Kadınların iş hayatında kendilerine yer edinmeleri kolay olmadı, var olan zorluklar hala devam ediyor. Başta cinsiyet ayrımcılığı olmak üzere pek çok zorluğu aştılar, aşıyorlar, aşacaklar. Geçmişten günümüze üretimin içindeydiler. Hem ailelerine hem de ülke ekonomisine katkı sağladılar. İş kolları konusunda ayrım yapmadılar. Oto tamirciliğinden tır şoförlüğüne, tarımdan inşaat ustalığına kadar erkeklere özgü kabul edilen pek çok işi başardılar.
hemen her gün medyada yer alan, haberlere konu olan başarılı kadın hikayelerine tanıklık ediyoruz. çalışan kadınların bir de aile sorumlulukları var. meslek tercih ederken de iş dışındaki sorumluluklarını da göz önünde bulunduruyorlar.
Kadınların En Çok Tercih Ettiği 11 Meslek
Yazıda kişisel gözlemlerimin yanı sıra bazı verilerden de faydalanacağım. Yükseköğretim Kurumu’nun (YÖK) düzenlediği “Kadınların Mesleki Eğitimi ve Kadın İstihdamı Sempozyumu’nda paylaştığı bilgiler ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri faydalandığım kaynaklar.
Hemen TÜİK’in 2019 yılı raporundaki bilgiyi paylaşayım. Bu rapora göre çalışan kadınların oranı %29,4. Kadınların en çok tercih ettiği iş alanı ise sağlık sektörü. Sempozyumda paylaşılan bilgilere göre; “Tıp ve Sağlık Bilimlerinde kadın mezunların oranı %63,4.” Niyetim asla sizi istatistik bilgileriyle doldurmak değil. Bu iki veriden sonra gelelim yazının konusuna: Kadınlar en çok hangi meslekleri tercih ediyor? Sağlık alanındaki mesleklerle başlayalım.
Hemşirelik
Hemşirelik kadınlarla özdeşleşen mesleklerin başında geliyor. Yasalar da sadece kadınlara hemşirelik hakkı tanıyordu. Bu sebeple 1999 yılında Türkiye’nin ilk erkek hemşiresi olan Murat Bektaş, hemşirelik yapamamıştı. Sağlık memuru olarak çalıştığı haberlere konu olmuştu. Erkeklere hemşirelik yolunu açan yasa 2007’de yürürlüğe girdi. Yasadan sonra erkek hemşireliğin sayısı artsa da hemşirelik halen daha kadın egemen bir meslek.
Doktorluk
İtibarlı bir meslek olduğu için doktorluk yani tıp fakültesi hem kadınlar hem de erkekler tarafından rağbet görüyor. Son yıllarda kadın doktorlar ulusal ve uluslararası başarılarıyla adından sıkça söz ettiriyor. Hekimlik, aynı zamanda çok kazandıran mesleklerin de başında geliyor.
Eczacılık
Eczacılık, son yıllarda kadınların sıkça tercih ettiği mesleklerden biri. Çünkü kendi eczanesini açma imkanları var. Bu da çalışma saatlerinin beli olması anlamına geliyor. Yanında çalıştırdıkları yardımcılar sayesinde de iş yükleri azalıyor. Daha az yorulmak da kadınların meslek tercihine etki ediyor. Eczacılık aynı zamanda dünyada da en çok para kazandıran mesleklerden biri ve hala erkek egemen.
Öğretmenlik
Öğretmen denilince akla çocuklar geliyor, çocuk denilince de kadınlar. Ülkemizde hayalleri üniversite okuyan ve farklı alan seçen hemen her kadının ailesinden duyduğu o meşhur cümleleri burada yazmak istiyorum: “Neden öğretmen olmadın ki? Hafta sonları tatil, yaz tatili var, çalışma saatleri az. Kadınlar için en ideal meslek.”
Sınıf öğretmenliğinin yanı sıra branş öğretmenlikleri de kadınlar tarafından sıklıkla tercih ediliyor. Tatil günlerinin fazlalığı bu tercihte belirgin rol oynuyor. Öğretmenlik kadınların en çok tercih ettiği mesleklerden olsa da atama süreci bir hayli yıpratıcı. Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) süreci, sonrasında sözlü mülakat kısmı ve üstüne eklenen acıkan kadroların azlığı öğretmen olmanın zorluklarından.
Mimarlık
İnşaat sektörü erkek egemen olsa da mimarlık kadınlar tarafından tercih ediliyor. Büro açma imkanı ve buna bağlı olarak çalışma şartlarının esnekliği mesleğin tercih edilme sebeplerinden.
Bankacılık/Finans Sektörü
Son yıllarda kadınların ilgi odağı olan sektörlerden biri de bankacılık. Yine mesai saatlerindeki düzen ve hafta sonu tatili bu tercihin sebeplerinden. Finans sektörüne TÜİK’te raporunda geniş yer veriyor. TÜİK’in 2019 yılı raporuna göre kadınların en çok para kazandığı sektörlerin başında “finans ve sigorta” faaliyetleri geliyor. Ortalama aylık brüt maaşları ise 6 bin 428 TL.
Avukatlık/Hukuk Sektörü
Avukatlık ve bağlı olarak hukuk kadınların sıklıkla tercih ettiği bir diğer alan. Çok tercih edilmesinin nedenlerinden biri meslekte yükselme şanslarının olması. Hukuk fakültesinden mezun olunca avukatlığın yanı sıra hakim ve savcı da olunabilir. İlgili sınavlara girmek kaydıyla tabi. Dünyadaki avukatların %77’si erkek olsa da kadınlar kısa sürede bu oranı düşürecektir.
araştırma görevlisi/akademik kariyer
Aslında akademik camiada kadın sayısının çok yüksek olduğunu düşünmüyordum. YÖK’ün sempozyumda paylaştığı veriler bu düşüncemi değiştirdi. Sempozyumda paylaşılan bilgilere göre Türkiye’deki toplam akademik personel sayısı 152.153. Bu sayısın 67019’u kadın 85134’ü ise erkek. Bilimlere göre kadın araştırmacıların oranı ise şöyle;
Tıp ve Sağlık Bilimleri %47.3
Beşeri ve Sosyal Bilimler 41,8
Mühendislik ve Teknoloji %25.6
Fen Bilimleri %36
Tarım ve Gıda %32,9
Çiftçilik/Tarım
Türkiye gelişmekte olan bir ülke ve tarımın ekonomideki payı da oldukça yüksek. Özelikle Anadolu’daki bazı iller, tarım şehri olarak biliniyor. Ve tarım sektörü de cinsiyet ayrımcılığının en az olduğu sektörlerden denilebilir. Çiftçilik aile olarak yapılan işlerden. Bu sebeple de kadın erkek ailenin bütün bireyleri üstüne düşen görevi yapıyor. Ayrıca son yıllarda Tarım ve Orman Bakanlığı çiftçilik yapacak kadın girişimcilere destek veriyor. Yine pek çok kadın girişimcinin de tarım ve hayvancılıkla uğraştığını medyadan öğrendik.
Kuran Kursu Öğreticiliği/Vaizelik
Ülkemizde Diyanet İşleri Başkanlığı’na ayrılan kadro pek çok öğretmenlik alanına göre fazla. Bu kadroların büyük bir bölümü de kuran kursu öğreticiliği ve vaizelik. Özellikle ilahiyat fakülteleri mezunlarının sıklıkla tercih ettiği bir alan. Tercih edilme sebeplerinin başında hem devlet memurluğu olması hem de çalışma saatlerindeki rahatlık geliyor.
Hosteslik/Kabin Memurluğu
Kadınlarla özdeşleşen bir başka meslek de hosteslik diğer adıyla kabin memurluğu. Yıllarca hostes denilince aklımıza kadınlar gelirdi. Kadın egemen mesleklerden biri desek yanlış olmaz. Erkek kabin memurların sayısı oldukça az.
Muhasebeci, güzellik uzmanı, yönetici asistanı, yazılımcı, bilgisayar mühendisi, psikolog, fizyoterapist, devlet memuru (kamu personeli) ve aşçı… Kadınların sıklıkla tercih ettiği mesleklerin listesini uzatmak mümkün. Sıklıkla tercih etmeseler de spordan sağlığa, tarımdan üretime, öğretmenlikten mühendisliğe pek çok sektörde ve meslekte başarılı kadın hikayelerini okuyup paylaşacağımızdan şüphem yok.
Kadınların iş hayatında daha çok var olması için halen yapılması gereken pek çok düzenleme; değiştirilmesi gereken algılar var. Yapılacakların başında da aynı ücret adaletsizliği geliyor. Ücret adaletsizliği ne demek? Sorunun cevabı için son kez TÜİK’in raporuna göz atalım. Raporda cinsiyete dayalı ücret farkı olarak ifade ediliyor. Kazanç yapısı araştırmasına göre bu farkın erkekler lehine gerçekleştiği belirtiliyor. Ve toplam farkın %7,7 olduğuna dikkat çekiliyor.
Sıkça Sorulan Sorular
Kadınlar Meslek Tercihini Neye Göre Yapar?
Kadınlar meslek tercihini neye göre yaparlar, kişinin yeteneklerine, çevresindeki etkilere, kişisel değerlerine, ilgi alanlarına ve gelecekteki hedeflerine göre değişir. Ayrıca, meslek seçerken kadınların çevrede yaşadıkları toplumun kültürüne ve kadının sosyal konumuna da dikkat etmesi gerekebilir. meslek seçiminde kadınlar, beceri, yetenek, kişisel tercihler ve beklentileri göz önünde bulundurmaktadır. Kadınlar genellikle, daha çok kariyer potansiyeli olan ve kendilerini geliştirebilecekleri meslekleri tercih ederler.
Çalışan Kadınlar İş Hayatında Hangi Zorluklarla Karşılaşır?
Çalışan kadınlar, iş hayatında çeşitli zorluklarla karşılaşabilir. Bunlar arasında çoğunlukla eşitsiz ücret ve maaş, sosyal statüsünün düşük tutulması, kariyer yükselişi sırasında erkeklere göre daha az terfi edilmesi, cinsiyetçi ayrımcılık, cinsiyetler arası farklılıkların hafife alınması, kadınların düşüncelerinin değerlendirilmemesi ve çoğu zaman iş hayatındaki öz verili çabalarının karşılıksız kalması gibi durumlar sayılabilir.
Kadınlar İş Hayatında Başarılı Olmak İçin Neler Yapmalıdır?
Kendi hedeflerini belirleyin ve bunlar üzerinde çalışmaya başlayın.
Kendinizi geliştirin ve yeni beceriler öğrenin.
Zorluklarla başa çıkabilme yeteneğini geliştirin.
Güçlü bir çevre oluşturun ve desteğinizi arayın.
Açık fikirli ve kendinize güvenli olun.
Mücadeleci ve kendinize saygılı olun.
İş arkadaşlarınızla iletişim kurun ve aralarındaki ilişkileri geliştirin.
Değişimlere uyum sağlayın ve yenilikleri olumlu olarak karşılayın.
İşinizi severek yapın ve başarıya odaklanın.
İyi bir lider olmak için örnek olun.
Kadınlar için en popüler meslek dalları nelerdir ve bu mesleklerin popülaritesi neden kaynaklanmaktadır?
Kadınlar Arasında Popüler Meslek Dalları
Kadınlar için en popüler meslek dalları arasında, öğretmenlik, hemşirelik, hukuk, mimarlık ve mühendislik bulunmaktadır. Bu mesleklerin popülaritesi, çeşitli nedenlere dayanmaktadır.
öğretmenlik mesleğinin Popülaritesi
Öğretmenlik, kadınlar arasında tercih edilen meslek dallarından biri olarak bilinir. Bu durum, kadınların çocuklarla geçirdikleri süreyi değerlendirme eğiliminin yanı sıra sosyal ve ekonomik güvence sağlamasından kaynaklanmaktadır.
lik Mesleği ve Tercih Nedenleri
lik mesleği, kadınların özellikle yoğun olarak çalıştığı bir sektördür. Kadınların hastalarla yoğun iletişim kurması ve onlara şefkatli bir şekilde yaklaşması, bu mesleğin kadınlar için popüler olmasının başlıca nedenidir.
Hukuk Alanında Kadınların Başarısı
Hukuk alanı, kadınların beceri ve başarılarını sergileme imkanı buldukları bir meslek dalıdır. Dil ve iletişim becerilerine dayalı çalışma ortamlarında; analiz, mantık ve yargılama yetenekleriyle etkin sonuçlar alabilen kadınlar, hukuk sektöründe önemli bir yer tutar.
Mimarlık ve Mühendislik Mesleklerinin Çekiciliği
Mimarlık ve mühendislik alanları, kadınların estetik, inovasyon ve teknik konulardaki becerilerini gösterme fırsatı sunar. Bu nedenle, alanında başarılı kadın mimar ve mühendislerin sayısı giderek artarak, bu meslek dallarının popülaritesini sağlar.
Sonuç olarak, öğretmenlikten hukuka, mimarlıktan mühendisliğe kadar birçok meslek dalı, kadınların tercih ettiği popüler alanlar arasındadır. Bu mesleklerin popülaritesi, kadınların beceri ve yeteneklerini kullanma fırsatı sunmasının yanı sıra sosyal ve ekonomik güvence sağlaması nedeniyle artmaktadır.
İş hayatında kadınların yaşadığı zorluklar nelerdir ve bu zorlukların üstesinden gelmek için neler yapılmalıdır?
Cinsiyet Ayrımcılığı ve Ücret Dengesizliği
İş hayatında kadınların yaşadığı zorlukların başında cinsiyet ayrımcılığı ve ücret dengesizliği gelmektedir. Bu durum, kadınların işe alınma süreçlerinde dezavantaj yaşamasına ve aynı işi yapmalarına rağmen daha düşük ücretlerle çalıştırılmasına neden olmaktadır. Bu sorunun üstesinden gelmek için işverenlerin eşit işe eşit ücret politikası benimsemesi ve iş ilanlarında cinsiyet ayrımı yapmamaları önemlidir.
Esnek Çalışma Olanaklarının Yetersizliği
Kadınlar, aile ve iş hayatını bir arada yürütme sorumluluğu nedeniyle işyerinde esnek çalışma saatleri talep etme ihtiyacı hissetmektedirler. Ancak, geleneksel iş düzenleri ve patronların hoşgörüsüz tutumları nedeniyle bu imkanlara erişim konusunda problemler yaşanabilmektedir. Bunun çözümü için iş yerlerinin esnek çalışma saatleri uygulamasına geçmesi ve evden çalışma politikalarını geliştirmesi gerekmektedir.
Temsil Eksikliği ve Liderlik Fırsatları
İş dünyasında kadınların yönetici ve liderlik pozisyonlarında temsil oranı oldukça düşüktür. Bu durum, kadınların kariyer gelişimine ve iş hayatında ilerlemesine engel olmaktadır. Yönetici ve liderlik pozisyonlarında cinsiyet dengesini sağlamak için iş yerlerinin kadın adayları teşvik etmeli ve kadınların mentorluk programları ve eğitimlere katılımını sağlamalıdır.
Tutum ve İnançlarla Mücadele
toplumsal cinsiyet rolleri ve geleneksel toplum inançları, kadınların iş hayatında başarıya ulaşmasını zorlaştırmaktadır. İş hayatında kadınların değerinin ve başarısının farkında olmak ve bu konuda farkındalık yaratmak için eğitimler ve bilgilendirme çalışmaları düzenlenmelidir. Ayrıca, iş yerlerinde cinsiyet ayrımcılığına yönelik politikalar oluşturulmalı ve uygulanması sağlanmalıdır.
Kadınların iş ve aile yaşamında denge kurma sürecini nasıl yönetebileceği ve bu dengelemeyi sağlamak için hangi stratejilerin izlenebileceği konusunda neler önerilebilir?
Kadınların iş ve aile yaşamında denge kurma sürecinin yönetilmesi, günümüzde sıkça üzerinde durulan bir konudur. Bu sürecin başarılı bir şekilde yönetilmesi için bazı stratejiler izlenebilir.
Zaman Yönetimi ve Önceliklendirme
Öncelikle, kadınların zamanlarını etkili bir şekilde yönetmeleri önemlidir. İş ve aile yaşamındaki sorumluluklarını belirleyip, önem sırasına göre planlama yapmak stresi azaltırken, her iki alanda da başarıyı artırır.
İyi İletişim ve Paylaşım
Aile içinde iyi iletişim kurma ve sorumlulukları eşler ya da diğer aile bireyleri ile paylaşma, denge sağlamada önemlidir. Bu sayede iş ve aile yaşamındaki yük hafifler ve herkesin katılımı sağlanır.
Esneklik ve Planlılık
Esneklik ve planlı çalışma, zamanı verimli geçirmeyi sağlar. Esnek çalışma saatleri ya da iş yerinde esneklik sağlayan düzenlemeler, kadınların iş ve aile yaşamını dengede tutmalarına yardımcı olur.
Sosyal Destek ve Ağ Oluşturma
İş ve aile yaşamında dengeyi sağlamak için sosyal destek ve ağ oluşturma önemlidir. Çalışan kadınlar, iş yaşamında karşılaştıkları zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olacak networkler kurarak dengeli bir yaşam sürdürebilirler.
Stresle Başa Çıkma Yolları
Stresle mücadele yöntemlerini öğrenmek ve uygulamak, kadınların iş ve aile yaşamını dengede tutmalarına yardımcı olur. Egzersiz, meditasyon ve dinlendirici aktiviteler ile zihinsel sağlık korunarak dayanıklılık artırılabilir.
Çocuk Bakımına Özel Önem
Özellikle çocuk sahibi olan kadınlar için çocuk bakımına özel önem vermeleri gerekir. İş ve aile yaşamında kendi ihtiyaçlarını ve çocuklarının ihtiyaçlarını dikkate alarak organize olmak dengeyi sağlamada kritik öneme sahiptir.
Sonuç olarak, kadınların iş ve aile yaşamında denge kurmalarını sağlamak için, zaman yönetimi, iletişim, esneklik, sosyal destek, stres mücadelesi ve çocuk bakımına önem vermek gibi stratejilere başvurulması önerilebilir. Bu sayede kadınlar, her iki alanda da başarılı ve mutlu bir yaşam sürebilirler.
İlgili Kurslar
Tıbbi Sekreterlik Kursu
Tıbbi sekreterlik: hasta kabul, dosyalama, iletişim ve etik. Kamu–özel kurumlara uygun beceriler.
Sterilizasyon ve Dezenfeksiyon Eğitimi
Sterilizasyon–dezenfeksiyon ilkeleri ve mesleki hastalık riskleri. Güvenli uygulama protokolleri.
İlkyardım Bilgilendirme Eğitimi
Kritik anlarda doğru adımlar: temel yaşam desteği, kanama–yanık–kırık yönetimi. Güncel protokollerle güvenli müdahale bilinci.
