Herhangi bir maddenin üzerinde ya da içinde bulunan bütün mikroorganizmaların yok edilmesi işlemine sterilizasyon denilmektedir. Bu işlem yapıldıktan sonrasında hastalık yapan ve yapmayan tüm mikroorganizmalar imha edilmektedir. Yapılacak bu işlemde hafif, orta, ileri seviyede sterilizasyon benzeri ayırma imkanının olmadığını belirtebiliriz. Sterilizasyon işlemini gerçekleştiren ve bu işlemin başından sonuna sorumlu olan kişiye sterilizasyon sorumlusu denilmektedir. Bu çalışmamızda sterilizasyon sorumlusuna yer verdik.
Sterilizasyon Sorumlusu Nedir?
Mikroorganizmalar, diğer bütün canlılar gibi uygun ortamlar bulduklarında beslenerek çoğalmaya başladıklarını; hava, toprak, insan vücudu ve bütün çevremizde yer aldıklarını söyleyebiliriz. Cerrahi ve tıbbi girişimler sırasına mikroorganizmaları tanımlamak amacıyla herhangi bir üretimini gerçekleştirmek istediğimizde, kullanılması beklenen araç-gereç, besiyer gibi alanların mikrop bulundurmamasını isteriz. Bununla beraber kullandığımız ve içmiş olduğumuz suyun, tükettiğimiz yiyeceklerin ve içeceklerin hastalık oluşturucu mikroplardan uzak olması gerekmektedir. Diyaliz, ameliyathane, yoğun bakım, yenidoğan bebek ve transplantasyon ünitelerinin de hava ve donanım malzemelerinin bazı standartlara uyması beklenmektedir. Dirençli mutantlar meydana getirebilen, çevre şartlarına ayak uydurabilen hastta sporlu şekillere dönüşebilen mikroorganizmaların, istenmemesi üzerine kısmen ya da tamamen ortadan kaldırılması gerekliliği doğmaktadır. Bu kapsamda bazı terimlerin bilinmesinde kesinlikle fayda görülmektedir.
Herhangi bir maddenin üzerinde ya da içinde bulunan bütün mikroorganizmaların yok edilmesi işlemine sterilizasyon denilmektedir. Bu işlem yapıldıktan sonrasında hastalık yapan ve yapmayan tüm mikroorganizmalar imha edilmektedir. Yapılacak bu işlemde hafif, orta, ileri seviyede sterilizasyon benzeri ayırma imkanının olmadığını belirtebiliriz. Bu işlem sonrasında virüsler, sporsuz bakteriler, mantarlar gibi mikroorganizmalar ölür. Buradaki hedef tüm mikroorganizmaların ortadan kaldırılmasıdır. Sterilizasyon ya doğrudan yapılmıştır ya da yapılmamıştır. Bu operasyonun uygulama farklılıkları veya dereceleri bulunmamaktadır. Sterilizasyon işlemini gerçekleştiren ve bu işlemin başından sonuna sorumlu olan kişiye sterilizasyon sorumlusu denilmektedir. Sterilizasyonun tam olarak yapılıp yapılmadığı bazı kontrollerden sonra ortaya çıkmaktadır. Bu kontroller fiziki, biyolojik ve kimyasal kontrollerle tespit edilebileceğini belirtebiliriz.
Sterilizasyon Sorumlusu Ne İş Yapar?
Sterilizasyon sorumlusunun birçok görev ve sorumluluğu bulunmaktadır. Bu görevleri ve sorumlulukları şöyle sıralamak mümkündür;
Görev yapmış olduğu kurumun prensipleri doğrultusunda tıbbi araç gereç ve cihaz ekipmanlarını etkin bir şekilde kullanarak iş güvenliği ve çevre koruma düzenlemelerine, çalışan sağlığı ve mesleğin kalite ve verimlilik gereklerine uygun olarak çalışır.
Sağlıkta kalite standartlarını göz önünde bulundurarak çalışır.
Merkezi sterilizasyon ünitesi işlemlerine uyar ve bunları uygular.
Merkezi sterilizasyondan sorumlu olan enfeksiyon hemşiresinin belirlemiş olduğu görev dağılımı kapsamında çalışır ve söz konusu görevlerini eksiksiz bir şekilde yerine getirir.
Hasta sonrasında personel ve malzeme güvenliğini sağlar.
Hastane kapsamında kullanılan aletlerin, kullanım ömrünü uzatarak temizliğini ve bakımını gerçekleştirerek steril edilmelerini sağlar.
Merkezi sterilizasyon ünitesi çalışmalarının kalitesini ve devamlı geliştirilmesine katkıda bulunur.
Hastane genelinde merkezi sterilizasyon ünitesine gönderilen aletlerin karşılıklı sayımını ve hasar kontrolünü yapar. Bunları kayıt altına alır.
Kliniklerde yer alan araç gereç ve tıbbi aletleri toplar.
Çalışmış olduğu üniteye gönderilen aletler arasında bozuk veya eksik olması durumunda, sorumlu hemşireye bilgi verir.
Korozyona uğrayan ve kırılan malzemeleri ayırır ve sorumlu amire bilgi verir.
Steril işlemi yapılmak üzere kirli bölüme teslim edilen malzeme ve aletlerin ilgili standartlar kapsamında ön temizliğini gerçekleştirir.
Sterili yapılmak üzere telimini gerçekleştirdiği kirli malzeme ve aletlerin standartlar kapsamında uygun programlar kullanılarak yakıma cihazlarında dekontaminasyon işlemlerini yapmak, kurutmak, temizliğini kontrol etmek ve sterilizasyon yönetimine göre paketlemek.
Sterili yapılacak alet ve malzemelerin kontrolünü bakımını ve paketlenmesini sağlar.
Set, alet ve malzemelere uygun olabilecek sterilizasyon yöntemini kullanmak ve bu doğrultuda kullanılmasını sağlamak
Temizliği gerçekleştirilmiş bütün cerrahi alet ve malzemelerin bakımlarını yapar.
Otoklav kullanım söz konusuysa standartlar doğrultusunda vakum kaçak testi, bow-dick test, kimyasal enjektör, biyolojik testler ve fiziksel testleri uygular.
Sterilizasyon Sorumlusu Maaşları
Sterilizasyon sorumluların alabildikleri maaşları iki farklı başlık şeklinde değerlendirmek mümkündür. Kamu ve özel sağlık tesisleri şeklinde değerlendirebiliriz. Kamu sağlık tesislerinde verilen maaşlar hastanenin bulunduğu coğrafi bölge, mesleki tecrübe yılı, bir ay içinde kalınan nöbet sayısı, evli veya bekar olması, çocuk sahibi olmasına bağlı olarak değişmektedir. Kamu hastanelerindeki maaşlar en düşük 4.000 TL en yüksek 5.200 TL, ortalama ise 4.500 TL seviyelerindedir. Örneğin bir sterilizasyon sorumlusunun, 4. bölge bir hastanede, bir ay içinde 2 defa nöbete kalması, 8 yıllık bir mesleki geçmişe sahip olmasına bağlı olarak alabileceği maaş 4.900 TL’dir.
Özel sağlık tesislerindeki maaş alımları daha da düşük olabilmektedir. En düşük maaş alımı 3.700 TL’dir. Ortalama 4.300 TL en yüksek ise 5.000 TL seviyelerindedir. Özel hastanelerdeki maaş alımları, hastanenin kurumsal kimliği, mesleki tecrübe yılı ve bir ay içinde kalınan nöbet sayısına göre değişmektedir. Örneğin 15 yıllık bir kurumsal geçmişe sahip olan özel hastanede, 8 yıllık bir mesleki tecrübeye sahip ve bir ay için 2 defa nöbete kalan bir sterilizasyon sorumlusu alabileceği maaş 4.600 TL’dir. Maaşların tamamı 2021 yılan aittir.
Sterilizasyon Sorumlusu Nasıl Olunur?
Sterilizasyon sorumlusu olabilmek için sağlık meslek lisesi ya da dengi konumunda olabilecek bir liseden mezun olunmalıdır. Lise eğitiminin sayısal bölümünden mezun olunmalıdır. İyi bir eğitim sonrasında ise Yükseköğretim Kurumu (YÖK) tarafından her yıl yapılan Temel Yeterlilik Testi (TYT) sınavına girilmelidir. Buradan ortalamanın üzerin de alınabilecek bir puan sonrasında ise üniversitelerin sağlık meslek lisesi bünyesinde bulunan dezenfeksiyon, sterilizasyon ve antisepsi teknikerliği bölümü tercih edilmelidir.
Bu bölüm toplamda iki yıllık bir eğitim olup hem teori hem de pratik eğitimlerin beraber verildiğini belirtebiliriz. Bu eğitimin uygulama alanının teori kısmına göre oldukça zor olduğunu söyleyebiliriz. Eğitim sonrasında kamu sağlık tesislerinde görev almak isteniyorsa KPSS/Önlisans sınavının ilgili puan türüne girerek iyi bir puan elde edilmelidir. Bu puanın sonrasında tercih yapılarak kamu sağlık tesislerinde göreve başlanılabilir. Özel sağlık tesislerinde çalışabilmek için herhangi bir sınavın olmadığını daha çok mesleki tecrübe yılana dikkat edildiğini belirtebiliriz.
Sterilizasyon Sorumlusunun En Önemli Görevleri Nelerdir?
Hastane genelinde merkezi sterilizasyon ünitesine gönderilen aletlerin karşılıklı sayımını ve hasar kontrolünü yapar. Bunları kayıt altına alır. Kliniklerde yer alan araç gereç ve tıbbi aletleri toplar. Çalışmış olduğu üniteye gönderilen aletler arasında bozuk veya eksik olması durumunda, sorumlu hemşireye bilgi verir. Korozyona uğrayan ve kırılan malzemeleri ayırır ve sorumlu amire bilgi verir. Steril işlemi yapılmak üzere kirli bölüme teslim edilen malzeme ve aletlerin ilgili standartlar kapsamında ön temizliğini gerçekleştirir.
Sterilizasyon Sorumlusu Olmak İçin Hangi Sınava Girilmelidir?
Yükseköğretim Kurumu (YÖK) tarafından her yıl yapılan Temel Yeterlilik Testi (TYT) sınavına girilmelidir. Buradan ortalamanın üzerin de alınabilecek bir puan sonrasında ise üniversitelerin sağlık meslek lisesi bünyesinde bulunan dezenfeksiyon, sterilizasyon ve antisepsi teknikerliği bölümü tercih edilmelidir. Bu bölüm toplamda iki yıllık bir eğitim olup hem teori hem de pratik eğitimlerin beraber verildiğini belirtebiliriz.
Sterilizasyon Sorumlusunun Özel Hastanelerdeki Maaşları Nasıldır?
Özel hastanelerdeki maaş alımları, hastanenin kurumsal kimliği, mesleki tecrübe yılı ve bir ay içinde kalınan nöbet sayısına göre değişmektedir. Örneğin 15 yıllık bir kurumsal geçmişe sahip olan özel hastanede, 8 yıllık bir mesleki tecrübeye sahip ve bir ay için 2 defa nöbete kalan bir sterilizasyon sorumlusu alabileceği maaş 4.600 TL’dir. Maaşların tamamı 2021 yılan aittir.
