Eğitim yolculuğumuz, uzun bir serüvenden sonra nihayet üniversite eğitimiyle bitmiş sayılıyor. Üniversite eğitiminin başlangıcı ise lise son sınıf döneminde yapılan üniversite tercihleridir. Oldukça stres yaratan ve gelecek kaygısının da başlangıcı olarak görülen üniversite ve bölüm tercih dönemi, nasıl bir eğitim görmek istediğinizi de belirliyor.
Maalesef eğitim sistemimizin bir parçası olan üniversite eğitimi de istenilen seviyede değil. Akademi dünyasının kalbi olarak görülen üniversiteler, son yıllarda akademik yetersizliğe de kurban gitmektedir. Yine de üniversite eğitimi ile tanışacak olan aday öğrencilerin, daha farklı bir eğitim serüveni yaşayacaklarını da söyleyebiliriz. Daha çok iş hayatına atılmadan önceki son eğitim yuvası olarak görülen üniversite eğitiminin, neyi ifade ettiğine daha yakından bakalım.
Üniversite Eğitimi Nedir?
Üniversite, yüksek öğrenim görmek için tercih edilen fakülte, enstitü ya da yüksekokul derecesine sahip birimlerden oluşmaktadır. Sözcüğün kökeni, Latinceye dayanmaktadır ve topluluk, kurum anlamlarını taşımaktadır.
Üniversite eğitimi, lise eğitiminin farklı olarak bilimsel yöntemlere dayalı meslek ve alan eğitimi vermektedir. Üniversite aday öğrencileri, lise son sınıfta TYT ve AYT sınavlarına girerek üniversite eğitimine giriş yaparlar. Aslında üniversite, öğrencilerin bilimsel metotları ve alanı tanıyarak kendi mesleklerini icra etme yolunda attıkları ufak adımlardır.
Üniversite, mesleki eğitim vermekle birlikte tamamıyla iş garantisi veren bir kurum değildir. Artık bu algının yavaş yavaş kırıldığını görüyoruz. Yine de tekrar etmekte fayda var; üniversite, iş alanlarına giriş için bir olanak yaratan ama tek başına yeterli olmayan bir eğitim kurumudur. Üniversite son sınıf öğrencilerinin bildiği bu gerçeği, aday öğrencilerinin de bilerek tercih yapmaları, hayal kırıklığı yaşamamaları için doğru olacaktır.
Evrensel ve bağımsız bir niteliğe ev sahipliği yapması beklenen üniversite eğitimi, 2 yıllık, 4 yıllık ya da daha uzun bir süreci kapsamaktadır. Üniversite eğitimi, teorik ve pratik eğitimin bir arada sürdürüldüğü bir yerdir. Ayrıca üniversiteler; kişinin sosyal ve kişisel olarak gelişmesine, bir bakış açısı oluşturmasına ve son olarak kendini ifade edecek birikime sahip olduğu eğitim sürecidir. Birçok alandaki bilgi birikimi, üniversitelerdeki eğitim sürecine bağlı olarak edinilir. Yine mesleğinizi tanıyarak sektöre atılmak, üniversite eğitim süreci sayesinde olur.
ettiğimiz tüm nitelikler, ideal bir üniversite eğitimini ifade eder. Fakat Türkiye'deki her üniversite için bunu söyleyemeyiz. Her ne kadar üniversiteden ziyade bölüm ve meslek öne çıkarılsa da bilimsel ve kaliteli bir eğitim, üniversiteyi üniversite yapan temel şeydir. Bundan dolayı gerçekten bir üniversite ortamında okuduğunuza ikna olmak için ciddi bir araştırma sonucu tercih yapmalısınız.
Türkiye'de Üniversite Eğitimi Neyi İfade Eder?
Üniversite, bilgi üreten ve aktaran bir niteliğe sahiptir. Üniversite eğitimi, bilginin sınırlarını zorlayan ve ölçen bir eğitim içeriğini ifade eder. Eğitim görmek istediğimiz bir üniversiteden de ilgili alan hakkında bilgileri talep ederiz. Türkiye'deki üniversite eğitimi de alanında bilgili olan öğretim üyeleri ile bilgi talep eden öğrencilere ev sahipliği yapmaktadır.
Ülkemizdeki üniversiteler; evrensel, bilimsel, etik kurallara ve akademik bilgi havuzuna sahip olmayı hedeflemektedir. Ne yazık ki köklü ve uluslararası üne sahip üniversitelerde dahil olmak üzere söz konusu hedeflerden bazılarına çok uzağız. Türkiye'deki ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora programları, bazı sorun ve problemlere sahiptir. Kısaca, mevcut üniversite eğitimi sorunlarına bir göz atalım.
Akademik Bilgi ve Tecrübe Yetersizliği
Liyakata Uygun Olmayan Alımlar ve Üniversite Yönetiminin Sorumsuzluğu
Öğretim Üye Sayısının Azlığı
Araştırma Görevlisi Kadrosunun Yetersizliği
Bölüm ve Üniversitenin Yeni Kurulmuş Olması ve Uzman Kadronun Yokluğu
Üniversitenin Bölüme Yeterince Yatırım Yapmaması
Üniversite Sosyal İmkânlarının Azlığı
Bağımsız Olamama ve Bilimsellikten Uzak Olma
Üniversite Kaynaklarının Yetersiz Olması ve Yeniliğe Adapte Olamama
Söz konusu sorunlar dışında da özel olarak üniversitenin kendi kültüründen ve özelliğinden kaynaklı sorunlar da görülmektedir. Yine de bunca soruna karşı, üniversite eğitimi kişisel ve mesleki hedefleri gerçekleştirmek açısından önemlidir. Şunu da bilerek üniversiteye girmek önemli olacaktır; kişisel olarak kendinizi geliştirmek zorunda olduğunuzu burada öğreneceksiniz. Sadece mesleki anlamda değil, kişisel, zihinsel ve sosyal açıdan da kendinizi yetiştirme hedefinde olacaksınız.
Üniversite eğitimi, öğrencinin ilgili bilgi ve mesleki tecrübeye ulaşmasına önayak olmaktadır. Ayrıca bir "birey olma süreci" de çoğunlukla üniversite eğitimi ve ortamında mümkün olmaktadır. tanışılan bilgiler, öğrenme süreci, eleştirel düşünme ve farkındalık gibi durumlar hep üniversitenin kattığı şeylerdir. Üniversite eğitimi çoğunlukla, ön lisans ve lisans dönemi ile anılmaktadır.
Ön Lisans ve Lisans Üniversite Eğitimi
Ülkemizde ön lisans eğitim, 2 yıllık bir süreci kapsamaktadır. Lisans eğitimi ise 4 yıllık ve üzeri bir süreye sahiptir. 2 yıllık bir bölüm kazanan öğrenciler, Meslek Yüksekokullarında eğitim alırlar ve 4 yarıyıldan oluşan bir eğitime tabi olurlar. Çoğunlukla mesleğe yönelik pratik eğitim verilir. Ön lisans bölümler, 120 AKTS değeri ile öğrenciyi mezun etmektedir. Ayrıca ön lisans mezunlar, isterlerse DGS yoluyla lisans bölümlere geçebilirler.
Ön lisans üniversite eğitimi, daha çok iş hayatına hızlı girmeye yönelik bir anlayışa sahiptir. Lisans eğitimden farklı olarak daha az ders ve alan bilgisi verilir ama bazı bölümlerin 2 yıllık bir süreye sahip olması gerektiğini de aşikârdır.
Lisans eğitimi ise alan bilgisi ve mesleği hakkında detaylı bir bir eğitimi vaat eden bir eğitim sürecidir. Ayrıca akademik kariyer hedefi de bir lisans bölümü okuyup, başarıyla bitirmekle başlamaktadır. Lisans eğitimi, yabancı dil hazırlık dönemini de beraberinde getirebilir. Bazı üniversitelerin hazırlık programı zorunludur ve 5 yıllık bir eğitim verildiği belirtilir. Lisans mezuniyet kredisi ise 240 AKTS'dir.
Hem lisans hem de ön lisans bölümlerde, bir dersten kalırsanız o dersi bir sonraki yılın aynı döneminde alırsınız. Lisans dönemindeki hedeflerinizden biri, yüksek lisans olabilir. Bu durumda en az 3.00 ortalamayı hedefleyin. Yine yüksek lisans için ilgili sınavlara ve önceden hazırlamaya başlayabilirsiniz. Ayrıca lisans döneminde, alanınız ile ilgili staj, etkinlik, ve çalışmaları da takip ederek eğitiminize katkıda bulunmaya çalışın.
Kaliteli Bir Üniversite Eğitimi Nasıl Tercih Edilir?
Aslında tercih döneminde verilen süre, bir üniversitenin kaliteli ve tercih edilebilir olduğunu tespit etmeye yetmemektedir. Çünkü verilen 1 haftalık sürede bölümün yer aldığı üniversitelerin bütün niteliklerine göz atmak mümkün değildir. Bundan dolayı tercih dönemine kalmadan, uygun üniversitelerin tüm niteliklerini araştırmaya başlayın.
Kaliteli bir üniversite eğitimi, üniversite nedir sorusuna yanıt veren bir niteliğe sahiptir. Yani; akademik bir geçmişi bulunan, uzman ve alanında öne çıkan öğretim kadrosuna sahip, öğrenciye sosyal ve ekonomik imkânlar tanıyabilen bir üniversitenin, kaliteli bir eğitim vereceğini düşünebiliriz. Bununla birlikte bölüm özelinde düşünürsek, bölüme gereken katkıyı sunmayan üniversiteleri tercih etmemek gerekir. Üniversitenin bölüme nasıl bir katkı sunduğunu ise ufak tespitlerle anlamak mümkün :
Bölümün web sitesi var mı? Varsa bölüm tanıtımı, ders programı ve öğretim üyelerini tanıtma gibi içerikler yer alıyor mu?
Bölüm, üniversiteden kaynak alıyor mu? Üniversitenin sosyal ve ekonomik koşulları ile imkânları neler?
Bölümün açılma tarihi, yaptığı alan çalışmaları, verdiği uygulamalı dersler ve bölüm ile üniversitenin ortak çalışmaları.
Üniversitenin akademik ve mesleki kariyer için yaptığı uygulamalar, yüksek lisans-doktora seçenekleri
Uluslararası bağlantıların etkin kullanılıp kullanılmadığı- Erasmus seçeneği.
Üniversitenin akademik imajı ve anlayışı
Bölüm ile ilgili etkinlikler, sempozyumlar, alanla ilgili uzmanlarla bağlantılar.
Yukarıdaki tüm etkenleri, üniversite ve bölüm özelinde tespit ederek kaliteli bir eğitim sürecine dahil olabilirsiniz. Şunu da bilmekte fayda var; kişisel ve mesleki anlamda üniversitenin verebildikleri dışında, sizin de süreç içinde etkin olmanız gerekir .Ne diploma ne de üniversitenin adı, kendinizi katabilecekleriniz kadar etkili olmayacaktır.
