EA Meslekleri. Hangi Meslekleri Seçebilirim?

Meslek seçimi, öncelikle kişinin ilgi ve tercihlerine göre yapılır. Çeşitli sonuçlara göre yapılan yönlendirmeler ise kişinin mesleğe uygunluğuna göre planlanır. Bundan dolayı da bir ön uyarı yapmanın gerekli olduğunu düşünüyorum. Meslek ve bölüm tercihi, tek bir etkene ya da yönlendirmeye göre yapılmamalıdır. Yani sizin önceliklerinizin, kariyer hedefleriniz ve hayalleriniz hep daha önemli olacaktır.

Tercih dönemi sırasında fazla kafa karışıklığı yaşamamanız adına bölümün ve mesleğin gerektirdiği bazı niteliklerden söz ederek meslek seçiminizde size uygun alanlara göz atacağız. Yazımızda EA meslekleri üzerinde duracağız ve mesleklerin yer aldığı alanlara göz atacağız.

İlgili: Eşit Ağırlık Bölümü Meslekleri ve Maaşları

EA Meslekleri Nelerdir?

Eşit ağırlık meslekleri; Türkçe ve matematik ağırlıklı bölümlerden tercih edilmektedir. Üniversite sınavları olan TYT ve AYT testlerindeki başarı sıralamalarına göre tercih edilen EA meslekleri, birbirinden farklı alanlardan oluşmaktadır. Geniş bir bölüm skalasına sahip EA alanı, öğrencilerin de en çok tercih ettiği meslekleri barındırmaktadır. EA meslekleri; öğretmenlik, sosyal bilim, hizmet alanı ve kamu-özel sektör ağırlıklı alanlardır.

EA mesleklerini alanlara göre değerlendirmeden önce eşit ağırlık bölümlerine bir göz atalım: 

• Aile ve Tüketici Bilimleri

• Arkeoloji

• Aktüerya ve Risk Yönetimi

• Antropoloji

• Ayakkabı Tasarımı ve Üretimi

• Avrupa Birliği İlişkileri

• Bankacılık

• Bankacılık ve Sigorta

• Bankacılık ve Finans

• Beden Öğretimi ve Spor Öğretmenliği (Fakülte- Yüksekokul)

• bilim tarihi

• Bilgi ve Belge Yönetimi

• Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri

• Çocuk Gelişimi

• Deniz İşletmeciliği ve Yönetimi

• Ekonomi

• Ekonometri

• Ekonomi ve Finans

• Enerji Yönetimi

• El Sanatları Tasarımı ve Üretimi

• Elektronik Ticaret ve Teknoloji Yönetimi

• Finans ve Bankacılık

• Felsefe

• Felsefe Grubu Öğretmenliği

• Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi

• Grafik Tasarım

• Girişimcilik

• Gümlük İşletme

• Havacılık Yönetimi

• Hukuk

• İktisadi ve İdari Bilimler Programları

• İktisat

• İslam İktisadı ve Finans

• İnsan Kaynakları Yönetimi

• İşletme

• İşletme Yönetimi

• İşletme-Ekonomi

• Klasik Arkeoloji

• Kamu Yönetimi

• Konaklama ve Turizm İşletmeciliği

• Konaklama İşletmeciliği

• Kuyumculuk ve Mücevher Tasarımı

• Küresel Siyaset ve Uluslararası İlişkiler

• Kültür Varlıklarını Koruma-Onarım

• Lojistik

• Lojistik Yönetimi

• Lojistik ve Taşımacılık

• Maliye

• Moda ve Tekstil Tasarımı

• Moda Tasarımı

• Muhasebe ve Denetim

• Muhasebe ve Finans Yönetimi

• Muhasebe Bilgi Sistemleri

• Müzecilik

• Otel Yöneticiliği

• Organik Tarım İşletmeciliği

• Pazarlama

• Psikoloji

• Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi

• Rehberlik ve Danışmanlık

• Restorasyon ve Konservasyon

• Rekreasyon

• Sanat ve Sosyal Bilimler Programları

• Sağlık Yönetimi

• Sermaye Piyasası

• Seyahat İşletmeciliği

• Seyahat İşletmeciliği ve Turizm Rehberliği

• Sınıf Öğretmenliği

• Sigortacılık

• sigortacılık ve aktüerya bilimleri

• Sigortacılık ve Risk Yönetimi

• Sigorta ve Sosyal Güvenlik

• Siyaset Bilimi

• Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi

• Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler

• Sosyoloji

• Sosyal Hizmet

• Spor Yöneticiliği

• Tapu Kadastro

• Takı Tasarımı

• Tarım Ekonomisi

• Tarih Öncesi Arkeolojisi

• Teknoloji ve Bilgi Yönetimi

• Taşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım

• Tekstil Tasarımı

• Tekstil ve Moda Tasarımı

• Turizm ve Otel İşletmeciliği

• Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik

• Türk İslam Arkeolojisi

• Uluslararası Finans

• Uluslararası Finans ve Bankacılık

• Uluslararası İlişkiler 

• Uluslararası Girişimcilik

• Uluslararası İşletme Yönetimi

• Uluslararası İşletmecilik

• Uluslararası İşletmecilik ve Ticaret

• Uluslararası Lojistik Yönetimi

• Uluslararası Lojistik ve Taşımacılık

• Uluslararası Ticaret

• Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik

• Uluslararası Ticaret ve Lojistik Yönetimi

• Uluslararası Ticaret ve Finans

• Uluslararası Ticaret ve Lojistik

• Yerel Yönetimler

• Yiyecek ve İçecek İşletmeciliği

• Yönetim Bilişim Sistemleri

• Yönetim Bilimleri Programı 

EA bölümlerinin çoğu, birbirinin alternatifi meslekleri barındırmaktadır. Örneğin, uluslararası ilişkiler ile uluslararası ilişkiler ve siyaset bilimi, benzer alan eğitimini sunmaktadır. Yine seyahat ve turizm kaynaklı bölümlerinin çoğu, aynı meslekleri kapsar. Bu durum, EA öğrencileri için avantajdır. Eğer bir bölümün, birden fazla benzer alternatifi varsa tercih listenizde de benzer bölümlere yer vererek isteğinize uygun tercih yapabilirsiniz.

Eşit Ağırlık Meslek Seçimi

• Bekar Kalmak İsteyenler için Meslek Önerileri

• Terapist Nedir? Ne İş Yapar? Maaşı Ne Kadar?

• Aile ve Tüketici Bilimleri Bölümü

• Bobinaj Ustası Nedir? Ne İş Yapar?

Doğru bir meslek ve bölüm seçimi, araştırma süzgecinden geçirilen bilgi ve verilerin doğru yorumlanmasıyla yapılır. Elbette 18 ve 20'li yaşlar, doğru yorumlamanın önündeki engellerden biridir. Fakat rehberlik hizmeti de zaten bunun için vardır. Rehberlik hizmet ile birlikte aile de süreç içinde kişinin tercihini yorumlamasına yardımcı olurlar. Ancak aile ya da rehber öğretmenin, süreç boyunca öğrencinin tercihlerini umursamaması gibi bir durum da yaşanmamalıdır. 

EA bölümleri pek tabii barındırdıkları meslekler için tercih ediliyor. Bazı bölümlerin hangi meslekleri barındırdığı açıkça belli iken bazı bölümlerin meslek skalası geniş olabiliyor ve pek çok alanı kapsayabiliyor. Örneğin, sınıf öğretmenliği bölümünün mesleği açıkça öğretmenliktir. Oysa işletme ya da ekonomi gibi bölümler içine; bankacılık, halkla ilişkiler, pazarlama, ticaret, memurluk gibi alanları alır.

Bu bölümlerden mezun olanlar, kamu ve özel sektöre bağlı büyük-küçük işletme ve kurumlarda çalışabilirler. Kısacası tercih edeceğinizin bölümün tek bir alanla mı yoksa birden fazla alanla mı ilişkili olduğuna da dikkat ederek tercihinizi yapabilirsiniz. Bu tercih kriteri şunun için önemlidir: Yalnızca tek bir alanla sınırlı meslekler, eğer fazla mezun veriyor ve gittikçe zor şartlarda istihdam kabul ediyorsa meslekleri icra etme süresi de epey uzayabiliyor. Bundan dolayı da mesleğin gelişime açık yönlerini keşfederek tek bir alanla kendinizi sınırlamamalısınız.

EA Sosyal Bilim Meslekleri

EA alanındaki sosyal bilim odaklı bölümlerin büyük bir kısmı teorik derslerden oluşan alanlardır. İktisat, maliye, sosyoloji, psikoloji, siyaset bilimi, kamu yönetimi, arkeoloji, işletme ve hukuk gibi bölümler, teorik ağırlıklı alanlardan bazılarıdır. Eşit ağırlık meslek seçiminde, teorik derslerin yanı sıra pratik derslerin ve staj uygulamasının yer aldığı üniversiteleri tercih etmek, her zaman öğrenciye kar getirir.

Özellikle sosyal bilimlerin temelinde olan teorik öğretimin, istihdam noktasında pek fazla faydası olmadığı göz önüne alındığında pratik derslerin kazanımı öğrenciyi sektöre hazırlar. Eğer sosyal bilim alanından bir bölüm seçme niyetindeyseniz bölümün diğer alanlarla ilişkisine bir göz atmanız gerekir. Örneğin, sosyoloji bölümünü bitirip, özel sektörde sosyolog olan pek az kişi vardır. Sosyoloji, sosyal hizmetler gibi bölümler, ülkemizde kamu alanlarına uygun bölümlerdir. Dolayısıyla bu alanların kamu sektörü dışında, pek fazla çalışma yerleri yoktur. Fakat bu durum, mezunların başka sektörlere geçişine de engel değildir.

Sosyoloji, işletme, iktisat, muhasebe gibi bölüm mezunlarının önemli bir kısmı, iletişim ve sosyal medya gibi dinamik alanlarda iş bulabiliyor. Daha önce de bahsettiğimiz üzere, alanlar arası geçişi mümkün kılan bölüm ve meslekler vardır. Özellikle dijital pazarlama, sosyal medya, iletişim ve reklam sektörleri, kendini bu konularda yetiştiren lisans mezunlarını arıyor. Bunun için de hangi eğitimi alırsanız alın, ilginiz dahilindeki meslek dallarına ve iletişim sektörlerine de göz atarak yetkinliklerinizi geliştirin. 

Sosyal bilim EA bölümlerinden bazıları, kamu sektöründe istihdamı önceleyen meslekleri barındırır. Örneğin hukuk, psikoloji, pdr, tarım ekonomisi bölümleri, kamu sektöründeki istihdama yöneliktir. Bununla birlikte bu bölümler yalnızca kamu sektörüyle sınırlı değildir. Yalnız bazı bölümlerin özel sektördeki karşılığı sizi hayal kırıklığına uğratabilecek vaziyettedir. Bundan dolayı da mesleklerin tercih sıklığından önce mesleğin iş alanlarının genişliğine ve mezunların istihdam alanlarına bakmaya çalışın.

Ayrıca bölüm eğitiminden ziyade mesleğin iş alanlarına bakarak iş bulma şansınızı artırabilirsiniz. Örneğin, psikologlar yalnızca kliniklerde çalışmazlar. Eğitim kurumları, insan kaynakları, spor ve sivil toplum kuruluşları da psikolog istihdam eden alanlardır. Kısacası kendinizi ve bölümü tek bir alanla sınırlamadan ilginize göre olan bölümleri tercih edebilirsiniz. Yine iletişim ve insan ilişkilerinin merkezde olduğu sosyal bilim mesleklerinde, iletişim becerilerinizi geliştirmeniz de işlerinizdeki verimliliği artıracaktır.

Eşit Ağırlık Öğretmenlik Bölümleri

Eşit ağırlık meslekleri arasında en çok tercih edilen alanlardan birini öğretmenlik oluşturmaktadır. Görece daha güvenli ve kalıcı bir iş imkânı yaratmasından dolayı da tercih edilen öğretmenlik, EA puanının gözde bölümlerinden tercih edilmektedir. Eşit ağırlık öğretmenlik bölümleri ise şunlardır: Sınıf öğretmenliği, felsefe grubu öğretmenliği, rehberlik ve danışmanlık ve beden öğretmenliği.

Söz konusu bölümler dışında ise sosyoloji, psikoloji, grafik tasarım, spor yöneticiliği, felsefe ve çocuk gelişimi bölümleri de formasyon yerine getirilen lisansüstü öğretmenlik uygulamasıyla öğretmen adaylarını barındırabiliyor. Eğitim fakülteleri tarafından verilen öğretmenlik uygulaması, fen edebiyat fakültelerinde verilmemektedir. Bundan dolayı ciddi bir öğretmenlik bilgi ile tecrübesine sahip olmak için eğitim fakültelerini tercih etmek gerekir. Fakat pek çok öğrenci formasyona güvenerek bilim insanı yetiştirme amacı taşıyan fen edebiyat fakültelerini tercih ediyor.

Tabii ki sıralamanın düşüklüğü de fen-edebiyat bölümlerini tercih etmeye zorlamakta. Yine de öğretmenliği bir kariyer olarak gören kişilerin, fen-edebiyat bölümlerini doldurmaları doğru bir seçim değildir. Bu seçim hem 4 yıllık sürecin verimliliğini olumsuz etkiler hem de öğretmenlik hedefinize daha geç kavuşmanıza yol açar. 

Eşit ağırlık puan türündeki öğretmenliklere geri dönersek, en popüler öğretmenlik bölümünün sınıf öğretmenliği olduğunu söyleyebiliriz. Sınıf öğretmenliği, diğer branş öğretmenliklerine göre daha çok alımı yapılan öğretmenliktir. Eğer EA alanında öğretmenlik tercih etmek istiyorsanız sınıf öğretmenliğine bir göz atmanızı öneririz. Tabii ki küçük yaş grubuna eğitim vereceğiniz için çocuklar ile iletişim kurma becerilerinizi gözden geçirmeniz gerekir.

Tasarım ile İlgili Eşit Ağırlık Bölüm Meslekleri

Eşit ağırlık bölümleri arasında; moda tasarım, tekstil tasarım, grafik tasarım, takı tasarım, kültür varlıklarını koruma ve onarım alanları vardır. Tasarım ile ilgili bölümler, güzel sanatlar ya da görsel sanatlar fakültesine bağlı olarak eğitim verir. Ülkemizde, sanat bölümlerine karşı büyük bir ön yargı olmasına rağmen son yıllarda tasarım ve görsel odaklı mesleklerin revaçta olduğu da biliniyor. Hatta pek çok öğrenci hobi gözüyle baktığı tasarım ve çizim işlerini, bir üst seviyeye çıkarmak için grafik tasarıma yönelebiliyor.

Grafik tasarım ve moda tasarımı gibi alanlar, farklı iş imkânlarını barındırmalarıyla sosyal bilim bölümlerinden daha avantajlıdır. Eğer tasarım yetenekleriniz varsa bu yetkinliğin üzerine giderek bölümleri üniversite imkânlarına göre değerlendirebilirsiniz.