Otuzyedinci gestasyon haftası öncesinde doğan preterm yenidoğanlar intrauterin gelişim süreçlerini tamamlamadan doğdukları için vücut sistemleri immatürdür. Bu kapsamda bir çok sorunla karşılaşılabilmektedir. İlgili sorunlardan dolayı yenidoğanın bir müddet hastanede durması, takip ve tedavi edilmesi gerekmektedir.
Yeni doğan bebeğin doğum haftası ve ağırlığı düştükçe, yaşamsal destek ünitelerine bağlı kalma durumları artmakta ve verilecek bakım gereksinimleri daha karmaşık hale gelmektedir. Bunun için ise hemşrelik mesleki yeterliliklerini kendilerinde bulunduran bebek hemşiresine gereksinim duyulmaktadır. Bu yazımızda yenidoğan hemşirelerin görev ve sorumluluklarına değindik.
Bebek Hemşiresi Nedir?
Hemşirelik görevini yerine getirenler sağlık hizmetlerinde en geniş yeri tutan meslek üyeleri olduğu bir gerçektir. Ülkemizde ve dünyada kliniklerde çalışan hemşireler iş gücünün tespit edilmesi, yatak sayısına göre yapılmaktadır. Fakat son dönemlerde yapılan çalışmalarda, hemşire işgücü planlamasının hastaların bakım ihtiyaçlarına göre ve hemşire iş yükü oranlarına yapılmaya başlandığı ifade edilmektedir.
Yenidoğan hemşiresi olarak da bilinen bebek hemşiresi, profesyonel hemşirelik rolleri doğrultusunda, yeni dünyaya gelen bebeklerin tüm bakım ve tedavilerini gerçekleştiren, ebeveynlere bebek bakımı konusunda rehberlik eden sağlık personeli olarak tarif edilebilir. Bir ülkenin sağlıklı bireylerinin olması temelde sağlık bilgisine dayanırken o ülkede verilen sağlık hizmetlerinin etkinliğine de bağlıdır. Türkiye’de 5 yaş altı meydana gelene bebek ölümlerinin büyük bir çoğunluğu yeni doğan döneminde görülmektedir. Yenidoğanın doğum ağırlığı ve doğum haftası bebeğin sağlık durumunu son derece etkilemektedir.
Otuzyedinci gestasyon haftası öncesinde doğan preterm yenidoğanlar intrauterin gelişim süreçlerini tamamlamadan doğdukları için vücut sistemleri immatürdür. Bu kapsamda bir çok sorunla karşılaşılabilmektedir. İlgili sorunlardan dolayı yenidoğanın bir müddet hastanede durması, takip ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Yeni doğan bebeğin doğum haftası ve ağırlığı düştükçe, yaşamsal destek ünitelerine bağlı kalma durumları artmakta ve verilecek bakım gereksinimleri daha karmaşık hale gelmektedir. Bu kapsamda yenidoğan hemşirelerin önemi giderek artmaktadır.
Bebek Hemşiresi Ne İş Yapar?
Bebek hemşiresinin diğer bir ismi olan Yenidoğan Hemşiresi, yeni dünyaya gelen bebeğin doğumuna, besleyip bakılmasına yönelik olup, yenidoğanın ihtiyaçları üzerine düşünülmüştür. Burada yenidoğanın biyolojik sistemlerinden çok daha fazla ihtiyaçları üzerine odaklanmıştır. Bebek hemşiresi, yenidoğanın risk faktörlerini erken zamanda tanımlamayı ve gelecekteki eğitim ve rehberlik hizmetlerinin yapar. Bu kapsamda yenidoğan hemşiresi ( bebek hemşiresi) başlıca görevlerini şu şekilde sıralayabiliriz;
Anne sütünün önemini anlatarak emzirme hakkında gerekli olan eğitimleri vermek
Doğum öncesi meydana gelebilecek riskleri belirleyerek ve yenidoğanı tanımlamak için anneden ayrıntılı bir şekilde anemnez almak ve alınan bilgileri kaydetmek.
Doğumun gerçekleşmesi beklenen saatte ameliyathane veya doğumhanenin gerekli malzeme ve ekipmanla hazır olmasını sağlar
Sectiolarda çocuk hekimine asistesini sağlamak.
Doğumun hemen sonrasında bebeğin ağzını silmek
Gerçekleşen normal doğumlarda bebeğin solunumunun başlatmasına yardımcı olmak
Bebeğe ve anneye doğru renk ve isimli bileği takmak
Bebeğin anne ile ten temasını sağlayarak sonrasında bebek odasına almak
Dünyaya gelen bebeği aileye bildirmek.
Yenidoğan bebeğe hekimin bilgisi ve isteği doğrultusunda 1 mg Kvit İ.M yapmak
Proflaktik kapsamında her iki göze antibiyotik damla damlatarak vücut ağırlığı, boy ve baş çevresi ölçümünü yaparak ilgili bütün bilgileri kaydederek gerekli yerlere bildirmek
Yenidoğanı en az yarım saat olmak üzere gerekli olması durumunda ise O2 li küvöz de ısıtılarak takip etmek ve vital bulguları kaydetmek
Doğum sonrası anne odasına alındıktan sonra yenidoğanı aileyle çıkartıp diğer muayeneleri arasında yer alan göğüs muayenesi yaptırdıktan sonra emzirme eğitimi vermek ve annenin göğsüne tutturmaya çalışmak.
Sorumluluğunda bulunduğu anne ve yenidoğanla ilgili en az 2-3 saat aralıklarla vizit yaparak değerlendirmelerde bulunmak ve kayıt altına almak.
Mekonyum-idrar çıktısını takip ederek kaydetmek.
Yaklaşık 12 saatte bir, %70’lik bir alkolle göbek bakımını yaparak aileye eğitim vermek
Doğum sonrası aile onayı da alınarak en az 48 saat sonra topuktan kan alınarak yapılacak testlerin akabinde sonuçlarını bağlı bulunduğu Sağlık Müdürlüğüne göndermek
Taburcu edilmesi beklenen yenidoğanların sabah nöbet tesliminden önce bebek odasına alınarak genel bakımlarını gerçekleştirmek.
Anneye taburcu sonrası için bebek bakımı konusunda eğitim vermek
Görev yapmış olduğu kurumun politika ve hedefleri doğrultusunda çalışır
Hasta haklarına saygı göstererek mahremiyet konularına, hastane ve hastane ile ilgili öğrendiği bütün bilgileri gizlilik esasına dayalı olarak sağlı tutmak
Hizmeti içi eğitimler kapsamında yapılan eğitimlere katılarak görev yapmış olduğu birimin adaptasyonunu sağlar
Başhemşirenin bilgisi dahilinde planlanan oryantasyonlara, bölüm içi ve hizmet içi eğitimlere ve toplantılara katılır.
Görev yapmış olduğu kurumda hasta güvenliği esasına bağlı olarak hedef ve politikalar destekler, bu konu kapsamında kendisine verilen görevleri yerine getirir.
Talimatları ve prosedürleri etkin bir şekilde uygulanmasını sağlar.
Gerek duyulması halinde hastanedeki komite çalışmalarına katılır ve çalışmalar kapsamında yardımcı olur.
Yukarıda yer alan ifadeler yenidoğan hemşiresinin temel görev ve sorumlulukları kapsamında yer almaktadır. Bu görev ve sorumluluklar hem kamu hastanelerinde hem de özel hastanelerde ortak olup, kurumun işleyişi kapsamında bazı değişkenlikler olabilir.
Bebek Hemşiresi Maaşları
Bebek hemşirelerin maaş alımları kamu ve özel hastanelerde farklılıklar olabilmektedir. Kamu hastanelerinde maaş alımları daha fazladır. Özel hastanelerin kurumsal kimliklerine bağlı olarak da kimi durumlarda maaş alımları kamuya göre yüksek olabilmektedir. Hem kamu hem özel hastanelerde yenidoğan hemşiresi görevini yerine getirenlerin alabildikleri maaş alımları en düşük 3200 TL ile en fazla 6300 TL civarındadır. Maaş değişken olabilmesinin altında yatan diğer nedenler aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür.
Ön linsans veya lisans hemşirelik mezunu olmak
Yeni mesleki deneyime başlıyor olmak
Meslekte geçiren hizmet yılı
Özel hastane olması durumunda, hastanenin sahip olmuş olduğu kurumsal kimlik
Kamu hastanesi olması durumunda hastanenin bulunduğu coğrafi bölge
Fazla çalıma mesaisi ve nöbette geçirmiş olduğu süre şeklinde maaş alımlarında
farklılıklar olabilmektedir. Örneğin kamu hastanesinde yenidoğan servisinde yeni göreve başlayan lisans düzeyinde bir yenidoğan hemşiresinin maaşı 3400 TL lirasıdır. Fakat 5 yıllık bir hizmet yılı olan bebek hemşiresinin kamudaki maaşı ise yukarıda yer alan kriterlerin bazılarını dikkate alınması durumunda ise 4300 TL seviyelerinde olduğunu söyleyebiliriz. Özel hastanelerde yeni işe başlayanlar için bu maaşın en düşüğü kabul edilen 3200 TL’dir.
Bebek Hemşiresi Nasıl Olunur?
Bebek hemşiresi olabilmek için üniversitelerin önlisans veya lisans düzeyindeki hemşirelik eğitimlerinden mezun olmak gerekir. Mezun olunan eğitim düzeyinin seviyesine bağlı olarak özel ve kamuda hastanelerinde geniş bir çalışma yelpazenin olabileceğini söyleyebiliriz. Yenidoğan hemşiresi olabilmek için sağlık meslek liselerinden veya dengi denilebilecek okulların sayısal bölümlerinden mezun olmak gerekir. Mezuniyet sonrası ise Yüksek Öğretim Kurumunun (YÖK) her yıl düzenlemiş olduğu Temel Yeterlilik Testine (TYT) girmek gerekir. Alınabilecek iyi bir puan karşılığında önlisans eğitimi alınabilir.
Sağlık meslek lisesi mezunları is sınavsız geçiş hakkını kullanarak üniversitelerin 2 yıllık bölümlerini okuyabilirler. Lisans düzeyinde eğitim alabilmek için ise YÖK’ün TYT sınavdan sonra yapmış olduğu Alan Yeterlilik Testine ( AYT) girmeleri ve iyi bir puan almaları gerekir. İstenilen puan alımı yapıldıktan sonra üniversitelerin hemşirelik bölümlerini tercih ederek buralardan başarılıyla mezun olmak yeterlidir. Kamu hastanelerinde çalışmak için önlisans eğitimi alan kişiler Kamu Personeli Seçme Sınavına (KPSS) önlisans düzeyindeki sınavına girerek atabilir veya Dikey Geçiş Sınavı'na girerek üniversitelerin lisans düzeyindeki eğitimlerinin 3. sınıfından itibaren başlayarak eğitimlerine devam edebilirler.
Mezuniyet sonrası KPSS lisans düzeyindeki sınava girerek iyi bir puan alınması durumunda kamu hastanelerine atanarak mesleklerine başlayabilirler. Bebek hemşiresi olarak hastanede görev alabilmek için mesleğin getirmiş olduğu oryantasyon programlarına ve hizmet içi eğitimlerine katılmak gerekir.
