Gazete, dergi ve kitap gibi matbu eserlerin içeri kadar tasarımı da önemlidir. Yazılı iletişim araçlarında yapılan sayfa tasarımıdır. Gazete ve dergilerde sayfa tasarımı ifadesi kullanılırken; kitaplarda kullanılan ifade kitap dizgisi. Basılı eserlerin tamamında sayfa tasarımı yapılsa da sayfa tasarımı gazetelerle özdeşleşmiştir denilebilir.
Sayfa tasarımı nedir? Yazı, fotoğraf ve grafik gibi içerik araçlarının belirlenen kurallar çerçevesinde sayfaya yerleştirilmesidir. Sayfa tasarımı okurun ilgisini çekmelidir. Sayfaları tasarlayan kişi sayfa tasarımcısıdır.
Bu yazımızda; “Sayfa tasarımcısı nedir? Ne iş yapar? Maaşları nasıldır? Ve Nasıl Olunur?” sorularını cevaplayarak meslek hakkında detaylı bilgi vermeye çalışacağım. İlk sorumuzla başlayalım.
Sayfa Tasarımcısı Nedir?
Gazeteler kitle iletişim araçlarının en önemlileri arasındadır. Teknolojiyle beraber internet haberciliği ve sosyal medya haberciliği gelişmiş olsa da gazeteler de önemini hala koruyor. Her gün okura gazete sunmak takım çalışması ister. Muhabirinden haber müdürüne, yazı işlerinden tasarım birimine kadar bütün ekip ne kadar etkili iletişim kurarak çalışırsa ortaya çıkan eser de o kadar okuru çeker.
Sayfa tasarımı; gazeteler için ayrı önemlidir. Verilen haberin, okuyucuyu sıkmadan ve ilgisini dağıtmadan okunmasını sağlar. Daha doğru ifadeyle sayfa tasarımının amacı okuru haberde tutmaktır; okurun haberleri ilgiyle takip etmesi gazeteyle bağını da güçlendirecektir.
Sayfa tasarımcısı gazete sayfalarını belirlenen kurallar çerçevesinde tasarlayan meslek profesyoneldir. Amacı; diğer gazetelerden ayrılan, farklı ve akılda kalan sayfalar tasarlamaktır. Bu işlemi kendi kurallarına göre yapmaz tabi. Her gazeteye has belirli bir tasarım vardır ve bu gazetenin kimliğidir bir nevi. Pek çok okur tasarımdan gazeteyi tanımaktadır. Sayfa tasarımcısı da grafik tasarımcıdır aslında.
gazetenin kimliği, tasarımı, tasarım ekibi beyin fırtınası ve çeşitli analizler sonucunda belirler. sonraki süreçte sayfa tasarımcısı da belirlenen kurallara göre ilgili sayfayı yapar. örneklendirmek gerekirse; gazetenin birinci sayfası, ekonomi sayfaları, gündem sayfaları ya da spor sayfalarının da kendi içinde bir tasarım kimliği vardır. spor sayfasının sayfa tasarımcısı daha fazla görselle sayfasını yaparken, politika sayfası ağırlıklı olarak yazı olabilir. Sayfa tasarımcısı gazetenin veya derginin görsel imajını sağlayan kişidir denilebilir.
Sayfa tasarımcılarının ya da bu alanda çalışmak isteyenlerin sahip olması gereken bazı yetkinlikler bulunur. Bu yetkinlikler şöyle sıralanabilir;
Gündeme hakim olması gerekir.
Yeniliğe açık olmalıdır.
Yaratıcılık yetkinliğinin gelişmiş olması önemlidir, zira gazete sayfası her gün yapılır ve sayfalar bir önceki sayfanın aynısı izlenimi vermemelidir.
İletişim becerileri gelişmiş olmalı ve etkin iletişim kurmalıdır.
Türkçeye ve bağlantılı olarak imla kurallarına hakim olmalıdır.
Yaşam boyu öğrenmeye, gelişime açık olması gerekir.
Detaylı ve titiz çalışmalıdır.
Ülkemizde gazete ve dergi tasarımlarında çoğunlukla Adobe InDesign kullanılır. Sayfa tasarımcısı da bu programa en ince ayrıntısına kadar sahip olmalıdır.
Sayfa Tasarımcısı Ne İş Yapar?
Gazetede çalıştığım yıllarda; okurdan gelen geri bildirimlerde dikkat çeken bazı hususlar vardı. Okurlar gazetenin tamamını asla okumaz. Bütün gazeteyi dikkatle okuyan okuyucu sayısı oldukça azdır. Sayfada en çok dikkat çeken fotoğraflardır, en çok okunan kısımlar ise haberin başlığı, spotu ve fotoğraf altı yazısıdır. Bu bilgiler de sayfa tasarımının ve sayfa tasarımcısının önemini ortaya koyar.
Sayfa tasarımcısı gazetelerin tasarım biriminde çalışır. Dergiyi tek başına yapabilse de söz konusu gazete olunca bir ekibin parçasıdır. Tasarım ekibindedir ancak yazı işlerinin de ayrılmaz bireylerindendir. Peki, sayfa tasarımcısı ne iş yapar?
Sayfa tasarımcısı nedir?” başlığının altında günlük gazete çıkarmanın ekip işi olduğuna değinmiştim. Sayfa tasarımcısı ekibin diğer üyeleri olan politika, ekonomi, spor gibi birim editörleriyle ve sayfa editörüyle koordinasyon içinde çalışır.
Sayfa tasarımcısının bir gününü özetleyerek görev ve sorumluluklarını aktarmak isterim:
Gazetede işler sabah yapılan yayın toplantısıyla başar. Tasarım müdürü de o toplantıya katılır. Gazetenin vitrini olan birinci sayfa kararlaştırılır. Birinci sayfada gazete manşetinin yanı sıra içeri sayfalarda yer alan haberlerden kısa özetler de bulunur. Birinci sayfanın tasarımcısı da tasarım ekibinin en yaratıcısı ve işinin ehli olanları arasından seçilir.
Yayın toplantısına katılan tasarım müdürü sonrasında ekibiyle bir toplantı yapar. Birinci sayfanın tasarımcısı değişmez ancak diğer sayfaları kimlerin yapacağı kararlaştırılır.
Sayfa tasarımcısının hangi sayfaları yapacağı belirlendikten sonra gündem, politika gibi; ilgili birim editörü ve sayfa editörleriyle toplantı yapar. Bu toplantıda sayfaya girilecek haberler kararlaştırılır.
Sayfayla ilgili kararın ardından tasarımcı, ilgili haberlerle ilgili görselleri araştırır. Sayfa şablonunu hazırlar.
Şablon üzerinden ilgili haberlerin kaç vuruş olacağı, spotu ve fotoğraf altının vuruş sayısını sayfa editörlerine bildirir.
Yazı içerikleri hazır olduğunda sayfa tasarımını yapar. Ancak o sayfa hemen baskıya gitmez. Akşam yapılan yayın toplantısındaki değişiklikleri beklemek zorundadır. Herhangi bir değişiklik olmadığında sayfa yayına gönderilir.
Sayfa tasarımcısı, ilgili sayfada yazıları, görselleri ve rengi bütünlük içinde kullanmalıdır.
Hazırladığı sayfalarda gazetenin genel tasarım çizgisine riayet eder.
Yazılarda kullandığı tipografi ve punto belirlenen yazı formatındadır. Genellikle gazetelerin kendine has bir yazı formatı da bulunur.
Sayfada görselleri manşet haber, yan haber gibi haber içeriklerinin hiyerarşine uygun kullanır.
Sayfa Tasarımcısı Maaşları
Türkiye’de gazetelerde yeni mezunlar asgari ücrete bazen ise yemek ve yol ücretine çalıştırılır. Bunun sebebi pek çok alanda olduğu gibi mezunların fazla olası ve iş alanının darlığıdır. Yeni mezun sayfa tasarımcısı da düşük ücrete çalışmak zorunda kalır. İşe başlama ücreti 2825 TL bazı durumlarda asgari ücretin biraz fazlası olabilir. Tasarım birimi diğer birimlere göre daha iyi maaş skalasına sahiptir.
Tasarımcının tecrübesi, yetkinlikleri InDesign dışında bildiği programlar maaşı üzerine etki eder. Ortalama maaşları 4000-5000 TL civarındadır. Ancak birinci sayfa tasarımcısının maaşı ortalamanın üzerindedir. En yüksek maaş aralığının 7000-8000 TL aralığında olduğu söylenebilir. Maaşlar ilgili gazetenin finans politikasına göre değişiklik gösterir. Aynı yetkinliklere sahip tasarımcı A gazetesinde farklı B gazetesinde farklı ücret alıyor olabilir.
Sayfa Tasarımcısı Nasıl Olunur?
Gazetelerde çoğunlukla iletişim fakülteleri mezunları çalışır. Bu genelleme sayfa tasarımcısı için de söylenebilir. Halen aktif olarak çalışan alaylı tasarımcılar vardır ancak mesleğe yeni başlayanların lisans mezunu olması önemlidir. Sayfa tasarımı alanında çalışanlar çoğunlukla gazetecilik bölümü, grafik tasarım bölümü; medya ve iletişim bölümü mezunlarıdır. Ancak illa ilgili bölüm mezuniyeti şartı bulunmaz. Farklı bölümlerden mezun ve tasarım alanında kendini geliştirmiş, ilgili programlara fazlasıyla hakim bireyler de sayfa tasarımcısı olabilir.
Basılı yayın organlarının vaz geçilmez meslek bireylerinden sayfa tasarımcısına dair detaylı bilgileri paylaştıktan sonra gelelim yazıyı özetleyecek soru ve cevaplarımıza.
Sayfa Tasarımcısı Kimdir?
Sayfa tasarımcısı gazete sayfalarını belirlenen kurallar çerçevesinde tasarlayan meslek profesyoneldir. Amacı; diğer gazetelerden ayrılan, farklı ve akılda kalan sayfalar tasarlamaktır. Sayfa tasarımcısı gazetenin veya derginin görsel imajını sağlayan kişidir denilebilir.
Sayfa Tasarımcısı Olmak İçin Hangi Bölümleri Okumak Gerekir?
Sayfa tasarımı alanında çalışanlar çoğunlukla gazetecilik bölümü, grafik tasarım bölümü; medya ve iletişim bölümü mezunlarıdır. Farklı bölümlerden mezun ve tasarım alanında kendini geliştirmiş, ilgili programlara fazlasıyla hakim bireyler de sayfa tasarımcısı olabilir.
Sayfa Tasarımcısı Hangi Programlara Hakim Olmalıdır?
Türkiye’de gazete, dergi ve kitap tasarımları genellikle InDesign programı üzerinden yapılır. Sayfa tasarımcı da bu programda yetkin olmalıdır. Ayrıca Photoshop bilmesi de işini kolaylaştıracaktır.
