Hayatımızın her alanında karşımıza çıkan ekonomi, finansal yönetimi etkileyen terimlerin başında gelir. Alışveriş yapaken, işe girerken ya da ev geçindirirken yapılan hesaplamalar, ekonominin içerisinde yer alır. Borsa ile birlikte sıklıkla duyulan kavramlardan biri de, Açığa Satış'tır. Sermaye piyasasını yakından ilgilendiren bu finans terimi, yatırımcılar tarafından uygulanan bir yöntemi içerir. Değeri düşen hisse senetlerinden kâr etmenizi sağlayan Açığa Satış işlemi, piyasaların yatırımcılara ve yatırım kuruluşlarına sunduğu bir emir tipidir.
Menkul Kıymetlerden kazanç elde edilmesini sağlayan bu işlem, avantajlı bir piyasa özelliğidir. Piyasa araçlarının satılmasını ya da satışı ile ilgili emir verilmesini ifade eden Açığa Satış yöntemi, takas yükümlülüğünün yeine getirilmesine de önemli bir örnektir. Bu yöntemin ne zaman, hangi araç için ve nasıl kullanılması gerektiği borsa ile rahatlıkla bilinir. Bu işlem, aracı kurum ile kullanıcı arasındaki satış çerçeve sözleşmesi ile gerçekleştirilir. Ürünün fiyatı, miktarı ve sözleşme adedi "açığa satış işlemini yaptırabilir." onayından sonra belli olur. Olumsuz durumu olumluya çevirerek kazanç sağlayabilirsiniz. Bu içerik, önemli bir ekonomi terimi olan Açığa Satış işleminin detaylarını aktaracak.
Açığa Satış Nedir?
Yatırım ürünlerinin değer kazanması için uygulanan Açığa Satış işlemi, sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının satın alınmasına ilişkin verilen bir çeşit emirdir. Satıcının elinde olmayan hisse senetlerini satıp alıcının da vade sonunda teslim alması işlemine denir. Hisselerin düşüşe geçeceğini düşünen yatırımcıların başvurduğu bir yöntemdir. Ödünç alınmak üzere satılan sermaye piyasası araçları üzerinde uygulanır. Borsa İstanbul Pay Piyasası'na göre ürünler yatırımcının yerine koyması koşulu ile satılır.
Bu emir baştan Açığa Satış işlemi olarak verilir. Bu yöntemin amacı; yüksek fiyattan satın alınan ürünü düşük fiyattan yerine koymaktır. Aradaki farktan kâr elde edilir. Açığa Satış yöntemine dahil olan işlemler; EFT ve kredili işlemlerdir. Borsa ve Forex piyasalarında gerçekleştirilen bu emir yönteminde iki türlü pozisyon kapatılır. Ödünç piyasasından alınan hisse senetlerini koruyabilir ya da gün sonunda alım yapabilirsiniz.SPK ve BIST'ın belirlediği uygun pay senetleri ile gerçekleştirilen bir işlem çeşididir. Finansal yönetim içerisinde öğrenilmesi gereken kavramların arasında yer alır.
Açığa Satış İşlemini Gerçekleştirmek İçin Bilinmesi Gerekenler
Açığa Satış, hisse senetlerinin fiyat dalgalanmalarından kâr elde etmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu işlemi gerçekleştirmek isteyen yatırımcıların yerine getirmesi gereken bazı şartlar bulunur. Bu şartlar şöyle;
Yatırımcının Kredi Sözleşmesi imzalama zorunluluğu bulunur.
Açığa Satış izni aracı kurum tarafından değerlendime süresi sonunda verilir.
Aracı kurumların belirli bir Portföy Büyüklüğü limiti bulunur.
Açığa Satış limiti, aracı kurumun uygun bulduğu ve yatırımcı portföyünün teminatlandırılmasına uygun şekilde paylandırılır.
Tüm fiyat seviyelerinde miktar ve sözleşme adedi belirtilerek pay bazında, her gün günlük bültenler ilan edilir.
Günlük işlem yapan yatırımcı, mesai sonunda pozisyonu kapatmak zorundadır.
Bu işlemlerin ilanı, yatırımcının stratejilerini belirlemesinde faydalı referans veri üretmesini sağlar.
Açığa Satış işlemini uygularken bilinmesi gereken bazı detaylar bulunur. Bunlar aşağıda yer alır:
Bu yöntemi gerçekleştirmek için baştan aşağıya Açığa Satış emri verilir.
İşlemin sınırları; öz kaynak ve satışı sürdürme oranıdır. SPK'nın belirlediği öz kaynak oranı %50'yi geçemezken satışı sürdürme oranı %35'tir.
Gün sonu kapatılmayan pozisyon ile satış işleminde yer alan değerin ödünç olarak temin edilmesi gerekliliği bulunur.
Borsada Açığa Satış İşlemi Nasıl Yapılır ve Kâr Elde Edilir?
Borsada Açığa Satış işlemi, aracı kuruma online ya da yazılı ve sözlü olarak iletilir. Hangi şirketin hisse senedine ne kadar Açığa Satış yapmak istediğinizi girerek başlayabilirsiniz. Aracı kuruma iletilen emirden sonra işlem yapılır. Borsada yüksek risk içeren hisse senetleri üzerinde gerçekleştirilen bu yöntem, aracın değerinin düşeceği öngörüldüğü zaman devreye girer. Aracı kurumun yetki belgesi ve ödediğiniz komisyon ücreti ile birlikte bu özelliği kullanabilirsiniz.
Kişi, satışın ne zaman kullanılacağını belirleyip borsayı iyi bir şekilde bilerek dalgalı şekilde hareket eden istikrarsız fiyat eğilimlerinden en az zararla etkilenir. Dalgalanmanın yönünün belirlenmesi sayesinde Açığa Satış özelliği kullanılarak kâr elde edilir. Risk yönetimi hakkında bilgi sahibi olan yatırımcılar, iki fiyat arasındaki farktan kazanç sağlar. Kolay bir işlem olmayan Açığa Satış, deneyimli yatırımcılar tarafından tercih edilir. Borsayı yakından takip eden kişilerin uygulayabileceği bu yöntem sayesinde kazanç sağlanabildiği gibi zarar da edilebilir.
Açığa Satış Yasağı Nedir?
Açığa Satış Yasaği tedbiri, SPK'nın yatırımcıları korumak ve hisse senetleri üzerindeki hareketlenmeleri azaltmak amacıyla aldığı bir tedbirdir. Bu yasağın uygulandığı bir hisse senedinin bedeli ödenerek alım ve satım işlemleri gerçekleştirilir. Borsada belli dönemlerde getirilen bu önlem ile hisse senetlerinin aşırı bir farkla düşmesi engellenir. Yasağın amacı; sert hareketlerin önüne geçilerek yatırımcının zarar etmesini önlemektir.
Satılan hisse senedi miktarının hedeflendiği bu tedbir, kontrollü bir çalışma sağlar. Yatırımcılar, dikkatli bir şekilde satın almalı ve yatırım hedeflemelidir. Uzun süren araştırmalar sonrasında, doğru adımlar uygulanarak işlem gerçekleştirilir.
Açığa Satış Yukarı Adım Kuralı
Sermaye Piyasaları'nda Açığa Satış işlemi içerisinde gerçekleştirilen adımlardan biri Yukarı Adım Kuralı'dır. Piyasada işlem sırasında olan bir Menkul Kıymet'in var olan fiyatının üzerinde bir fiyatta bulunmasına üst fiyat denir. Yukarı Adım nam-ı diğer Uptick Kuralı, piyasa ürününün işlem fiyatının çok daha üzerinde fiyatlandırılması olarak adlandırılır. Açığa Satış işlemi, son gerçekleşen fiyat üzerinden uygulanabilir. Yukarı Adım Kuralı, hisse senetlerindeki düşüşlere engel olmak amacıyla uygulanan bir tedbir aracıdır. Volatilitenin yüksek, satışların yoğunlukta olduğu dönemlerde gündeme gelen bir kuraldır. Satış baskısını kısıtlamak amacıyla uygulanan Yukarı Adım Kuralı, pay senetlerinde yaşanan düşüşleri önler.
Açığa Satış İşleminin Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?
Açığa Satış işlemi, doğru zaman ve hisse senedine uygulandığında ciddi kâr elde etmenizi sağlar. Ancak, yanlış adımlar ile büyük zarara da uğrayabilirsiniz. Açığa Satış işleminin avantajları;
Borsayı takip eden birçok kişinin hemen her gün kullandığı Açığa Satış işlemi, piyasa fiyatının oluşmasına önemli ölçüde katkıda bulunur.
Yatırımcı elinde bulunan paranın artmasını sağlar.
Borsa piyasasının hareketlenmesine destek olur.
Bu işlemin bazı dezavantajları da aşağıda yer almaktadır;
Hisse senetlerinin düşüp düşmeyeceğini öngörmek zor olur.
Fiyatlar, tahmin edilenden az ve zamansız düşerse kişi zarar eder.
Sıkça Sorulan Sorular
Açığa satış işlemi hangi piyasa koşullarında avantaj sağlar ve yatırımcıların stratejilerine nasıl dahil edilebilir?
'Açığa Satış İşlemi ve Piyasa Koşulları'
Açığa satış işlemi, yatırımcıların düşen piyasalarda bile kazanç elde etmelerine olanak tanıyan, sermaye piyasasını yakından ilgilendiren ve yatırımcılar tarafından uygulanan bir finansal yöntemdir. Bu yöntem, yatırımcıların elinde bulunmayan sermaye piyasası araçlarını ödünç olarak satmaları ve daha düşük fiyatla geri satın alarak aradaki farktan kâr etmelerine olanak sağlar. Böylece, açığa satış işlemi, yatırımcıların sahip oldukları hisse senedi ve menkul kıymetlerden daha fazla gelir elde etmelerine katkıda bulunur.
'Açığa Satış İşleminin Yatırımcı Stratejilerine Dahil Edilmesi'
Açığa satış işlemini yatırımcı stratejilerine dahil etmek için, öncelikle borsa ve forex piyasalarında gerçekleştirilen işlemler ve EFT ile kredili işlemler gibi uygun pay senetlerinin belirlenmesi gerekmektedir. Yatırımcılar, bu işlemleri gerçekleştirirken SPK ve BIST tarafından belirlenen şartları yerine getirmelidirler.
Öte yandan, açığa satış işleminde bulunmak isteyen yatırımcıların aracı kurum ile doğru bir çerçeve sözleşmesi yapmaları büyük önem taşır. Bu sözleşmeler, açığa satış işleminde kullanılacak ürünlerin fiyatı, miktarı ve sözleşme adedinin belirlenmesine yardımcı olur.
Ayrıca, açığa satış işlemi gerçekleştiren yatırımcılar, takas yükümlülüğü gibi önemli finansal sorumluluklarını yerine getirmeleri gerekmektedir. Bu işlemlerin ne zaman, hangi araçlar için ve nasıl kullanılması gerektiği konusunda borsa ve aracı kurumlar ile iletişim halinde olmalıdırlar.
'Değer Kazanma ve Kazanç Hedefleri'
Yatırımcılar, açığa satış işlemleri sonucunda değer kazanması hedeflenen yatırım ürünlerini belirlemelidirler. Bu ürünler, Borsa İstanbul Pay Piyasası'na göre belirlenen ve değerlendirilen ürünlere tabidir. Bu şekilde, açığa satış işlemine dahil olan işlemler sayesinde değer kazanan ürünler üzerinden kazanç sağlamak mümkün olabilir.
Sonuç olarak, açığa satış işlemi, uygun piyasa koşullarında yatırımcılara değerli bir avantaj sağlayan ve yatırım stratejilerine başarılı bir şekilde dahil edilebilen finansal bir yöntemdir. Bu işlem sayesinde yatırımcılar, düşen piyasalarda dahi gelirlerini artırma fırsatı yakalayabilirler.
Borsada açığa satış işlemi uygulanırken takip edilmesi gereken süreçler nelerdir ve bu süreçlerin önemi nedir?
Açığa Satış İşleminin Süreçleri ve Önemi
Açığa satış işlemi, sermaye piyasasında değeri düşen hisse senetlerinden kar elde etmeyi sağlayan önemli bir finansal yöntemdir. Bu işlem, yatırımcıların sahip olmadığı piyasası araçlarının satın alınmasına ilişkin verilen bir emir tipi olup, yatırımcılara ve yatırım kuruluşlarına avantajlar sunar. Açığa satış işlemi uygulanırken takip edilmesi gereken süreçler ve bu süreçlerin önemi aşağıda aktarılmıştır.
Aracı Kurum ve Sözleşme İlişkisi
Açığa satış işlemini gerçekleştiren yatırımcılar, aracı kurum ile satış çerçeve sözleşmesi imzalarlar. Bu süreç, işlemin taraflar arasında hukuki bir bağ ile gerçekleştirilmesini sağlar ve yatırımcıların haklarını korur.
Emir İletimi ve İşlem Gerçekleştirme
Borsada açığa satış işlemi, yatırımcılar tarafından aracı kuruma online, yazılı veya sözlü olarak iletilir. İşlem emri verilirken, hangi şirketin hisse senedine ne kadar açığa satış yapılacağı belirtilir. Emir iletiminden sonra aracı kurum, işlemin gerçekleştirilmesi için gerekli adımları atar.
Fiyat, Miktar ve Sözleşme Belirleme
Açığa satış işlemi gerçekleştirilirken, ürünün fiyatı, miktarı ve sözleşme adedi belirlenir. Bu bilgiler, işlemin sonucunun ve kar/zarar oranlarının tespit edilmesi açısından önemlidir.
Kâr Elde Etme ve Farklı İşlem Tipleri
Açığa satış işlemi, yüksek fiyattan satılan ürünün düşük fiyattan yerine konması ile aradaki farktan kâr elde etmeyi amaçlar. Bu işlem, EFT ve kredili işlemler gibi farklı işlem tiplerine dahil olabilir. Ayrıca, Borsa ve Forex piyasalarında gerçekleştirilebilir.
Pozisyon Kapatma ve Ödünç Alma
Açığa satış işleminde, pozisyonun kapatılması için iki farklı yöntem kullanılabilir. Yatırımcılar, ödünç piyasasından alınan hisse senetlerini koruyabilir veya gün sonunda alım yaparak pozisyonlarını kapatabilirler.
SPK ve BİST Belirlemeleri
Açığa satış işlemi, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Borsa İstanbul (BIST) tarafından belirlenen uygun pay senetleri üzerinde gerçekleştirilir. Bu belirlemeler, işlemin mevzuata uygunluğunu sağlamak ve yatırımcıların haklarını koruyarak, güvenli bir finansal süreç için önemlidir.
Sonuç olarak, açığa satış işlemi süreçlerinin doğru ve eksiksiz takip edilmesi, yatırımcıların ve finansal yönetimin başarısı için kritik öneme sahiptir. Bu süreçlerin bilinçli ve uygun şekilde uygulanması, yatırımcılara olumsuz piyasa koşullarında da kazanç sağlama imkânı tanır.
Açığa satış işleminde ödünç alınan sermaye piyasası araçları üzerindeki haklar ve yükümlülükler nelerdir, bu haklar ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi sürecinde nelere dikkat edilmelidir?
Açığa Satış İşleminde Haklar ve Yükümlülükler
Açığa satış işlemi, sermaye piyasası araçlarının değer kazanması için uygulanan bir yöntemdir. Yatırımcılar ve finansal kuruluşlar tarafından ödünç alınan sermaye piyasası araçları üzerinde çeşitli haklar ve yükümlülükler bulunmaktadır. Açığa satış işlemi sırasında bu hakların ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi sürecinde dikkat edilmesi gereken unsurlar aşağıda detaylandırılmıştır.
Hakların ve Yükümlülüklerin Yerine Getirilmesi Süreci
Ödünç Veren ve Alanların Sözleşme İmzalama Zorunluluğu: Ödünç alınan sermaye piyasası araçları üzerinde hak ve yükümlülüklerin belirlenmesi ve tarafların sorumluluklarını yerine getirme süreci, aracı kurum ile kullanıcı arasındaki satış çerçeve sözleşmesi ile düzenlenir.
Ürün Fiyat, Miktar ve Sözleşme Adedinin Belirlenmesi: Açığa satış işleminden önce, ürünün fiyatının, miktarının ve sözleşme adedinin belirlenmesi ve 'açığa satış işlemini yaptırabilir' onayı alması önemlidir.
Borsa İstanbul'un Kural ve Koşullarına Uyma: Borsa İstanbul Pay Piyasası'na göre ürünler, yatırımcının yerine koyma koşulu ile satılır. Bu nedenle açığa satış işlemleri sırasında Borsa İstanbul Pay Piyasası'nın kural ve koşullarına uyulması büyük önem taşır.
Açığa Satış İşlemine Uygun Ürünlerin Tercih Edilmesi: Açığa satış işlemi, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve BIST'in belirlediği uygun pay senetleri ile gerçekleştirilmelidir. Bu nedenle yatırımcıların öncelikle açığa satış işlemine uygun sermaye piyasası araçlarını tercih etmeleri önemlidir.
Aracı Kurum İle İyi İletişim Kurma: Borsada açığa satış işlemi, aracı kuruma online ya da yazılı ve sözlü olarak iletilir. Yatırımcıların hangi şirketin hisse senedine ne kadar açığa satış yapmak istediklerini belirtip aracı kuruma iletmeleri, işlemlerinin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi açısından kritik öneme sahiptir.
Sonuç olarak, açığa satış işleminde ödünç alınan sermaye piyasası araçları üzerindeki haklar ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli noktalar mevcuttur. Yatırımcıların ve finansal kuruluşların bu süreçte sözleşmeler, ürün fiyatları, Borsa İstanbul'un kural ve koşulları, uygun ürün seçimi ve aracı kurumlar ile iyi iletişim gibi unsurları göz önünde bulundurmaları, işlemlerinin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için önem taşımaktadır.
İlgili Kurslar
Kariyer Yönetimi Eğitimi
Kariyerinizi sistemli yönetin: hedefler, yetkinlik haritası ve görünürlük. CV–LinkedIn–portföy uyumu.
Kitap Editörlüğü Atölyesi
Kitap editörlüğünde yapı, üslup ve tutarlılık. Yayın süreçleri ve editör kontrol listeleri.
Masal Terapisi Eğitimi
Masal terapisi: güvenli alan, sembolik ifade ve gelişimsel hedefler. Etik çerçeve ve uygulama adımları.
