Türk Dil Kurumuna göre kreatif kelimesi dilimize İngilizce “creative’’ kelimesinden geçmiştir. Birinci anlamı yaratma gücü olan olarak tanımlanır. İkinci anlamı da zeka, düşünce ve hayal gücünden yararlanarak görülmeyen yeni bir şey ortaya koyan, yapan diye açıklanmaktadır. Yaratma gücü, yaratıcılık, önceden var olan bir şeyin üzerine, hayal gücünü kullanarak, farklı düşünce ile yeni fikirler üretebilme yeteneğine denir. Genellikle hayal gücünü kullanıp herkesin gördüğünü görüp farklı şekilde düşünme kreatif düşüncedir. Kreatif düşüncenin özellikleri:
Farklı olma, hayal gücünü farklı kullanma
Alternatifleri çoğaltma
Klişeleri aşarak, standarttan kurtulma
Gerçekleşmesi mümkün olmayan şeyleri hayal etme
Sağ beyni kullanma
Direk algılama
Kreatif Nedir?
Kreatif yani yaratıcılık denen şey, eskiden var olan şeylerin üzerine yeni fikirler bularak farklılaştırmaktır. Yaratıcı olmak için illa yeni bir buluş veya icat yapmak gerekmez. Kreatif, var olan bir şeyin üzerinde yaratıcı düşünerek bunu kimsenin yapmadığı ve düşünmediği şekilde hayata geçirmek olarak da açıklanabilir. Gelişen teknoloji ve yapay zeka günümüzde ve geleceğe daha çok hakim olmasıyla birlikte kreatif yeteneğe daha çok gereksinimimiz olacaktır.
Kreatif insanların sahip oldukları birtakım özellikler vardır:
Sessiz ve sakin kalmayı tercih etseler de enerjik insanlardır.
Oldukça disiplinlidirler ancak işlerini yaparken bazen çok sorumlu davranırken, bazen de şaşırtıcı şekilde sorumsuz davranabilirler.
Gerçek dünyaya çok bağlı oldukları halde, yüksek hayal güçleri ile düşünürler.
Alçakgönüllü, zeki ve şakacıdırlar.
Bazen oldukça sosyal kişiler olup, bazen de içe kapanık insanlar olabilirler.
Utangaç ve mütevazidirler.
Kreatif kadınlar dominant ve erkeksi olurken, kreatif erkekler hassas ve nazik özellik gösterebilir.
Şaşırtıcı derecede geleneklere bağlı ve açık fikirlidirler.
Başarılı Kreatif Çalışmalar
Kreatif kişilerin yaptığı başarılı kreatif çalışmalardan bazıları;
17 Yaşındaki Nasa stajeri gezegen keşfetti
Güneş Sistemindeki gezegenleri araştıran Nasa’nın teleskobu TESS, bir yıldız yerine, iki yıldızın etrafında dönen bir gezegen keşfetti. Liseli bir stajer tarafından, Star Wars kahramanı Luke Skaywalker’ın iki gün batımının yaşandığı gezegeni Totoine ile kıyaslanan yeni gezegen, bulundu.
Steve Jobs (Apple‘ın efsanevi kreatif direktörü)
Dünyanın en değerli şirketlerinden olan Steve Jobs noktaları birleştirin. Bundan ne anlamamız gerek. Yenilikçi üretici olmak istiyorsan noktalarını oluştur. Yani birçok farklı şeyi bir arada götürmenin gerekli olduğunu vurguladı.
Leonardo Da Vinci ve kreatif düşünme
Leonardo Da Vinci'nin bağlantısız düşünme sürecini bir örnekle açıklamalı. Leonardo, suyun hareketini açıkta insan saçının hareketi ile birleştirdi ve hareket halindeki suyun görünmez inceliklerini çok farklı ayrıntılarla gösteren ilk kişi oldu. Süreklilik yasası olarak adlandırılan gözlemi, bir doğa gerçeğinin keşfedilmesine yol açtı. Tarihte su ve havanın nasıl bir araya getirildiğini takdir eden ilk kişiydi. “Tüm hareket durumlarında,” yazdı, “suyun havayla büyük uyumu vardır.”
Albert Einstein ile yaratıcılığa hakim olmak
Yaratıcılığın nasıl ortaya çıktığını Einstein şöyle maddeler;
Harekete geçmek için ilham beklemeyin
Mevcut fikirler arasında ilişki aramak
Çok sayıda iş üretmeye istekliyiz
Elon Musk’ın en önemli kreatif özelliği
Elon Musk, “Çoğu zaman doğru soruları sormak, cevaptan daha zordur. Eğer doğru soruyu tespit edebilmişsen muhtemelen cevabı bulmak daha kolay olacaktır.” diye düşünüyor. Elon Musk işin sırrının doğru soruyu sorabilmek olduğunu düşünüyor.
İş Dünyasında Kreatif
İş dünyasın da en önemli eksiklik belki de kreatif bir yapıdır. Günümüzde tasarım ve teknolojinin çok önemli olduğu bir çağda, yaratıcı fikirlere önem veren çok az şirket vardır. İş dünyasında birçok insan, başarının farklı, parlak fikirlerden geldiğini düşünür. Bu doğru bir düşüncedir. İş dünyasında, başarıyı yakalamak için farklı, parlak fikirlerden çok daha değerli bir faktör de insandır. İş dünyasında doğru İnsanları ve doğru enerjiyi yakalamak, parlak fikirleri yakalamaktan çok daha önemlidir.
İyi bir fikri, ortalama bir ekibe verirseniz muhtemelen bu fikri batırırlar. Ortalama bir fikri iyi bir ekibe verirseniz onu ya düzeltirler veya çöpe atıp daha iyi bir fikirle gelirler. İnsanların doğasında fikir üretmek varsa ve yaratıcı fikirleri insanlar buluyorsa insanlar bütün fikirlerden çok daha önemlidir. Bu nedenle insanlara güvenmek ve yaratıcılıklarını özgürce kullanabilmeleri için imkan vermek gerekir.
Düşünün bir şirkette çalışıyorsunuz ve nefesini ensenizde hissettiğiniz bir patronunuz, amiriniz var. Her adımda size müdahale ediyor, tepenizde dikilip ekranınızı kontrol ediyor. Size sürekli direktifler veriyor. Ama aynı zamanda sizin yaratıcı olmanızı bekliyor. Böyle bir ortamda ne kadar kreatif olunabilir? Kreatif, güven içerisinde, özgür ortamda oluşan bir olgudur. Yöneticiler, patronlar, amirler beraberinde çalıştıkları insanlara fikirleriyle, sözleriyle, kendilerini ifade edecek özgür bir ortam yarattıklarında kreatif fikirler, düşünceler kendiliğinden ortaya çıkacaktır. İnsanlar arasında her zaman iyi niyet, samimiyet olmalıdır. Böylece şirketler için başarı kaçınılmaz bir sonuç olacaktır.
Örneğin; Pixar animasyon stüdyolarında kreatif yöneticiler bir proje üzerinde çalışmaktaydı. Proje sahipleri dışında, güvenilir beyinlerden oluşan 4-5 kişilik bir ekip vardı. Proje sahibi, kreatif yöneticiler, çalıştıkları konu hakkında bu kişilere gidip fikirler alırlardı. Ancak aldıkları fikirleri birebir uygulama zorunlukları yoktu.
Bu fikirlerden sadece ilham aldılar. Proje yöneticileri insiyatif alarak kendi özgün fikirleriyle projelerine devam ettiler. Kreatif kontrol tamamen kendilerindeydi. İstedikleri fikirleri özgürce, baskı altında olmadan uyguladıkları için elde ettikleri sonuçlarda başarıya ulaşıyordu. Özgür bir şekilde ne isterlerse onu yapabilecek ortamları vardı. Bu bağımsız şartlar altında yaptıkları projede başarıya ulaşmış oldu. Bu örnekten de anlaşılacağı üzere bir şirkete doğru insan bulmak, doğru ortam yaratmak, bu insanları desteklemek, geliştirmek onlardan gelecek iyi fikirlere destek vermek başarıya giden yolda atılacak en önemli adımdır.
Kreatif Olmak için Ne Yapmak Gerekir?
Kreatif doğuştan, her insanda olan bir yetenektir. Fakat insanoğlu bu eşsiz yeteneğini büyüdükçe hızla, unutur. Her çocuk aslında doğuştan gelen yeteneğiyle çok yaratıcıdır. Çocukluk dönemlerin de müzisyendir, ressamdır, tasarımcıdır. Çünkü çocukken müdahale edilmeyen özgür bir ruha sahiptir. Hayalinde olan her şeyi çocukça resme, müziğe, tasarımlarına aktarır.
Büyüdükçe dış dünyadan gelen tepkileri dinlemeye başlar. ‘’Böyle olmaz bu da neyin nesi, çok saçma, büyüdün artık!’’ gibi olumsuz söylemlerle yavaş yavaş yeteneğinden ve yaratıcılığından vazgeçer. Ama çevreden gelen tepkilere kulağını kapatan, aldırmayan, bildiğini okuyan, hayallerinden vazgeçmeyen çocuklar da büyüdüklerinde, birer sanatçı olur.
Yapılan araştırmalara göre de insanların yaşları ile kreatif yetenekleri arasında doğru orantı olduğu tespit edilmiştir. Her yaş grubuna göre yapılan araştırmalarda, yaşı büyük insanların kreatif yeteneklerinin çok az olduğu yaş küçüldükçe bu oranın arttığı görülmüştür. Bu durumda yeniden kreatif olmak için nasıl bir yol izlememiz gerekiyor. Öncelikle bir yerden, bir şeylerden başlamak gerek. Oturup yaratıcı fikirler gelsin diye beklememek gerek. Siz beklediğiniz sürece o yaratıcı fikirler asla gelmeyecektir. Harekete geçmeniz gerekli. Kreatif öyle birdenbire olacak bir şey değildir. Bir süreç ister, emek ister.
Çevrenizde başarılı kreatif gördüğünüz insanların hayatlarına baktığınızda bu insanların bunu hemen başarmadıklarını görürsünüz. Yıllarca emek, sabır ve özveriyle çalıştıktan sonra üretmeye başlamışlardır. Küçükte olsa bir yerden başlayın. İlk etap da kötü bir iş yaptığınız düşünebilirsiniz. Hatta yaptığınız iş boşa gitmiş olabilir. Ama yılmayın, başladığınız işi tamamlayın. Bu her konuda bir iş olabilir.
Resim yapabilirsiniz, yazı yazabilirsiniz, tasarım yapabilirsiniz, şarkı söyleyebilirsiniz ve daha birçok şey. Yaptıklarınızı çevrenizdeki insanlarla paylaşın. Olumsuz eleştirilere kulak asmayın. Üretin, yapın, paylaşın. Bir gün hedeflediğiniz o kreatif insan istediğiniz, hayal ettiğiniz kıvama gelecektir.
Steve Jobs, deneyimlerine dayanarak söylediği gibi “İleriye bakarak, yaşamınızın noktalarını birleştiremezsiniz. O noktaları ancak, geriye baktığınızda birleştirebilirsiniz. Bu yüzden, noktaların gelecekte bir biçimde birleşeceğine inanmanız şimdiden gerekir. Bir şeylere inanmak, güvenmek zorundasınız. Kadere, yaşama, karmaya, her neye olursa, bir şeye kesinlikle inanmalısınız. Bu yaklaşımım beni hiçbir zaman düş kırıklığına uğratmadı; yaşamımdaki tüm farklılıklar, bu inançlarım nedeniyle gerçekleşti.”
