Yaklaşık son 20 yıl içerisinde hem bireyler hem de kuruluşlar arasında sosyal sorumluluk projeleri oldukça popülerdir. Bu projeler toplumsal birçok sorunu çözmek için önemli bir kavram haline geldi. Günümüzde sosyal sorumluluk projeleri sürdürülebilirliği alanında sorunlar yaşansa dahi büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. Bu projeler gönüllülük esasına dayalı projelerdir. Projelerin sürdürülebilir olması için de gönüllülerin devamlılığı önemlidir. Aynı zamanda maddi bir destek sağlanması da projelerin devamlılığı açısından oldukça önemlidir.
Gönüllü olma kavramı ömür boyunca sorumlu olunması gereken bir bilinç olarak aşılanmalıdır. Sosyal sorumluluk aslında geleceğe yatırım yapma işidir. Sosyal sorumluluk projeleri, bireyin kişisel gelişim alanında ilerleme kaydetmesine de neden olmaktadır. Yazının başından beri bahsettiğimiz sosyal sorumluluk ve sosyal sorumluluk projeleri nelerdir onları tanıyalım. Hatta spesifik olarak eğitim üzerine yapılan sosyal sorumluluk projeleri nelerdir onları öğrenelim.
Sosyal Sorumluluk Nedir?
Sosyal sorumluluk, etik kurallar çerçevesinde bir birey ya da kuruluşun toplumsal ve kendi çıkarları yararına göre hareket etme durumudur. Sosyal sorumluluk, sivil toplum, özel ve kamu sektörünün bir hedef etrafında birleşerek, ortak yaşama yönlenmeleridir. Sosyal sorumluluk faaliyetleri yerine getirilirken kişiler ve kuruluşlar kendi çıkarlarını geliştirir. Aynı zamanda bulundukları toplumun çıkarlarını geliştirirler ve korurlar.
Sosyal sorumluluk kavramını daha derinden inceleyelim. Sorumluluk; belirlenen bir işi yerine getirmek için o işi yapmak zorunda olan kişinin uymak zorunda olduğu kurallardır. Aynı zamanda başkalarını tanıma, onların kurallarına saygı duyma demektir. Sosyal sorumluluk ise ekonomi, siyaset, hukuk, kültür ve din gibi bütün kurumlara danışmalı ve çoğulcu yaklaşım anlayışını benimsemelidir. Bu kavram toplumsal mutluluğu kültürün öğelerinde bulacağını bilen ve sınıf farklılıklarının azaldığı insani değerlere ve eşitliğe yönelmektedir.
Bu kavramın nihai amacı ise yüksek performans ve verimlilik sonucu ortaya çıkan üretim artışının sağladığı yaşam standartlarına sahip olmaktır ve verimlilik seviyesi yüksek, dinamik bir toplum yaratma amacı taşır. Bireylerin ya da kuruluşların bir arada topluma duyarlı bir biçimde hareket etmesidir. Sosyal sorumluluk, bireysel ya da örgütsel olarak sosyal, eğitim, ekonomik, çevresel vb. sorunlara karşı duyarlı olma durumunu kapsamaktadır. Aynı zamanda duyarlı olmanın yanında etik kurallara uymak da gerekmektedir.
Bu kavramdaki en önemli amaç toplumsal fayda sağlamaktır. Kişisel çıkarlar kesinlikle gözetilmez. Toplumun ihtiyaçları doğrultusunda gerçekleştirilen işlemler bu kavram adı altında değerlendirilebilir. Bu kavramda herhangi bir kar amacı kesinlikle güdülmemektedir. Bu durum sivil toplum örgütleri veya firmalar aracılığı ile gerçekleşmektedir. Sosyal sorumluluk kavramını tanıdıktan sonra sosyal sorumluluk projeleri kavramı nedir onu öğrenelim.
Sosyal Sorumluluk Projeleri Ne Demek?
Sosyal sorumluluk projeleri, bir karşılık beklemeden toplum yararına yönelik şeylerin hayata geçirilmesine denir. Toplumsal gruplar veya dezavantajlı gruplar için, kişisel veya örgütsel olarak yapılan engelleme, çözüm üretme, dikkat çekme vb. faaliyetleri barındıran projelerdir. Sosyal sorumluluk projeleri çok geniş ve farklı alanlarda gerçekleştirilebilir. Bu projeler toplum dinamiklerini harekete geçirir ve toplumsal duyarlılıkları yansıtır. Aynı zamanda dayanışmayı yansıtan etkinlikler bütünüdür.
Bu projelerin en önemli özelliği, toplumsal gereksinimlere cevap vermesi ve toplumsal fayda oluşturmasıdır. Sosyal sorumluluk projeleri, belirtilen hedeflerin dışında herhangi bir beklenti taşımazlar. Örneğin, bir çıkar hedefi bulunmaz. Bu projeler genellikle geniş bir katılım ağı ile gerçekleştirilir. Herhangi bir maddi çıkar beklentisi olmayan sivil toplum kuruluşları tarafından gerçekleştirilen çalışmalar en çok rastlanan sosyal sorumluluk projelerindendir. Kısaca sosyal sorumluluk projeleri, kişisel bir çıkar amacı gütmeden toplum yararına yapılan çalışmalardır.
Bu projeler bireylerin kişisel gelişimini desteklemektedir. Aynı zamanda eğitim ve akademik hayatına da katkı sağlamaktadır. Günümüzde dünyada bulunan birçok üniversite öğrencilerinin akademik başarılarının yanı sıra toplumsal yarar adına yaptıkları çalışmaları da değerlendirmektedir. Bu projeler üniversitelerin yanı sıra iş başvurusu yaparken fark yaratmaktadır. Toplum yararı adına projelerde yer almış bir aday, diğer adaylara göre bir adım öne geçme şansı yakalamaktadır. Aynı zamanda sosyal sorumluluk projeleri, bireylerin sahada gözlem yapmasını sağlayarak içinde bulunduğu toplumu tanıma fırsatı verir.
Sosyal Sorumluluk Projelerinin Türleri Nelerdir?
Sosyal sorumluluk projelerinin türleri, çeşitli alanlara veya gruplara yöneliktir. Sosyal sorumluluk projelerinin türleri yerel düzeydeki ihtiyaçlardan başlayarak ulusal ve uluslararası projeleri kapsayabilir. Sosyal sorumluluk kavramında öncelik toplumda bulunan dezavantajlı gruplara ya da bireylere yöneliktir. Sosyal sorumluluk projelerinin türleri;
Kadınlarla İlgili Projeler: Sosyal sorumluluk projelerinin türleri arasında en çok proje üretilen konulardan birisidir. Şiddete maruz kalan kadınlar, ev kadınları, okuma-yazması olmayan kadınlar, bağımlılık yaratacak madde kullanan kadınlar, terk edilmiş ve zorluk çeken kadınlar, sığınma evlerinde yaşama tutunmaya çalışan kadınlar, ekonomik özgürlüğünü elde etmek isteyen kadınlar vb. alanlarda projeler üretilmiştir.
Yaşlıları İlgilendiren Projeler: Sosyal sorumluluk projelerinin türleri arasında yer alan diğer grup yaşlılardır. Kimsesiz ve bakıma muhtaç olan yaşlılarla ilgili projeler yapılmaktadır. Bunun yanı sıra huzurevinde kalan yaşlılar, engelli yaşlılar, sağlık problemi çeken yaşlılar vb. için projeler yürütülmektedir.
Çocuklarla İlgili Projeler: Sosyal sorumluluk projelerinin türleri arasında çocuklar da yer alır. Kimsesiz ve yetiştirme yurdunda kalan çocuklar ilgili projeler yürütülmektedir. Aynı zamanda bağımlı ve ıslah evinde kalan çocuklar içinde projeler bulunmaktadır. Engelli, hasta, sokak çocukları vb. alanlarda projeler bulunmaktadır.
Çevre İle İlgili Projeler: Çevre sorunları da sosyal sorumluluk projelerinin türleri arasındadır. Doğal çevrenin korunması, tarım alanlarının korunması, kuraklıkla mücadele alanında projeler yürütülmektedir. Enerji israfı, ağaçlandırma, çevre kirlilikleri, geri dönüşüm alanında çalışmalar yapılmaktadır. Çevre ile ilgili projeler geniş bir perspektifi oluşturmaktadır. Sosyal sorumluluk çalışmaları içinde de önemli bir yer edinmektedir.
Eğitim İle İlgili Projeler: Eğitim başlığı da sosyal sorumluluk projelerinin türleri arasında yer alır. Bu tür içerisinde okula gönderilmeyen çocukların eğitimi, eğitimde fırsat eşitliği çalışmaları, özel eğitime muhtaç olan kişilerin eğitim alması gibi çalışmalar yer alır. Aynı zamanda derslik bakım çalışmaları, kütüphane, spor salonu vb. oluşturma ve geliştirme, eğitim materyallerine erişim gibi sosyal sorumluluk çalışmaları bulunur.
Yukarıda belirtilen sosyal sorumluluk projelerinin türleri dışında sokak hayvanları, trafik, toplumsal konular, hastalar ve sağlık problemleri vb. birçok tür de bulunmaktadır.
Eğitim Üzerine Yapılan Sosyal Sorumluluk Projeleri Nelerdir?
Sosyal sorumluluk projelerinin türleri arasında bireylerin ve örgütlerin en çok dikkatini çeken ve toplumsal olarak büyük bir gereksinime ihtiyaç duyulan eğitim alanında projeler kısmıdır. Dünyada ve ülkemizde eğitim alanında projeler birçok sivil toplum kuruluşu, örgüt vb. tarafından desteklenmektedir. Eğitim alanında projeler ile amaçlanan mümkün olduğunca çok kişiye ulaşarak bu kişilerin topluma ve çevreye duyarlı, sorgulayan ve düşünebilen kişiler olmasını sağlamaktır. Bu sayede her ortamda kendilerini yazılı veya sözlü ifade edebilen, iletişim becerileri gelişmiş, okuduğunu ve dinlediğini anlayan, yorum yapabilen, yaratıcı ve çağı takip edebilen bireyler yetiştirilmesi sağlanmaktadır. Peki, eğitim alanında projeler nelerdir?
Haydi Kızlar Okula: Bu sosyal sorumluluk çalışmasını aramızda duymayan yoktur. Milli Eğitim Bakanlığı ve UNICEF işbirliği ile gerçekleştirilmiştir. Aynı zamanda kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve yerel yönetimlerin de katkısı bulunmuştur. Haydi Kızlar Okula projesi eğitim alanında projeler arasında oldukça önemli yere sahiptir. Projeyi bu kadar önemli yapan büyük kurum ve kuruluşların bu çalışmaya destek vermesidir. Aynı zamanda Haydi Kızlar Okula projesinin amacıdır. Haydi Kızlar Okula projesi amaç olarak ilköğretim çağında olan kız çocuklarından, eğitim dışında kalan, okulu terk etmek zorunda kalan veya devamsızlık yapan öğrencilerin okullaşmasını sağlamaktır. Haydi Kızlar Okula projesi %100 okullaşmayı hedef edinmiştir. Aynı zamanda da eğitimde cinsiyet eşitliğini sağlama amacı taşır. Anayasamıza göre kimse eğitim görme hakkından yoksun bırakılamaz. Haydi Kızlar Okula projesi de yasal hakkından mahrum bırakılmış kişilerin bu hakkına kavuşmasını sağlamaktır. Haydi Kızlar Okula projesi kız çocuklarının okullaşmasına destek olma amacıyla oluşturulmuştur. Haydi Kızlar Okula projesinin oluşmasını sağlayan etkenler 2004-2005 yılındaki sosyal ve ekonomik etmenlerdir. Haydi Kızlar Okula projesi ile elde edilen bilgiler doğrultusunda kız çocuklarının okullaşma oranının en çok arttığı il Siirt olarak belirtilmiştir. Ardından sırasıyla Van ve Muş illeri gelmektedir. Aynı zamanda Haydi KIZLAR Okula projesiyle beraber birinci ve altınca sınıfa kaydolan kız öğrenci sayısında artış gözlenmiştir.
7 Çok Geç: Eğitim alanında projeler arasında 7 Çok Geç projesi de bulunur. Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) tarafından oluşturulan bir projedir. Amacı, bir çocuğun 0-6 yaş arasında alması gereken erken çocukluk eğitiminin önemini vurgulamaktır. Bu konu hakkında herkesi bilinçlendirmek ve herkesten destek beklemektedir. Ülkemizdeki bütün çocukların okul öncesi eğitim hakkından yararlanabilmesi için 7 Çok Geç adlı bu proje oluşturulmuştur. Bu projeye göre okula başlama yaşının 7 yaştan öne çekilmesi gerekir. Aynı zamanda bu durum toplumsal ihtiyaç olarak görülmektedir.
Mektup Kardeşliği Projesi: Eğitim alanında projeler arasında Mektup Kardeşliği de yer alır. Her bölgede yer alan gönüllü mektup ağabey ve ablaları, dezavantajlı bölgelerdeki öğrenciler ile mektuplaşarak rehberlik görevi üstlenmektedir. Bu projenin amacı mektuplaşma kültürünü canlandırmaktır. Diğer amaçları ise kültürel köprülerin oluşmasını sağlamak ve zor şartlar altında eğitim gören öğrencilere maddi ve manevi anlamda destek olmaktır.
Bir Çocuk Bir Umut: Bir Çocuk Bir Umut projesi eğitim alanında projeler arasında yer alır. 900 gönüllüsü bulunmaktadır. 55 şehirde 102 köy okulunda projeler gerçekleştirmiştir. Gidilen okulları 2010 yılından itibaren Milli Eğitim belirlemektedir. Projenin amacı, köy ve yatılı okullara giderek resim, edebiyat, mesleki yönlendirme vb. alanlarda etkinlik düzenlemektir. Aynı zamanda gittikleri okulların kütüphanelerini destekleme ve ana sınıfı ihtiyaçlarını karşılama amaçları da bulunur.
Bir Silgi Bir Kalem: Bu projede eğitim alanında projeler arasında yer alır. Türkiye’de ihtiyaç sahibi olan ilk ve orta öğretim kurumlarını, eğitim alanında bağış yapmak isteyen kişilerle buluşturmayı sağlar. Bağış sürecinin taraflar için sorunsuz tamamlanması için ürünün tedariki, lojistik, bağış sonrası geri bildirimler vb. konularda bağışçılar ve okullara destek olunmaktadır. Genel amacı okullar ve bağışçılar arasında köprü vazifesi görmektir.
Yukarıda eğitim alanında projeler verilmiştir. Açıklanan projelerin dışında eğitim üzerine yapılan sosyal sorumluluk projeleri;
“Okuyan Türkiye İçin” Kitap Bankosu
Minik Dostlarım Böcekler Bilim Okulu
Güvenli Yaşam-1 Adım Atalım, 1 Eğitim Alalım..
Kardelenler Projesi
Üniversiteli Yardım
Vargel Eğitim Projesi
