Yeni Çağın Sorunu: Tükenmişlik Sendromu 

Dijitalleşmenin hızlı olduğu günümüzde, tükenmişlik hissini yaşayan insanların sayısı hızla artıyor. İş, aile ve sosyal yaşam olumsuz etkileniyor. Bireyler günlük hayatın stresi altında eziliyor. Belirtiler ise yavaş ve gizlice ilerliyor. Duygularda, bedende ve davranışlarda değişikliklere yol açıyor. Kişiler kendilerini güvensiz, değersiz, çaresiz, yalnız hissediyor. Duygusal dalgalanmalar başlıyor. Öfke, tatminsizlik, bitkinlik, ruhsal çöküntü, isteksizlik, uykusuzluk, sağlık sorunları oluşuyor.

Peki nedir bu tükenmişlik sendromu? En sade anlatımla bireyin sahip olduğu iç kaynakları tüketmesi, enerjisinin azalması ve artık hayatına devam edememesi durumudur. Duygusal tükenme ile başlayan süreç duyarsızlaşma ile devam ediyor. Stres yönetimi becerisi olmayan bireyler; günümüz koşullarının zorluğu, kapitalist sistemin tüketim dayatması, hırslar, çıkar ilişkileri, mükemmel ve en iyi olma arzusuyla hayattan kopuyor.

Tükenmişlik Sendromu Nasıl Anlaşılır?

Uzun süre strese maruz kalan her birey tükenmişlik sendromu yaşayabilir. Anlaşılması için belirtilerin bilinmesi gerekir. Belirtiler göz ardı edilirse sorun büyür. Baş etme becerisi azalır. Belirtiler duygusal, davranışsal ve fiziksel olmak üzere üç şekilde gerçekleşir. 

Duygusal Belirtiler:

• Ümitsizlik, 

• Değersizlik, 

• Kaygı,

• Huzursuzluk,

• Şüphecilik, 

• Eleştiriye gelememe,

• Hayal kırıklığı yaşamada artış,

• Mutsuzluk, 

• Özgüven azalması

 Fiziksel Belirtiler:

• Yorgunluk, 

• Enerjide azalma, 

• Uykusuzluk, 

• Kalp çarpıntısı,

• Mide problemleri, 

• Hasta olma sıklığında artış, 

• Nefes almada zorlanma, 

• Baş, bacak, sırt ağrıları,

Davranışsal Belirtiler:

• Sinirlilik, 

• Acelecilik,

• Unutkanlık, 

• Aşırı duyarlılık yada duyarsızlık, 

• Ağlama nöbetleri, 

• Sosyal yaşamda ve ilişkilerde içe çekilme, 

• Yalnız kalma isteği

Yukarıda saydığımız belirtileri gösteren bireylere dikkatli, özenli ve anlayışlı yaklaşmaya çalışmalıyız.

Tükenmişlik Sendromu Sürecinin İşleyişi

Merak edilen bir diğer konuda sürecin nasıl işlediği ile ilgili. Başlangıçta istekli ve heyecanlı olan bireyler nasıl tükeniyorlar? Gelecek planları yaparak başlanan süreç, hedeflere ulaşılmış olsa bile tatminsizlikle son buluyor. Motivasyonları azalıyor. İsteksizlik artıyor.

Kendilerine, çevrelerine ve hayata olan inançları kalmıyor. Karamsarlık duygusu içine giriyorlar. Sonuçta mutsuz, umutsuz, sosyal çevresi ile ilişkileri bozulmuş kişiler ortaya çıkıyor. Çevresi tarafından desteklenmeyen ve anlaşılamadığını düşünen bireylerde davranışlar pekişiyor. Hayattan kopuş başlıyor.

Tükenmişlik Sendromunun Nedenleri Nelerdir?

• Kişinin kendisinden ve çevresinden beklentileri,

• Aşırı sorumluluk sahibi olma,

• Mükemmeliyetçilik

• Yaşam koşullarının kötü olması,

• Takdir edilmeme, değer görmeme,

• Hayır diyememe,

• Aile içi şiddet,

• Taciz,

• Uzun çalışma saatleri,

• İş yaşamında adil ve eşit olmayan görev dağılımı,

• İşsizlik,

• Yönetici veya iş arkadaşları tarafından uygulanan psikolojik şiddet,

• Sosyal çevreden dışlanma,

• Özel hayata vakit ayıramama

Tüm bu saydıklarımız bireyleri tükenmişliğe doğru götürüyor. Çevrelerinden yeterli desteği alamadıklarında da depresyonun şiddeti artıyor.

Tükenmişlik Sendromu İle Nasıl Baş Edilir?

Tükenmişlik sendromunda önemli olan bireylerin kendisini tanıması, ihtiyaçlarını bilmesidir. Ayrıca kişisel gayret ve destek de gereklidir. Akla şöyle bir soru gelebilir. Bu sorunu yaşamayan var mı? Varsa nasıl baş ediyorlar? Elbetteki herkes hayatının bir döneminde bu duyguyu yaşıyor. Ancak gerçekçi hedefleri, sınırları, zaman yönetim becerileri olanlar bu sorunla daha az karşılaşıyor. Baş etme yöntemlerini ise;

• Hobiler edinme,

• Dinlenme zamanları yaratma, 

• Dengeli beslenme,

• Kaliteli uyku, 

• Sosyal ortamlara katılma, 

• Tatile çıkma,

• Müzik dinleme, 

• Kitap okuma, 

• Spor yapma, 

• Kişisel gelişimle ilgili eğitimler alma, 

• Gevşeme ve nefes alma egzersizlerini öğrenme, 

• Psikolojik destek alma 

şeklinde sıralayabiliriz. Ayrıca çevresi tarafından dinlenen, takdir ve teşekkür edilen bireylerin daha kolay başa çıkma becerisi kazandığı da unutulmamalıdır. 

Tükenmişlik Sendromu Nedir? 

En sade anlatımla tükenmişlik sendromu; bireyin sahip olduğu iç kaynakları tüketmesi, enerjisinin azalması ve artık hayatına devam edememesi durumudur. Duygusal tükenme ile başlayan süreç duyarsızlaşma ile devam ediyor.

Tükenmişlik Sendromu Nasıl Anlaşılır?

Uzun süre strese maruz kalan her birey tükenmişlik sendromu yaşayabilir. Anlaşılması için belirtilerin bilinmesi gerekir. Belirtiler göz ardı edilirse sorun büyür. Baş etme becerisi azalır. Belirtiler duygusal, davranışsal ve fiziksel olmak üzere üç şekilde gerçekleşir.

Tükenmişlik Sendromu İle Nasıl Baş Edilir?

Tükenmişlik sendromunda önemli olan bireylerin kendisini tanıması, ihtiyaçlarını bilmesidir. Ayrıca kişisel gayret ve destek de gereklidir. Hemen herkes hayatının bir döneminde bu duyguyu yaşıyor. Ancak gerçekçi hedefleri, sınırları, zaman yönetim becerileri olanlar bu sorunla daha az karşılaşıyor.

YAZAR: TÜLİN DAĞLIOĞLU