bu yayında çok değerli konuğum enstitü eğitmenimiz serhat dalgalıdere ile beraberiz. kendisi kısa film yapımı ile mobil uygulamalar ve bulanık mantık eğitimi eğitmenliğini yapıyor. bugün kendisiyle kısa film yapım süreci, kısa film festivalleri, kısa film yapımına başlayacak olanlara tavsiyelerini, senaryo geliştirme yöntemlerini ve çok daha fazlasını konuştuk.
Serhat Dalgalıdere Kimdir?
Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi lisans mezunuyum. Marmara Üniversitesi’nde Bilişim yüksek lisansı yaptım. On yıla yakın bir zaman şirketlerin web tasarımlarını yönettim. Aynı zamanda birçok belgesel filmde görüntü yönetmeni olarak görev aldım.
Kısa Film Yapımı Eğitim İçeriği
Kısa Film Yapımı eğitiminizde katılımcılar eğitim içinde neler bulanacaklar ve eğitim sonunda nasıl kazanımlar elde etmiş olacaklar?
Kısa filmde İstanbul İşletme Enstitüsünde yaptığımız bu çalışmada 15 günde online olarak öğrencilerimize yeni başlayan arkadaşlarımıza hızlı bir şekilde nasıl aktarabiliriz diye çalışıyoruz. Bunun içinde bazı önerilerde bulunuyoruz. Birincisi algoritma ikincisi bulanık mantık kavramları. Algoritmanın ve bulanık mantığın nasıl çalıştığı ile alakalı bilgiler veriyorum. Çünkü kısa film yapımına başlamadan önce bu alanda devam etmeleri daha iyi olacaktır. Algoritma bir şeyi önceden hesaplama anlamına gelir. Yani bir adım atmadan önce başımıza gelecekleri sorunları daha önceden tahmin etmek demektir. Bu kısa filmlerde ve uzun metraj filmlerde çok önemlidir. Çünkü film işi puzzle gibidir. Burada parçaları bir araya getirmeye çalışıyorsunuz. Işık şefi, görüntü yönetmeni, kamera, senarist gibi alanların hepsi ile siz uğraşıyorsunuz. Eğer yapımcı ya da yönetmen iseniz bu algoritmayı çok iyi kullanmanız gerekiyor. Algoritma olmaz ise başarısız filmler ortaya çıkacaktır. Bu iş fotoğrafçılıkla bağlantılı bir iş değil. Fotoğrafçılıkta tek bir kare ile her şeyi anlatıp gösterebilirsiniz. Sinemada bunu oluşturmak için takımın çalışması lazım. Takımın parçalarını bir araya gelip onları senkronize etmek gerekiyor. Bunun oluşması içinde iyi bir algoritma bilgisi lazım.
Kısaca özetlemek gerekirse kısa film yapımına başlamadan önce algoritma kavramını bilmeniz gerekiyor. Eğitim içeriği olarak katılımcılara bu konularda hap bilgiler veriyorum. Bu bilgiler sayesinde öğrenciler kısa film projelerini nasıl gerçekleştirebilirler, bakış açılarını nasıl geliştirebilirler bunu öğreniyorlar.
Eğitime kimler katılmalı? Daha önce bu alanda çalışma yapmayan fakat sinema ile ilgilenen insanlar için uygun bir eğitim mi?
Kısa film yapımı konusunda hiç bilgiye sahip olmayan insanlarda eğitime katılabilir. İstek ve tutku olması yeterlidir. Çünkü eğitim sonunda kısa film ve uzun film projesi nasıl yapılıyor bunu öğrenmiş olur. Madde ve materyalleri, oyuncularla iletişimi, nelere dikkat etmeleri gerektiğini öğrenir. Film projesine büyük bir resim olarak bakmayı öğrenir.
Kısa film yapımı, içinde senaryo dahil birçok konuyu barındırıyor. Zaten oldukça uygulamalı bir eğitim veriyorsunuz. Sizin eğitiminizle beraber film alanında çalışmak, üretim yapmak isteyenler için hangi konularda kendilerini geliştirmelerini önerirsiniz?
Senaryo yazarlığı eğitimini almalarını öneririm. İstanbul İşletme Enstitüsü bünyesinde bulunan Senaryo Yazarlığı eğitimini alabilirler. Onun dışında ben zaten senaryo, ışık, kamera, set düzeni ve sanat yönetmenliği gibi bütün alanları göstermeye çalışıyorum. Ben de tecrübe olarak teoriden değil alaydan geldiğimden kaynaklı her alanda bilgilendirme yapabiliyorum. Uzun metraj filmde görüntü yönetmeni olarak çalıştığım için her alanda önerilerde bulunuyorum. Yaşamadığım sıkıntıları bile tahmin edip o konularda da uyarılarda bulunabiliyorum. Teoriden gelseydim sadece kağıt üzerinde kendimi ifade ederdim. Deneyimlerimle beraber onlara hangi kameraları kullanmaları gerekiyor, kullandıkları kameralarda çıkabilecek aksaklıklar neler, bu aksaklıkları çözme yöntemleri neler, senaryoyu hangi tip yazmaları gerektiği, yazdıkları senaryoyu yapımcılara götürürken nasıl bir iletişim kurmaları gerektiğine kadar detaylı bilgiler vermeye çalışıyorum.
Senaryo eğitimi üzerine daha fazla yoğunlaşıp eğitim almaları çok faydalı olur. Ayrıca yeni nesil teknolojileri takip etmleri gerekiyor. Örneğin Leica, Black Magic, Paratonik ph 5, Canon gibi kameraların yeni modellerini takip etmeleri gerekecektir. Bu yenilikleri takip etmek yapacakları projelerde avantaj sağlayacaktır. Bir de kısa film denince akla sadece film projesi gelmesin. Reklam projesi, youtube videoları, tanıtım filmleri de kısa filmdir. Geniş bir perspektif. Dolayısıyla geniş bir kazanç alanı var.
Senayo Geliştirme Yöntemleri Nelerdir?
Kısa film yapımına yeni başlayanlar için konu ya da tür ayrımı var mı? Kendi hikayesi olan ve bu hikayeyi filme geçirmek istiyorum diyen kişiler için senaryolarını geliştirmek adına ne önerirsiniz?
Öncelikle algoritma kavramını çok iyi öğrenmeleri gerekiyor. Yeni başlayanlar, film çekmek isteyenler algoritma kavramını öğrenmeden başlamasınlar. Çünkü algoritma bizim hayatımızın temeline oturuyor. Bulanık mantık gibi. Projeye başladığınız zaman maddi manevi sıkıntılar ortaya çıkıyor. Algoritmayı belirlemek ve bulanık mantık üzerinde iyi çalışmalar yapmak gerekiyor. Ancak bu koşullar sağlandığında iyi bir film ortaya çıkabilir. Bir hamleyi yapmadan önce bütün olasılıkları hesaplamak gerekiyor. Film türü için öneride bulunmak gerekirse fantastik film türü gibi projeler yapmak zordur. Büyük yatırımlar ve deneyimler isteyen bir tür olur. Yeni başlayan insanlar taklit ederek başlayabilirler. Birçok insan yaptığı işlere başkalarından esinlenerek başlar. Eğer bir kısa film projesi yapıyorsanız sizin bakış açınıza uygun gördüğünüz bir film projesini alıp kadrajlarını birebir taklit ediyorsunuz ve kendinize bir demo oluşturuyorsunuz. Ondan sonra yavaş yavaş üstüne katarak gidebilirsiniz. Bir şeyleri üst üste yerleştirebilmek için önce aşağıda bir şey olması lazım. Amerika’yı yeniden keşfetmeye gerek yok diyerilim. Yaşadığımız döneme gelene kadar inanılmaz projeler gerçekleşmiş. Yapılmış güzel işleri izleyerek taklit ederek işe başlamaları gerekiyor.
Belli bir özgünlük seviyesine gelene kadar taklit etmek problem değil mi?
Ben bir kadrajı nasıl yapmalıyım diye düşünmek yerine taklit edip sonrasında o taklit üzerinden kendi formumuzu yaratıyoruz.
Düşük Bütçeli Kısa Film Nasıl Çekilir?
Düşük bütçeli kısa film çekimi nasıl yapılır? Kısa film yapımı eğitiminize katılıp başarı ile tamamlayan katılımcılar için böyle bir seçenek mümkün müdür?
Ara Güler’den öğrendiğim bir konu vardı. Elinizde en iyi daktilo olması sizi en iyi yazar yapmaz. Yani teknoloji tabi ki önemli ama en iyi makinenizin olması sizin en iyi yönetmen olacağınız anlamına gelmiyor. Karpuz Kabuğundan Gemiler Yapmak filmini izlemenizi tavsiye ederim. Bu film sadece teknoloji ile bağlantılı olmadığınızı gösteriyor. Teknolojininde önemli olduğu yerler var her zaman söylüyorum sinema perdelerinde Canon 450D ile çektiğiniz bir filmi yanlayamazsınız. Ancak televizyonda ya da Youtube üzerinden yayınlayabilirsiniz. Çünkü çözünürlüğü uygun değil. Teknik sıkıntılar ancak bir filmi bir topluluk izleyecek olduğunda açığa çıkıyor. Düşük bütçeli film çekmek zor değildir. Kurgu bilgisi, çekim teknikleri, senaryo bilgisi varsa bakış açısını geliştirdi ise çekebilir. Bakış açısını geliştirmek teknoloji kadar gereklidir. Goran Bregovic, Roman Polanski, Emir Kusturica, Derviş Zaim, Nuri Bilge Ceylan, Zeki Demirkubuz gibi isimleri izlediyseniz ve zihinize bunları aldıysanız işiniz çok daha kolay. Çünkü bakış açınız gelişmiştir demek oluyor. Özetle düşük bütçeli çekim yapmak zor değildir. Işık oluşturmak için kendi tekniklerinizi geliştirebilmek mümkün.
Kısa Film Festivalleri
Her yıl ülkemizde ya da uluslararası film festivalleri düzenleniyor. Kısa filmini çekmiş festivalleri dolaşmak, filmini göstermek isteyenlere ne önerirsiniz?
Kısa filmini çeken insanlar için en basit araç olarak Youtube ve Vimeo gibi kanalları öneriyorum. Bunun dışında Akbank Film Festivali, İKSV, Sabancı bünyesinde düzenlenen festivaller var. Ayrıca İstanbul Kültür Sanat Vakfı'nın festivalleri oluyor. Kısa filmini göstermek isteyenler bu festivallere katılabilirler. Artık her şey dijital olduğu için çoğu kısa film yarışması ve festivali internet üzerinden düzenleniyor. Eskiden olduğundan daha kolay gerçekleşiyor. filminizi jüri ile link gönderimi şeklinde paylaşabiliyorsunuz. Yarışmalara filmlerinizi göndermenizi öneririm fakat algoritma kavramı burada yine karşımıza çıkıyor. Filmini çeken bazı insanlar yaptı projeden o kadar emin oluyor ki jüri tarafından beğenilmediği zaman hayal kırıklığı yaşıyor. Kısa film yapımı sürecinde yapılacak her şeyi yaptıktan sonra yarışmalara katılmaları lazım çünkü başarısız olduklarında tutku kaybı ortaya çıkıyor.
Ödüllü Kısa Film Önerileri
Ödüllü kısa film önerisi alabilir miyiz sizden? Özellikle herkes için mutlaka izlenmesi gerekiyor dediğiniz ödüllü filmler nelerdir?
Nefesini Tut kısa filmini önermek isteri. Ödüllü değil ama Emir Kusturica’nın Çingeneler Zamanı filmini izlemelerini tavsiye ederim. Onun dışında Charlie’nin Çikolata Fabrikası, Peter Böcek, Adrien Brody’nin oyunculuğunu yaptığı Roman Polanski’nin yönettiği The Pianist, Yeşil Yol, Esaretin Bedeli filmlerini mutlaka izleyip ondan sonra sinemaya bakış geliştirmeleri gerekiyor.
Katılımcı soruları ve daha fazlası videonun devamında.
