Dizgi operatörü çok fazla duymaya alışkın olmadığımız bir meslek grubu olarak düşünülse de son yıllarda oldukça popüler olmaya başlayan meslek çalışanlarındandır. Tasarlanmış metin ve görselleri bilgisayar ortamına aktarmakla görevli kişiye dizgi operatörü adı verilmektedir. Basılarak çoğaltılması için matbaaya gönderilen; kitap, takvim, katalog, dergi, broşür, afişleri sıcak dizgi ya da foto dizgi yöntemi ile düzenler. Baskı yapılmadan önce çoğaltılacak metnin yazım işlemlerini yapar ve baskı orijinali ortaya çıkarma bilgi ve becerisine sahip kişilerdir.
Dizgi operatörü; resim, fotoğraf gibi görsel unsurları bilgisayara aktararak grafik tasarım programları aracılığı ile sayfalara yerleştirir. Aynı zamanda montajını yapan dizgi operatörü, bilgisayardan çıkışlarını da yaparak baskıya hazır hale getirmekten sorumludur. Bu alanda yapılan çalışmalar oldukça merak edilir. Adaylar "Dizgi operatörü nedir? Dizgi operatörü olmak için hangi şartlar aranır?" sorularına yanıt arar. Bu alanda merak ettiklerinizi aşağıda birlikte inceleyelim.
Dizgi Operatörü Nedir?
Her türlü hazırlanmış metni bilgisayar ortamına belli yöntemleri kullanarak aktaran kişi, dizgi operatörü olarak anılmaktadır. Dizgi operatörü, basılarak çoğaltılması için matbaaya getirilen kitap, takvim, katalog, dergi gibi materyalleri düzenlenmekten sorumlu kişilerdir. Sıcak dizgi ve foto dizgi olarak bilinen iki alanda da yeterliliğe sahip olan meslek mensuplarının aynı zamanda çok iyi derecede bilgisayar kullanması da gerekir. İngilizce bilen adaylar diğer adaylara göre bir adım önde olur.
Bu alanda mesleki kariyer planlayan adaylar, matbaalarda, basımevlerinde ve yayınevlerinde çalışma imkanına sahip olacaklardır. Dizgi operatörü olmayı düşünen kişilerin en az ilköğretim okulu mezunu olması gerekmektedir. Meslek eğitimini mesleki eğitim merkezlerinde ya da Matbaa Meslek Lisesi, Endüstri Meslek Liselerinde dizgi, matbaacılık ve matbaa bölümlerinde alınabilmektedir. 14 yaşını doldurmuş olan ve 19 yaşından gün almamış herkes çıraklık eğitimi için başvuruda bulunabilir. Meslek liselerinde dizgi operatörlüğü eğitimi almak isteyenlerin ise meslek lisesinin başvuru şartlarını yerine getirmeleri gerekir.
Başarıları sadece aldıkları eğitimle sınırlı değildir. Taşıdıkları bazı beceriler de bu alanda başarılı olmalarına yardımcı olur. Dolayısı ile dizgi operatörü olmak isteyen kişilerin bazı nitelikleri de taşıması beklenir. Bu nitelikler şu şekilde sıralanabilir.
Temel bilgisayar kullanım becerisine ve bilgisayar uygulamaları kullanma becerisine sahip olmaları beklenir.
Detay odaklı çalışmalar yapacakları için ve titiz bir şekilde süreci yönetmeleri gerekir.
Şekil ilişkilerini görebilme becerisine sahip olmaları beklenir.
Göz ve ellerini eşgüdümlü olarak kullanabilme gücüne sahip olmaları gerekir.
Estetik görüşe sahip olmaları beklenir.
Ayrıntı ve değişikliklere karşı dikkatli olmalılar.
Kapalı alanda uzun süre çalışan meslek mensuplarının fiziki yeterliliğe sahip olmaları gerekir.
Çok iyi sözlü ve yazılı iletişim becerilerine sahip olmaları beklenir.
İyi derecede İngilizce bilmeleri mesleki olarak hızlı yol almalarını sağlar.
Analitik düşünme becerisi göstermeleri beklenir.
Kendini geliştirmeye açık olmaları, teknoloji alanındaki gelişmeleri yakından takip etmeleri gerekir.
Takım çalışması için uygunluk göstermeleri gerekir.
Erkek adayların askeri yükümlülüklerini tamamlamaları gerekir.
Dizgi Operatörü Ne İş Yapar?
Dizgi operatörü kendisinden bekleneni özenli ve beklentileri karşılayacak bir şekilde yapmakla görevlidir. Yapılan iş titiz ve dikkatli bir çalışmanın ürünü olmalıdır. Baskısı yapılması gereken örnek şekle göre bilgileri ve resim yerleştirilecek alanları sayfa üzerinde düzenleyen dizgi operatörünün temel görevleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Sıcak dizgi makinesinde veya bilgisayar üzerinde yazı karakterlerini ve yazı boyutunu isteğe uygun olacak şekilde düzenler.
Müşteri ya da teknik elemanlarla görüşür ve form taslaklarının boyutunu belirler.
Bilgisayarda yapılan çalışmaları asetata çeker.
Metni yazar ve imla hataları ile teknik hataları düzeltir.
Kapak, afiş gibi fotoğraflı baskıların renk düzenlemelerini yapmaktan sorumludur.
Mizanpajı yapılması gereken sayfaların ölçülerini alır ve mizanpaj yapar.
Sayfayı kontrol edip prova çıktısını alır ve kontrol edilmek üzere ilgili birime veya müşteriye gönderir.
Yazı dizgileri ve resimleri bir arada sayfa üzerinde düzenler.
Dizgisi tamamlanmış olan tasarımların ozalit kopyalarını alır ve müşteri onayına sunar.
Baskı oluşturmak üzere aydınger kağıda orijinal çıktının ters emisyonunu alır ve montaja gönderir.
Müşteri tarafından verilmiş olan revizyonları veya değişiklikleri düzenler.
Neticelenen işleri arşivler.
Dizgi esnasında kullanılacak tüm ekipmanların periyodik bakımlarını yapmaktan sorumludur.
Dizgi Operatörü Maaşları
Dizgi operatörü bilgisayar üzerinden yapılan işlerin her geçen gün çoğalmasıyla birlikte ihtiyaç duyulan meslek çalışanlarından olmuştur. Bu alanda yapılan çalışmaların artması kurumların bu düzenlenmelere olan taleplerinin çoğalmasıyla alakalıdır. Dizgi operatörlerinin kazançları çalıştıkları kurumun büyüklüğü ve kişinin edinmiş olduğu tecrübeye göre değişiklik gösterir. Yeni başlayan bir operatör ile tecrübeli bir operatör aynı maaşı kazanmaz. Kişinin kendini geliştirme çabası göstermesi ve gelişmeleri yakından takip etmesi de oldukça önemlidir. Kendisine katmış olduğu her yenilik kazancına da yansıyacak önemli bir unsurdur. Aşağıda detaylı olarak maaş getirilerini inceleyelim.
Yeni işe başlamış dizgi operatörünün kazancı aylık 2.900 TL olarak görülmektedir.
Bu alanda tecrübe sahibi olan operatörler ortalama 4.000 TL maaş kazanır.
En yüksek maaş kazancı ise 5.000 TL olarak görülmektedir.
Dizgi Operatörü Nasıl Olunur?
Dizgi operatörü olmak isteyen kişiler öncelikle aranan özellikleri araştırır. Bu alanda çalışmak isteyen adayların Mesleki Eğitim Merkezlerinde eğitimi verilen dizgi operatörlüğü programına katılabilmeleri için en az ilköğretim okulu mezunu olması şartı aranır. Ayrıca 14 yaşını dolduran ve 19 yaşından gün almamış herkes çıraklık eğitimine başvurma hakkı elde eder. Meslek liselerinde dizgi operatörlüğü eğitimi almak için adaylardan meslek lisesinin başvuru şartlarını taşıması beklenmektedir.
Matbaa Meslek Lisesi ya da Endüstri Meslek Liselerinde; dizgi, matbaacılık ve matbaa bölümlerinden birinde 4 yıllık lise eğitimi görmeleri sağlanır. Dizgi operatörleri haftanın 3 günü iş yerinde uygulamalı eğitim alır. 2 günü ise okulda teorik eğitim almaları sağlanır. Dizgi operatörü olmak için alınan eğitimlerde aşağıdaki dersler verilir.
Tipografik Ölçüm Sistemleri
Linotype (sıcak dizgi makinesi) kullanımı
Monotype (tek harf halinde dizgi yapan sıcak dizgi makinesi) kullanımı
Tashih
Teknik Resim
Genel Matbaa
Renk Bilgisi ve Mikaj ve Montaj
Meslek Teknolojisi
