşesinden felsefe ile tanışan kişiler, fark yaratır. Mühendisliğe mühendislik alanının dışından baktığında, kimsenin göremediğini görür. Uyguladığı mantıksal akıl yürütme ile kimsenin çıkaramadığı varsayımı çıkarır. İş hayatında çokça kullanılan proje yönetimi, 5 neden analizi gibi problem çözme yöntemlerinde de felsefe biliminin kattığı farklı bakış açısı tartışılmaz.
Felsefe Eğitimi Alanlar Hangi Alanlarda Çalışır?
Felsefe bölümünü bitirenlerin belirli bir unvanı yoktur. Bölüm mezunları, üniversitelerde akademik kariyer yapmayı tercih edebilecekleri gibi özel sektörde farklı iş alanlarında da kendilerine iş imkanı yaratabilirler. Mezunların büyük bir kısmı;
Ulusal ya da uluslararası sosyal faaliyet yürüten kuruluşlar,
Dernekler,
Kamu sektörü,
Özel sektör,
Kültür, sanat ve eğlence sektörü,
Özel okullar,
gibi alanlarda kariyer hayatlarını devam ettirirler.
Felsefe Mezunları Ne İş Yapar?
Felsefe eğitim müfredatı oldukça geniştir. Felsefenin tüm bilim dallarının çıkış noktası olması, farklı alanlarda yüksek lisans yapmayı da kolaylaştırır. Bununla birlikte, felsefe eğitimi alan öğrenciler, formasyonlarını ve eğitmenlik koşullarını tamamladıktan sonra, felsefe grup öğretmenliği yapabilirler. Ayrıca özel sektör ve kamuda; halkla ilişkiler uzmanı, gazeteci, yazar, eğitmen ya da rehber olarak iş imkanı bulurlar. Bankacılık, lojistik, pazarlama, reklamcılık, editörlük, insan kaynakları gibi alanlarda çalışan felsefe mezunları da az değildir. AUZEF kapsamında ve açık öğretimde 2. üniversite olarak da okutulan felsefe, bulunduğu iş alanında kendini geliştirmek ya da ikinci üniversite okumak isteyenler için de kaçırılmaz fırsattır.
Felsefe Bölümünün Dersleri Nelerdir?
Felsefe bölüm dersleri üniversiten üniversiteye farklılık gösterir. Genel ders yapısı incelendiğinde, derslerin farklı disiplinleri kapsaması ve zengin müfredatı dikkat çeker. Bu dersler, öğrencide sorgulayan, yorumlayan ve mantıksal sonuçlar çıkaran bir düşünce yapısı oluşturmakta oldukça etkilidir. Matematikten mantığa, uygarlık tarihinden psikolojiye geniş bir skalası vardır. Felsefe okurken ikinci bir dil bilmek büyük avantajdır. Felsefe bölümünde, genel olarak aşağıdaki dersler okutulur.
Sosyal politika
İlkçağ, ortaçağ felsefesi
Psikoloji, eğitim psikolojisi, sosyal psikoloji
Sosyolojiye giriş, modern sosyoloji tarihi
Sosyal bilimler ve temel kavramlar
Uygarlık ve kültür tarihi
Yabancı dil
Genel ve sembolik matematik
İnsan ve Toplum
Birey ve davranış
Epistemoloji
Yurttaşlık ve çevre bilgisi
Türkiye’nin toplumsal yapısı
Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi
Türk dili
Aile psikolojisi ve eğitimi
Metafizik, etik
Bilim, siyaset ve tarih felsefesi, modern ve çağdaş felsefe
Çağdaş sosyoloji kuramları
İnsan hakları ve kamu özgürlükleri
Türk siyasal hayatı
Mantığın gelişimi, klasik mantık
Türkiye’de felsefenin gelişim
Estetik, sanat ve dil felsefesi
Felsefi araştırma ve yazı
Toplumsal değişme kuralları
Zihin felsefesi
Etkili iletişim teknikleri, kültürlerarası iletişim
Felsefe Bölümü Taban Puanları ve Sıralama
Felsefe alanını tercih edenler sınavda eşit ağırlık (EA) puan türüne göre değerlendirir. 2020 yılı verilerine göre özel üniversitelerde taban puan ortalaması 339,32 puan, sıralama ise 179.892’dir. Devlet üniversiteleri ise 255,81 taban puan ve 553.901 sıralama ile öğrenci kaydı almıştır. Devlet üniversitelerinden en bilinen 5 üniversitenin 2020 taban puan ve sıralaması aşağıdaki gibidir.
Üniversiteler Taban Puan Sıralama
Neden Felsefe Okunmalı?
Bu soru kritik bir sorudur. Neden yemek yenmeli? Neden uyunmalı? soruları kadar da basittir. Sokrates” İnsanı kötülüğe sürükleyen bilgisizliğidir”, derken haksız sayılmaz. Bilgi de kötülük de hayatın içindedir. Sokrates ile bilgiyi, ahlaki değerleri öğrenirken, Aristo ile bilinenleri mantıksal algoritma üzerinden sentezlemeyi, Kant ile doğa ve insan matematiği arasındaki benzerliği görmek keyif verir.
Foucault okurken günümüz dünyasını yorumlamak ve geleceğe dair çıkarımlarda bulunmak kolay olur. Marx’ı tanırken emek sermaye ilişkisinin detaylarını, toplum, ekonomi ve siyaset hakkında söylediklerini duymak, hayata farklı bir perspektif katar. Bilim ve felsefe ilişkisini her fırsatta vurgulayan Einstein’in izafiyet teorisi de felsefi temeller üzerinde olgunlaşmıştır. Kısaca felsefe, insan varoluş hikayesinin tamamıdır. Toplumlar insan varoluş hikâyesindeki farklı bakış açılarını bir araya getirerek, felsefe sayesine bugünkü gelişmişlik düzeyine varmıştır, önermesi ise oldukça doğru bir önermedir.
Temelde felsefe, farklı akımları içerse de idealist ve materyalist felsefe gibi iki bakış açısı üzerinden değerlendirilir. Bu iki bakış açısı bugünkü dünya düzeni ve ekonomik durumu ortaya çıkarmıştır. İdealist felsefe, varoluşu metafiziğe bağlarken, materyalist felsefe, varlığı madde üzerinden tanımlar. Felsefe, varoluş süreci ve toplumların şekillenmesinde söz hakkına sahiptir.
Temel olarak ise hayata dair her şeydir. Toplumların felsefesi; toplumların gelişmişlik düzeylerini, ekonomilerini, siyasal yapılarını, hatta tek tek bireylerin yaşamlarını şekillendirir. Felsefeyi iyi kullanan ve bir bilim dalı olarak değer veren toplumlar, günümüz dünyasında tartışılmaz şekilde her konuda ileridedir. İster mühendislik ister sosyal bilimler, tercih ne olursa olsun, ikinci üniversite ya da çift ana dal olarak felsefe tercihi doğru bir tercih olur.
Ölü ozanlar derneğindeki ders sahnesini bilmeyen yoktur. Robin Williams sıranın üzerine çıkar ve “bir şeyi bildiğinizi sandığınız zaman ona başka bir açıdan bakın, çok yanlış ve aptalca görünse bile” der. Oturulan yerden değil sıranın üzerine çıkıp bakıldığında görüş alanı büyür. Ormanın içindeyken ağacı, yukarından bakıldığında ormanın tamamını görmek gibidir. Felsefe, sunduğu farklı bakış açıları ile detayın yanında bütünü görmeyi, farklı parçaları bir araya getirerek sayısız bakış açıları yaratmayı vadeder.
