"40 dakika boyunca aynı yerde oturup derse odaklanamıyorum" diyen öğrenciler de var harika notlar tutup dersi pür dikkat dinleyenler öğrenciler de var. Bazılarımız görsel hafızaya sahip ve öğrenmek için görsel içeriklere ihtiyaç duyuyor. Bazılarımız ise işitsel hafızalı ve duymak istiyor, hoca sesli anlattığı sürece bilgileri zihnine bu şekilde yerleştirebiliyor. Bazılarına ise bu rutin ses ninni gibi geliyor, o kişiler daha çok aktif olmak, hareket etmek istiyor. Peki sizce bütün bu farklı kişiliklerin toplandığı bir sınıfta eğitimi verimli kılacak neler yapılabilir?
Bu soru bizi düşünmeye itiyor. Siz de kafa yormaya başladınız değil mi? Herkes için yararlı olacak bir sonuca ulaşmak amacıyla beyin fırtınası yapmaya başlayalım o halde. Öncelikle bu fırtınanın merkezindeki kavramı inceleyelim: yaratıcılık.
Yaratıcılık Nedir?
Yaratıcılık karşımıza biraz göreceli bir kavram olarak geliyor. Birçok düşünür, bilim insanı yaratıcılık hakkında kendince tanımlamalar yapmış. O halde biz de kendi penceremizden dışarı bakalım. Yaratıcılık; hayal gücü, özgünlük, yeni arayışlar gibi kavramları içinde barındırıyor. Peki sizce yaratıcı olmak yeni bir şey üretmekle sınırlandırılabilir mi? Bence yaratıcılığı sınırlandırmamakta fayda var. En basiti günlük hayatımızdan bir örnek düşünelim.
Evinizde bir vazo içinde canlı zambağınız var, bir hafta veya on güne maalesef solacak ve atmak zorunda kalacaksınız. Atmak yerine değerlendirmeyi düşünseniz neler yapabilirdiniz acaba? Örneğin kurutup bir epoksi kolye yapabilirsiniz ya da bir bardak altlığı. Bu bir yaratıcılık örneği işte. Üstelik çiçek de kolye de var olan şeyler, siz ise buna farklı bir açıdan yaklaşıp değerlendirdiniz. Bazen zor durumda kalınca aklımıza gelen dahiyane fikirler, bazen ise atmaya kıyamadığımız eşyalardan bir şey yaratma çabası bizi yaratıcılığa iter.
Biraz daha geniş açıdan bakarsak ise hayatımızı kolaylaştıran şeyleri sırtlarken görürüz yaratıcılığı. Hepimizin bildiği meşhur icatların yanında sağlık sektöründe kullanılan onca cihaz, el aleti ve birçoğu hep bir düşüncenin şekillenip hayat bulmuş halleri. Yaratıcı beyinler hepimizin hayatlarına dokunuyor, üstünde düşünüp "bunu da nasıl yapmışlar böyle nasıl da kullanışlı" gibi cümleler kurmamıza sebep olurlar kimi zaman. Peki yaratıcılığı takdir etmeyi kenara koyarsak yaratıcı olmak hakkında neler düşünebiliriz? Bunu çoğumuz eğitimle bağdaştırır. O halde biz de yaratıcılığı eğitim hayatında inceleyelim.
Eğitimde Yaratıcılık
"Çocuklarımız ezberci eğitim sistemine dayalı yetişiyor", "Robot gibi hepsi aynı şeyi yapıyor", "Bu kadar sayfayı ezberlemek ne kazandıracak ki" gibi cümlelere denk gelmişizdir elbet. Ebeveynler çocukları için en iyisini istiyor, herkes artık daha bilinçli. Her birimiz örgün eğitimlerimizde benzer şeyleri gördük, seneler boyu basmakalıp bilgilerle donatıldık. Bunlara gereksiz demek haksızlık olur tabi. Temel olarak öğrenmemiz gereken birçok bilgiye sahip olabildik okullar sayesinde. Peki yeterli mi? Sürekli gelişim ve değişim içinde olan dünyaya ayak uydurmada eğitim sisteminin yeri nerede?
İlkokul Zamanlarının Yaratıcılıktaki Önemi
Bir çocuğun yaratıcılığını geliştirebileceği en güzel yıllar ilkokul yıllarıdır. Yaratıcılığın geliştirilebileceği en uygun ortamlardan biri de okul muhakkak. Hadi geri dönelim ilkokul yıllarımıza. Etrafınızda birçok dikkat çeken unsur var; başta bir öğretmen figürü, sınıf ortamı, belli bir düzene göre dizilmiş sıralar, tahtalar. Yepyeni bir dünya gibi, ev ortamından çok farklı bir atmosfer. Ve tabi dört bir yanınızda yaşıtlarınız var.
Çocuğun yaratıcı bir düşünme yetisine erişebilmesinde öğretmenin yeri göz ardı edilemez. Şöyle düşünelim. Size belli konularda bilgiler veriliyor ve sonunda sınamak için bu doğru mu şunun cevabı neydi şeklinde sorular yöneltiliyor. Aslında çocuklara ‘siz olsaydınız ne yapardınız’ şeklinde sorular sorulması onları düşünmeye daha çok itecektir. Çocuk bu şekilde cesaretlenip eleştirme, sorgulama kabiliyetini geliştirecek ve çözümler üretmeye çalışacaktır. Bu düşüncelerin mantık çerçevesinde olması gerekmez, sonuçta belli bir yaştaki çocuktan bahsediyoruz. Önemli olan düşünmesi, hayal gücünü kullanması; zaten çoktan söylenip kabul görmüş şeyleri tekrarlaması değil.
Eğitimde Yaratıcılık Örnekleri
Bazılarımız ortaokulda almıştır "Teknoloji ve Tasarım" dersini. O zamanlar hayatlarımıza yeni yeni giren bir dersti. Hepimiz, ‘ne yapacağız bu derste, resim gibi bir şey mi acaba’ diye düşündük ama tabi daha farklıydı. "İnovasyon", "ergonomi" gibi kavramları hayatımızın içine soktuğumuz yıllarda bu ders bize bu kelimelerin anlamlarını öğretti. Hatırlıyorum, hocamız şöyle bir dönem ödevi vermişti: ‘Ya var olan bir objeyi tasarlayacaksınız ya da bir probleme çözüm getiren bir ürün tanıtıp yapmaya çalışacaksınız.’ Üçgen prizma şeklinde buzdolapları mı dersiniz silecekli gözlükler mi dersiniz o kadar güzel fikirler çıkmıştı ki. Bu kesinlikle eğitimde fark yaratan bir yaratıcılık örneğiydi.
Teknoloji ve Tasarım dersini örnek alarak bu yaratıcı beyinlere kendi anlayacakları dilden matematiği de feni de sevdirebiliriz. Yeter ki bu işe gönül veren açık fikirli eğitimcilerle bir o kadar hevesli öğrenciler olsun. Hemen şu an başka bir yaratıcı örnek bulalım. Ödev olarak sayfalarca problemin yerine öğrenilmesi gereken işlemlerle bir oyun kurmaları istenilebilir. Çocuklar torba dolusu sayılarla düşünüp bulmacalar, oyunlar, sorular bulabilir.
Eğitimde Yaratıcılık Öğrencilere Ne Kazandırır?
En başta düşünmeyi, hayal gücünü kullanmayı kazandırır diyerek başlayalım. Çocuk sorgulamayı öğrenir, merak duygusu gelişir. Merakla beraber ise bilgiye ulaşma, bilginin doğruluğunu test etme, eleştirel düşünme yeteneği, araştırma hevesi kazanır. Bir çocuğun sorduğu bir soru sizi de düşünmeye ve cevabını bulmaya itebilir. Bu yüzden onları susturmamalıyız, onlara bu yolda rehberlik etmeli ve bilgiye ulaşma yollarını göstermeliyiz.
El aletlerinden yola çıkalım. Çoğu ebeveyn bunu es geçer, okulda da bu tip şeyler görmeyiz. Aslında bir tornavida kullanmayı öğrenmek bile çocuğa yepyeni şeyler katabilir. Evde vidalı bir saat bulur ve el aletiyle vidalarını söker, saatin nelerden oluştuğunu görür. ‘Bu ne işe yarıyor acaba, şu olmasa saat işlemeye devam eder mi?’ Bütün bunları öğrenince de ‘acaba saate şunu eklesek daha kullanışlı olur muydu’ gelir devamında.
İster okul olsun ister evdeki eğitimi olsun çocuğa aşılanacak en önemli şeyler bunlar. Çocuğun matbaanın ülkemizde ilk kez Osmanlı zamanında kurulduğunu bilmesi yetmez; hayatı, teknolojiyi, gündemi yakalaması, problemlere çözümler üretmesi de gerekir. Bu sadece tek bir hayatla ilgili değil. Newton yerçekimini keşfettiğinde bunu sadece kendine saklamadı ya da evet bu da yerçekimi deyip kenara koymadı. Merak merakı doğurdu, bilgi paylaşıldıkça çoğaldı.
Hadi klasik numaralı gözlüklerimizi çıkarıp biraz da hayata 3D gözlüklerle bakalım, hayatı tüm boyutlarıyla görelim. Eğitimin okulla sınırlı olmadığını, yetiştirilen çocukların geleceğimizin mimarı olduğunu unutmayalım.
Sıkça Sorulan Sorular
Yaratıcılık kavramının tanımı nedir ve eğitimde nasıl işler?
yaratıcılık Kavramının Tanımı ve Eğitimde İşleyişi
, hayal gücü, özgünlük ve yeni arayışlar gibi kavramları içinde barındıran oldukça göreceli bir kavramdır. Eğitim sistemi içerisinde bu kavramın önemi, öğrencilerin farklı öğrenme biçimlerine uyum sağlayabilen ve özgün düşünceler üretebilen bireyler olarak yetişmesine katkı sağlar. İlkokul çağındaki çocuklar için ; hem onların bilişsel, duygusal ve sosyal gelişimi açısından önemli bir rol oynar, hem de problem çözme becerilerinin temelini oluşturur.
Farklı Öğrenme Biçimleri ve
Öğrencilerin farklı öğrenme biçimlerini dikkate alarak, eğitim sisteminde yaratıcılığı desteklemek için, öğretmenler farklı görsel ve işitsel öğrenme stratejileri uygulamalıdır. Ayrıca, aktif ve hareketli öğrenme yöntemleri ile öğrencilerin deneyime dayalı bilgi ve beceri kazanmalarına olanak tanınmalıdır. Bu sayede, öğrencilerin bireysel özelliklerine ve tercihlerine uygun öğrenme ortamları sağlanarak, yaratıcılığın geliştirilmesine yardımcı olunabilir.
Eğitimde Basmakalıp Bilgiler ve Yaratıcılığın Geliştirilmesi
Günümüz dünyasında sürekli gelişim ve değişim gerektiren eğitim sisteminde, bakalıp bilgilerin öğrencilere sunulması yerine, öğrencilere yaratıcı düşünme becerilerini kullanarak kendi bilgi ve deneyimlerini oluşturmaları için fırsatlar tanınmalıdır. Bu sayede öğrenciler, sadece ezberci bir yaklaşımla değil, keşfederek ve sorgulayarak öğrenirler.
Öğretmenlerin Rolü ve Yaratıcı Eğitim Yaklaşımları
Eğitimde yaratıcılığın desteklenmesi için öğretmenler, problem temelli öğrenme, proje tabanlı öğrenme ve öğrenci merkezli yaklaşımlar gibi yaratıcı eğitim yöntemlerini kullanarak ders süreçlerini işlemelidir. Ayrıca, öğretmenlerin geri bildirim ve değerlendirme süreçlerine de yaratıcılık kavramını dahil ederek, öğrencilerin özgün düşüncelerini ve çözüm önerilerini önemseyip takdir etmeleri de yaratıcılığın geliştirilmesi açısından kritik bir öneme sahiptir.
Sonuç olarak, yaratıcılık kavramının eğitim sistemine etkin bir şekilde entegre edilebilmesi; öğrenci gelişimi, problem çözme becerileri ve sürekli değişen dünyada ayak uydurma kabiliyeti açısından büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle, öğrencilerin farklı öğrenme biçimleri ve yaratıcılık kavramının eğitim süreçlerine dahil edilmesi üzerine daha fazla çalışmalar yapılması ve uygulamaların geliştirilmesi gerekmektedir.
Okul öncesi eğitimde yaratıcılık gelişimi nasıl desteklenmeli ve hangi yöntemler kullanılabilir?
Okul Öncesi Eğitimde Yaratıcılık Gelişimine Destek
Okul öncesi eğitimde yaratıcılık gelişimini desteklemek için kullanılması gereken yöntemler oldukça önemlidir. Bu süreçte, çocukların farklı öğrenme şekillerine uygun yöntemlerle yaratıcılıklarını keşfetmelerine yardımcı olmak esastır. Aşağıda, okul öncesi çağındaki öğrencilere yaratıcılığı nasıl geliştirebilecekleri konusunda bazı yöntemler sunulmaktadır.
Farklı Öğrenme Stillerine Öğretim Yöntemlerini Uyarlamak
Bazı çocuklar görsel hafızaya sahipken, bazıları işitsel hafızalıdır ve bazıları ise hareket etmeyi ve aktif olmayı tercih eder. Bu nedenle, öğretim süreçlerinde çeşitlilik sağlamak, yaratıcılık gelişimini desteklemek için önemlidir. Öğretmenler, görsel, işitsel ve kinestetik öğrenmeyi destekleyen etkinlikler tasarlayarak derslerini daha etkili hale getirebilirler.
Hayal Gücü ve Özgünlük Kavramlarını Vurgulamak
Çocukların yaratıcılığa olan ilgisini artırmak için, hayal gücü ve özgünlük kavramlarına değinmek önemlidir. Bunu sağlamak için öğretmenler, yaratıcı düşünceyi teşvik eden ve çocukların kendilerine özgü fikirlerini ortaya koymalarına olanak tanıyan etkinliklere yer verebilirler.
Grup Çalışması ve İşbirliğini Teşvik Etmek
Yaratıcılık, sadece bireysel olarak değil, aynı zamanda grup çalışması ve işbirliği ile de gelişebilir. Öğretmenler, çocukların farklı fikir ve yöntemlerle ortak bir hedefe ulaşmalarını sağlayacak şekilde grup çalışmalarını düzenleyerek, onların yaratıcılık becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilirler.
Problem Çözme ve eleştirel düşünce Becerilerini Geliştirmek
Yaratıcılık becerilerini geliştirmek için çocukların problem çözme ve becerilerini geliştirmeleri önemlidir. Öğretmenler, çocukların karşılaştıkları problemlere farklı çözüm yolları aramalarına yardımcı olacak etkinlikler ve uygulamalar kullanarak bu becerilerin gelişmesine katkıda bulunabilirler.
Sonuç olarak, yaratıcılığı desteklemek, okul öncesi eğitim sürecinde önem taşımaktadır. Farklı öğrenme stillerine uygun yöntemlerle, yaratıcı düşünceyi teşvik eden etkinliklere yer vererek, grup çalışması ve işbirliğini önemseyerek ve problem çözme ve becerilerini geliştiren etkinliklerle çocukların yaratıcılığının gelişimi sağlanabilir.
Yaratıcılık ne işe yarar, öğrenciler üzerindeki etkisi ve eğitim sisteminde nasıl daha etkin kılınabilir?
Yaratıcılığın Önemi ve Öğrenciler Üzerindeki Etkisi
Yaratıcılık, hayal gücü, özgünlük ve yeni arayışlar gibi kavramları içinde barındırır ve öğrencilerin eğitim sürecinde başarılı olmaları için önemlidir. Yaratıcı düşünme, problem çözme yeteneklerini geliştirir ve öğrencilere yeni yaklaşımlar ve fikirler üretme imkânı sağlar. Özellikle sınıflarda görsel, işitsel ve kinestetik öğrenen öğrencilerin olduğu düşünülürse, bu farklılıkların dikkate alındığı, yaratıcı yöntemler uygulayan bir eğitim sistemi tüm öğrencilere daha iyi hizmet edebilir.
Yaratıcılığı Geliştirmek için Eğitim Sistemine Entegrasyon
Yaratıcılığın eğitime dahil edilmesiyle, öğrencilerin öğrenme ve öğretme süreçlerine daha fazla etkisi olabilir ve geleneksel eğitim sisteminden daha zengin bir eğitim deneyimi sağlayabilir. Öncelikle, öğretmenler, sınıf içinde ve dışında yaratıcı etkinlikler ve projeler hazırlayarak, öğrencilere farklı öğrenme stillerinin yanında, bireysel yeteneklerini keşfetme ve geliştirme fırsatı sunmalıdır.
Öğrenci Merkezli Yaklaşım ve Farklı Öğrenme Stillerine Uygun Materyal
Öğretim materyalleri, görsel, işitsel ve kinestetik öğrenen öğrencilere yönelik olarak tasarlanmalı, yaratıcı ve farklı dokunuşlarla zenginleştirilmelidir. Öğretmenler, dersin içeriğini iletmek için sunumlar, videolar ve ses kayıtları gibi farklı teknolojik araçlar kullanarak öğrencilerin ilgilerini ve motivasyonlarını artırabilirler. Ayrıca, derslerde alanında takılan ve uygulamalı öğrenme projeleri, öğrencilere kavramları anlamaları ve deneyimlemeleri için fırsat sağlar.
Yaratıcı Değerlendirme Yöntemleri
Sınavlar ve ödevler yerine, öğretmenler yaratıcı değerlendirme yöntemlerini de kullanarak öğrencilerin başarısını ve ilerlemesini ölçmelidir. Öğretmenler, öğrencilere özgün projeler, sunumlar ve grup çalışmaları üretme fırsatı sunarak, öğrencilerin bilgilerini sınavlarla sınırlamadan değerlendirilmesini sağlar. Ayrıca, öğrencilerin iletişim becerilerini, problem çözme yeteneklerini ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmelerine katkıda bulunur.
Sonuç olarak, yaratıcılığın öğrenciler üzerindeki etkisi ve eğitim sisteminde nasıl daha etkin kılınabileceği, eğitim sürecinin önemli bir parçasıdır. Öğretmenler, yaratıcı etkinlikler ve farklı öğrenme stillerine uygun materyaller sayesinde öğrencilerin eğitim tecrübelerini zenginleştirebilir ve başarılarını artırabilirler. Yaratıcılık kullanarak, eğitim sistemini daha bütünsel ve kapsayıcı hale getirmek mümkündür.
İlgili Kurslar
Yaratıcı Drama Eğitimi
Dramanın araçlarıyla öğrenme ve ifade: planlama, ısınma, canlandırma ve değerlendirme. Farklı yaş grupları için örnek atölyeler.
Akıl ve Zeka Oyunları Eğitimi
Bilişsel becerileri güçlendiren oyunlar: dikkat, hafıza, strateji. Kanıta dayalı egzersiz planı ve oyun seçimi.
Halkla İlişkiler Eğitimi
İtibar yönetimi, medya ilişkileri ve kriz iletişimi. Mesaj kitapçığı ve sözcü hazırlığı.
