
İşaret dili işitme veya konuşma engeli olan insanların kendi aralarında iletişimi sağlayabilmek için el hareketlerini, mimiklerini ve bütün vücut dilini kullanarak kurdukları sessiz bir dildir.
İşaret dili neden evrensel değil?
Kullanıldığı ülkeye göre farklılık gösterdiği için o ülkeye ait alfabeye göre düzenleme yapılmaktadır. İngiltere'de İngilizceye göre, Türkiye'de Türkçeye göre hazırlanır. Bunun sebebi o ülkenin alfabesindeki harfler ve konuşma dilindeki farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Yani bir ülkeye ait insanın farklı ülkede vatandaşlığı olan insan ile aynı dili kullanmadığı için anlaşması imkansız olduğu gibi işaret dili için de aynı şey geçerlidir. Bütün işaret dillerinin tek benzerliği bu dili kullanan herkesin el ve yüz hareketlerini kullanmasıdır. Bunun dışında bir benzerlik bulunmamaktadır. Her dil gibi işaret dili de kullanıldığı ülkeye göre gramer yapısı ve kendi içerisinde değişen lehçe ve aksanı olan bir dildir.
İşaret dilinin temeli nereden geliyor?
Yapılan araştırmalara göre işaret dili tam olarak kim tarafından bulundu hala belirlenememiştir. Ancak köken olarak ilkel çağlara dayandığı düşünülmektedir. Osmanlı döneminde 16. ve 17.yüzyıllarda bu dilin kullanıldığına dair Osmanlı mahkemelerinde yer alan bilgiler bulunmaktadır. 1902'de II. Abdülhamit tarafından açılan Yıldız Sağırlar Okulu da o dönemde açılan ilk işitme engelliler okulu olarak kayıtlara geçmiştir. İşaret dili için bu dönemde yapılan çalışmalar ile günümüzün temelleri atıldığı tahmin edilmektedir.
İşaret dili öğrenmek
Sessiz bir dil olmasıyla bilinen işaret dili de diğer diller gibi bir sözlüğe sahiptir.
Bu sözlük sadece işitme engelliler için değildir, işaret dili öğrenmek isteyen herkes kullanabilir. Ancak sözlük kullanmadan da rahatlıkla öğrenebilirsiniz. Artık işaret dili öğrenmek daha pratik. Belirli sitelerde ve kuruluşlarda bunun için ücretsiz eğitimler verilmekte ve çeşitli sözlükler bulunmaktadır. Ayrıca Türk Dil Kurumu'nun kendi sitesinde yer alan TİDS'de 1986 kelime ve deyim bulunmaktadır. İşaret dili öğrenmek için birazcık ilginiz ve yeterli vaktiniz varsa eğer kolaylıkla bu dili öğrenebilirsiniz.
İşaret dili genel özellikleri
Her dil de olduğu gibi bu dil için de belirli bir gramer yapı hakimdir. Bütün ülkelerin kendilerine ait bir işaret dili vardır. Diğer diller de olduğu gibi işaret dili de küçük yaşta öğrenildiği takdir de daha akılda kalıcıdır.
Verilerle engelliler
Belirli araştırmalar sonucunda Dünya Sağlık Örgütü dünya nüfusunun %10'unun engelli bireyler olduğunu açıkladı. Devlet İstatistik Enstitüsü'ne göre ise Türkiye nüfusunun %12'si engelli vatandaş olarak kayıtlı gözükmektedir. Bu verilerin %42,8'si erkek, %57,2'si kadındır. Her alan da hayatın tümüyle yeterince zorluk yaşayan bu insanlar için biraz vaktimizi ayırıp dil öğrenmek bizim için çok zor olmamalı.
Empati dilinde ''işaret''
İşitme engeli olan insanlar, engeli olmayan insanlarla iletişim kurabilmek için bir çaba sarf etmekte. Bunun için gerekli tedaviler, terapiler ve daha fazlası. Engeli olan insanlar engelsizler ile diyalog kurabilmek için uğraşırken biz onlar için ne yapıyoruz? Bu çaba tek taraflı kalmamalı. Onlar bize ayak uydurmaya çalışırken bizler empati kurarak işaret dili öğrenebiliriz. Aramızdaki tek engelin ses olduğunu ve bunu da aşabileceğimizin bilincinde olmak bile bir çabadır.
Türkiye'de İşaret Dili Kullanımı
1953 yılında Türkiye'de işaret dili eğitimi yasaklanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı 1992 yılına kadar bu konuyla ilgili hiçbir çalışma yapmamıştır. Diğer ülkeler işaret dilinde çeşitli gelişmeler yaşarken 1992 yılına kadar hiçbir eğitim verilmemiştir. 1995' MEB tarafından hazırlanan Yetişkinler İçin İşaret Dili Kılavuzu bu çalışmaların başlaması için bir adım olmuştur.
Yazar: Beyza Ölçer

Sıkça Sorulan Sorular
İşaret dili herkesin öğrenmesi gereken bir dil midir ve bu dili öğrenmek toplum içinde engelli bireylerle iletişim kurma açısından ne gibi avantajlar sağlar?
İşaret Dili Öğrenmenin Önemi ve Avantajları
İşaret dili, işitme veya konuşma engeli olan bireylerin kendi aralarında iletişim kurabilmesi için kullandığı sessiz bir dildir. Bu dil, ülkelere göre farklılık göstermekte olup, her ülkenin kendi alfabesine göre düzenlemeler yapılmaktadır. Peki, işaret dili herkesin öğrenmesi gereken bir dil midir ve bu dili öğrenmek toplum içinde engelli bireylerle iletişim kurma açısından ne gibi avantajlar sağlar?
İşaret Dili Öğrenmenin Toplumsal Faydaları
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre dünya nüfusunun %10'u engelli bireylerden oluşmaktadır ve Türkiye'deki engelli nüfus ise %12 olarak kaydedilmiştir. Bu durum göz önüne alındığında, işaret dili öğrenmenin toplumsal yararları inkâr edilemez. Engelli bireylerle sağlıklı bir iletişim kurabilmek adına, ye önem vermek gerekmektedir.
İşaret dili öğrenen bireyler, engellilerle daha rahat ve anlamlı iletişim kurabilirler. Bu, hem engelli hem de engelsiz bireyler açısından olumlu etkiler yaratır. İşiaret dili bilen bir doktor, işitme engelli bir hastasına daha kolay teşhis koyabilecek ve doğru tedavi yöntemini uygulayabilecektir. Ayrıca işaret dili bilen eğitimciler, işitme engelli öğrencilere daha kaliteli bir eğitim verebilir.
Empati ve İşaret Dili Öğrenimi
İşaret dili öğrenmek, aynı zamanda engelli bireylerle empati kurma becerisini artırır. Engelli bireylerin yaşadığı zorlukların daha iyi anlaşılması ve bu zorlukları birlikte aşmak için adımlar atılması sağlanır. Engelli bireylerin yaşadığı toplumsal dışlanmışlık ve yalnızlık, işaret dili nüfus içinde yaygınlaştıkça azalacaktır.
İşaret Dili Öğrenimi ve Yaşanabilir Bir Toplum
İşaret dili öğrenen bireyler, engelli bireylerinin yaşam kalitesine katkıda bulunarak, daha yaşanabilir ve hoşgörülü bir toplumun inşasına destek olurlar. İşaret dili öğrenmek, engelli bireylerin sosyal hayatına katılımını ve toplumla bütünleşmesini sağlar. Bu sayede daima engelli bireylerin haklarının ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi için çalışmalar yapılabilir.
Sonuç olarak, işaret dili, herkesin öğrenmesi gereken bir dil olup toplum içinde engelli bireylerle iletişim kurma açısından büyük avantajlar sağlar. İşaret dili öğrenimi, sadece engelli bireylerin değil, tüm toplumun refahı ve yaşam kalitesinin artırılmasında önemli bir rol oynar. Öğrenilmesi kolay ve erişilebilir olan işaret dili, daha iyi ve anlayışlı bir dünyaya adım atmamız için bize sunulan bir fırsattır.

İşaret dili tüm dünyada aynı mıdır ve uluslararası işaret dili kavramı nasıl işlemektedir?
İşaret dili, tüm dünyada aynı değildir. İşaret dili, kullanıldığı ülkeye göre değişiklik gösterir ve dolayısıyla her biri kendi alfabesine göre düzenlenir. Dolayısıyla, örneğin, İngiltere'deki işaret dili, İngiltere alfabesine göre düzenlenmiştir, benzer şekilde Türkiye'deki işaret dili de Türk alfabesine dayanmaktadır. Bu durumun sebebi, bir ülkenin alfabesinin veya dilin diğer ülkelerden önemli ölçüde farklı olmasıdır.
Farklı ülkelerdeki vatandaşlıkları olan kişiler aynı dilde konuşmadığı gibi, aynı durum işaret dili için de geçerli. Bir işaret dilinin belli başlı bazı benzerlikler taşıdığı doğru; örneğin, tüm işaret dilleri el ve yüz hareketlerini kullanır. Bununla birlikte, bu dilin genel yapısı ve grameri, tıpkı bir sözlü dilin yapısı ve grameri gibi, kullanıldığı ülkeye göre belirlenir.
uluslararası işaret dili kavramı, farklı ülkelerden işaret dili konuşanların bir araya gelerek ortak bir dil oluşturdukları bir konsepttir. Bu dil, belirli el ve yüz hareketlerinin anlamını belirler ve her ülkeden işaret dili konuşanlar arasında anlaşmayı sağlar. Ancak, burada da dilin yapısı ve grameri, işaret dilinin kullanıldığı belirli ülkeye göre farklılık gösterir.
Buna dayanarak, işaret dili sadece sessiz bir dil olduğunu fark etmek yerine, kullanıldığı yerin kültürüne dayanan ve belirli bir gramer yapısı ve lehçesi olan karmaşık bir dil olduğunu anlamak önem taşımaktadır. Bu dilin çeşitliliği ve karmaşıklığı, hem işaret dilinin hem de işitme engelli topluluklarının çeşitliliğini ve derinliğini yansıtır.
Sonuç olarak, işaret dili de diğer diller gibi belirli bir alfabeye, gramer yapısına ve çeşitli lehçelere sahip olan bir dildir ve tüm dünyada aynı değildir. Ancak, , farklı ülkelerdeki işitme engelli toplulukları birleştirebilen ve onların daha etkili ve verimli bir şekilde iletişim kurmasını sağlayabilen bir araçtır.

Dünyada kaç tane işaret dili bulunmaktadır ve bu dillerin birbirleriyle karşılaştırıldığında neler ortak, neler farklıdır?
Dünya genelinde yüzün üzerinde işaret dili olduğu bilinmektedir. Ancak tüm bu dillerin birbirleriyle ortak ve farklı olan yönleri bulunmaktadır. Ortak yönlerinden biri her bir işaret dilinin, işitme ya da konuşma engeli olan bireylerin kendilerini ifade etmeleri için tasarlanmış olmasıdır. Tüm işaret dillerinde genellikle el ve yüz hareketlerini kullanarak iletişim kurulur. Ancak işaret dilleri arasında pek çok farklılık da bulunur. Bu farklılıklar genellikle ülkeye, bölgelere ve kültürel özelliklere bağlı olan sözcükler ve ifadelerdir.
Birbirinden farklı işaret dilleri, konuşma dili gibi kendi içerisinde aksan ve lehçesine sahip olabilir. Örneğin, Amerikan İşaret Dili (ASL) veya İngiliz İşaret Dili (BSL) gibi dillerde belirli belirteçler, ifadeler ve el hareketleri diğerlerinden tamamen farklı olabilir. Yani, bir ülkedeki işitme engelli bir birey ile başka bir ülkedeki işitme engelli bir bireyin aynı işaret diliyle anlaşması mümkün olmayabilir. Unutmamak gerekir ki, her işaret dili kendi alfabe sistemine sahiptir.
Bunların yanı sıra, işaret dilleri arasındaki farklılıklar, işaret dili öğrenme sürecini de etkiler. İşaret dili öğrenmek için birçok kaynak mevcuttur ve bu kaynaklar genellikle belirli bir işaret diline odaklanmıştır. Dolayısıyla, belirli bir işaret dilini öğrenmek isteyen bir kişi, öğrenmek istediği dil için uygun kaynakları aramalıdır.
Her ne kadar farklılık gösterseler de, tüm işaret dilleri aynı amaca hizmet eder: işitme ve konuşma engeli olan insanlara etkin bir iletişim aracı sunmak. Bu nedenle, işaret dilini öğrenmek ve anlamak, bu bireylerle empati kurmak ve iletişim kurmak için önemlidir. Bu öğrenme süreci, engelli bireylerin günlük yaşamlarında karşılaştığı zorlukları anlamaya ve bu zorlukları aşmalarına yardımcı olma çabasının bir parçası olmalıdır.

İlgili Kurslar

İşaret Dili Eğitimi
5 saatte işaret diline giriş: temel işaretler, mimik ve akıcılık. Onaylı sertifika ile.

İşaret Dili Eğitimi (İleri Seviye)
İleri seviye işaret diliyle karmaşık ifadeler ve akış. Gerçek hayat senaryolarıyla pratik.

Etkili İletişim Teknikleri ve Beden Dili Analizi Eğitimi
Etkili iletişim ve beden dili: sinyal–mesaj uyumu, empati ve ikna. İş ve sosyal yaşamda güçlü bağlar.


