AnasayfaBlogİşaret Dili Hareketleri ve Anlamları
İşaret Dili

İşaret Dili Hareketleri ve Anlamları

11 Aralık 2019
Bir kadın kameraya ışıl ışıl gülümsüyor, gözleri parlıyor ve dudakları geniş bir sırıtışla ayrılmış. Siyah bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giyiyor ve arka planda mavi bir tabela görünüyor. Tabelanın üzerinde okunması zor beyaz bir yazı var. Saçları kahverengi ve omuzlarından aşağı dökülüyor ve elleri göğsünde duruyor. Beyaz bir arka planın önünde duruyor ve güneş yüzünde parlayarak güzel yüz hatlarını aydınlatıyor.
TerimEl HareketiAçıklama
Türk İşaret Dili Alfabesi29 farklı işaretC, I, L, O, P, U ve V harfleri için tek el, diğer harfler için iki el kullanılır. Özel isimler, yabancı kelimeler, kısaltmalar, eş anlamlı işaretler, bilimsel terimler ve ekler alfabe kullanılır.
Türk İşaret Dilinde SayılarTek el1'den 10'a kadar olan sayılar tek el ile gösterilir. Birden fazla basamaklı sayılar için el hareketleri ve konumu değişir.
Portakal, Antalya, TuruncuAynı işaretAynı el işareti, konum ve açı farklı anlamlar taşır. Hangi kelimenin ifade edildiği bağlama bağlıdır.
Işık, Lamba, Araba FarıKonum değişikliğiAynı işaret, konumu değiştirildiğinde farklı anlamlar taşır.
Elek, DepremEl hareketi ters çevrilebilirAynı hareketin tersi kullanıldığında farklı bir anlam ifade edilir.
C ŞekliTek elC Şekli tek el hareketi ile belirli kelimeleri ifade eder (ör. Türkiye, kahve, ay, şeytan).
L ŞekliTek elL Şekli tek el hareketi ile belirli kelimeleri ifade eder (ör. Perşembe, Çarşamba, festival, bağırma).
Parmak ŞıklatmaParmak hareketiParmak şıklatma hareketi, belirli kelimeleri ifade eder (ör. unutmak, kaçmak, dans etmek, araba hızı).
İşaret Parmağı İleriTek işaret parmağıİleri uzatılan işaret parmağı insan kelimesini ya da ince bir objeyi işaret edebilir.
Havada Düz ElHavada düz elHavada düz duran el, düz obje ya da düz yüzeyli taşıtları (araba, minibüs, bisiklet vb.) betimleyebilir.

El, parmak, kol veya vücut hareketlerinin bir arada kullanılarak, yüz ifadelerinin de yardımıyla fikirlerin karşı tarafa iletilmesi işaret dili olarak adlandırılır. İşaret dili evrensel bir dil değildir ve dünya üzerinde 135’in üzerinde farklı işaret dili bulunur. Türk işaret dili, Türkiye genelinde yaklaşık 1.5 milyon birey tarafından kullanılır. Nasıl bir dil için alfabe, kelime ve cümle yapısı bilgisi önemliyse, görsel bir dil olan işaret dili için de işaret dili hareketleri ve anlamları büyük öneme sahiptir.

Türk İşaret Dili Alfabesi

İşaret dili alfabesi yerlerin ve yerleşik bir işareti olmayan şeylerin adlarını hecelemenin anahtarıdır. Tıpkı birçok farklı işaret dili olduğu gibi, birçok farklı işaret dili alfabesi de vardır. İşaret dili, her dilde farklı olsa da genellikle Amerikan işaret dili alfabesi ile diğer işaret dillerinin alfabeleri arasında büyük benzerlikler olduğu görülür. Parmak alfabesi de denilen bu alfabede genelde tek el kullanılır. Ama Türk işaret dili alfabesine bakıldığında bu durumun farklı olduğu görülür. Türk işaret dili alfabesinde Türkçede kullanılan 29 harfin her biri için bir işaret bulunur. C, I, L, O, P, U ve V harfleri içi tek el kullanılırken, diğer harfler için iki el birden kullanılır.

Türk işaret dili alfabesinin kullanıldığı bazı durumlar vardır. Özel isimler, yabancı dillerden alınan kelimeler, kısaltmalar, eş anlamlı işaretler, bilimsel terimler ve ekler için alfabe kullanılabilir. Tabi bu özellikleri taşıyan bazı kelimelerin Türk işaret dili karşılıkları olduğundan o kelimelerde alfabe kullanılmasına gerek kalmaz. Bunlara ek olarak insanlar tarafından anlaşılmayan veya henüz bir işarete sahip olmayan kelimelerde de Türk işaret dili alfabesi kullanılır. Örneğin Türk işaret dilinde ağaç kelimesi için belirli bir işaret varken, ağacın bir türü olan meşe için bir şekil bulunmamaktadır. Bu nedenle meşe kelimesinin her harfi tek tek işaret dili alfabesi ile gösterilmelidir.

Türk İşaret Dilinde Sayılar

Türk işaret dilinde sayılar tek el kullanılarak gösterilir. Tek basamaklı olmayan sayılarda bazen ilk ve ikinci rakam peş peşe gösterilirken üç basamaklılarda bu durum değişebilir. Örneğin, 200 sayısı 2 rakamının alından çeneye indirilmesi, 2000 sayısı ise 2 sayısının çeneye inerek daha sonara dışarıya doğru hareketi ile gösterilir.

İşaret Dili Hareketleri ve  Anlamları Neler?

Dil bilgisinde sesler sistemli bir şekilde bir araya gelir. Fakat işaret dili teknikleri arasında sözcükler/işaretler, el şekli, konum, hareket, yönelim ve el dışı hareketler olmak üzere beş farklı durum söz konusudur. Aynı açı ve konuma sahip el işaretleri farklı anlamlara gelebilir. Bu dilbilgisindeki sesteş sözcükler gibi düşünülebilir. Örneğin, Türk işaret dilinde portakal kelimesi el işareti konum ve açı olarak birçok kelime ile aynı şekilde gösterilir. Bu işaret Türkiyenin illerinden Antalya ve renklerden turuncu anlamına da gelir. Fakat tabi ki kullandığınız yere ve olaya göre anlam farkı yarattığından bu durumlar düşünülerek kullanılmalıdır.

Bir işaretin sadece konum ve açısını değiştirerek de anlam değişikliği yaşayabilirsiniz. Örneğin, Türk işaret dilinde ışık işaretini konum olarak havada yaparsanız lamba anlamı taşır. Eğer aynı hareketi yanda yaparsanız bu sefer araba farı anlamı verirsiniz. Benzer bir örnek elek ve deprem kelimeleri için verilebilir. Türk işaret dilinde deprem kelimesi için iki elinizi avuç içleriniz aşağıya gelecek şekilde tutup sağa sola sallamanız gerekir. Elek kelimesi için ise tersini yaparak, avuç içleriniz yukarıya gelecek şekilde sağa sola sallamalısınız.

Araştırmalar Türk işaret dili hareketlerinin temelini oluşturan 33 tane el şekli olduğunu gösterir. Örneğin, tek el ile yapılan C şekli Türkiye, kahve, ay ve şeytan anlamları taşır. Benzer şekilde L şekli Perşembe, Çarşamba, festival ve bağırma anlamlarına gelmektedir. Elin tüm parmaklarının açık şekilde havada durduğu, 5 anlamına da gelen hareket siyah, var olmak, istemek ve bilmek kelimeleri için kullanılabilir.

Amerikan işaret dili alfabesinde a harfi yerine geçen yumruk şekli, Türk işaret dili hareketlerinde sıkılmak ve kızmak anlamlarını taşır. Yine Amerikan işaret dili alfabesinde bulunan ve Türk işaret dili alfabesindekinden farklı şekilde gösterimi olan C şekli servis, bardak ve dürbün anlamları taşır. İşaret dili hareketleri arasında belki de en enteresanlarından biri de parmak şıklatmadır. Parmak şıklatma unutmak, kaçmak, dans etmek ve arabalar için hızlı anlamlarında kullanılır.

Bazı durumlarda işaret dili hareketleri cümlede kullanım şekline göre fiziksel bir yapıyı da ifade edebilir. Örneğin, işaret parmağı ileri doğru uzatıldığında insan kelimesini ya da ince bir objeyi tarif ediyor olabilir. Havada düz olarak duran el, düz objeleri veya araba, minibüs, bisiklet gibi taşıtları betimleyebilir. Aynı hareket arkadaş, dövmek, dur ve yardım gibi anlamlar da taşır. Bu şekilde duran bir elin baş parmağını avuç içine doğru kapayarak İstanbul, fare, ayna ve eşit kelimeleri ifade edilmiş olur.

Türk işaret dilinin yapısı Türkçe'ye benzer özellikler gösterir. Yani sırasıyla özne, nesne ve yüklemden oluşur. Fakat işaret dilinin dilbilimsel ve biçim bilimsel yapısı nedeniyle özne, nesne ve yüklemin yerleri değiştiğinde anlam değişikliği yaşanır. Bunun yanı sıra işaret dilinde ekler kullanılamadığından, bu ekler dudak hareketleri ile vurgulanmalıdır. Örneğin, Kitabımı aldı cümlesi Benim kitap aldı o şeklinde işaret diline çevrilir. Aynı durum zaman değişimlerinde de söz konusudur. İşe gidiyorum ve İşe gittim cümleleri arasındaki zaman farkı dudak hareketiyle ya da İşe gidiyorum cümlesi önüne zaman ifadesini gösteren Şimdi kelimesi konularak gösterilir.

İşaret Dili Nasıl Öğrenilir?

İşaret dili öğrenirken diğer yabancı dilleri öğrenirken yaşanılan tüm süreçlerle karşılaşılır. Tek farkı el, kol, vücut hareketleri ve mimiklerin kullanılmasıdır. Evrensel olmayan bir dil olan işaret dilini öğrenmek de biraz sabır gerektiren bir iştir. Görsel açıdan büyük önem taşıdığından, bu öğrenme sürecinde videolar en büyük yardımcı olur. Videoların dışında uzman bir eğitmen ile online eğitim olarak canlı derslere katılmak, işaret dilini yeni öğrenmeye başlayan biri için en iyi yöntemdir. Bilgisayar, tablet veya akıllı telefonunuz varsa internet ortamında Enstitü tarafından sunulan Temel işaret dili kursu size faydalı olacak. Uzman eğitmen eşliğinde gerçekleşen işaret dili eğitimi, işaret dili alfabesi ile başlar. Uzaktan eğitim sonunda temel düzeydeki cümleleri kurmaya başlayabilirsiniz. Ders notları, canlı dersler ve videolar ile pekiştirilen eğitim sonunda işaret dili eğitimi sertifikanıza sahip olabilirsiniz.

İşaret dili eğitimi ile temel düzeyde öğrendiğiniz işaret dilini ileri seviyeye çıkarmanız da mümkün. Enstitü tarafından sunulan ileri seviye işaret dili kursuimi sosyal yaşantınız yanında kariyer hayatınızda da rahatlıkla iletişim kurabileceğiniz düzeyde işaret dili eğitimi sunmaktadır. Uzman eğitmen eşliğinde karşılıklı diyaloglar ile pekiştirebileceğiniz eğitimi 20 saat/3 haftada tamamlayabilirsiniz. 1 yıl boyunca tüm eğitim dokümanlarına ulaşabilir, eğitim sonunda da sertifikanızı alabilirsiniz.

Türk İşaret Dili Alfabesi, 29 farklı işaret, C, I, L, O, P, U ve V harfleri için tek el, diğer harfler için iki el kullanılır Özel isimler, yabancı kelimeler, kısaltmalar, eş anlamlı işaretler, bilimsel terimler ve ekler alfabe kullanılır, Türk İşaret Dilinde Sayılar, Tek el, 1'den 10'a kadar olan sayılar tek el ile gösterilir Birden fazla basamaklı sayılar için el hareketleri ve konumu değişir, Portakal, Antalya, Turuncu, Aynı işaret, Aynı el işareti, konum ve açı farklı anlamlar taşır Hangi kelimenin ifade edildiği bağlama bağlıdır, Işık, Lamba, Araba Farı, Konum değişikliği, Aynı işaret, konumu değiştirildiğinde farklı anlamlar taşır, Elek, Deprem, El hareketi ters çevrilebilir, Aynı hareketin tersi kullanıldığında farklı bir anlam ifade edilir, C Şekli, Tek el, C Şekli tek el hareketi ile belirli kelimeleri ifade eder (ör Türkiye, kahve, ay, şeytan), L Şekli, Tek el, L Şekli tek el hareketi ile belirli kelimeleri ifade eder (ör Perşembe, Çarşamba, festival, bağırma), Parmak Şıklatma, Parmak hareketi, Parmak şıklatma hareketi, belirli kelimeleri ifade eder (ör unutmak, kaçmak, dans etmek, araba hızı), İşaret Parmağı İleri, Tek işaret parmağı, İleri uzatılan işaret parmağı insan kelimesini ya da ince bir objeyi işaret edebilir, Havada Düz El, Havada düz el, Havada düz duran el, düz obje ya da düz yüzeyli taşıtları (araba, minibüs, bisiklet vb) betimleyebilir
işaret dili işaret dili hareketleri türk işaret dili işaret dili eğitimi sertifika
Bu resimde ikisi de gözlük takan bir erkek ve kadın görülüyor. Adam mavi bir gömlek ve siyah bir pantolon giyerken, kadın beyaz bir gömlek ve mavi bir kot pantolon giymektedir. Her ikisinin de gözlükleri takılı ve dümdüz ileriye bakıyorlar. Adamın kolu kadının beline dolanmış ve yüzleri birbirine yakın göründüğü için birlikte bir anı paylaşıyor gibi görünüyorlar. Arka plan yumuşak, kirli beyaz bir renktedir. Işık hafif loş, görüntüye yumuşak ve sıcak bir his veriyor. Gözlüklerine rağmen, gözleri hala bir duygu belirtisi gösteriyor. Birbirlerinin varlığından memnun ve mutlu görünüyorlar.
Konuk Yazar
Blog Yazarı

İstanbul İşletme Enstitüsünde yazılarının yayınlanmasını isteyen konuk yazarlarımız için oluşturulan bilgi kartıdır. Birçok alanda ve disiplindeki yazıları bu hesap üzerinde bulabilirsiniz.

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Bir kadın ve bir erkek aynanın önünde durmuş, her ikisi de ellerini eğlenceli hareketlerle kullanmaktadır. Kadın sağ eliyle bir el hareketi yapıyor gibi görünürken, adam ellerini havaya kaldırmış, görünüşe göre bir hareketin ortasındadır. Her ikisi de neşeyle gülümsüyor ve birlikte kurdukları eğlenceli etkileşimin tadını çıkarıyorlar. Kadın açık mavi bir gömlek ve koyu mavi bir pantolon giyerken, adam beyaz bir gömlek ve haki bir pantolon giyiyor. Arka plan açık gri ve görüntü belden yukarıdan çekilmiş.
İşaret Dili

Evrensel Olmayan Dil: İşaret Dili

02 Nisan 2019
Bir kadın ve genç bir çocuk aydınlık bir odada yerde oturmaktadır. Kadının üzerinde çizgili bir gömlek ve mavi bir kot pantolon vardır ve saçları at kuyruğu şeklinde geriye doğru toplanmıştır. Çocuk ise açık renkli bir gömlek ve kot pantolon giymektedir. Yüzünde mesafeli bir ifadeyle kameradan uzağa bakmaktadır. Önlerinde siyah kenarlıklı beyaz, yuvarlak bir puf var. Etraflarında ahşap zemin ve duvarlar var. Huzurlu ve dingin bir atmosfer içindeler ve kameranın varlığından habersiz görünüyorlar.
İşaret Dili

Beden Dili Mekanizması: İşaret Dili

12 Temmuz 2019
Turuncu kazaklı bir kadın elleriyle küçük bir kalp yapıyor. Sarı bir eşarp takmış ve ellerini birbirine kenetlemiş, parmakları iç içe geçmiş. Gözleri kapalı ve dudakları huzurlu bir ifadeyle hafifçe ayrılmış. Arkasındaki arka plan düz turuncu renktedir. Turuncu arka planın üzerinde beyaz bir harf var ve bu da resme ekstra bir derinlik katıyor. Elleri güzel, narin bir kalp şekli oluştururken memnun ve rahat görünüyor.
İşaret Dili

İşaret Dili Kelimeleri

15 Aralık 2019