AnasayfaBlogBilimsel Makale Nedir?
Bilim

Bilimsel Makale Nedir?

08 Ocak 2020
Bir kadın masa başında dizüstü bilgisayarının önünde oturuyor. Bir not defterine bir şeyler yazıyor ve dikkatle ekrana bakıyor. Elleri klavyenin üzerinde duruyor ve yüzü konsantrasyon içinde odaklanmış. Masanın üzerinde sarı kenarlıklı beyaz bir kâğıt ve bir fincan kahve var. Arkasında beyaz çarşaflı ve mavi battaniyeli bir yatak var. Oda, sıcak ve davetkâr bir atmosfer sağlayan bir lamba ile aydınlatılmıştır. Kadın beyaz bir gömlek, mavi bir kot pantolon ve kahverengi ayakkabılar giymiştir. Uzun, kahverengi saçları at kuyruğu şeklinde arkaya toplanmıştır. Görüntü kadının yakın çekimidir ve onun adanmışlık ve kararlılık ifadesini görmemizi sağlar.
Bilimsel Makale ÖğeleriAçıklamaÖrnek Durum
BaşlıkMakale için en önemli unsurlardan biri başlıktır. Başlıktan aldığı izlenime göre okuyucu okuyup okumayacağına karar verir.Başlık seçimi dikkatli yapılmalı; 'Küresel Isınmanın Çevresel Etkileri' gibi seçimlerle, makalenin konusu net anlaşılabilir.
Kısa ÖzetMakalenin ana kısımlarının özetini içermeli, 250 kelimeyi geçmemesi gerekir.Özet kısmında örneğin; amacın, metodolojinin kısa tanımı, bulguların özetlenmesi ve genel bir sonuç verilmelidir.
GirişGiriş bölümünde, problemin ne olduğunu ve kapsamını belirtmeli, metnin ilk kısmını ifade eder.Örneğin; 'Bu çalışmada, küresel ısınmanın çevresel etkileri incelenmiştir.'
YöntemYöntem bölümünde, kullanılan araştırma yönteminin bütün ayrıntıları ile anlatılmalıdır.'Veriler, BM İklim Değişikliği Raporlarından toplanmış ve SPSS programı kullanılarak analiz edilmiştir.'
SonuçSonuç kısmında, araştırma bulgularının anlaşılır ve kısa bir şekilde sunulması gereklidir.'Sonuç olarak, küresel ısınmanın etkilerinin ciddi çevresel problemlere neden olduğu bulunmuştur.'
TartışmaBu bölümde bilgi ileriyi dönük yorumlar, bulguların geniş kırlıklar ve sonuçları tartışılır.'Uzun vadede, küresel ısınmanın çevre ve insan sağlığı üzerindeki etkileri daha da artacak gibi görünmektedir.'
KaynaklarMakalede bahsi geçen tüm bilgilerin ve alıntıların doğruluklarını göstermek için kullanılan kaynaklar belirtilir. 'Birleşmiş Milletler. (2020). İklim Değişikliği ve Etkileri. BM İklim Değişikliği Raporu.'
Dil ve ÜslupBilimsel makalede, anlaşılır ve süslü anlatımlardan uzak bir dil kullanılmalıdır.Teknik terminolojiye yer verilirken aynı zamanda konunun geniş kitlelerce anlaşılmasını sağlayacak bir dil kullanılmalıdır.
IMRAD FormatıBilimsel makaleler genellikle IMRAD (Giriş, Yöntem, Sonuç ve Tartışma) biçiminde düzenlenir.Bu formatın uygulandığı bir makale genelde şöyle bir akışa sahip olur; 'Giriş - Yöntem - Sonuç - Tartışma'.
YayınBilimsel makale, doğru yerde yayınlandığı takdirde geçerli kabul edilir ve bilimsel literatüre katkıda bulunur.Makale, hakemli bir derginin ilgili sayısında yayınlandığında bilimsel değeri ve kabulu olur.

Her gün gazete, dergi vb. okuyanlar ya da üniversite öğrencileri sık sık makale, bilimsel makale gibi kavramları duymaktadır. Bu kavramları duymanın yanında belki bu kavramlardan yararlanarak ödevler, sunumlar yaptık. Peki, makale nedir? Bu sorunun cevabı öğrenerek yararlandığımız ve okuduğumuz kaynakları tanıyalım. Bir gerçeği açıklamak, bir konu hakkında görüş ve düşünce belirtmek ve bir tezi savunmak, desteklemek için yazılan yazılara makale denilmektedir. Makale herhangi bir konu hakkında bilgi vermek için yazılabilir. Bunun yanında yeni bir düşünce çıkarmak, bu düşünceyi desteklemek ve ispatlamak amacı ile yazılan yazılardır. İki gruba ayrılır. Bunlar bilimsel ve gazete makalesidir.

Bilimsel makale, bilimsel yazım kuralları temel alınarak, özgün araştırma sonuçlarının açıklandığı, yazılmış ve basılmış bir rapordur. Giriş, yöntemler, sonuç ve tartışma bölümlerini içerir. Bilimsel makale akademik konuları içerir. Kullanılan kaynakların gösterilmesi zorunludur. Alıntılama yöntemi kullanılır. En önemli özelliği ise öğretici ve bilgi verici olma özelliği taşır bu yüzden de akıcı bir dil kullanılır.

Bilimsel makale; özgür araştırma sonuçlarının yazılıp en uygun yayın organına yönlendirilmesi ve editörler tarafından değerlendirilmesi ve uzman bağımsız hakemlerin denetlemesinin ardından ortaya çıkan ve sunulan rapordur. Yeterli bilgi içermesi gerekmektedir. Bilimsel makale, her ne kadar kendi özellikleri ve ölçütleri doğrultusunda yazılırsa yazılsın doğru yerde yayınlanmadığı takdirde geçerli yayınlanmamış kabul edilir.

Bilimsel Makale Nasıl Yazılır?

Öncelikle bilimsel makale dili, anlaşılır ve açık bir dil olmalıdır. Süslü anlatımlardan uzak olmalıdır. Bilgi verici olmasının yanında titizlikle seçilmiş akademik konu etrafında yazılır. Peki, bilimsel makale nasıl yazılır? Tüm dünyada kabul görecek önerilerden ziyade çoğu bilim dergisi tarafından kabul gören IMRAD formatı ele alınarak yazılmalıdır. IMRAD formatı bir makalenin ana yapısını belirler. Bu formatın Türkçe anlamı; giriş, yöntem, sonuç ve tartışma olarak belirtilir. Bu format içerisinde yer almayan başlık ve kısa özet de olması gerekir. İlk önce başlık ve kısa özet sonra IMRAD formatı kullanılır. Bilimsel makale yazma aşamaları;

  • Başlık Hazırlama: Makale için en önemli unsurlardan biri başlıktır. Çoğu kişi ilk önce makalenin başlığını okuyacaktır. Başlıktan aldığı izlenime göre okuyup okumayacağına karar verebilir. Başlıkta yer alan kelimeler iyi seçilmeli ve birbiri ile bağıntılı olmalıdır. Başlık uzunluğu iyi ayarlanmalıdır. Başlıklarda kelime sırasına dikkat edilmeli. Çünkü başlıklarda yapılan dilbilgisi hatalarının çoğu kelime sırasında gerçekleşen hatalardan meydana gelmektedir. Başlığın bir etiket olduğunu unutmamak gerekir. Başlıklarda cümle kullanılmaz. Özne, nesne, fiil düzenlemesiyle oluşan bir cümle değildir. Daha basit olmalı ve kelimelerin sırasına dikkat edilmelidir.

  • Kısa Özet Hazırlama: Makalenin küçültülmüş hali olarak tanımlanır. Makalenin ana kısımlarının özetini içermelidir. Yazılan makalede neyin anlatıldığını belirtmeli ve 250 kelimeyi geçmemesi gerekir. Kısa özet içerisinde araştırmanın amacı, kullanılan metodoloji tanımlanmalı, bulgular özetlenmeli ve son olarak da genel bir sonuç verilmelidir. Kısa özet, bilimsel makalenin tamamını okuma ihtiyacı doğurması gerekir. Konuyla ilgili gereksiz ayrıntılara bu alanda yer verilmemelidir.

  • Giriş Bölümü Yazma: Bir metnin ilk kısmını ifade eder. IMRAD formatının ilk aşamasıdır. Başlık ve kısa özetten sonra gelir. Giriş kısmı yazılırken geniş zaman kullanılmalıdır. En önemli amacı makaleyi neden yazdığınızı kısaca belirtmenizi sağlar. Problemin ne olduğu ve kapsamı hakkında bilgi verilen bir bölümdür. Araştırmada hangi yöntemin kullanıldığına dair bilgi verilmelidir. Araştırmada ortaya çıkan ana bulguların yazılması gerekir. Bulgularla beraber ana sonuçlar da belirtilmelidir. Bazı yazarlar makale giriş bölümünde en önemli buluşlarını belirtmezler. Bu bilim insanları tarafından doğru bulunmaz. Genel olarak bu kuralların giriş bölümünde olması kabul edilir.

  • Yöntem Bölümü Yazma: IMRAD formatına göre ikinci aşama yöntem bölümüdür. İlk aşama olan giriş kısmında hangi yöntemi seçtiğinizi belli etmiştiniz. Yöntem bölümünde ise bütün ayrıntıları dahil ederek anlatmanız gerekir. Bu bölümü yazarken geçmiş zamanda yazmanız gerekir. Araştırmanın nasıl yapıldığına dair bilgiler içermesi gerekir.

  • Sonuç Yazma: Sonuç yazma kısmı belki de bilimsel makalenin en önemli kısmıdır. Sonuç kısmı yazılırken geniş zaman kullanmalıdır. Sonuçlar belirtilirken kısa, açık ve basit olarak yazılmalıdır. Sonuç kısmında sürekli birbirini tekrar eden verileri kullanmak yerine örnek veriler kullanılmalıdır. Bilimsel makale içerisinde yapılan deneyin genel tanımı verilmelidir. Deneyle ilgili ayrıntılara yer verilmemelidir. Eğer tablo, şekil vb. kullandıysanız ve tablo, şekil vb. gösterilen veriler gayet açık ise tekrardan bu verileri metin olarak yazmanıza gerek yoktur. IMRAD formatına göre sıralandığında makale başında yer alan giriş ve yöntem kısmının sonuç kısmı ile bağıntısı vardır. Giriş ve yöntem kısmı, sonuçları neden ve nasıl elde edildiğini belirtmek için tasarlanmıştır.

  • Tartışma Yazma: IMRAD formatının son kısmıdır. Diğer kısımlara göre yazılması daha zordur. Sonuçlarda yer almayan hiçbir bulguya yer verilmemelidir. Makalede daha önce belirtilenler bu bölümde tekrarlanmamalıdır. Literatür karşılaştırması yapılmalı ve karşılaştırma yapılırken sadece sonuç destekleyenler kullanılmamalıdır. Sonuçların önceden yayınlanmış yayınlarla uyum içinde olduğu veya zıt olduğu belirtilmelidir. Varılan neticeler oldukça açık bir şekilde ifade edilmelidir. Tartışmada geçmiş zaman ve geniş zaman kullanılmaktadır. Başkalarının çalışmaları anlatırken geniş zaman, kendi çalışma sonuçlarınızdan bahsederken geçmiş zaman kullanılmalıdır.

  • Teşekkür Etme: Bilimsel makalenin ana metni yukarıda belirtilen bölümlerden oluşur. Teşekkür kısmında başka bir kişi tarafından alınan yardım için teşekkür etmeniz gerekir. İkincisi ise makale yazma aşamasında size maddi anlamda herhangi maddi destek sağlayanlar varsa onlara teşekkür edilmelidir. Teşekkür etme kısmı, bilimle ilgili değil nezaketle ilgilidir.

  • Kaynaklara Atıfta Bulunmak: Bu kısımda yayınlanmış olan önemli kaynakları sıralamak gerekir. Makale yazma işlemi bittikten sonra kaynaklarınızı kontrol etmeniz gerekir. Makale teslim edilmeden önce kullandığınız her kaynağı, kontrol etmeniz gerekir.

Bilimsel Makale Örnekleri

İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi örnek makale formatı yayınladı. Yukarıda bahsedilen bilgiler ışığında dergideki örnek makale formatından yararlanarak özet şeklinde örnek verilmiştir. Bu örnek yukarıdaki bilgilerin nasıl ve nerede kullanıldığını belirtmek için kısaltılmış ve özet haline getirilmiştir. Detaylı bilgi almak için sayfayı ziyaret edip inceleyebilirsiniz. Makale örneği;

  • Başlık:Lise Türleri ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma

  • Ardından özet kısmı gelmektedir. Özetin altında anahtar kelimeler kullanılmaktadır.

  • Ardından “Giriş” kısmı gelmektedir.

  • Ardından “Yöntem” kısmı gelir. Bu kısımda hangi yöntemi kullandıklarını belirttikten sonra, çalışma grubu, veri toplama aracı (ölçme aracı değerlendirme formu, işlem, betimsel analiz için bir çerçeve oluşturma, veri işlenmesi ve bulguların tanımlanması) belirtilmiştir. Bütün ayrıntılara yer verilmiştir.

  • Sonraki aşamada ise bulgulara yer verilmiştir.

  • Daha sonra “Tartışma” kısmı gelir. Elde edilen sonuçların hangi bulgular ile örtüştüğüne dair bilgiler yer almaktadır.

  • Son olarak da kaynakça kısmından bahsedilmektedir.

Diğer örnek makale taslağını ise üniversitede yıllarında benim de makale yazarken yararlandığım ve bitirme çalışmamda konu başlığımı belirlemede yardımcı olan makale üzerinden vereceğim. Diğer örnek gibi sadece taslak olarak vereceğim. Yukarıda verilen bilgilerin hangi sıralama ile kullandığını öğrenmek için etkili olacağı düşüncesindeyim.

  • Başlık: Üniversite Öğrencileri Arasında Din ve Sosyal Sapma” (Ö. Özbay)

  • Ardından “Öz” kısmı gelmektedir. Özetin altında anahtar kelimeler kullanılmaktadır.

  • Sonraki aşama ise problem hakkında kapsamlı bir bilgi veren “Giriş” kısmı gelmektedir.

  • Makale başlıkları ve içeriklerini geçtikten sonra “Metod” kısmı gelmektedir. Bu kısım içerisinde veri, örneklem ve değişkenler belirtilmiştir.

  • Ardından bulgular kısmı belirtilmiş ve sonunda bir indeks oluşturulmuştur.

  • Sonuç” kısmı verilmiştir.

  • Ardından yaptığı yardımlardan dolayı iki kişi için “Teşekkür” yazısı yazılmıştır.

  • Son olarak da “Kaynakça” kısmına yer verilmiştir.

Bilimsel Makale Yazım Dili Nasıl Olmalıdır?

Bilimsel makale için yazım dili, etkileyici ve iyi olması gerekir. Makale yazma da etkileyicilik; yapılan çalışmayı bilmeyen kişiler tarafından makalenin okunduğu bilinirse sağlanır. En iyi yazım dili olarak basit ve dolaysız anlatım kabul edilir. Metin içindeki tekrarlardan kaçınma, mesleki terimleri kullanmama, argodan kaçınma etkili bir yazım dili içerisinde kabul edilir. Bilimsel yazı dili ışığında ilgi çekici, bilgi verici, okuyucuya yönelik ve açık bir dili olan, gereksiz sözcüklerin kullanılmadığı, abartıdan ve konu dışına çıkmadan yazılması gerekir.

Kullanılan bilgilerin kaynakları belirtilmeli, özne-yüklem uyumuna dikkat edilmeli ve anlam ifade etmeyen “bu, şu, o” kullanımından kaçınılmalıdır. Makale yazma işlemi bittikten sonra son kontrol yapılmalıdır. Son kontrol ışığında gereken düzeltmeler yapılmalıdır. Makalenin imla kuralları ve cümle yapısı üzerinde kontrolleri yapılmalıdır. Bilimsel yazım dili ve bilimsel etik ilkelere uyulması gerekir. Bilimsel makale yayınlandığında, yazarı temsil edeceğinden dolayı tüm kurallara dikkat ederek, yazım diline uygun makale yazılması gerekir.

Başlık, Makale için en önemli unsurlardan biri başlıktır Başlıktan aldığı izlenime göre okuyucu okuyup okumayacağına karar verir, Başlık seçimi dikkatli yapılmalı; 'Küresel Isınmanın Çevresel Etkileri' gibi seçimlerle, makalenin konusu net anlaşılabilir, Kısa Özet, Makalenin ana kısımlarının özetini içermeli, 250 kelimeyi geçmemesi gerekir, Özet kısmında örneğin; amacın, metodolojinin kısa tanımı, bulguların özetlenmesi ve genel bir sonuç verilmelidir, Giriş, Giriş bölümünde, problemin ne olduğunu ve kapsamını belirtmeli, metnin ilk kısmını ifade eder, Örneğin; 'Bu çalışmada, küresel ısınmanın çevresel etkileri incelenmiştir', Yöntem, Yöntem bölümünde, kullanılan araştırma yönteminin bütün ayrıntıları ile anlatılmalıdır, 'Veriler, BM İklim Değişikliği Raporlarından toplanmış ve SPSS programı kullanılarak analiz edilmiştir', Sonuç, Sonuç kısmında, araştırma bulgularının anlaşılır ve kısa bir şekilde sunulması gereklidir, 'Sonuç olarak, küresel ısınmanın etkilerinin ciddi çevresel problemlere neden olduğu bulunmuştur', Tartışma, Bu bölümde bilgi ileriyi dönük yorumlar, bulguların geniş kırlıklar ve sonuçları tartışılır, 'Uzun vadede, küresel ısınmanın çevre ve insan sağlığı üzerindeki etkileri daha da artacak gibi görünmektedir', Kaynaklar, Makalede bahsi geçen tüm bilgilerin ve alıntıların doğruluklarını göstermek için kullanılan kaynaklar belirtilir,  'Birleşmiş Milletler (2020) İklim Değişikliği ve Etkileri BM İklim Değişikliği Raporu', Dil ve Üslup, Bilimsel makalede, anlaşılır ve süslü anlatımlardan uzak bir dil kullanılmalıdır, Teknik terminolojiye yer verilirken aynı zamanda konunun geniş kitlelerce anlaşılmasını sağlayacak bir dil kullanılmalıdır, IMRAD Formatı, Bilimsel makaleler genellikle IMRAD (Giriş, Yöntem, Sonuç ve Tartışma) biçiminde düzenlenir, Bu formatın uygulandığı bir makale genelde şöyle bir akışa sahip olur; 'Giriş - Yöntem - Sonuç - Tartışma', Yayın, Bilimsel makale, doğru yerde yayınlandığı takdirde geçerli kabul edilir ve bilimsel literatüre katkıda bulunur, Makale, hakemli bir derginin ilgili sayısında yayınlandığında bilimsel değeri ve kabulu olur
bilimsel makale bilimsel makale nedir
Kalın, koyu renk sakallı bir adam beyaz bir duvara yaslanmış duruyor. Otuzlu yaşlarında görünüyor ve yüzünde ciddi bir ifade var. Sakalları dolgun ve gür, yüzünün ve boynunun büyük bir kısmını kaplıyor. Üzerinde açık gri desenli siyah bir tişört ve mavi bir kot pantolon var. Adamın kısa, koyu renk saçları var ve gözleri koyu kahverengi. Sert bir ifadeyle dosdoğru karşıya bakıyor. Arka plan beyaz bir duvar ve ışık görüntünün sol tarafından geliyor.
Sezer Açiler
Blog Yazarı

Sezer AÇİLER, 19 Haziran 1995 tarihinde Sakarya’da dünyaya geldi. 2018 yılında Sakarya Üniversitesi Sosyoloji bölümünü bitirdi. Gayrimenkul danışmanı, stajyer sosyolog ve Felsefe Grubu öğretmeni olarak çalıştı. Sertifika programlarına katıldı. 2019 yılında İstanbul İşletme Enstitüsünde blog yazarı olarak çalışmaya başladı.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Arkasında kırmızı ve sarı bir bayrak bulunan oyuncak bir uçak, siyah ve kırmızı kumaş bir yüzey üzerinde durmaktadır. Oyuncak uçak beyazdır, kanatlarında ve kuyruğunda kırmızı bir şerit vardır ve gövdenin ortasında bir logo bulunmaktadır. Ön planda, sol üst köşede bir numara görülüyor. Güneş parlak bir şekilde parlıyor, sahneyi aydınlatıyor ve uçağa canlı bir parlaklık veriyor. Uçağın arkasında, üzerinde beyaz yazılar bulunan parlak sarı ve kırmızı bir bayrak vardır. Sahne arka planda mavi bir gökyüzü ile çerçevelenmiş ve tüm görüntü neşe ve macera duygusu ile doludur.
4.8
(189)

Almanca Kursu (A1-A2)

4 Konu5 Saat
Bu görüntü, içinde bir insan olan siyah bir daireden oluşuyor. Kişi kollarını iki yana açmış, kameraya dönük bir şekilde durmaktadır. Kişi beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Arka plan gri tonda. Kişinin açık kahverengi gözleri ve kısa siyah saçları var. Daire pürüzsüz, kavisli bir dokuya ve parlak bir yüzeye sahip. Kişi kendinden emin ve güçlü görünüyor. Çemberin ortasında dururken kararlı bir ifadesi var. Resmin atmosferi davetkâr ve sıcak.Ders Eğitmeni
975536
Dokunmatik ekrana dokunan bir parmağın yakın çekimi, parmak ekrana hassas bir şekilde dokunuyor. Kişinin eli görülebiliyor ve hafifçe bronzlaşmış. Ekran mavi beyaz bir tasarımla aydınlatılmış, üzerinde bir logo, bir dolar işareti, bir kilit ve bir anahtar deliği ve bir kurdeleyle sarılmış bir kağıt var. Arka plan farklı renk ve şekillere sahip bir grafiktir ve genel görüntü teknoloji tabanlı bir tasarıma sahiptir. Ekranda bir metin de görülebilmektedir. Görüntü çok ayrıntılıdır ve dokunmatik ekranla etkileşime giren bir kişinin ilginç bir görüntüsünü sunmaktadır.
Bu görüntü, içinde bir insan olan siyah bir daireden oluşuyor. Kişi kollarını iki yana açmış, kameraya dönük bir şekilde durmaktadır. Kişi beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Arka plan gri tonda. Kişinin açık kahverengi gözleri ve kısa siyah saçları var. Daire pürüzsüz, kavisli bir dokuya ve parlak bir yüzeye sahip. Kişi kendinden emin ve güçlü görünüyor. Çemberin ortasında dururken kararlı bir ifadesi var. Resmin atmosferi davetkâr ve sıcak.Ders Eğitmeni
1112411
Bu resim, üzerinde çeşitli eşyalar bulunan bir masayı göstermektedir. Bir bilgisayar klavyesi, kağıtlar, keçeli kalemler, gözlükler, pembe bir post-it notu, sarı bir fosforlu kalem, turuncu bir fosforlu kalem, sarı bir kare, sarı bir not defteri ve pembe bir kalem var. Görüntünün ortasında bir kişinin klavyedeki elinin yakın çekimi yer alıyor. Kağıtlar yazı ve çeşitli çizimlerle doldurulurken, keçeli kalemler ve fosforlu kalemler belirli kelimeleri veya cümleleri vurgulamak için kullanılıyor. Bardaklar ve post-it notlar ise bilgileri takip etmeye yardımcı olmak için kullanılıyor. Masa dağınıktır, ancak görevleri tamamlamak için gerekli olan eşyalarla doludur.
5
(12)

Nitel Araştırma Eğitimi

14 Konu9 Saat
Bu görüntü, içinde bir insan olan siyah bir daireden oluşuyor. Kişi kollarını iki yana açmış, kameraya dönük bir şekilde durmaktadır. Kişi beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Arka plan gri tonda. Kişinin açık kahverengi gözleri ve kısa siyah saçları var. Daire pürüzsüz, kavisli bir dokuya ve parlak bir yüzeye sahip. Kişi kendinden emin ve güçlü görünüyor. Çemberin ortasında dururken kararlı bir ifadesi var. Resmin atmosferi davetkâr ve sıcak.Ders Eğitmeni
1008411