"Bir film bir düşler şerididir. Kamera bir kayıt aygıtından fazlasıdır; o bizim olmayan bir başka dünyanın ve büyük bir gizin yüreğini bize getiren mesajın bize ulaştığı medya yoludur." demiş ünlü yönetmen Orson Welles. Peki sizin için bir film ne ifade ediyor? Ayrıntılara inip yorumladığınız, tekrar ve tekrar izlediğiniz bir film oldu mu hiç? Bugün filmlerin en dobrasının sahiplerinden bahsedeceğiz: kısa film yönetmenleri. Öncelikle kısa film hakkında biraz bilgi zamanı.
Kısa Film Nedir?
Önce klasik tanımıyla başlayalım; Amerikan Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisine göre 40 dakikadan az süren filmlere kısa film diyoruz. En güzel benzetmesi ise; filmler roman olsa kısa filmler öykü olur şeklindedir. Kısa filmlerle biz genelde sinema bölümünde okuyan öğrencilerin yaptığı amatör çekimlerde karşılaşıyoruz. Ya da "kısa film yarışması" başlığıyla denk geldiğimiz broşürler, sosyal medya gönderileri gibi reklamlarda karşılaşıyoruz. En azından ben kısa filmlerle böyle tanıştım. Fakat ünlü yönetmenlerin profesyonel anlamda yaptıkları baş yapıt olarak dahi adından söz ettiren kısa filmler de var.
Kısa filmlerin tarihçesine sizi sıkmadan değinecek olursak 1910 yılları akıllara gelmeli. Uzun metrajlı filmlerin gittikçe daha da uzamasıyla ortaya çıktığı söyleniyor. İlk örnekleri ise çoğumuzun aşina olduğu ve izlediği Charlie Chaplin’de, Laurel ve Hardy’de görüyoruz. Kısa filmleri betimleyecek birkaç sözcük söylemek gerekirse ben bağımsız, öz, idealist ve evrensel kelimelerini seçerdim.
Bağımsız diyoruz çünkü kısa filmler genelde bağımsız sinemada seyircileriyle buluşur. Öz diyoruz çünkü anlatmak istediği konuyu, vermek istediği mesajı olabilecek en kısa yoldan ve net bir şekilde dile getirir. İdealist diyoruz çünkü çoğu filmde değinilmeyen, bazen çekinilen konulara dahi değinebiliyor.
Ve evrensel diyoruz çünkü konularını sınırlamayan, herkese hitap edebilen yönleriyle öne çıkıyor. Hala bir kısa film izlemediyseniz şiddetle tavsiye ederiz ki bir sonraki başlıklarımız sizi kısa filmle tanıştıracak örneklerle dolu olacaktır.
Kısa Film Konuları Nelerdir?
Bazen saatler süren bir filmin sonunda, "bu muydu" şeklinde hayal kırıklığı ifadeleri kullanabiliyoruz. Bazen ise soluksuz izlediğimiz onca saatin farkında bile olmuyoruz. Diğer yandan çok daha kısa bir sürede izlediğimiz bir filmin etkisi uzun süre devam edebiliyor. Burada olay sadece konudan ibaret değil tabii. Oyuncu, fikir ve yönetmen üçlüsünü de es geçemeyiz.
Kısa film konularına bakacak olursak uzun metrajlı filmlere nazaran çok daha geniş bir yelpazeye sahip olduğunu söyleyebiliriz. Aklınıza gelebilecek birçok konuyu yönetmenler kısa filmlerine konu edinebilir.
Üstelik az sayıda oyuncuyla, kimi zaman tek oyuncu dahi yeterli olur, şaşalı mekanlar olmadan, bazen tek kamerayla. Yazarken bile insanın kamerasını eline alıp film çekesi geliyor. Kısa film yönetmenliği oldukça heyecanlı ve ilgi çeken bir meslek dalı diyebiliriz. O halde şimdi size birkaçıyla tanıştırmanın vakti geldi.
Ödüllü Kısa Film Yönetmenleri
İzlerken bazen soluğumuzu tuttuğumuz, bazen ürktüğümüz bazen ise sonuna geldiğimizde ‘e sonra ne olacak’ diye dövündüğümüz kısa filmlerin süper kahramanlarını inceleme zamanı. Sizler için ödül almış ünlü birkaç isimden bahsedeceğiz.
Nuri Bilge Ceylan
Ahlat Ağacı, İklimler gibi çarpıcı filmlerin ünlü yönetmeni Nuri Bilge Ceylan’la başlayalım isterim. Yönetmenimizin perspektifinden bakacak olursak fotoğraf sanatçısı olmasının getirilerinden biri olarak görselliği ön planda tuttuğunu söyleyebiliriz. Bunu özellikle ilk filmi olan Koza kısa filminde gözlemlememiz çok mümkün. Koza; Cannes Film Festivalinde yarışmaya seçilen ilk Türk kısa filmi özelliğini taşır.
Filmde sanki fotoğraflar minik hareketler ile ardı ardına gösteriliyor gibi. Doğanın sesleri dışında bir gürültüye yer vermeyen yönetmenimiz filmde kendi anne babasını oynatmıştır. Belirgin bir mesaj olmamakla beraber bir kadın ve erkeğin yıllar sonra bir araya gelse dahi bakışamadığını anlattığı söylenir. Nuri Bilge Ceylan harika yapıtlarıyla Türk sinemasına imza atmış insanlardandır.
Lynne Ramsay
İskoç bir yönetmen olan Lynne Ramsay’in ilk filminden bahsetmek istiyorum. İsmi Small Deaths olan kısa filmimizde bir kız çocuğunun hayatını ve karakterini etkileyen üç trajik olaya yer veriliyor. Karakterin bu olaylarla nasıl yetişip büyüdüğüne değinen film hayatta karşılaşabileceğimiz gerçekliklerle on bir dakikalık çarpıcı bir zaman dilimi yaşatıyor bizlere.
Bu filmiyle ödül alan yönetmenimizin yine başka bir ödüllü filmi de Swimmer. Bu kısa filminde ise uzun mesafeli bir yüzücünün etrafında şahit olduğu konuşmalara ve görüntülere yer veriyor.
Tom Tykwer
Tom Tykwer yönetmenliğin yanı sıra senarist ve besteci olarak da karşımıza çıkıyor. Yönetmenimizin True filmi yetenekli oyuncu Natalie Portman ve Melchior Beslon’un oynadığı bir kısa film ve aynı zamanda Paris I love You filminin de bir parçası. Büyük çerçeveye baktığımızda film 18 kısa filmden oluşuyor ve True bunlardan biri. Kısa filmimizde aşk, tutku ve kaybetme korkusu gibi yoğun ve dramatik duygulardan bahsediyor.
Filmden bir alıntı yapacak olursak, "Zaman değişime uğradı. Bizim bağlantımızda. Mevsimler gibi. İlkbaharımız harikaydı ama yaz bitti. Sonbaharı da kaçırdık. Ve şimdi her şey soğuk. Her şey çok soğuk, her şey donmaya başladı. Aşkımız uykuya daldı ve kar, bize sürpriz yaptı. Karların içinde uyuya kaldı, ve ölüm yaklaşıyor." Filmin romantikliğinin kokusu sizlere de gelmiştir umarım.
Andrea Arnold
Andrea Arnold kazandığı Oscar ödülüyle adından söz ettiren bir yönetmen. Kendine Oscar kazandıran filmi Wasp; dört çocuğuna annelik yapmaya çalışan, geçim sıkıntısı yaşayan ve psikolojik bir buhran içinde olan bir kadının eski bir arkadaşıyla karşılaşmasını, onunla buluşmasını, çocuklarını bir başlarına parkta bırakıp bekletmesini anlatan bir kesit sunuyor bizlere. Yazarken biraz uzun gelse de hayatın içinden bir dramla karşı karşıya kalırken insan duygu karmaşası yaşıyor. Filmi izleyecek olanlara söylüyoruz, sinirlenmekle acımak arasında bir gelgit yaşayarak bu karmaşaya seyirci olacaksınız.
Sofia Coppola
En İyi Yönetmen Akademi Ödülü'ne aday gösterilmiş dört kadından biri olma özelliğine sahip Amerikalı yönetmenin ilk yönetmenlik deneyimi The Virgin Suicides adlı film. Sofia Coppola’nın 1998’de yazdığı ve yönettiği bir kısa film olan Lick The Star’a değinecek olursak da ergenlik döneminde olan bir grup kız çocuğunu seyrediyoruz. Yaşadıkları duygu karmaşasını ve popüler kavramının yansımalarını film her ne kadar siyah beyaz olsa da biz net bir şekilde görebiliyoruz.
