Bilimsel gelişmelerin ilerlemesini sağlayan araştırma ve çalışmalar, olgular hakkında bilgi edinilmesine yardımcı olur. Çeşitli gözlem ve araştırma süreçlerini kapsayan bilim, kanıta dayalı bir süreç öngörür. Uygulanan alandaki deneylerin sistematik bir şekilde ilerlemesini sağlar.
Yaşam standartlarını yükselten teknolojik araç ve gereçler üzerinde gerçekleştirilen bilimsel tekniklerden oluşur. Fen ya da sosyal bilim fark etmeksizin hemen hemen her alanda yapılır. Kullanılan teknikler, doğa olayları ile sosyal olguları bir araya getirip nesnel ve değişebilir sonuçlar elde eder.
, kendi içinde de belirli aşamalardan geçer. Her bir adım sırası ile devam eder. Çalışma sonuçlandığı zaman bilimsel yazım teknikleri ile yayınlanır. Böylece, çalışmanın mantığı ve sonucu ilgili kişilere duyrulur. Kanıta dayalı bir alan olan bilimsel araştırma, dünya tarafından kabul edilen metotlar ile uygulanır. Tüm bilim dallarında kullanılan yöntemlerin metodolojisi değişmektedir. Bu içerik, size bilimsel araştırma yöntemleri ve kullanım alanlarından soru örneklerine kadar birçok detay verecek.
Bilimsel Araştırmaların Yapım Aşamaları
Bilimsel araştırma, kullanıldığı alana göre değişen metot, teknik ve basamaklar yardımı ile gerçekleştirilir. Elde edilen bilgiler ile sürdürülen araştırmalar, güvenilir sonuçlara ulaşılmasını sağlar. Ön hazırlık doğru bir şekilde yapıldığı zaman zoruluklar en aza iner. Bir öğrenme aktivitesi olan bilimsel araştırma, çalışmacıların kendisini geliştirmesine yardımcı olur. Araştırmacılar, sayısız bilgi ile birlikte veri seçimi, gruplandırma, analiz etme ve yorumlama alanlarında yetkin bir hale gelir.
Bilimsel araştırma basamakları;
Problemin veya konunun belirlenmesi: Çalışma bu adım ile başlar. Güncel bir konu ya da yarım kalmış bir çalışma devam ettirilir. Konu belirlenirken; genel başvuru kaynaklarından, internetten, önceki çalışmalardan, kütüphanelerden ya da birincil ve ikincil kaynaklardan faydalanılabilir.
Gözlem: Konu belirlendikten sonra nicel ve nitel gözlem yöntemlerinden biri ile devam edilir. Nicel yöntemin yoğunlukla kullanıldığı çalışmaların sonucu, nesnel olmaktadır.
Verilerin Toplanması: Gözlem sonucunda elde edilen veriler kategorize edilir. Bu durum, gelecek aşamalarda büyük bir kolaylık sağlar.
Hipotez: Bu aşamada veri kaynaklı incelemeler yapılır.
Hipotezin Sınanması: Doğru araştırma yöntemleri ile örneklem elde edilir.
Deney: Sonuçların gerçekliğini kanıtlamak amacıyla uygulanır.
Analiz ve Raporlama: Tüm sonuçlar karşılaştırılarak net bir sonuca ulaşılır. Akademik bir üslup ile sonuç, kaynak, yöntem, süreç ve ölçme araçları bildirilir. Yayınlanması sağlanır.
Bilimsel araştırmalar, farklı amaçlara hizmet eder. Bu amaçlar arasında; olayların betimlenip aralarındaki ilişkilerin ortaya çıkarılması, olayları anlama ve açıklama, önceden tahmin ve kontrol yer alır. Bu yüzden, araştırmacının istek duyduğu ve ihtiyaç hissettiği konuları seçmesi, verimli bilgileri de beraberinde getirir.
Sağlıklı Bir Bilimsel Araştırma Nasıl Olmalıdır?
Her alanda yapılan bilimsel araştırmaların düzgün sonuçlar vermesi için belirli niteliklere sahip olması gerekir. Genel özellikleri şöyle;
Öncelikle, belirlenen konunun araştırmacının dikkatini çekmesi gerekir.
Çalışma, ilgili alanda bulunmayan yeni bir bilgiye ulaşmayı hedefler. En önemli özellikleri arasında; yenilikçi ve özgün olması yer alır.
Değiştirilebilir ve yenilenebilir sonuçlar verir. Değişkenler ölçülüp analiz edilerek araştırma tekrar edilir.
Etik kurallar çerçevesinde, denek ve araştırmacılara zarar verilmeden yapılır.
Bilimsel ortak ölçütler ile nesnel sonuçlara varılması gerekir.
Tarafsız yapısı ile tüm eleştirilere açık olmalıdır. Eleştiri, çalışmanın gelişmesine yardımcı olur.
Verilerin belli bir sistem kapsamında yayınlanması zorunludur. Araştırmalar yorumlu bir şekilde yayınlanır.
Doğa olayları ile olgular arasındaki ilişkiler sistemini ortaya koyar.
Araştırmanın sınırları çok geniş ya da sınırlı olmamalıdır. Toparlanabilir veriler elde edilmelidir.
Bilimsel Araştırmalardan Soru Örnekleri
Bilimsel araştırma yöntemleri, beraberinde bazı soruları da getirir. Sorun ve çalışmanın diğer basamaklarına göre çeşitli sorular sorulur. Bu durum, araştırmanın sağlıklı bir şekilde ilerlemesine destek olur. Anket soruları, yapılanmış ve yapılanmamış olmak üzere 2 gruba ayrılır. Ayrıca, kapalı ve açık uçlu sorular ile de interaktif bir çalışma gerçekleştirilir.
Çocuk kitapları okumanın faydaları nelerdir?
Aldığınız ürün ve hizmetleri hangi amaçlarla kullanacaksınız?
Bu arabayı tercih etmenizin nedenleri nelerdir?
Kapalı uçlu sorular;
Lütfen yaş aralığınızı belirtiniz: 18-24, 30-40, 50-60
Bu ürünü kullanma şansınız oldu mu? Evet/Hayır
Aşağıdaki meslekleri ilgi alanınıza göre sıralayınız. Mimarlık, Doktor, Öğretmen, Avukat, Mühendis, Yazar
Koşullu sorular;
Hiç sigara kullandınız mı? Evet/Hayır. Evet ise, günde kaç tane içiyordunuz?
Çocuğunuz var mı? Evet/Hayır. Evet ise, kaç çocuğunuz var?
Kitap okur musunuz? Evet/Hayır. Evet ise, sayfa 5'e geçiniz.
Eğitimde Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
Bilimsel araştıma yöntemleri, her alanda olduğu gibi eğitimde de önemli bir yere sahiptir. Gerekli olguların ortaya çıkarılmasına destek olur. Eğitim alanında kullanılan olgu ve yöntemler aşağıda yer alır:
Olay Araştırmaları,
Aksiyon Araştırmaları,
Etnografik Araştıma,
Gelişimci Araştırma,
Fenomografik Araştırma.
Ağırlıklı olarak, araştırma süreci bu 5 yöntem üzerinden ilerler. Neden-sonuç ilişkisi baz alınarak ilgili alanda net sonuçlara ulaşılır. Elde edilen bilgilerin eğitime katkısı olur. Böylece, eksik görülüp tamamlanarak araştırılan alan ile ilgili gelişme sağlanır.
Nitel Ve Nicel Araştırma Karşılaştırması
Araştırma türleri amaçlarına göre çeşitlilik gösterir. Sıklıkla kullanılan türler; nitel ve nicel veri toplama teknikleridir. Bu teknikler, kendi içinde geniş bir yelpazeye yayılır. Nicel araştırma; deney ve test yolu ile sonuca ulaşılıp ölçülebilirdir. Tekrarlanarak objektif sonuçlara ulaşılır. Ne kadar sık, yaygın ve miktar? gibi soruları cevaplar. Yöntemleri; anket, tanımlayıcı ve ilişkisel araştırmadır. Genelleştirilebilir sonuçlar, farklı gruplar ile çalışma imkanı, kuramların doğruluk derecesinin tespiti ile belli bir sistem içerisindeki ilişkilerin incelenmesi avantajları arasında bulunur. Ancak, bu yöntemin bazı kısıtları da vardır. Yeterli sayıda ve doğru örneklem alınması zordur. Ölçme araçları, çalışmanın içerisine araştırmacının önyargısını da dahil eder. Model dışındaki veriler ile ilgilenmemektedir.
Nitel araştırma; olayların doğal ortamında bulunması, araştırmacıyı doğru sonuca yaklaştırır. Toplum davranışlarını incelemek için kullanılır. Niçin, nasıl ve ne şekilde? sorularına yanıt verir. Yöntemleri arasında; bire bir görüşme, odak grupları, etnografik araştırma, metin analizi ve örnek olay araştırması yer alır. Özel durumun gerçekliğini yansıtması, sonuçlar sayesinde kolaylıkla kuram üretmesi, sonuçların uygulanabilirliğinin yüksek olması gibi avantajlar sunar. Sınırlılıkları ise deneklerin yaşadıkları olayları ifade ederken zorluk yaşaması ve verilerin analizinde önyargıların araştırma esnasında ortaya çıkmasının önüne geçilememesidir.
