Felsefe öğretmenliği ile ilgili yazıya başlamadan önce kısaca felsefenin kapsamına değinmekte fayda var. Felsefe, felsefe nedir, sorusu ile başlar. Kendi varoluş sebebini bile sorgulayan felsefe bilimi, tüm hayatın rehberdir. Hayatın bütünü bir ağaç olarak düşünüldüğünde, felsefe ağacın kendisi, diğer bilimler ise ağacın dallarıdır. Felsefenin evrende soyut ya da somut her konuda her zaman söyleyecek sözünün olması sayesinde bilim bugün bulunduğu noktaya gelmiştir.
İlk kurulan şehir devletlerinde filozoflar öğretileri ile yargıda, devlet yönetiminde saygın bir yere sahipti. Buradan da yola çıkarak felsefe öğretmenliği için eğitim hayatında karanlıktaki bir ışıktır, demek yanlış olmaz. Sürekli sorgulayarak cevap arar. Gelişmiş ülkelerde felsefe ve felsefe öğretmenliği, bölüm olarak oldukça değerliyken, ülkemizde hak ettiği değeri görüp görmediği tartışılır.
Felsefe öğretmenliği, felsefe biliminden aldığı bakış açısı ile, Herakletos’dan Marx’a, Aristo’dan Hegel’e, Sokrates’ten Kant’a, İbn-i Haldun’dan Foucault’a farklı felsefi düşünce sistematiğini en yalın hali ile anlatır. Bunu yaparken de önyargısız, dogmadan uzak ve sorgulayan bir düşünce yapısının oluşumuna katkıda bulunmayı hedefler. İnsanlık tarihi kadar eski olan felsefe biliminin, geçmiş ile bugün arasındaki bağlantısını kurmak, eğitim müfredatının yanında titiz bir araştırma ister.
Geçmiş öğretileri incelerken, bugüne anlamlı birer veri olarak taşımak önemlidir. Günümüz dünyasında bilgiye her platformdan ulaşmak çok kolay. Bununla birlikte bilginin doğruluğu tartışılır. Felsefe öğretmenliği, sadece geçmişten bugüne felsefi akımları, filozofların dünya görüşlerini anlatmaz. Mantık dersinde sistematik düşünce tarzı ile doğru sorgulama yapmayı öğretirken, sosyoloji ve psikoloji gibi farklı disiplinler ile toplum ve birey davranışları hakkında bilgi de verir. Sorduğu sorular ile bulunduğu koşulları, aldığı bilgiyi sorgulayan, yorumlayan ve çıkarımlar yapabilen bireyler yetiştirilmesine katkı sağlar. Kendine, bulunduğu topluma hatta yaşadığı dünyaya karşı sorumlu bireyler yaratmak ana amaçtır.
Felsefe Öğretmenliği Nedir?
Felsefe öğretmenliği, ÖSYM kataloğunda felsefe grubu öğretmenliği olarak geçer. 4 yıllık bir lisans programıdır. Sunduğu- farklı disiplinlere de çok rahat uyarlanabilecek- perspektif ile esnek bakış açısı, yaratıcı düşünme sistematiğini öğrencilerin bakış açışına dahil eder. Lisede felsefe eğitimi alan öğrenciler ister mühendislik ister beşerî bilimler ne eğitimi alırlarsa alsınlar, edindikleri düşünme, yorumlama ve sentezleme tekniklerini bulundukları alana uyguladıklarında başarı kaçınılmaz olur.
Yaratıcı düşünme tekniğinin çok önemli olduğu yeni dünyada gerek sosyal medyaya gerekse farklı kaynaklara bakıldığında koro halinde aynı şeylerin tekrarlandığı, hatta doğru kabul edilerek yaygınlaştırıldığı görülür. Birçok insan var olmayan bir gerçeğe bile inanmaktan imtina etmez. Felsefe öğretmenliği, işte tam da bu noktada güçlü misyonu ile kedini gösterir.
Eski söylemleri bir kenara bırakarak, dünyayı geçmiş verileri güncelleyerek yorumlamayı başaran felsefe öğretmenleri, X, Y, Z hangi kuşak olursa olsun gençler ile sürdürülebilir bir iletişim dili yakalamayı başarır. Böylece dili doğru kullanan, yaptığı doğru çıkarımlar ile bulunduğu çağda etkin rol oynayan bireylerin oluşumuna katkı sağlar. Felsefe öğretmenliği bölümü, felsefe gibi bir kadim bilimin farklı disiplinler ile bir araya gelmesi ile öğrencilerine sosyoloji ile toplum, psikoloji ile insan davranışlarını anlama ve yorumlama olanağı sağlar.
Felsefe Öğretmenliği Bölümünün iş imkanları nelerdir?
Felsefe öğretmenliği bölümünü bitirenler, Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı lise ve dengi okullar ile birlikte özel okullarda felsefe grubu öğretmeni pozisyonunda çalışırlar. Görevleri süresince felsefe dersinin yanında sosyoloji, mantık, psikoloji gibi branşlarda da eğitim verirler. Devlet okullarında görev yapan öğretmenler, 657 sayılı devlet memurluğu yasasına tabidir.
Lisans eğitimi sonrası yüksek lisans yapan felsefe öğretmenliği bölümü mezunları, Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı devlet okullarında idari kadroda görev alabildikleri gibi yine Millî Eğitim Bakanlığı’nın açtığı müfettişlik sınavlarında başarılı oldukları takdirde müfettişlik alanı da onlar için açılmış olur. Bunun yanında felsefe eğitimi, kalemi kuvvetli öğrencilere farklı alanlarda yazarlık kapılarını da açarken, farklı alanlarda yapılabilecek yüksek lisans ile de alternatifler çoğaltılabilir.
Felsefe Öğretmenliği Bölümü Mezunları Ne İş Yapar?
2020 KPSS atamalarında 26 farklı kente felsefe öğretmeni atanmıştır. Ortalama atama puanlarına bakıldığında mülakat ve KPSS sınav puanının 85 olduğu görülmektedir. Öğretmen olarak ataması yapılan felsefe öğretmenliği bölümü mezunları, sosyoloji, psikoloji gibi farklı disiplinlerde de ders vererek felsefe grubu öğretmeni olarak göreve başlarlar.
Öğretmenlik yanında, müdür, müdür yardımcısı, müfettiş gibi görevlerde de -görevin gerekliliklerini ve beklentilerini yerine getirdikleri takdirde – çalışabilirler. Öğretmen olarak aldıkları ücrete ek olarak yan ödeme ek ders ücreti gibi olanaklardan da faydalanabilirler. Özel okullarda da öğretmen olarak çalışma olanağı bulan felsefe öğretmenliği mezunları, özel okul yönetiminin uyguladığı maaş sistemine göre ücretlendirilir.
Eğitmenlik yanında üzerine yapılacak yüksek lisans ile edinilen bilgi ve deneyimleri farklı alanlarda değerlendirmek mümkündür.
Felsefe Öğretmenliği Bölümünün Dersleri Nelerdir?
Felsefe öğretmenliği, eğitim müfredatı oldukça geniş olan bir bölümdür. Genel ders yapısında farklı disiplinlerin olması geniş bir bakış açısı kazandırması açısından önemlidir. Derslerin eğitim teknikleri ile birleştirmesi, genç kuşağın beklentilerini, dünyaya bakışlarını anlamak ve mevcudu sorgulayarak daha ileriyi görebilmelerine destek olmak açısından oldukça kıymetlidir.
Mantık ile sistematik sorgulamanın nasıl yapılacağı anlatılırken, sosyoloji ile toplum yapısı, toplumsal kuramlar üzerine tartışmalar yürütülür. Psikoloji, insan davranışları hakkında bilgi verir. Din felsefesi, çağdaş felsefe, varlık felsefesi, orta çağ felsefesi gibi dersler mümkün olduğu kadar farklı görüş ve bakış açılarını öğrenci ile tanıştırır. Bilişim teknolojileri, eğitimde teknolojik gelişmelerin yakından takibi konusunda destek olur.
Eğitim ve öğretim konusunda verilen dersler, bilginin sonraki kuşaklara/öğrencilere taşınmasında teknik donanım sağlar. Felsefe öğretmenliği bölümü kapsamında verilen dersler aşağıdaki gibidir.
Eğitime giriş
Eğitim felsefesi
Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi
Felsefeye giriş
Klasik mantık
Sosyoloji giriş
Psikolojiye giriş
Eğitim sosyolojisi
Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi
İlk çağ felsefesi
Kurumlar sosyolojisi
Gelişim ve ergenlik psikolojisi
Türk eğitim tarihi
Öğretim ilke ve yöntemleri
Seçmeli
Felsefe öğrenme ve öğretim yaklaşımları
Varlık felsefesi
Orta çağ felsefesi
Sembolik mantık
Düşünme eğitimi
Öğretim teknolojileri
eğitimde araştırma yöntemleri
Seçmeli
Felsefe grubu öğretim programları
Bilgi felsefesi
Ahlak felsefesi
Çağdaş psikoloji kuramları
Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi
Eğitimde ölçme ve değerlendirme
Siyaset felsefesi
Rönesans ve aydınlanma felsefesi
Sosyoloji öğretimi
Psikoloji öğretimi
Türkiye'nin toplumsal yapısı
Eğitimde ahlâk ve etik
Sınıf yönetimi
Estetik
Sosyoloji kuramları
Ruh sağlığı ve davranış bozukluğu
Mantık öğretimi
Felsefe öğretimi
Öğretmenlik uygulaması
Okullarda rehberlik
Topluma hizmet uygulamaları
Din felsefesi
Çağdaş felsefe
Sosyal ve kültürel değişme
Felsefe Öğretmenliği Bölümü Taban Puanları ve Sıralama
Felsefe Öğretmenliği alanını tercih edenler, sınavda eşit ağırlık (EA) puan türüne göre değerlendirilir. Bölüm, Türkiye’de sadece Ankara, Adana ve Erzurum olmak üzere 3 ildeki 3 üniversitede vardır. 2020 yılı verilerine göre bölümün taban, tavan puan ve sıralaması aşağıdaki gibidir.
Felsefe Öğretmenliği Bölümünü Kimler Tercih etmeli?
Felsefe öğretmenliği, çok fazla araştırma yapmayı, güncel kalmayı, dünyayı sorgulamayı gerektirir. Başka bir deyişle; felsefe öğretmenliği bölümü sadece bireysel öğrenme ya da sorgulamanın ötesindedir. Öğrenciye doğru soru sormayı ve yorumlamayı öğretir. Mantıksal hipotezler ve önermeler geliştirmesi konusunda destek olur. Dolayısı ile oldukça güçlü bir sözlü ve yazılı ifade yeteneğinin olması önemlidir. Meraklı olması, ülkede ve dünyada olan gelişmeleri yakından takip etmesi avantajdır. Tüm bunların yanında bildiğini öğretmek ayrı bir özelliktir.
Aldığı eğitim ile başarılı bir öğrenme ortamı oluşturabilen, değişen koşullara kolay uyum sağlayabilen öğretmenler fark yaratır. Dijital dünyanın getirdiği avantajları kullanabilme, dezavantajları önden görerek avantaja çevirme ya da bertaraf edebilme yeteneği diğer önemli bir özelliktir. Yaratıcı ve farklı öğrenme tekniklerini eğitimlerde kullanmak, öğrenmeyi kolaylaştırdığı gibi hikayeleştirilerek duygulara dokunan dersler unutulmaz olur.
