Lojistik bölümü dünyada olduğu gibi Türkiye’de de en gözde meslekler arasında yer almaktadır. Ülkemizin konumu itibariyle kilit rolü oynamaktadır. Ayrıca Türkiye’nin hava, deniz ve kara yolu ulaşımları hem uluslararası boyutta hem de ulusal boyutta lojistik hizmetlerinin merkezi konumundadır.
Kurumsallaşmış büyük ölçekli lojistik firmaları eğitimli, bölüme hâkim olan lojistik elemanlarına ihtiyaç duymaktadır. Günümüzde internet alışverişinin de artmasıyla beraber kargo firmaları ve şirketleri olanın çok üzerinde elemanlara ihtiyaç duymaktadır. Bundan dolayı da lojistik alanındaki işler de orantılı olarak artmaktadır.
Lojistik Nedir?
Lojistik, Türk Dil Kurumu tarafından “Kişilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere her türlü ürünün, hizmetin ve bilgi akışının çıkış noktasından varış noktasına kadar taşınmasının etkili ve verimli bir biçimde planlanması ve uygulanması” olarak tanımlanır. Türk dil kurumu bu şekilde tanımlamış olsa da tanımı müşteri beklentileri ve e-ticaret sektörünü de ekleyerek genişletmek yerinde olur. Tanımdan da anlaşılacağı gibi ortada bir talep vardır. Talep ürün olur, hizmet olur her ne olursa olsun yerine doğru zamanda, doğru miktarda ve optimum maliyette ulaştırılması lojistiğin işidir. Bu hali ile lojistik, tedarik zincirinin önemli kollarından biridir. Yaptığı iş itibari ile de tedariğin kalbidir demek yanlış olmaz.
Üretim sektöründe üretim ihtiyaçlarının tedariği ile başlayan lojistik süreci, bitmiş ürünlerin son kullanıcıya ulaştırılması ile son bulur. Üretimin yanında perakende sektöründe de birçok alanda lojistik profesyoneli çalışır. Süreç yönetiminin doğru yapılması ile piyasada fark yaratmayı sağlama kabiliyeti olan lojistik, müşteri memnuniyeti temelli bir iştir. Dolayısı ile firma başarısına katkısı büyüktür. Günümüzde ise e-ticaret firmaları ile olan iş birliği ile dikkat çeker.
E-ticaret firmaları çağın hızına sadece online alışveriş siteleri ile değil, hızlı dağıtım becerileri ile de katkıda bulunmayı amaçlar. Bunu başarmak için oluşturdukları takip sistemleri, sektöre yeni hizmet alanları kazandırması açısından önemlidir. Bunun yanında küçük lokal lojistik firmalarının birleşerek kurumsallaşmaya başlaması sektör için önemli bir adımdır. Büyük firmaların iş yapış şekillerini yeni dünya düzeninin hızına uyum sağlayacak şekilde değiştirmeye başladıklarına tanık olmak ise sevindirici.
Günümüzde gelişmekte ve kurumsallaşmakta olan sektör, entegre iş yapış sistemi ile hizmeti tek elden sağlamayı amaçlar. Hızın artık kaçınılmaz olduğu açıktır. Lojistik, artık sadece ürün ya da hizmeti bir yerden bir yere taşımaktan daha fazla anlam ifade eder. Yeni yazılımlar, sistemler ile müşteri memnuniyetini üst seviyeye çıkarmayı hedefler. Dolayısı ile bu işin eğitimini almış, kalifiye personel ihtiyacı her geçen gün artar.
E-ticaret sitelerinin sayısı gün geçtikçe artmaya devam eder. Bu durum var olan araç/ürün takip sisteminin işlevselliği için ciddi bir planlama gerektirir. Tam da bu noktada bu işin eğitimini almış yeni mezunlar, aldıkları teorik bilgileri pratiğe çevirerek sektöre kayda değer katkı sağlar. Lojistik, müşteriye taşıma hizmetinden daha fazlasını sunar. Müşteriye geliştirdiği sistemlerini açar, onların depo ve dağıtım sistemlerini yönetmeye talip olur.
Lojistik tarihsel olarak değerlendirildiğinde, insanlığın doğuşundan itibaren var olduğunu söylemek doğru olur. İlk çağlarda avların ve diğer gıdaların taşınması, saklanması olarak başlar. Sanayinin ve teknolojinin gelişmesi ile ham madde üretimi, dağıtım ve depolanması olarak gelişmeye devam eder. Dünya savaşı sürecinde optimum ihtiyaç, raf ömrü, stoklama gibi kavramların ortaya çıkması, lojistik yönetiminin temellerini oluşturur.
Geçmişte yüklü miktarlarda sevkiyat ve stok tutma bir başarıydı. Günümüzde toplam sahip olma maliyeti hesabına, stok ve finansman maliyetleri de eklenmiştir. Dolayısı ile görünmeyen maliyetin de hesaplanarak optimum seviyeye çekilmesi günümüz dünyasında artık bir zorunluluktur. Bugün geldiğimiz noktada lojistik, ilk çağdan günümüze yaşadığı deneyimler ile önem kazandığı bir döneme girmiştir.
Bilgi teknolojilerinin de lojistik alanında kullanılması, sektörün çağı yakalamak için attığı önemli bir adımdır. Stok maliyetlerinin düşürülmesi, nakliye hizmeti optimizasyonu ile maliyeti aşağı çeker. Planlama, tedarik, üretim ve lojistik sektörlerinin entegrasyonu ise profesyonel hizmeti sürdürülebilir kılar.
Lojistik; üretim, dağıtım, nakliye, gümrükleme, pazarlama, dış ticaret, e-ticaret gibi hizmet alanlarında yeni dünya ile birlikte yükselişe geçmiş bir sektördür. Temel felsefesi, planlanan zamanda, talep edilen miktarda ürünü, istenilen yere, optimum maliyet ile sevk etmektir. Lojistiğin dinamik dünyasının değişen dünya düzenine ayak uydurabilmesi, doğru zamanda doğru reaksiyon vermesi ile mümkündür. Bunun için sadece lokal piyasanın söylediklerini değil dünyadaki değişimleri de bilmek gerekir.
Günümüz dünyasındaki hareket hızı, yeterli fiziksel donanımın yanında bilgi gücüne de ihtiyaç duyar. Özellikle talepleri vaktinde karşılanan sektörler güne bir adım önde başlar. Lojistik tam da bu noktada müşterisine sağladığı hızlı ve güvenilir hizmet ile öne çıkar. Sadece fiziksel transfer değil, sunduğu raporlar, kullandığı bilgisayarlı sistemler, kurduğu beşeri ilişkiler ile de sürdürülebilir hizmeti garantilemeyi hedefler.
Lojistik Bölümü Nedir?
Lojistik bölümü üniversitelerin meslek yüksekokullarında okutulan 2 yıllık ön lisans bir bölümdür. 4 yarıyıllık eğitim süreleri boyunca öğrenciler lojistik kavramını, lojistiğin önemini, lojistik ile her türlü bilgiyi öğrenmektedirler. Bu bölümü okuyacak öğrencilerin ÖSYM’nin TYT aşamasından en az 150 puanı alıp bölümü tercih etmeleri gerekmektedir. Program boyunca öğrenciler teorik ve uygulamalı bilgileri öğrenmektedirler.
En başta lojistik firmaları olmak üzere perakende sektörlerinde, taşıma sektörlerinde, dış ticaret sermayeli sektörlerde, ihracat birliklerinde çalışabilmektedir. Ofis ortamında çalışmak isteyen teknikerler ise ofis içi evrak ve belge olayları ile ilgilenmektedirler. Lojistik bölümündeki operasyonlar şu şekildedir:
Ekipman ve sarf malzemeleri,
Yönetilen kaynaklar,
Malzeme,
Gıda ve diğer sarf malzemeler,
Lojistik hizmetlerinin yürüme şekilleri şu şekilde sıralanabilmektedir.
Bilgi akışı,
Malzeme taşıma,
Üretim,
Paketleme,
Envanter,
Nakliye,
Depolama,
Güvenlik entegrasyonu şeklindedir.
Lojistik Bölümü İş İmkanları Nelerdir?
Lojistik bölümünün iş alanındaki faaliyetleri oldukça çoktur. Öğrenciler 2 yıllık eğitim hayatları süresince bu alanla ilgili uygulamaları ve teori eğitimler almaktadır. Kendilerini iş konusunda da geliştirmeleri staj döneminde başlamaktadır. Genel olarak 30 iş günü veya 15 iş günü zorunlu staj kılınan öğrenciler işleyiş yöntemlerini iyice kavramaktadır. Lojistik bölümünün iş imkanları şu şekildedir:
Dış ticaret departmanları
Finans departmanları
Lojistik departmanları
İthalat ve ihracat firmaları
Dağıtım sektörü
Depolama sektörü
Gümrükleme sektörü
Uluslararası taşımacılık sektörü
Ayrıca 4 yıllık bölüm okumaya karar verip lisans bölümünden mezun olan öğrenciler istekleri doğrultusunda akademik kariyer de yapabilmektedir. Yüksek lisansa başvurup, kabul edilerek eğitim hayatlarını hem uzatabilirler hem de kendi alanlarında rahatlıkla çalışabilmektedirler.
Lojistik Konusunda Eğitim Alanlar Hangi Alanlarda Çalışır?
Lojistik alanında eğitim alanlar hangi alanlarda çalışır sorusu, çokça sorulan sorulardandır. Sektör gelişmektedir ve önü çok açıktır. Öğrencilere okulun ilk gününden başlayarak lojistik alanındaki gelişimi takip etmeleri önerilir. Özellikle bilgi teknolojileri hakkında sahip olacakları deneyim, işe başladıklarında süreç yönetiminde avantaj sağlar. Bunun yanında değişen mevzuatlar hakkında da bilgi sahibi olmak, güncel kalmak için gereklidir. Sektördeki oyuncuların zaman zaman düzenledikleri seminerlere katılmak da dünyadaki değişimleri bilmek açısından ek fayda sağlar. İş alanları arasında aşağıdaki alanlar sayılabilir.
Üniversitelerin lojistik ön lisans programını tamamlayanlar, kamu ve özel sektörde, nakliye ve gümrük firmaları ile ithalat/ihracat firmalarında çalışır. Özel kuruluşların tedarik zinciri ve dış ticaret bölümleri, hava alanı, gümrük, limanlar da eğitimlerine uygun iş imkanı sağlar. Lojistik, firmaların başarısında önemli bir araçtır. “Rekabette hızlı ve farklı olan kazanır”, cümlesi sektörü doğru anlatır.
Lojistik Bölümü Mezunları Ne İş Yapar?
Gerek staj döneminde gerekse okul derslerinin yanında aldığı özel eğitimler ile kendini geliştiren yeni mezunlar, sektöre önde başlar. Üzerine ek bir şey katmak isteyenlerin seçtikleri alanda yapacakları lisans eğitimi, gelişimlerine ve kariyerlerine katkı sağlar. Lojistik mezunları gümrük firmalarında ve uluslararası ticaret yapan firmalarda; dış ticaret uzmanı, gümrükleme uzmanı olarak çalışır. Üretim yapan firmalarda; planlama, tedarik, satın alma, finans uzmanı, depo görevlisi gibi alanlarda çalışabilirler. Bunun yanında nakliye firmalarında; pazarlama uzmanı ya da yöneticisi ve lojistik, raporlama uzmanı olarak da görev alırlar.
Dinamizm ve değişkenlik lojistiğin karakteristik özelliğidir. Bir yandan dinamik tutarken bir yandan da stratejik bakış açısı ve süreç yönetimi kasını geliştirir. Zamanında sevkiyat, üretimin zamanında tamamlanması ve pazara verilmesi önemlidir. Araç rota planı ile sağlanan tasarruf, stok maliyetinin azaltılması v.b. gibi her zaman somut bir çıktısı vardır. Günün sonunda müşteri memnuniyetini hissetmek, günü iyi tamamlamak açısından lojistik alanında kıymetlidir.
Lojistik bölümünden mezun olanlar Lojistik Teknikeri unvanını almaktadır. Genellikle yaptıkları işler kargo gibi firmaların pazarlama, saha çalışmaları, tanıtımları gibi işleri yapmaktadır. Ayrıca çalıştıkları işletme ve firmaların taşımacılık, dağıtım ve nakliye görevlerini de üstlenmektedirler. Genel olarak lojistik bölümünden mezun olanların iş yerlerinde yaptıkları işler şunlardır:
Piyasa ve pazar araştırması yapmak,
Şirketlerin malzeme gereksinimlerinin kontrolünü sağlamak,
Dağıtım işlemleri içerisindeki dağıtım sözleşmeleri ve sevk etme talimatları yapmak,
Nakliyat planlamalarını sağlamak,
Ürünlerin fiyatlandırma işlemlerini yapmak,
Raporlamaları ve teslimat geri bildirimlerini yapmak,
Ürünlerin barkotlama işlemlerini yapmak,
Stok takibini yapmaktır.
2 yıllık ön lisans bölümünden mezun olan öğrenciler Dikey Geçiş Sınavı’na girerek yeterli puanı aldıkları zaman 4 yıllık lisans bölümleri okuyabilmektedirler. Bu sınav ile avantajları bölümlerine kaldıkları sınıftan 5. yarıyıldan devam edebilmeleridir. 3. Sınıftan itibaren okuyabilmektedirler. Lojistik bölümünün DGS ile geçiş imkânı sağlanan bölümleri aşağıdaki gibidir.
Havacılık Yönetimi
Lojistik
Lojistik Yönetimi
Teknoloji ve Bilgi Yönetimi
Ulaştırma ve Lojistik
Ulaştırma ve Lojistik Yönetimi
Uluslararası Finans
Uluslararası Finans ve Bankacılık
Uluslararası Lojistik
Uluslararası Lojistik ve Taşımacılık
Uluslararası Lojistik Yönetimi
Uluslararası Ticaret, Lojistik ve İşletmecilik
Uluslararası Ticaret
Uluslararası Ticaret ve Lojistik
Uluslararası Ticaret ve Lojistik Yönetimi
Lojistik bölümünden mezun olduktan sonra eğitim hayatlarına Açık Öğretim Fakültesi ile devam etmek isteyen öğrenciler dışarıdan seçtikleri 4 yıllık lisans bölümleri okuma haklarına sahiptirler. Okudukları iki yıllık ön lisans bölümlerin devamı olma da lisans diplomasını hak edebilmeleri için aşağıdaki bölümleri tercih edip okuyabilmektedir.
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri
İktisat
Kamu Yönetimi
Maliye
Uluslararası İlişkiler
İşletme
Konaklama İşletmeciliği
Lojistik Alanında Çalışmak İçin Hangi Özelliklere Sahip Olmak Gerekir?
Lojistik, ciddi bir planlama, iletişim ve mevcut kaynakları verimli ve efektif kullanabilme becerisidir. Becerileri biraz daha detaylandırmak gerekirse sektöre yeni gireceklere aşağıdaki yetenekler konusunda kendilerini geliştirmeleri önerilir.
Analitik düşünme yeteneği
Güçlü iletişim becerisi
Stratejik bakış açısı
Takım çalışmasına yatkınlık
Sonuç odaklılık
Problem çözebilme ve stres ile baş edebilme becerisi
Doğru planlama ve süreç yönetimi yeteneği
Bilgisayarlı sistemleri kullanabilme ve raporlama yapabilme
Lojistik Bölümü Dersleri Nelerdir?
Lojistik bölümü dersleri hizmetin, ürünlerin ihtiyaç duyulan zamanda ve yerde temin edilmesi ile ilgilidir. Bölümü okuyan öğrenciler 4 yarıyıllık eğitim hayatları boyunca bölümün desteklediği derslerin içeriklerini teorik ve uygulamalı olarak öğrenmektedir. Lojistik faaliyetlerinin oluşumu sırasında meydana gelen depolama, taşıma ve diğer lojistik işlerin maliyet unsurlarını incelemektedir. Fiyat teklifi oluşturup, teklifleri sunmayı öğrenmektedirler. İlgili kuruluşların ve çalışmaların kalite, kontrol, toplam kalite yönetimi, sorun çözme gibi derslerin öğretildiği bir alan oluşturulmaktadır. Lojistikte kullanılan belge ve evrakların önemi, türü gibi kategorilere ayrılmış dersler öğrencilere aşılanmaktadır. Lojistik bölümünün dersleri şu şekildedir:
Hukukun Temel Kavramları
İşletme İlkeleri
Lojistik İlkeleri
Davranış Bilimleri
Yabancı Dil
Proje Yönetimi
İşletme Fonksiyonları
Çağdaş Lojistik Uygulamaları
Lojistik Yönetimi
Uluslararası Lojistik
Lojistik Maliyetleri ve Raporlama
Ulaştırma Sistemleri
Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi
Gümrük Mevzuatı
Türk Dili
Ticaret Hukuku
Lojistikte Teknoloji Kullanımı
Tedarik Zinciri Yönetimi
Temel Bilgi Teknolojileri
Temel Hukuk
Depolama ve Envanter Yönetimi
Lojistik Bilgi Sistemleri
Taşıma Türleri
Dış Ticaret İşlemleri
Kalite Güvencesi ve Kalite Yönetim Sistemleri
Lojistik Maliyetleri
Lojistikte Pazarlama
Lojistikte Sigorta ve Uygulamaları
Lojistik bölümünün seçmeli dersleri de bulunmaktadır. Öğrenciler ilgi alanları ve yeteneklerine göre genel aldıkları sorunlu dersler haricinde bu seçmeli verilen derslerin arasından kendilerine uygun olanlarını kendiler seçebilmektedir. Üniversiteden üniversiteye farklılık gösteren zorunlu ve seçmeli derslerin isimleri farklı olsa da genel itibariyle içerikleri aynı veya birbirine çok yakındır. Lojistik bölümünün seçmeli dersleri şöyledir:
Avrupa Birliği İnsan Hakları
Örgütsel Davranış
Diksiyon ve Etkili Konuşma
eleştirel düşünme, yaratıcılık ve Girişimcilik
İlgili eğitim: Diksiyon Eğitimi
Lojistik Bölümü Taban Puanları ve Sıralama
Lojistik bölümü üniversitelerin meslek yüksekokullarında okutulan 2 yıllık ön lisans bir bölümdür. ÖSYM’nin ilk aşaması olan TYT sınavı ile baraj puanını geçerek tercih edilmektedir. Sadece TYT puanı ile alım yapan bölüm devlet üniversitelerinde ve özel üniversiteler de bulunmaktadır. Devlet Üniversitesi’ne ait en yüksek taban puanları ve başarı sıralamaları aşağıda mevcuttur.
Lojistik bölümüne ait özel üniversitelerin burslu olarak en yüksek taban puanları ve başarı sıralamaları ise şu şekildedir.
Öğrenciler istekleri doğrultusunda Lojistik bölümünü açık öğretim şeklinde de okuyabilmektedir. Bölüme ait açık öğretim fakültelerinin puanları ve kontenjan sayıları şöyledir:
Anadolu Üniversitesi (Eskişehir – Açık Öğretim)- Taban Puanı: 210,67855, Başarı Sırası: 1412596, Kontenjan Sayısı: 10005
Atatürk Üniversitesi (Erzurum - Açık Öğretim)- Kontenjan Sayısı: 7509
Atatürk Üniversitesi’nin açık öğretim bazında puan durumu bulunmamaktadır. Öğrenciler rahatça tercih edebilmektedir. Kontenjan sayıları oldukça fazla olan açık öğretim bölümünün örgün olarak kontenjan sayıları özel üniversitelerde azdır. Devlet üniversitelerinde en yüksek kontenjan sayısı 110’dur. Özel üniversiteler de ise kontenjan sayıları 40 kişi ile sınırlıdır. Lojistik bölümünün özel üniversitelerde burslu haricinde %75 indirimli, %50 indirimli, %25 indirimli ve tamamen ücretli seçenekleri de bulunmaktadır.
