İnsanlık tarihinin en eski dönemlerinden biri olan Antik Çağ, kültürü ve eserleri açısından merak uyandırmaktadır. Günümüzde yapılan kazılar insanlığın antik dönemlerine kadar uzandıkça, toplumlarda heyecan yaratmaktadır. Yaşadığımız coğrafyada hem kültürel miras konusunda, hem de tarihî eser konusunda zenginlik olduğu için, Arkeoloji bilimi açısından son derece uygun çalışma ortamları bulunmaktadır. Ancak; bu kadar zengin bir kültürel mirasa rağmen, yapılan kazı çalışmaları yeterli oranda olmamaktadır. Bu çalışmaların arttırılabilmesi için kamusal düzenlemeler ve projeler yapılması gerekmektedir.
Arkeoloji, halk arasında "kazı bilimi" olarak bilinmektedir. Bu genelleme aslında doğru olmakla birlikte, biraz da eksiktir. Kazı çalışmaları, elbette ki arkeolojinin temelinde bulunan önemli bir faktördür. Ancak kazı çalışmaları dışında, antik çağın kültürü, kullandıkları diller, yaptıkları mimarî yapılar ve diğer sanat eserleriyle ilgili de eğitim verilmektedir. Bunun dışında, kazı çalışmalarında bulunan her türlü tarihî kalıntının analizi konusunda arkeoloji laboratuvarlarında eğitim verilmektedir. Antik çağ dönemlerinde kullanılan eski dillerin de zorunlu ve seçmeli eğitimleri verilmektedir.
Klasik Arkeolojinin temel araştırma alanları arasında; Yunan, Roma, Hellen, Ege ve Anadolu uygarlıklarının kültürleri yer almaktadır. Paleolitik yerleşim türleri, Mezopotamya ve Ön Asya uygarlıklarının kültürlerine ait eğitim de verilmektedir. Bu kültürlerin mimarî, resim, heykel, seramik ve el sanatları alanlarında ürettikleri sanat eserlerinin analizi de bu eğitimlerde yapılmaktadır.
Görüldüğü gibi arkeoloji veya klasik arkeoloji, sadece bir kazı bilimi değildir. Antik çağ uygarlıklarının kültürleri konusunda bizi çok yönlü olarak aydınlatan, insanlığın kültürel geçmişini, kültürlerin zaman içinde değişim şekillerini ve birbirleri ile ilişkilerini temel alan bir bilimdir. Antik Çağ uygarlıklarının kültürel miraslarına bakarak, bugünkü kültürleri daha anlamlı ve daha iyi bir hale getirebiliriz.
Klasik Arkeoloji Bölümü Nedir?
Klasik Arkeoloji Bölümü lisans programı, ülkemizde sadece üç üniversitede bulunmaktadır. Diğer üniversitelerde "Arkeoloji", "Arkeoloji ve Sanat Tarihi" olarak geçen programlar da Klasik Arkeoloji ile ilişkilidir. Bu bölümde, Antik çağlardan günümüze kadar gelen uygarlıkların kültürel kalıntılarıyla ilgili teorik ve uygulamalı eğitimini verilmektedir. Eşit Ağırlık puanla bu programa yerleşebilen bölüm mezunları, lisans eğitimi bitiminde “Arkeolog” unvanı alırlar ve kariyerlerinde "teknik personel" sınıfına dahil olurlar.
1983'te Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi bünyesinde açılmış olan "Arkeoloji ve Sanat Tarihi" bölümü, ilk zamanlarda tek bir disiplin olarak açılmış ve 1999-2000 akademik yılında “Sanat Tarihi” ve “Klasik Arkeoloji” olarak iki ayrı disiplin haline getirilmiştir. Ülkemizde bulunan diğer üniversitelerde de iki ayrı lisans programı olarak eğitim verilmektedir. Eşit Ağırlık puanıyla öğrenci alan Klasik Arkeoloji bölümü, ülkemizde sadece İstanbul Üniversitesi, Ege Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi’nde bulunmaktadır.
Öğrenciler bu bölümde okurken; "Müzecilik", "Sanat Tarihi", "Arkeoloji ve Sanat Tarihi" gibi disiplinlerle çift ana dal ve yan dal yapabilirler. Çift anadal ve yandal yapacakları bölümle birlikte mezun olan bir öğrencinin, kariyer konusunda başarı şansı oldukça artacaktır. Buna lisansüstü ve yurt dışı eğitimler de eklenirse, kariyer hayatında başarı kaçınılmaz olacaktır.
Ayrıca öğrenciler için yapılmakta olan Erasmus, Farabî ve Mevlana öğrenci değişim programları da, mezuniyet sonrasındaki kariyer hayatlarını önemli ölçüde etkileyecek imkânlardan bazılarıdır. Arkeologlar farklı disiplinlerden bilim insanlarıyla ekip olarak hareket etmeli veya farklı disiplinlerin eğitimlerini de almalıdırlar. Eski çağ tarihçisi, sanat tarihçisi, heykeltıraş, mimar, teknik ressam ve fotoğrafçılarla birlikte çalıştıklarında arkeologların zor olan işi kolaylaşmaktadır. Bu nedenle klasik arkeoloji okuyanların, kendi dalları dışında başka bir alanda eğitim almaları faydalı olacaktır.
Klasik Arkeoloji Bölümü Mezunu Ne İş Yapar?
Bu bölüm mezunları "Arkeolog" unvanı alırlar. Antik Çağ dönemi uygarlıklarının bıraktığı her türlü kültürel mirası ve kalıntıyı, kronolojik ve karşılaştırmalı olarak inceleyerek, eski çağ kültürlerini günümüze anlatmaya çalışırlar. Mezun olan arkeologlar, hem yurt içindeki kazılarda hem de yurt dışındaki kazılarda görev alarak mesleklerini yapabilirler.
Klasik Arkeoloji Bölümünün İş İmkânları Nelerdir?
Ülkemizde sanat tarihçileri gibi, arkeologların da iş imkânları sınırlıdır. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışabilmek için, kontenjan azlığından dolayı yüksek bir KPSS puanı gerekmektedir. Bölümden mezun olanlar için iş imkânları, başta kamu ve özel kurumlara bağlı müzelerdir. Buralarda Arkeolog, Uzman veya Bilirkişi unvanlarıyla çalışabilmektedirler. Mezunların müzeler dışında, belediyelerin ve diğer özel sektördeki şirketlerin kültür ve sanat birimlerinde ve ayrıca turizm şirketlerinde de aynı unvanlarla çalışma imkânı bulunmaktadır.
Devlet veya özel kurumlara bağlı olarak çalışabilecekleri gibi, serbest arkeolog olarak da çalışabilirler. Ayrıca, belediyelere bağlı kültürel değerleri koruma kurullarında da bilirkişi olarak çalışma imkânları bulunmaktadır. Akademik kariyer yapmak isteyen mezunlar için, üniversitelerde akademisyenlik de iş imkânları arasında sayılabilmektedir. i̇steyen mezunlar da, serbest arkeolog olarak, kurumlara ve şirketlere bağlı olmada çalışabilmektedirler.
Klasik Arkeoloji Bölümünün Dersleri Nelerdir?
Bu bölümün dersleri, üç anabilim dalı bünyesinde okutulmaktadır. Bunlar: Klasik Arkeoloji, Tarih Öncesi Arkeolojisi ve Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi Anabilim dallarıdır. Bu anabililm dallarının bünyesindeki dersler; hem teorik hem de pratik metotlarla işlenmektedir. Pratik metotlar arasında, arkeoloji laboratuvarları çalışmaları ve kazı teknikleri gibi dersler de bulunmaktadır. Bu bölümdeki teorik derslere bakarsak; Antik çağ uygarlıklarının kültürlerini ve sanat eserlerinin incelendiğini görebiliriz. Bu teorik derslerin dışında, çeşitli dil dersleri de okutulmaktadır. Öğrenciler eğitimleri boyunca Latince ve Eski Yunan Dili derslerini zorunlu olarak almak durumundadırlar.
Klasik Arkeoloji Bölümü lisans programında işlenen başlıca dersleri şöyle sıralayabiliriz:
Klasik Arkeolojiye Giriş
Mezopotamya ve Önasya Arkeolojisi,
Kazı Teknikleri,
Resim-Fresk-Mozaik
Nümizmatik
Latince
Eski Yunan Dili
Arkeolojik Çizim,
Girit Arkeolojisi,
Myen Arkeoljoisi,
Ege Prehistoryası,
Arkaik Dönem Mimarisi,
Geometrik Dönem Sanatı,
Lidya Arkeolojisi,
Roma Mimarlığı,
Roma Seramiği,
Antik Hellen Tarihi,
Hellenistik Dönem Mimarisi,
Hellenistik Dönem Plastiği,
Birinci Binde Doğu-Batı İlişkileri,
Hellen ve Roma Numizmatiği, İlkçağ Uygarlıkları Tarihi,
Mitoloji ve Kültür,
Sualtı Arkeolojisi,
Kültürel Coğrafya,
Modern Sosyolojik Yaklaşımlar.
Müzecilik
Bu bölümde okuyan öğrenciler, eğitim hayatları boyunca çeşitli kazı ve alan çalışmalarına katılabilmektedir. Ayrıca, bu kazı çalışmalarını, diğer uygulamalı saha çalışmalarını ve stajlarını, yurt dışındaki çalışma alanlarında yapma olanağı da bulabilmektedirler.
Klasik Arkeoloji Bölümü Taban Puanları Nasıldır?
2020 yılında 60 kişilik kontenjanlı İstanbul Üniversitesi 264,499 ile en yüksek taban puana sahiptir ve başarı sıralaması da 419301’dir. En düşük taban puana sahip olan ve 70 kontenjanlı Ege Üniversitesi'nin puanı 241,077 olarak açıklanmıştır ve başarı sıralaması da 608727’dir.
