Bireysel farklılıklar öğrenme süremizi ve şeklimizi doğrudan etkiler. Bazı insanlar okuyarak bazıları dinleyerek öğrenir. Öğrendiğiniz konuya göre süreniz değişir. Okullarda uygulanan öğrenme yaklaşımları öğrenciye göre farklılık gösterir. Bu öğrenme modelleri ile öğrenci ve öğretmenin verimli bir süreç geçirmesi hedeflenir. Teknolojinin gelişmesi, iletişim kanallarını ve eğitim sistemlerini de değiştirmiştir. Klasik uygulamaların yanı sıra interaktif modeller uygulanmaya başlamıştır. Farklı disiplinleri bir arada sunan eğitim modelleri, entegre edilmeye çalışılmaktadır.
Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı, öğrencinin aktif katılımını gerektiren bir sistemdir. Hayatın içerisinden örnekler ile çalışılır. Öğrenci, günlük yaşamda karşılaşacağı sorunlara çözüm getirir. Akademik ve sosyal becerilerini geliştiren bu öğrenme modeli, teknoloji kullanımını da vurgular. Farklı disiplinler ile bağlantı kurmasını sağlar. Dinamik bir sınıf ortamı vadeden bu yaklaşım, öğrenci ve öğretmenin işbirliği içerisinde çalışmasını savunur. Çeşitli araç ve kaynak kullanımı gerektiren Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı, soru sorar ve çözüm bekler. Belirli bir amaç doğrultusunda çalışılır. Öğrenci soru çözerek ihtiyacı olan bilgi ve deneyimi kazanır. Bu yazımda, Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının yararlarını ve sınırlılıklarını, özelliklerini ve uygulama adımlarını göreceğiz.
Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı Nedir?
Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı; 1950'li yıllarda tıp öğrencilerinin klinik çalışmalarını üst seviyeye çıkarması için Kanada'da McMaster University tarafından geliştirilmiştir. Ders kitapları yerini klinik senaryolara bırakmıştır. Sonrasında, tıp alanının dışında matematik, ekonomi ve mühendislik gibi sayısız bilim dalında kullanılmaya başlamıştır. Öğretmenin öğrenciyi motive ettiği bir eğitim modelidir. Yönlendirici güç konumunda olan öğretmen, eğlenceli ve öğretici bir süreç sunar.
Öğrenme, proje ve süreç boyutlarının meydana getirdiği yaklaşım, gerçekçi bir sistemdir. Öğrencinin kurgulayıcı olduğu bu yaklaşımda öğretmen yardımcı rehber olarak görev yapar. Proje konuları hayatın içinden problemler ile ilgilidir. Bu sistem içerisinde ders üniteleri öğrencilerin isteklerine göre dağıtılır ya da konulara bağlı güncel olaylar ile ilgili proje çalışmaları yapılır. Çalışmalar; sergi, duvar ve okul gazetesi gibi örneklerden oluşur. Proje sunulurken ise; tartışma ve rol oynama gibi gösteri tekniklerinden faydalanılır. Bu yaklaşımda; küme ve bireysel öğretime önem verilir.
Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Özellikleri
Bruner ve John Dewey'in savunucuları olduğu Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı, işbirliğini önemseyen bir eğitim modelidir. Öğrencilerin kendilerine özgü çalışmalar yaptığı bu sistem, önemli keşifler içerir. Projeler belirlenirken; öğrenciler tek tek ya da gruplar hâlinde planlar oluşturup karşılaştıkları sorunları çözer. Fikirleri test ederek projeleri akranlarına anlatırlar. Öğrenci ve öğretmenin yöntemler konusunda bilgi sahibi olması gerekir. Etkin bir süreç yaşanması amaçlanır. Çocuklar, proje çalışmalarında; oyun, el işi ve resim gibi aktiviteler ile yer alır.
Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının özellikleri şöyle;
Öğrencilere mevcut bilgileri aktarmanın yanında bilgiye ulaşma becerilerini de öğretir. Bilgiler arası ilişkiyi gören, yeni bilgiler öğrenip var olanları başkalarının hizmetine sunan bireyler yaratır.
Grup üyelerinden birinin başarısız olması, diğer kişilerin de başarısız olacağı anlamına gelir. Bu yüzden, çalışmalarda dayanışma ön plandadır.
Grup üyelerinin performansı öğretmen tarafından değerlendirilerek bireysel sorumluluk desteklenir.
Bu öğrenme modelinde pragmatik ilerlemeci bir yaklaşım hakimdir.
Grup üyeleri sürekli olarak birbirleri ile iletişim halinde oldukları için sosyalleşmeleri sağlanır.
Kişilerin yaptıkları çalışmalar ve kendilerini değerlendirmeleri, verimin artmasına yardımcı olur.
Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı, uygulama ağırlıklı bir süreç sunar.
Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Olumlu ve Olumsuz Yönleri
Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı; öğrenci ve öğretmenin yaşamsal uygulamalar aracılığı ile hareket ettiği pedagojik bir modeldir. Derinlemesine yapılan incelemeler sonrasında çocukların çözüm bulduğu yaklaşım, hayatın içinden sorunlar ile gerçekleştirilir. Öğrencilerin hayatını olumlu yönde etkiler. Bireysel ve grup olarak yürütülen çalışmalar, geniş bir çeşitliliğe sahiptir. Öğrencinin ve öğretmenin birlikte öğrendiği bir süreçtir. Soru sormaları, araştırmaları, paylaşmaları ve edindikleri bilgileri kullanmaları hedeflenir.
Bu öğrenme modelinin bazı yararları ve sınırlılıkları mevcuttur. Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının yararları şöyledir;
Öğrencilerin özgüvenini geliştirir. Sorunların çözümünü yaşayarak öğrenirler.
Öğrencilere akademik kazanç sağlar.
Bağımsız ve eleştirel düşünme alışkanlığı sunar.
Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı, problem çözme yeteneklerini geliştirir.
Öğrencilerin öğrenme sürecine aktif bir şekilde katılmalarına destek olur.
Grupla ya da bireysel olarak çalışan kişiler, gerçek yaşama hazırlanır.
Çalışmacıların ilgi alanları tespit edilir. Anlamlı öğrenim deneyimleri oluşur.
Bu yaklaşımın sınırlılıkları ise;
Öğrenci ve öğretmenlerin bilimsel çalışma yöntemi hakkında ön bilgiye ihtiyaçları vardır.
Öğretmenin sorumluluğu artar.
Hedeften sapma gözlenebilir.
Öğretmenin planlı ve programlı hareket etmesi gerekir.
Disiplinler arası bir çalışma gerektirdiği için ders planları zor hazırlanır.
Uzun zaman alan proje çalışmalarının maliyeti de artar. Bazı projeler pahalı materyal kullanımını gerektirir.
Her zaman istenilen yaratıcılıkta sonuçlar çıkmayabilir.
Uygulama Aşamaları Nelerdir?
Projenin tasarımını öğrenci ve öğretmenin birlikte yaptığı bu yaklaşım, çalışmacılara sayısız beceri kazandırır. Bu yöntemin amacı; öğrencilerin günlük yaşamlarına dair sorunlarına, öğretmenlerinin rehberliğinde çözüm üretmelerini sağlamaktır. Seçilen sorunlar projenin iskeletini oluşturur.
Problem türleri; iyi yapılandırılmış ve yapılandırılmamış olarak ikiye ayrılır. İyi yapılandırılmış, ders kitaplarının sonunda bulunan sorulardır. İyi yapılandırılmamış ise, günlük hayatta karşılaşılan sorunlardır.
Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının uygulama aşamaları şunlardır;
Uygun proje konularının belirlenmesiyle başlar.
Çalışma konularının öğrencilere bireysel ya da grup olarak dağıtılması ile devam eder. Kişiler senaryoyu okuyarak çalışma yöntemlerini belirler.
Öğretmenlerin izlenecek aşamaları belirtmesi gerekir.
Sonrasında, öğrenciler çalışmalara başlar. Topladıkları bilgileri, kendi dilleri çerçevesinde anlatırlar. Farklı bilgi alanları ile çalışarak kişisel becerilerini artırırlar.
Öğretmenler yapılan çalışmalar ve karşılaşılan sorunlarda yardım eder, gerekli araç-gereçleri sağlar.
Sonuçta çıkan ürünü öğretmenlerine ve arkadaşlarına sunarlar. Öğrencilerin iletişim becerisini artıran bu aşama, kendi kendini yönetme ve olumlu arkadaş baskısı ile önem kazanır.
Yapılan çalışmaların öğrenciler ile birlikte değerlendirilmesi gerekir.
Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı, öğrencinin istek ve yetenekleri doğrultusunda belirli adımlar atılarak uygulanır. Öğretmenin ve öğrencinin iyi bir iletişim içerisinde çalışması amaçlanır. Çalışmacıların kişisel gelişimine önemli ölçüde katkıda bulunur.
Bu öğrenme modelini uygularken dikkat edilmesi gereken kriterler şunlardır;
Öğretmenin proje konularını belirlerken, öğrencilerin becerilerini göz önünde bulundurması gerekir.
Seçilen konunun maddi ve manevi zorlukları analiz edilmelidir. Ucuz araç ve gereç gerektiren, kolay uygulanabilen konular seçilmelidir.
Öğrencilerin proje sürecinde, öğretmen sürekli olarak rapor almalı ve rehberlik görevini devam ettirmelidir.
