Eğitim

Düşünmeyi Öğretmek Nedir?

Beyza Keskin
Güncellendi:
7 dk okuma
Bir adam yoğun bir odaklanma ile bir dizüstü bilgisayara bakarken görülüyor. Elini alnına dayamış ve başını hafifçe eğmiş. Dizüstü bilgisayar yakın plandadır ve siyah bir ekran ile gümüş renkli bir klavyeye sahiptir. Arka planda bir bitkinin yanı sıra beyaz gömlekli bir adam ve bir çanta görülüyor. Adamın saçları da arkada görülebiliyor ve biraz odak dışı görünüyor. Genel olarak, görüntü önemli bir şeye konsantre olan bir adamın yakın çekimidir.
KonuAçıklamaÖrnekler ve Detaylar
Düşünmeyi ÖğretmekBireye kendi düşüncelerini oluşturabilme ve bu düşünceleri ifade edebilme yeteneği kazandırmayı amaçlarBilgiyi parçalama ve ilişkileri anlama(analiz), bilgi parçalarını birleştirme (sentez), bilgiyi değerlendirme
Düşünme BecerileriProblem çözme, eleştirel düşünme, analiz ve yaratıcı düşünme gibi becerileri kapsarKonuyu ya da problemi çok yönlü değerlendirme, farklı perspektiflerden bakma
Düşünmeyi Öğretmenin FaydalarıBireysel ve toplumsal düzeyde pek çok fayda sağlarKarar verme yeteneği, problem çözme kapasitesi, eleştirel bakış açısı
Bilinçli ToplumDüşünmeyi öğrenen bireylerden oluşan toplumlar, kendi haklarını ve sorumluluklarını daha iyi bilirlerDemokratik süreçlerin daha sağlıklı işlemesi
YenilikçilikDüşünen bireyler, toplumun karşılaştığı sorunlara yaratıcı çözümler üretebilirlerToplumun sürekli olarak gelişmesi ve yenilenmesi
Bireyler Arası AnlayışFarklı düşüncelere sahip bireylerin bir araya gelmesi, toplumun daha toleranslı ve anlayışlı olmasını teşvik ederDaha hoşgörülü bir toplum inşa etme
Eleştirel DüşünmeBireyin bilgiyi sorgulamasını, analiz etmesini ve değerlendirmesini sağlarBilgiye karşı eleştirel bir tutum geliştirmek
Yaratıcı DüşünmeBireyin bilinen bilgileri kullanarak yeni fikirler ve çözümler üretmesini teşvik ederKarşılaştığı sorunlara farklı perspektiflerden yaklaşabilme
Bireyin PotansiyeliDüşünmeyi öğretmek, bireyin kendi potansiyelini en iyi şekilde kullanmasına yardımcı olurYaşam kalitesinin artırılması, karşılaşılan zorlukların üstesinden gelme
Toplumun BilinçlenmesiDüşünmeyi öğretmek, toplumun daha bilinçli ve anlayışlı hale gelmesini sağlarBilinçli bireylerin oluşturduğu bir toplumun geleceği daha parlaktır
10 satır ve 3 sütunlu tablo
Tüm sütunları görmek için yatay kaydırın →

Düşünmek, bireyin bilgileri işlemesini, anlamasını ve bu bilgileri kullanarak yeni fikirler oluşturmasını sağlayan zihinsel bir süreçtir. Peki ya bu süreci öğrencilere nasıl öğretiriz? Ve neden bu kadar önemli? Günümüzde, bilgiye erişim daha önce hiç olmadığı kadar kolay. Ancak bu bilgiyi eleştirel bir şekilde değerlendirip, anlamlandırarak kullanma yeteneği her bireyde doğuştan gelmez. İşte burada düşünmeyi öğretmek devreye girer.

Eğitimin amacı, bireyleri bilgili ve yetenekli hale getirmekten öte, onlara kendi başlarına düşünebilmeleri için gereken araçları sağlamaktır. Öğretmek ve düşünmeyi öğretmek arasındaki fark budur. İlkinde bilgi aktarılırken, ikincisinde bireye kendi düşüncelerini oluşturabilme ve bu düşünceleri ifade edebilme yeteneği kazandırılır. Bu, bireyin hem kişisel hem de profesyonel yaşamında karşılaştığı sorunları çözme kapasitesini artırır ve onu toplumun aktif bir üyesi haline getirir.



Gelin, düşünmeyi öğretmenin ne olduğuna, nasıl yapıldığına ve neden bu kadar değerli olduğuna daha yakından bakalım.

Düşünmeyi Öğretmenin Temelleri

Düşünmeyi öğretmek, bireylerin zihinsel yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olma sürecidir. Bu, sadece bilgi aktarmakla sınırlı değildir; daha ziyade bireyin kendi bilgisini oluşturmasına, değerlendirmesine ve uygulamasına yardımcı olma sanatıdır. Öğrencilere bilgi yüklemek yerine, onlara bilgiyi nasıl araştırabileceklerini, analiz edebileceklerini ve bu bilgiyi kullanarak kendi sonuçlarına nasıl ulaşabileceklerini öğretmektir.

Düşünmeyi Öğretmenin Tanımı

düşünmeyi öğretmek, bireylerin problem çözme, eleştirel düşünme, analiz ve yaratıcı düşünme gibi düşünme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olan eğitimsel bir yaklaşımdır. bu süreçte, öğrencilere bir konuyu veya problemi çok yönlü olarak değerlendirme, farklı perspektiflerden bakma ve sonuçlara bağımsız bir şekilde ulaşma becerisi kazandırılır.



Düşünme Becerileri

Düşünme becerileri birçok alt kategoriye ayrılır, ancak en temel üç kategori şunlardır:



  1. Analiz: Bu, bilgiyi parçalara ayırma ve bu parçaların birbiriyle nasıl ilişkili olduğunu anlama yeteneğini ifade eder. Öğrencilere bir konuyu detaylarına kadar inceleme ve bu detayları daha geniş bir çerçevede değerlendirme becerisi kazandırılır.

  2. Sentez: Bilgi parçalarını bir araya getirerek yeni bir bütün oluşturma yeteneğidir. Bu, öğrencilere farklı bilgileri birleştirme ve bu bilgileri kullanarak yeni bir perspektif oluşturma becerisi kazandırır.

  3. Değerlendirme: Bu, bir bilginin veya argümanın değerini veya geçerliliğini belirleme yeteneğini ifade eder. Öğrencilere, sunulan bilgileri eleştirel bir gözle değerlendirme ve bu bilgilere dayanarak mantıklı sonuçlara varma becerisi kazandırılır.

Sonuç olarak, düşünmeyi öğretmenin temelleri, öğrencilere sadece bilgi aktarmakla kalmaz, aynı zamanda bu bilgileri analiz etme, sentezleme ve değerlendirme yeteneği kazandırır. Bu beceriler, bireylerin yaşam boyu öğrenenler olmalarına ve karşılaştıkları zorlukları bağımsız ve etkili bir şekilde aşmalarına yardımcı olur.

Düşünmeyi Öğretmenin Faydaları

Düşünmeyi öğretmek, bireysel ve toplumsal düzeyde pek çok fayda sunar. Bu faydaların temelinde, bireyin kendi potansiyelini en üst düzeyde kullanmasını sağlamak yatar.

Bireysel Faydalar:

  1. Karar Verme Yeteneği: Düşünmeyi öğrenen bireyler, karar verme süreçlerinde daha bilinçli ve mantıklı adımlar atarlar. Hızla değişen dünyamızda doğru kararlar alabilmek bireyin başarısını doğrudan etkiler.

  2. Problem Çözme Kapasitesi: Düşünmeyi öğreten eğitim, bireyin karşısına çıkan problemlere farklı açılardan bakabilme yeteneği kazandırır. Bu, hem kişisel hem de iş hayatında büyük bir avantajdır.

  3. Eleştirel Bakış Açısı: Birey, aldığı bilgiyi sorgular, eleştirir ve kendi gerçekliğiyle özdeşleştirir. Bu, yanıltıcı bilgilere karşı korunma ve doğru bilgiye ulaşma kapasitesini artırır.

Toplumsal Faydalar:

  1. Bilinçli Toplum: Düşünmeyi öğrenen bireylerden oluşan toplumlar, kendi haklarını ve sorumluluklarını daha iyi bilirler. Bu, demokratik süreçlerin daha sağlıklı işlemesine yardımcı olur.

  2. Yenilikçilik: Düşünen bireyler, toplumun karşılaştığı sorunlara yaratıcı çözümler üretebilirler. Bu, toplumun sürekli olarak gelişmesini ve yenilenmesini sağlar.

  3. Bireyler Arası Anlayış: Farklı düşüncelere sahip bireylerin bir araya gelmesi, toplumun daha toleranslı ve anlayışlı olmasını teşvik eder.

Eleştirel ve Yaratıcı Düşünmenin Rolü:

Eleştirel düşünme, bireyin bilgiyi sorgulamasını, analiz etmesini ve değerlendirmesini sağlar. Bu, bireyin bilgiye karşı eleştirel bir tutum geliştirmesine yardımcı olur. Yaratıcı düşünme ise, bireyin bilinen bilgileri kullanarak yeni fikirler ve çözümler üretmesini teşvik eder. Her iki düşünme tarzı da, bireyin karşılaştığı sorunlara farklı perspektiflerden yaklaşabilmesini sağlar.

Sonuç olarak, düşünmeyi öğretmek, bireyin ve toplumun kendi potansiyelini en iyi şekilde kullanmasına yardımcı olur. Bu, bireyin kendi yaşam kalitesini artırmasının yanı sıra, toplumun daha bilinçli, anlayışlı ve yenilikçi bir yapıya kavuşmasını da sağlar.

Sıkça Sorulan Sorular

Düşünme Becerileri Nasıl Uygulanır?

1. Öncelikle, düşünme becerilerini kullanmak için, konuya karşı açık ve kabul edilebilir bir yaklaşım geliştirmek önemlidir. Konuya karşı kötü bir yaklaşım geliştirmek, düşünme becerilerinin nasıl uygulanacağını çözmeye çalışırken olumsuz etkileri olabilir.

2. Sonra, konu hakkında karşılaştırmalar yapılır. Karşılaştırmalar yaparak, konu hakkında daha kapsamlı bir anlayış geliştirmek mümkündür.

3. Ardından, konu hakkında ipuçları aranır. Bu, konu hakkında daha fazla bilgi elde etmek için kullanılan bir yöntemdir.

4. Son olarak, konu hakkında çıkarımlar yapılır. Düşünme becerilerinin uygulanması için, düşünceleri yorumlayarak geçerli çıkarımlar elde etmek önemlidir.

Düşünme Becerileri Nasıl Değerlendirilir?

Düşünme becerilerinin değerlendirilmesi, kişinin öğrenme sürecini anlamasına yardımcı olacak çok sayıda çeşitli araç ve teknikleri içerir. Kişinin düşünme becerilerini değerlendirmek için, öncelikle öğrenme sürecinin her aşamasını gözden geçirmek önemlidir. Bu aşamalar şunları içerir: konu hakkındaki bilginin toplanması, bilgilerin anlaşılması ve kullanılması, düşünme becerilerinin kullanılması, çözümlerin geliştirilmesi ve sonuçların değerlendirilmesi. Bireyin düşünme becerilerini değerlendirmek için, öğrencinin her bir aşamada nasıl hareket ettiğini gözlemlemek, problem çözme becerilerini tespit etmek ve öğrencinin gelişimini değerlendirmek önemlidir. Bununla birlikte, dinamik problem çözme testleri ve düşünme becerilerini gösteren problemlerin çözülmesi de öğrencinin becerilerinin değerlendirilmesi için kullanılır.

Düşünme Becerilerinin İş Hayatına Etkisi Nedir?

Düşünme becerilerinin iş hayatına etkisi oldukça büyüktür. Düşünme becerileri, kişinin çözümleme, karar verme, planlama, strateji geliştirme, problem çözme gibi becerileri kullanmasına yardımcı olur. Bu beceriler, iş hayatının her alanında önemli rol oynar. İşletmelerde düşünme becerileri, iş planlaması, stratejik planlama, analiz, problem çözme, pazarlama, müşteri hizmetleri gibi iş süreçlerini optimize etmek için kritik öneme sahiptir. İşletmelerin başarısı, düşünme becerilerinin kullanımıyla yakalanır. Düşünme becerileri, çalışanların çok daha verimli ve etkili çalışmasını sağlar. Ayrıca, bu beceriler, çalışanların problemleri çözmek ve kararlarını etkili bir şekilde vermek için gerekli olan yetenekleri geliştirmelerini sağlar.

Düşünme kavramının tanımı nedir ve düşünme süreçleri nelerdir?

Düşünme Kavramı ve Süreçleri

Düşünme, insanın zihninde meydana gelen bir süreç olup, bilgiyi işleme, analiz etme, değerlendirme ve yeni bilgiler üretme süreçlerini içerir. Bu kavramın tanımı ve düşünme süreçleri, farklı eğitim anlayışları ve yaklaşımlarına göre şekillenmektedir. Özellikle davranışçı ve bilişsel yaklaşımların hâkim olduğu eğitim sistemlerinde düşünme becerileri, dolaylı olarak geliştirilmeye çalışılırken, yapılandırıcı yaklaşımla birlikte düşünme becerilerini geliştirmeyi amaçlayan öğretim yöntemlerine yer verilmeye başlanmıştır.

Dolaylı Öğretim ve Düşünme Becerileri

Düşünme becerilerinin dolaylı öğretim modelinde, ders içeriklerine entegre edilerek öğrencilere kazandırılmaya çalışıldığı görülmektedir. Problem çözme ve karar verme gibi çalışmalar sayesinde öğrencilerin düşünme becerileri geliştirilmeye çalışılsa da, bu süreç yetersiz ve eksik kalmaktadır. Daha sonraki yıllarda yapılan akademik çalışmalar, düşünme becerilerini daha etkin bir şekilde geliştirmek için nasıl bir eğitim alınması gerektiği sorusuna odaklanmıştır.

Yapılandırıcı Yaklaşım ve Doğrudan Öğretim

Öğrenenin kendi düşünme süreçlerinin en önemli aktörü olduğunu vurgulayan yapılandırıcı yaklaşım, düşünme becerilerini geliştirmek için doğrudan öğretim modelini öne sürmüştür. Bu yaklaşımda, öğrencilere düşünme becerilerini geliştirecek yöntem ve teknikler direkt olarak öğretilir. Öğrenciler, bu çerçevede düşünme becerilerini daha hızlı ve etkili bir şekilde geliştirebilirler.

Edward de Bono ve Düşünme Eğitimi

Doğrudan düşünme eğitiminin öncülerinden biri olan Edward de Bono, düşünme becerileri için geliştirdiği programlarıyla dünya genelinde büyük bir etki yaratmıştır. Özellikle Amerika, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, İngiltere, Irlanda gibi ülkelerde binlerce okul, De Bono'nun düşünme becerilerini öğretecek programlarını uygulamaktadır.

Sonuç olarak, düşünme kavramının tanımı ve düşünme süreçleri eğitimdeki farklı yaklaşımlar ve uygulamalarla şekillenmektedir. Dolaylı öğretim modelinin yerine yapılandırıcı yaklaşıma dayalı doğrudan öğretim modeliyle öğrencilerin düşünme becerilerinin daha etkin bir şekilde geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu sayede, düşünme eğitiminin önemi ve değeri gittikçe daha fazla anlaşılmakta ve kabul gören bir yaklaşım olarak uygulanmaktadır.

Düşünce nedir ve nasıl yapılır, düşünme becerilerini geliştirmek için hangi faktörler önemlidir?

Düşünce, bir bireyin bilgi ve deneyimlerini kullanarak kişisel ve benzersiz yargılar ve tahminler oluşturmasıdır. Kendi düşünme yeteneklerimiz üzerinde aktif bir kontrolümüz olduğunu belirten yeni bir yapılandırmacı yaklaşım, öğrenci merkezli bir yaklaşımı benimser. Bu yaklaşımın yaygınlaşması, düşünme becerilerini geliştirmeye yönelik eğitimin önemini vurgular. Düşünme becerilerini geliştirmek için, bir dizi faktör önemlidir.

Birincisi, düşünme yeteneğinin ne olduğunu anlamak gerekir. Bu, bir probleme birden fazla çözüm bulabilme, karar verme, problem çözme ve öğrenilen bilgileri bağlamsal bir çerçevede kullanabilme yeteneğini içerir. İkincisi, öğrencilerin düşünme sürecine aktif olarak katılmaları gerekmektedir. Bu, onların düşünme süreçlerinin bilincinde olmalarını ve becerilerini geliştirmek için farklı düşünme tekniklerini öğrenmelerini gerektirir.

Üçüncüsü, düşünme becerilerini geliştirmek için belirli yöntemler ve teknikler benimsenmelidir. Malta'lı bilim adamı Edward de Bono'nun Amerika, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, İngiltere ve İrlanda'daki okullarda uygulanan programları gibi düşünme becerilerini geliştirecek 'doğrudan öğretim modeli' kullanılabilir. Öğrenciler, düşünme sürecini desteklemek için çeşitli yöntem ve teknikler kullanabilirler.

Son olarak, düşünme becerileri, ders kitaplarındaki konularla, problem çözme, karar verme gibi çalışmalarla birlikte öğretilmeli ve pratiğe dökülmelidir. Ancak, son yıllardaki araştırmalar bu tür yaklaşımların temel düşünme becerileri üzerinde yeterli bir etkisi olmadığını göstermiştir. Dolayısıyla, doğrudan öğretim modeli gibi daha hedef odaklı ve amaca yönelik yaklaşımlar tercih edilmelidir.

Düşünme becerilerinin nasıl öğretileceği ve geliştirileceği konusu, eğitimin kalitesini ilerletmeye yönelik devam eden bir araştırmanın parçasıdır. Yeni eğitim yaklaşımları ve teknikleri, düşünme becerilerini geliştirecek ve öğrencilerin bu yeteneklerini hayatlarının farklı alanlarında etkin biçimde kullanmalarını sağlayacak gelecekte daha fazla keşfedilecektir.

Yapılandırıcı yaklaşım çerçevesinde düşünme eğitiminin temel öğeleri nelerdir ve bu yaklaşım düşünme becerilerine nasıl katkıda bulunmaktadır?

Yapılandırıcı yaklaşıma göre düşünme eğitiminin temel öğeleri, dolaylı öğretim yerine öğrenci merkezli bir anlayışı içerir. Bu yaklaşımda, öğrencinin kendi düşünme sürecinden sorumlu olduğu kabul edilir. Yapılandırıcı yaklaşım, öğrencinin bilgiyi pasif bir şekilde almak yerine aktif olarak inşa etmesini vurgular. Bu süreçte kullanılan stratejiler ve taktikler, öğrencinin düşünme, analiz etme, eleştirel düşünme, problem çözme ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirmek için çeşitli eğitim öğretim tekniklerini içerir.

Dolayısıyla, yapılandırıcı yaklaşım, düşünme becerilerini doğrudan öğretmeyi amaçlar. Öğrencilerin öğrenme sürecinde aktif katılımcılar olmalarını sağlayarak, özgün düşüncenin oluşmasına yardımcı olur. Yapılandırıcı öğretim ile, düşünme sürecine odaklanan bir öğrenme ortamı inşa edilir. Yapılandırıcı yaklaşımın en önemli amacı, düşünme becerilerini geliştirmek ve öğrencinin kendi öğrenme sürecini bizzat yönetebilmesini sağlamaktır.

Yapılandırıcı yaklaşımın düşünme becerilerine katkısı; öğrencilerin bilgiyi aktif olarak inşa etmelerini sağlar ve bu süreçte kritik düşünme, problem çözme, analiz etme ve yaratıcı düşünme gibi becerileri kullanmalarını teşvik eder. Yani bu yaklaşım, bireyin düşünme sürecine aktif olarak katılmasını sağlayarak düşünme becerilerini geliştiren bir yaklaşımdır. Yapılandırıcı yaklaşıma göre uygulanan eğitim, öğrencinin düşünme becerilerini geliştirirken aynı zamanda özgüvenini ve bilgiye olan inanç ve bağlılığını arttırır.

Kısacası, yapılandırıcı yaklaşım, düşünme eğitimi için bir çerçeve sunar ve bu çerçeve, öğrencinin kendi öğrenme sürecini kontrol etme ve yönetme yeteneğini geliştirirken, düşünme becerilerinin geliştirilmesine de katkı sağlar. Sonuç olarak, yapılandırıcı yaklaşımın düşünme eğitimine katkısı, öğrencinin düşünme sürecinde aktif bir rol oynamasını ve bu süreci yönetebilmesini sağlamaktır.

Düşünme Becerilerini Geliştirmek | IIENSTITU