IIENSTITU
AnasayfaBlogCinsiyete Dayalı Mesleki Ayrım ve İK'nın Sorumluluğu
İnsan Kaynakları

Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrım ve İK'nın Sorumluluğu

06 Eylül 2018
Bu, bir dizi merdivenden yukarı doğru yürüyen iki kişinin karikatürüdür. Siyah takım elbise giyen bir kişi, en sol taraftaki merdivenlerden yukarı çıkmaktadır. Beyaz bir elbise gömleği giymekte ve siyah bir kravat takmaktadır. Diğer kişi siyah bir elbise giymiştir ve merdivenin biraz daha yukarısındadır. Küpeler takmış ve saçlarını topuz yapmıştır. Her ikisinin de elleri ceplerinde ve kararlı görünüyorlar. İkisinin de acelesi var gibi görünüyor ve hareketlerinde bir amaç duygusu var. Arkalarındaki merdivenler cam pencereli ahşap bir kapıya açılıyor. Merdivenler yıpranmış görünüyor ve duvarlar maviye boyanmış.
KonuAçıklamaÖneri/Çözüm
Cinsiyete Dayalı Mesleki AyrımMesleklerin cinsiyete göre gruplandırılmış olması, “Kadın işi” ve “Erkek işi” kavramları üzerinden çalışma hayatında ayrımcılığa yol açmaktadır.Cinsiyete dayalı mesleki ayrımların toplumun algısında yıkılması gerekmektedir.
Cinsiyetin Karşılaşılan Sorunlara EtkisiToplumda kabul gören bir durum olan “erkek işi” ve “kadın işi” kavramları, bireylerin kariyer geçişlerinde ve ücret durumlarında eşitsizliklere sebep olmaktadır. Cinsiyetten ziyade yetenek ve becerilere odaklanmalıdır.
İnsan Kaynakların Sorumluluğuİş ilanları ve ilanlarda kullanılan ifadeler cinsiyet ayrımını derinleştirebilir.İş ilanları yazılırken cinsiyete değil yeteneklere ve işin gerekliliklerine odaklanılmalıdır.
Departmandaki EşitsizliklerBazı departmanlarda kadın ve erkek çalışanların yoğunluğu ve bu durumun getirdiği ayrımcılıklar.Departmanlar arası ve içerisinde eşitlik sağlanmalı, cinsiyet ayrımı gözetilmemelidir.
Cinsiyete Dayalı Ücret FarklılıklarıKadınların genellikle “Kadın işi” dediğimiz düşük ücretli işlerde çalıştırılması ve erkeklerin ise daha yüksek ücretli işlerde çalıştırılması eşitsizliğe yol açmaktadır.Ücretler işin niteliğine ve gerekliliklerine göre belirlenmeli, cinsiyet gözetilmemeli
Hemşirelik ve Aşçılık Mesleklerinde Cinsiyete Dayalı AyrımcılıkHemşirelik ve aşçılık mesleği genellikle kadın işi olarak görülürken, bu işlerde çalışan erkekler yadırganabilmektedir.Mesleğin cinsiyete dayalı algısı bozulmalı ve yeteneklere göre değerlendirme yapılmalıdır.
Elektrikçilik ve Mühendislik Mesleklerinde Cinsiyete Dayalı AyrımcılıkElektrikçilik ve mühendislik mesleği genellikle erkek işi olarak görülürken, bu işlerde çalışan kadınlar yadırganabilmektedir.Mesleğin cinsiyete dayalı algısı bozulmalı ve yeteneklere göre değerlendirme yapılmalıdır.
İş Yerindeki Terfilerde Cinsiyete Dayalı AyrımcılıkGenellikle terfi süreçlerinde cinsiyete dayalı ayrım yapılarak, kadın çalışanların karşılaştıkları sorunlar.Terfi ve görev değişimleri yapılırken cinsiyetten ziyade yeterliliklere bakılmalıdır.
Kariyer Gelişiminde Cinsiyete Dayalı EngellemelerCinsiyet temelli meslek ayrımları bireylerin kariyer gelişimlerini engellemektedir.Bireylerin cinsiyetlerine bakılmaksızın kendi yetenek ve ilgileri doğrultusunda meslek seçmesi ve kariyer yapması teşvik edilmeli ve desteklenmelidir.
Toplumsal Cinsiyet AyrımıToplumsal cinsiyet ayrımı kadın ve erkeğe yüklenen rol ve sorumluluklar aracılığıyla cinsiyete dayalı mesleki ayrımı beslemektedir.Toplumsal cinsiyet ayrımını besleyen önyargı ve stereotiplerle mücadele edilmeli, eşitlikçi bir toplum yapısı hedeflenmelidir.

Cinsiyete dayalı mesleki ayrım geçmişte var olup günümüze kadar uzanmış ve insanların maalesef ki kariyer imkanlarını engelleyen, çalışma hayatında karşılaşılabilecek en büyük sorunlardan biridir. Bu sorunun temelinde toplumsal cinsiyet ayrımı yatmakla beraber toplum tarafından kadın ve erkeğe yüklenmiş olan rol ve sorumlulukların da yadsınamaz bir etkisi vardır.

Daha çok çalışma hayatında kadınları etkilemekle beraber erkeklerinde nispeten yaşadığı bir durumdur. Mesleklerin, kişilerin o işi yapabilme yetkinliğine, eğitimine bakmadan sadece cinsiyetine dayalı olarak gruplandırılmasıdır. 

“Kadın işi” ve “Erkek işi” olarak tabir edilen bu ayrım, toplumsal rollerin etkisiyle toplumca bu şekilde kabul edilmiştir. “Erkek işi” olarak tabir edilen işlerin; daha çok duygusallıktan uzak ve beden gücü isteyen işler olduğu kabul edilmektedir. Kadınlar tarafından yapılıyor olması toplumumuzda hoş karşılanmamakta ve bu işi yapmak isteyen, kariyerlerine bu meslekte devam etmek isteyen insanların önünde engeller oluşturmaktadır.

Erkek İşi ve Kadın İşi Nedir?

“Erkek işi” ve “kadın işi” kavramını örneklerle açıklamak gerekirse; hemşirelik mesleğinin ve aşçılık mesleğinin kadın işi olarak görülüp erkek bir bireyin bu işi yaptığında alışılagelmişin dışında davranılması ve yadırganması örneği verilebilir. Aynı şekilde elektrik sektöründe, fabrikada çalışan kadınların ise “erkek işi” olarak görülüp bu meslekte çalıştıklarında yadırganmaları ve karşı cinse göre hem kariyer gelişimi hemde çalışma şartlarının eşit olmaması gibi durumlar görülmektedir.

Cinsiyete dayalı mesleki ayrım kişilerin istedikleri ve seçtikleri mesleklerde ilerleyememeleri durumuna sebep olmakta, toplumda alışılageldiği gibi “kadın işi”ni kadın, “erkek işi”ni erkek yaptığı zaman hem ücret olarak daha çabuk yükseliş aldığını hem kariyer olarak ilerlemelerinin daha kolay olduğu görülmektedir.

Cinsiyete dayalı mesleki ayrımı kırmak, toplumdaki bu algıyı bozmak ve insanların kendi özgür iradeleriyle seçtikleri mesleklerde cinsiyetlerinin hiçbir etkisi olmadan sadece o işi yapabilmek için yeterli bilgi, deneyim ve beceriye sahip olup olmadıkları göz önünde bulundurulmalı ve kadın erkek ayrımı yapmadan her insanın istediği işte çalışmasına imkan verilmelidir.

Bu algının yenilmesinde en büyük iş, tabii ki çalışanların kariyer hedeflerini düşünen ve onların mutluluğunu sağlamaya çalışan insan kaynakları departmanına düşmektedir. İnsan kaynakları yöneticileri öncelikle iş ilanları yayınlarken, herhangi bir iş için özel bir durum gerektirmedikçe “kadın ve erkek eleman aranmaktadır” gibi bir ibareye yer vermemelidir.

Örneğin asistanlık, insan kaynakları, muhasebe gibi departmanlar için açılmış iş ilanlarına bakıldığında “kadın eleman” arandığı ibaresine yer verilmektedir. Elektrik, kimya, mühendislik, otomasyon gibi sektörlerde ise “erkek eleman” arandığı ibaresine rastlamak mümkündür. Burada insan kaynakları departmanına düşen görev, iş ilanı açılan meslek için iş analizini yapıp, işin gerekliliklerini tespit ettikten sonra ilan açarken bu gereklilikleri ve yeterlilikleri belirtmek fakat cinsiyete dayalı herhangi bir ibare vermemektir. Cinsiyet değil eleman aramak , toplumun “mesleki cinsiyet ayrımı” algısını kırmaktaki en önemli unsurdur.

İnsan Kaynakları departmanına bu hususta düşen diğer bir önemli görev ise; departman ve pozisyon farketmeksizin her çalışan için eşit ölçüde davranması görev ve sorumlulukları verirken; terfi, görev değişimi vs. yaparken cinsiyete göre değil, yapılan işin yeterliliğine bakılarak yapmaktır. Unutulmamalıdır ki; insan istediği meslekte cinsiyeti ne olursa olsun gelişimine ve kariyerine devam etmelidir. Toplumun algısı ne olursa olsun; her kadından iyi bir elektrikçi ve mühendis her erkekten de iyi bir hemşir ve aşçı olması mümkündür.

Çalışma hayatında cinsiyete dayalı mesleki dahil hiçbir ayrıma yer verilmemelidir. Çalışma hayatında esas olan çalışkanlık, verimlilik ve kariyer olmalıdır.

Cinsiyete Dayalı Meslek Ayrımının Temeli Nedir?

Bu sorunun temelinde toplumsal cinsiyet ayrımı yatmakla beraber toplum tarafından kadın ve erkeğe yüklenmiş olan rol ve sorumlulukların da yadsınamaz bir etkisi vardır.

Erkek İşi ve Kadın İşi Nedir?

“Erkek işi” ve “kadın işi” kavramını örneklerle açıklamak gerekirse; hemşirelik mesleğinin ve aşçılık mesleğinin kadın işi olarak görülüp erkek bir bireyin bu işi yaptığında alışılagelmişin dışında davranılması ve yadırganması örneği verilebilir.

Cinsiyete Dayalı Meslek Ayrımı Nasıl Aşılır?

Cinsiyete dayalı mesleki ayrımı kırmak, toplumdaki bu algıyı bozmak ve insanların kendi özgür iradeleriyle seçtikleri mesleklerde cinsiyetlerinin hiçbir etkisi olmadan sadece o işi yapabilmek için yeterli bilgi, deneyim ve beceriye sahip olup olmadıkları göz önünde bulundurulmalı ve kadın erkek ayrımı yapmadan her insanın istediği işte çalışmasına imkan verilmelidir.

Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrım, Mesleklerin cinsiyete göre gruplandırılmış olması, “Kadın işi” ve “Erkek işi” kavramları üzerinden çalışma hayatında ayrımcılığa yol açmaktadır, Cinsiyete dayalı mesleki ayrımların toplumun algısında yıkılması gerekmektedir, Cinsiyetin Karşılaşılan Sorunlara Etkisi, Toplumda kabul gören bir durum olan “erkek işi” ve “kadın işi” kavramları, bireylerin kariyer geçişlerinde ve ücret durumlarında eşitsizliklere sebep olmaktadır , Cinsiyetten ziyade yetenek ve becerilere odaklanmalıdır, İnsan Kaynakların Sorumluluğu, İş ilanları ve ilanlarda kullanılan ifadeler cinsiyet ayrımını derinleştirebilir, İş ilanları yazılırken cinsiyete değil yeteneklere ve işin gerekliliklerine odaklanılmalıdır, Departmandaki Eşitsizlikler, Bazı departmanlarda kadın ve erkek çalışanların yoğunluğu ve bu durumun getirdiği ayrımcılıklar, Departmanlar arası ve içerisinde eşitlik sağlanmalı, cinsiyet ayrımı gözetilmemelidir, Cinsiyete Dayalı Ücret Farklılıkları, Kadınların genellikle “Kadın işi” dediğimiz düşük ücretli işlerde çalıştırılması ve erkeklerin ise daha yüksek ücretli işlerde çalıştırılması eşitsizliğe yol açmaktadır, Ücretler işin niteliğine ve gerekliliklerine göre belirlenmeli, cinsiyet gözetilmemeli, Hemşirelik ve Aşçılık Mesleklerinde Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık, Hemşirelik ve aşçılık mesleği genellikle kadın işi olarak görülürken, bu işlerde çalışan erkekler yadırganabilmektedir, Mesleğin cinsiyete dayalı algısı bozulmalı ve yeteneklere göre değerlendirme yapılmalıdır, Elektrikçilik ve Mühendislik Mesleklerinde Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık, Elektrikçilik ve mühendislik mesleği genellikle erkek işi olarak görülürken, bu işlerde çalışan kadınlar yadırganabilmektedir, Mesleğin cinsiyete dayalı algısı bozulmalı ve yeteneklere göre değerlendirme yapılmalıdır, İş Yerindeki Terfilerde Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık, Genellikle terfi süreçlerinde cinsiyete dayalı ayrım yapılarak, kadın çalışanların karşılaştıkları sorunlar, Terfi ve görev değişimleri yapılırken cinsiyetten ziyade yeterliliklere bakılmalıdır, Kariyer Gelişiminde Cinsiyete Dayalı Engellemeler, Cinsiyet temelli meslek ayrımları bireylerin kariyer gelişimlerini engellemektedir, Bireylerin cinsiyetlerine bakılmaksızın kendi yetenek ve ilgileri doğrultusunda meslek seçmesi ve kariyer yapması teşvik edilmeli ve desteklenmelidir, Toplumsal Cinsiyet Ayrımı, Toplumsal cinsiyet ayrımı kadın ve erkeğe yüklenen rol ve sorumluluklar aracılığıyla cinsiyete dayalı mesleki ayrımı beslemektedir, Toplumsal cinsiyet ayrımını besleyen önyargı ve stereotiplerle mücadele edilmeli, eşitlikçi bir toplum yapısı hedeflenmelidir
cinsiyete dayalı ayrımcılık insan kaynakları blog enstitü
Uzun siyah saçlı genç bir kadın genişçe gülümsüyor, dudakları neşeli bir ifadeyle yukarı doğru kıvrılmış. Mavi bir elbise giymiş ve saçlarını gevşek bir at kuyruğu şeklinde arkaya toplamış. Gözleri parlak ve yüzü neşeyle parlıyor. Ten rengi açık ve cildi pürüzsüz. Güneş ışığı yüzünü hafifçe aydınlatarak doğal güzelliğini ortaya çıkarıyor. Yirmili yaşlarının sonlarında görünüyor ve kendinden emin bir havası var. Etrafını çevreleyen yemyeşil bir açık hava ortamında duruyor.
Kübra Kulaca
Blog Yazarı

İstanbul İşletme Enstitü blog bölümünde içerik üretmektedir. İnsan kaynakları ve iş hayatı üzerine yazılar yazmaktadır.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Üzerinde çeşitli semboller bulunan beyaz bir bloğu tutan bir elin yakın çekimi. Bloğun sol üst kısmında sağa bakan bir ok ile mavi bir sembol bulunurken, sol orta kısımda beyaz arka planlı kırmızı bir sembol yer alıyor. Bloğun sağ tarafında kare desenli sarı bir kağıt bulunmaktadır. Bloğun alt kısmında sarı zeminli kırmızı bir kadın sembolü yer alıyor. Daha yukarıda, beyaz bir metnin yakın çekimi görülebilir. Sağ tarafta ise bir kumaşın yakın çekimi görülmektedir. Görüntünün tamamı, ön planda tuttuğu blokla birlikte bir kişinin eline aittir.
İş Hayatı

İş Hayatında Cinsiyet Ayrımcılığı

24 Haziran 2019
Erkek Hemşire Olmak Nedir?
Meslekler

Erkek Hemşire Olmak Nedir?

25 Ocak 2019
Bu resim yüzünde mutlu bir ifade olan ve doğrudan kameraya gülümseyen bir kadını tasvir ediyor. Omuz hizasında koyu kahverengi saçları var ve gözleri kapalı, bu da neşeli ifadeye katkıda bulunuyor. Kadın açık kahverengi bir tişört ve koyu mavi bir kot pantolon giyiyor. Arka plan çoğunlukla beyaz, birkaç açık kahverengi ve sarı detay var. Fotoğraf yakın çekim formatında çekilmiş ve kadının yüzünün detaylı bir görüntüsünü veriyor. Kadının göğsü, köprücük kemiği ve boynuna dair bir ipucu ile birlikte resimde görülebiliyor. Resim genel olarak mutlu ve neşeli bir hava veriyor.
Meslekler

Kadınların En Çok Tercih Ettiği Meslekler

08 Ocak 2021
Bir grup insan bir arada durmakta ve kameraya gülümsemektedir. Grubun ortasındaki kişi uzun kızıl saçlı bir kadın. Kollarını kavuşturmuş ve siyah beyaz puantiyeli bir gömlek giymiş. Solunda, kameradan uzağa bakan uzun saçlı başka bir kadın var. Grup, arka planda beyaz bir duvarın olduğu açık bir alanda duruyor. Hepsi mutlu ve memnun görünüyor, birbirlerinin arkadaşlığından keyif alıyorlar.
Video

Şirket Uygulamalarında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği

22 Haziran 2021
Bu görüntü, masa başında muhtemelen bir İnsan Kaynakları Yönetimi kursuna katılan bir adamı yakalıyor. Gözlüklü ve takım elbiseli adamın yakın çekimde gözleri, saati ve gömleği görülüyor. Gözlüklü ve sakallı yüzü görülüyor. Gömleğinin kolu da görülebiliyor. Masada metal bir kutu bulunmaktadır. Bu görüntü, İK sertifikasyon kurslarının önemini ve profesyonellerin bu alanda mükemmelleşmek için ihtiyaç duydukları beceri ve bilgileri kazanmalarına nasıl yardımcı olabileceklerini ideal bir şekilde temsil etmektedir. İK sertifikası, işverenlere çalışanlarının işi yapmak için gerekli niteliklere sahip olduğuna dair güven verir. Ayrıca iş arayanlara da seçtikleri meslekte mükemmelleşmek için doğru becerilere sahip olduklarına dair güvence sağlar.
4.8
(213)

İnsan Kaynakları Yönetimi Eğitimi

7 Konu6 Saat
Bu, koyu mavi takım elbise giyen bir adamın fotoğrafı. Arkasında beyaz bir duvar olan parlak ışıklı bir odada durmaktadır. Adamın kısa siyah saçları var ve yüzünde ciddi bir ifadeyle önüne bakıyor. Beyaz bir elbise gömleği, mavi çizgili bir kravat ve koyu mavi bir takım elbise ceketi giymektedir. Ayrıca siyah elbise pantolonu ve siyah elbise ayakkabıları giymektedir. Elleri yanındadır ve sol bileğinde bir saat takılıdır. Adam kendinden emin ve sakin görünüyor.Dr. Bilal Şentürk
₺850₺587
Fotoğrafta, koyu renkli bir arka plana karşı açık renkli bir gömlek giyen bir erkek akademisyen bulunuyor. Kişi kameraya doğru bakıyor ve eliyle hafif bir hareket yapıyor gibi görünüyor. Bu bir eğitim sahnesinden alınmış. Ayrıca fotoğrafta "STRATEJİK İNSAN KAYNAKLARI" yazısı yer alıyor. Bu stratejik insan kaynakları yönetimi eğitimi kapak görselidir.
5
(17)

Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi

20 Konu8 Saat
Bu, koyu mavi takım elbise giyen bir adamın fotoğrafı. Arkasında beyaz bir duvar olan parlak ışıklı bir odada durmaktadır. Adamın kısa siyah saçları var ve yüzünde ciddi bir ifadeyle önüne bakıyor. Beyaz bir elbise gömleği, mavi çizgili bir kravat ve koyu mavi bir takım elbise ceketi giymektedir. Ayrıca siyah elbise pantolonu ve siyah elbise ayakkabıları giymektedir. Elleri yanındadır ve sol bileğinde bir saat takılıdır. Adam kendinden emin ve sakin görünüyor.Dr. Bilal Şentürk
₺1826₺0
Bu görüntü Sosyal Güvenlik üzerine çevrimiçi bir kursu tasvir etmektedir. Bir kişi elinde bir tablet tutarken görülüyor ve cihazın yakın çekimi görülebiliyor. Ekranda, muhtemelen interaktif bir öğrenme modülü olan Sosyal Güvenlik kursuyla ilgili bilgiler yer almaktadır. Kurs, Sosyal Güvenlik ile ilgili olarak yardım almaya uygunluk, yardım başvurusunda bulunma ve Sosyal Güvenlik tarihini anlama gibi önemli konuları kapsamaktadır. Kurs, kullanıcılarına Sosyal Güvenlik sistemi ve bu sistemden en iyi şekilde nasıl yararlanabilecekleri hakkında kapsamlı bir anlayış kazandırmak için tasarlanmıştır. Kullanıcılar bu kursa katılarak sistemi daha iyi anlayabilir ve kendi yararlarına nasıl kullanabileceklerini öğrenebilirler. Bu online kurs, Sosyal Güvenlik hakkında bilgi edinmenin kolay bir yolunu sunarak kullanıcıların bu önemli kaynaktan en iyi şekilde yararlanmaları için ihtiyaç duydukları bilgileri edinmelerine yardımcı olmaktadır.
5
(11)

Sosyal Güvenlik Eğitimi

7 Konu5 Saat
Bu görüntü, içinde bir insan olan siyah bir daireden oluşuyor. Kişi kollarını iki yana açmış, kameraya dönük bir şekilde durmaktadır. Kişi beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Arka plan gri tonda. Kişinin açık kahverengi gözleri ve kısa siyah saçları var. Daire pürüzsüz, kavisli bir dokuya ve parlak bir yüzeye sahip. Kişi kendinden emin ve güçlü görünüyor. Çemberin ortasında dururken kararlı bir ifadesi var. Resmin atmosferi davetkâr ve sıcak.Ders Eğitmeni
₺1139₺464
Lacivert takım elbise giyen orta yaşlı bir adam beyaz bir arka planın önünde duruyor. Sakallı ve kalın çerçeveli bir gözlük takıyor. Başı hafifçe eğiktir ve bakışları yukarı doğru yönelmiştir. Kendinden emin bir ifadesi var ve ellerini iki yanında tutuyor. Lacivert takım elbisesinin tek düğmeli, iki düğmeli ve sivri yakalı bir ceketi vardır. Beyaz gömleği ceketin altından görünmektedir ve şal desenli bir kravatla süslenmiştir. Adamın kol saati ve altın bir yüzüğü var. Sonuç olarak, dünyaya meydan okumaya hazır görünüyor.
4.9
(9)

Dijital İK Eğitimi

8 Konu10 Saat
Bu, koyu mavi takım elbise giyen bir adamın fotoğrafı. Arkasında beyaz bir duvar olan parlak ışıklı bir odada durmaktadır. Adamın kısa siyah saçları var ve yüzünde ciddi bir ifadeyle önüne bakıyor. Beyaz bir elbise gömleği, mavi çizgili bir kravat ve koyu mavi bir takım elbise ceketi giymektedir. Ayrıca siyah elbise pantolonu ve siyah elbise ayakkabıları giymektedir. Elleri yanındadır ve sol bileğinde bir saat takılıdır. Adam kendinden emin ve sakin görünüyor.Dr. Bilal Şentürk
₺1110₺0