İş görüşmesi ve mülakat soru tiplerini üçe ayırabiliriz. Bunların her birisi mülakata hakim olabilmeniz için ve mülakatçıya kim olduğunuzu göstermeniz için bir yoldur.
Mülakat Soru Tipleri
Klasik Soru
- Bana kendinden bahset? Veya Kendini beş yıl içinde nerede görüyorsun?
Bu sorular birbirinden çok farklı gözükse de, aslında hepsi aynı soru. Bu şu anlama geliyor "Tamam, hadi başlayalım. Önce sen... Konuşmayı sen yapıyorsun." Bu mülakat soru tipleri hepsine doğru verilecek cevap bir hikayedir. İnsanlara sizin kim olduğunuzu anlatan hayatınızın hikayesi. Her insanın hayatında milyonlarca hikaye vardır. Her hikaye farklı bir odak veya tema ile gerçek bir hikayedir. Soruyu cevaplamak için seçtiğiniz hikayenin odak noktası sizi o iş için harika bir aday yapan her şeyle alakalıdır. Buna ek olarak, Herminia Ibarra’ın araştırması gösteriyor ki biz kendimiz hakkında hikayeler anlattığımızda kendimize daha çok çeki düzen vermiş gibi gözüküyoruz. Daha özgüvenli hissediyoruz ve insanlar bizi daha iyi anlıyor. Chip Heath’in araştırması insanların bizimle en iyi şekilde bu şartlar altında bağlandığını gösteriyor. Bu arada bir dipnot vermek istiyorum. Mülakatın amacı konuştuğunuz her insanla kişisel bir bağlantı kurabilmektir. Kendiniz hakkında bir hikaye anlatmak zaman ve de yetenek ister ve özgeçmişiniz mülakat hikayenize de uymalı.
Cevabı Bilinmeyen Sorular
- Amerika’da kaç tane telefon var? Özgürlük Anıtı’nın ağırlığı nedir? Pepsi’nin çıkartabileceği iyi bir ürün söyleyin?
Teknik olan adayların genel olarak beceri testlerini yapması gerekir. Verilen bir zaman süresinde belki ofiste kod yazmanız gerekebilir veya bir şeyi evde yapmanız istenebilir. Finans adaylarının bir hesap tablosu yaratması istenebilir. Bu mülakat sorularının hepsinin doğru cevapları vardır. Ama mülakat soru tipi bu değildir. Bir bilmece sizin nasıl düşündüğünüzü keşfetmeyi amaçlar veya sizin basit cevaba ulaşmak için bilmeniz gereken her şeyi bilmediğiniz durumlarda düşünüp düşünemeyeceğinizi. Ama verdiğiniz cevap sizin cevabı bulmaya olan yaklaşımınız kadar önemli değildir. Cevabı bulma taktiğiniz başvurduğunuz işte başarılı olmanız için gereken kişilik tipine uymalı. Bilmeceli soru sizin doğal yeteneklerinizi geliştirebileceğiniz iş tipine başvurup başvurmadığınızı ortaya çıkarır. Örneğin eğer CEO olmak için mülakattaysanız muhtemelen problemi çözmek için kimi işe alacağınız hakkında düşünmeniz gerekir. Eğer istatistik bir rol için mülakattaysanız o zaman problemi tam haliyle ortaya koymalı, bazı rakamlarla değerlendirmeye başlamalı ve hatta çözmelisiniz. Yaklaşım doğru veya yanlış olsun, yeter ki yapmak istediğiniz düşünme şeklini ortaya koyun. Eğer sizin için iyi bir uyuma sahip olan iş mülakatındaysanız, büyük ihtimal mülakatın görmek istediği düşünce tipine uygun olan bir cevap vereceksiniz. Problemi çözerken sesli düşünün. Bu sizin "yeteneklerinizi gösterdiğiniz" mükemmel an! Aynı zamanda bu soruya diğer mülakat sorularına olduğu gibi bir konuşma halinde yaklaşın. Mülakattaki her bir soru işe alım uzmanının sizinle günde sekiz saat geçirip geçirmeyeceğine karar vermesinin bir yoludur.
Davranışsal Soru
- Bir iş arkadaşınızla kavga ettiğiniz zamandan bahsedin veya patronunuzla aynı fikirde olmadığınızda ne olurdu, bana zayıf yönlerinizden bahsedin.
Bu mülakat soru tipleri size çok farklı gelebilir ama hepsi aslında tek bir şeyi soruyorlar: Bana bir hikaye anlat. Ve eğer parlamanız için yazılmış olan bir özgeçmişiniz varsa, o zaman özgeçmişinizdeki her madde birer hikayedir. Davranışsal mülakatta her bir soru sizin hayatınızdaki bir anın tanımını ister. Örneğin eğer birine zayıflığınızın matematik olduğunu söylerseniz, bu sizin iş bağlamında karşınıza çıkan bir durumda zayıflığınızı gösteren bir durum kadar bilgilendirici değildir. Her iyi hikayenin bir başı, ortası ve sonu vardır ve de bu davranışsal mülakatta da geçerlidir. Yani durumunuzu anlatın, karşılaştığınız zorluğu anlatın ve onun üstesinden nasıl geldiğinizi anlatın. Hikayeyi anlatması bir dakika sürmeli. Sonuç kısmınız vurucu kısım olarak nitelikli bir başarıya sahip olmalı. (vaktinden önce teslim, yüzde 10 artan gelir gibi) Ve bunları kafanızda taze tutun çünkü iyi yazılmış bir özgeçmişteki her madde nitelikli bir başarıdır. Her kariyer nitelikli başarılar halinde çerçevelenebilir. Bu her davranışsal sorunun sizin parlamanız için gereken iyi hikayeyi anlatmanıza fırsat olduğu anlamına gelir. Özet geçmek gerekirse; yani bütün sorular, sizin ne istediğinizi soranlar (ilk sorular), sizin nasıl düşündüğünüzü soranlar (ikinci sorular), ve sizin nasıl davrandığınızı soran (üçüncü) sorulardır. Eğer kendinizi iyi tanıyorsanız bu üç sorunun cevabı ortaya mantıklı bir şeyler koyacaktır. Ve işte bu sizi sevilen biri yapacaktır. Bu süreçteki ilk adım bir hikaye anlatan bir özgeçmiş yazmaktır. İkinci adım ise sizin hikaye ile uyumlu olduğunuzu mülakatta göstermektir. Mülakat; bir popülerlik yarışmasıdır. Belirli kapasiteye sahip bir grup insan ve aynı iş tipinde oldukları için oldukça benzer olacağı anlamına gelir. Bu kişilerin arasından akılda kalıcı ve sevilen kişiler işe alınır. İçedönüklerin, alaycı insanların, veya amigo tiplerin en sevilir olanı işi her zaman kapar.
