Bilimsel Araştırmanın Mantığı Nedir?

Bilim; nesnel bir gerçekliği olan, gözlem sonuçlarına dayalı, neden sonuç ilişkisine bakılarak olguyu açıklamada yeterli olan bir yöntemdir. Tarihi boyunca insanların deneyimlerle elde ettiği bilgi bütünüdür. O anda elde edilen bilginin aksi bulunmamıştır.

Yüzyıllar boyunca çevremizde oluşan tüm olayları gözlemleme şansı bulmaktayız. Bu olaylar karşısında merakımızı da devreye koyarak oluşan olayları sorgulayıp ihtiyacımız olan soruların cevabını bulmaya çalışıyoruz. İlk zaman insanlar sorularının cevaplarını kendi inançlarına göre çözüyorlardı.

Çözümünü bulamadığı sorular karşısında bilgi sahibi olan kişilerden yardım alınırdı. Lakin bu cevapların ne kadar doğru olduğuna yönelik bir sistem gelişmemişti. Tarihteki felsefe düşünürleri insanlara sorgulayıcı bir bakış açısını öğretti.

Mantık süzgecinden geçirmeden saf düşünce ile hareket etmemeleri gerektiğini öğrettiler. İnsanlardaki merak da zamanla sorgulamalarına ön ayak olmuştu. Bunun sonucunda sonu gelmeyen merak ve keşfetme isteği ile birlikte insanlığı bilimsel araştırmaya yönlendirdi.

Bilimsel Araştırmanın Tarihi

Bilim hem üretim sürecinde hem de sonucunda toplumsal ve eleştirisel bir düşünceyi ifade etmektedir. Bilginin üretilmesi, geçmişten günümüze eldeki bilgilerin tartışılması, değerlendirilmesi ile mümkün.

Bilgi üretiminin yazıyla ve sözle bir bütün olduğunu unutmamak gerekir. Bilimsel bilginin kökeni, gelenek veya kültürdür. İnsanoğlunun en önemli bilgi üretiminde yazı önemli bir yere sahiptir.

Bilimde eleştirisel tartışmanın sebebi, bilim insanları arasındaki düşünce rekabetinden ortaya çıkmaktadır. Farklı fikirler tartışılırken bazen bir sentez doğurmaktadır. Bazen ise bu fikir tartışmaları fikirlerin kendi içinde yenilenmesine neden olmaktadır.

İktisatçılardan hareketle bilim felsefesi ile bilinen bir isim Karl R. Karşımıza çıkmaktadır. Popper’in görüşleri de tartışmalıdır. İktisatçıların felsefi tartışmalarına karşın Karl P. nin “Bilimsel Keşfin Mantığı” isimli eserini görmekteyiz. Bu eserde bilimsel ayırt edici bir kıstasın yanında kuramlar arasında seçim kıstası ile yanlışlamacılık kavramı ile girmiştir.

Popper‘in ifadelerine bakacak olursak; bilim insanlarının yani iktisatçıların ideallerinin gerçeğe daha yakın teoriler elde etmek olduğunu söylenebilir. Bilim tarihinde ise bilimsel bir bilginin sistematik bir şekilde büyüdüğünü göstermektedir.

Karl P. tüm bilimlere geçerli olan bir fikir öne sürse de, büyük ölçüde fizik bilimi ve doğa bilimi üzerine çalışma yaparak fikirlerini öne sürdüğü görülmektedir. Popper denilince akla ilk olarak yanlışlamacılık gelmektedir. Kant Popper bu konu hakkında çeşitli eserler ile fikirlerini insanlığa sunmuştur. Bunlardan biri ise “bilimsel araştırmanın mantığı“ adlı eseridir.

Bilimsel Araştırma Nedir?

Bilimsel araştırma; insanlığın elde ettiği olgular karşısında sahip olduğu bilgileri arttırmak için olan süreçtir. Teknolojiyi geliştirmek için yapmış olduğu bilgi üretme faaliyetidir. Sorunlara alternatif çözüm yolları bulmak, verileri toplamak ve değerlendirmektir.

Bilimsel araştırma çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilmektedir. Bilimsel araştırma verileri toplama, verileri çözümleme ve verileri değerlendirme gibi araştırma sistemlerine sahiptir.

Elde edilen bu sistemler belirli bir felsefi tartışmanın sonucunda elde edilmiştir. Üretilmiş olan bilgi kendisini üreten sistemin dahil edildiği paradigma ile birlikte anılmaktadır.

Bilimsel araştırmanın mantığı elde edilen bilgi, yayınlanmadan bilimsel bir araştırma olduğu anlamına gelmez. Bundan dolayı bilimsel araştırma, yöntemi ile sıkı sıkıya bağlıdır. Bununla beraber bilimsel topluluk, yazım ve meslektaş değerlendirme ile de sıkı bir şekilde bağlıdır. Bilimsel olarak nitelenmeden yayınlanan bir bilgi, bilimsel bir bilgi olarak değerlendirilmemektedir.

Zamanla sayısı belli olmayan bilim adamları bilimsel bilgiye ulaşma çabası ile bilime oldukça katkı sağlamışlardır. Bu yüzden bilimsel araştırmalara ulaşmak için izlenecek olan yol evrimleşti.

Doğru ve güvenilir olması, bilimsel kurallara uygun olması bilimsel araştırmaların temel amacıdır. Bilimsel araştırma mantığı, çevremizde olup bitenleri bir arada toplayarak bunları neden sonuç ilişkisi içerisinde izah etmek demektir.

Bilimsel Araştırmanın Mantığı

Bilimsel araştırmanın mantığı; tümevarım, mantık yürütme ile çalışmaktadır. Tümevarım ise kesin olan özel önermelerden başlamaktadır. Özel önermeler bu tip özelliklere sahip olmadığı zaman anlamsızdır ve bilimsel olmazlar. Tüm bu olgularda önemli olan tek şey doğrulanabilir olmasıdır.

Bilime katkı sağlamak için planlı bir şekilde verilerin toplanılması, değerlendirilmesi ve araştırılmasına bilimsel araştırma denilmektedir. Bu işi yapan kişilere ise araştırmacı denilir.

Bilimsel araştırmalar diğer araştırmalar gibi kendi arasında sınıflandırılmaktadır. Sınıflandırma verileri toplama tekniğine göre nedensel, zaman ilişkisi ve uygulanmış olduğu ortama göre değişiklik göstermektedir.

• Gözlemsel

• Deneysel

• Tanımlayıcı olması

• Çözümleyici olması

• Perspektif olması

• Kesitsel olması

• Klinik ortamında çalışılması

• Laboratuvarda çalışılması gibi kendi içinde sınıflandırılmaktadır.

Bilimsel araştırma asla bitmeyen bir süreç olarak karşımıza çıkmaktadır. Bundan dolayı insanlık bitmeyen bir süreçte araştırma işine devam etmekte ve bilgi dağarcığını genişletmektedir. Geçen bu süreç yeni bilgilerin elde edilmesinin yanında, bilim adamı yetişmede de gözlerden kaçmamaktadır. Böylece bilimsel araştırma bilimsel topluluğun da devamını sağlamaktadır.

Bilimsel bilgi, çağdaşlaşmada ve refah seviyesinin artması için en etkili yöntemlerden birisidir. Günümüzde gelişmişlik gösteren ülkeler, bilime ve bili araştırmasına büyük bir yatırım gerçekleştirmiş ülkelerdir.

Bilimsel araştırmanın mantığı, bilimsel bir bilgi elde etmektir. Bu bilimsel bilgiyi gerçekleştirmek ise merak ile başlar.

Bilimsel Araştırma Yöntemleri

Güvenilir bir bilgiye ulaşmak defalarca tekrarlanmış ve her defasında aynı sonucu elde etmesi ile bir sonuca ulaşabilmektir. Bilimsel araştırma mantığı, analiz yapma ve yorum ile birlikte pozitif bir bakış açısına sahip olmak demektir. Bilimsel düşünce ve bilimsel araştırmaların birleşmesi sonucunda meydana gelmektedir.

Bilimsel araştırmanın mantığı, ispatı gerçekleşmiş olan bir veriye ulaşmak için sistematik bir biçimde analizlere dayalı bir bilgiye ulaşmaktır. Bu yöntemler ise;

Nicel Yöntem

Olayları ve olguları objektif bir bakış açısı ile elde eden yöntemdir. Nicel araştırmada olguların değerlendirilmesi ve güvenilirliliğinin sağlanması bir deney ile kanıtlanmaktadır. Elde edilen bulgu yanlış oluncaya kadar kabul edilmektedir.

Nitel Yöntem

Araştırmaların sonucunda teorik ve kavramsal sonuca ulaşmıştır. Olayların nasıl gerçekleştiğini ve nedenlerini yorumlayıp değerlendirir. Bundan dolayı araştırma teknikleri esnektir. Neden sonuçtan daha çok olayları açıklamaya yöneliktir.

Karma Yöntem

Araştırma işleminden önce araştırma yapılacak metot önemlidir. Bu yöntem nitel ve nicel verilerin karmaşık kullanılması ile oluşmaktadır. Bu yöntem ile araştırmacı çok sayıda bilgi elde edebilmektedir.

Bilimsel araştırmanın mantığında deney ve gözlem önemli bir yere sahiptir. Araştırma sonucu elde edilen bilgi ispatlanabilir olmalı ve benzer nitelikteki bilimsel olan kaynaklar ile çelişki göstermemelidir.

Bilimsel araştırmanın mantığı baştan sona çelişmeyecek ve tutarlı olmalıdır. Bilim insanları olaylara ve olgulara geniş bakış açısı ile odaklanabilmektedir. Bunlarla birlikte bilimsel araştırma yaparken fikirlerini hemen kağıda dökmek gerekir.

Bilimsel araştırmanın mantığı; araştırma yapan kişilere içinde bulunduğu dünyayı daha farklı bakış açısı ile bakma, algılama ve anlamlandırma yeteneğini kazandırması için önemlidir. Yaşam kalitesini arttıran ve insan hayatını kolaylaştırmada yarar sağlamaktadır.

İnsanlar birlikte yaşadıkları toplumda, birbirlerinin birikimlerinden faydalanarak bakış açısını değiştirmektedir. Dar bir görüşe sahip olmakla bilimsel araştırma eksiksiz bir şekilde yapılamaz. Bilimsel araştırma mantığı, fikir yürütme ve başkalarıyla iletişim kurmayı gerektirir. Bütün bunlar doğuştan kazanılmış olan beceriler değildir.

Bilimsel araştırmayı sadece bilim adamları yapacak diye bir kural yoktur. Bilimsel araştırma belli bir kesime hitap etmez. İnsanlığın katkısı ve birikimi ile oluşmaktadır.