IIENSTITU
AnasayfaBlogAkıl ve Zeka Arasındaki Fark
Nedir?

Akıl ve Zeka Arasındaki Fark

11 Eylül 2021
Bir kadın elinde beyaz bir kupa ile masada oturuyor. Bir çift gözlük takıyor ve yüzü sıcak bir gülümsemeyle aydınlanıyor. Gözleri parlak ve davetkâr, dudakları ise bir şey söyleyecekmiş gibi hafifçe aralanmış. Saçları düzgünce yüzünden uzakta toplanmış ve duruşu rahat ve konforlu. Kupanın kavisli bir kulpu var ve kısmen açık renkli bir içecekle dolu. Odadaki ışık parlak, masa örtüsü ve mobilyaların renkleri canlı. Kadın çevresinden memnun ve mutlu görünüyor.
KavramTanımÖzellikler
AkılDoğruyu yanlıştan, gerçeği yalandan ayırma yeteneği.Düşünceleri yönetme, olayları farklı açılardan değerlendirme, sorumluluk alma, fırsatları değerlendirme, görüş bildirme.
ZekaOlayları anlama, gereken ilişkileri kavrama, yargılarda bulunma ve bunları çözme yeteneği.Sezgisel düşünme, hafızada bilgi depolama, başkalarını ve zamanı yönetme, analitik düşünme, adaptasyon yeteneği.
Akıl ve Zeka Arasındaki FarklarAkıl ve zeka birbirinden farklı kavramlar olup eşsiz özelliklere sahiptir.Karar verme, çevre ve zaman yönetme, yaşla gelişim, ölçülebilirlik, etik boyut, yaratıcı çözümler üretme versus uygun yerde kullanma.
Akıl GeliştirmeBeyni uyararak düşünme yeteneklerini geliştirme süreci.Yaşam boyu öğrenme, deneyimlerden ders çıkarma, duygusal zekayı kullanma, eleştirel düşünme yeteneklerini geliştirme.
Zeka GeliştirmeBeyin fonksiyonlarını artırmak için bilinçli ve düzenli çaba.Problem çözme, sezgisel düşünme, hafıza geliştirme, analitik düşünme.
Akıllı İnsan ÖzellikleriAkıllı bireyler doğru kararlar alma ve durumları rasyonel bir şekilde değerlendirme yeteneğine sahiptir.Olumlu düşünme, mantıksal düşünme, karar verme yeteneği, cömertlik, dil yetenekleri.
Zeki İnsan ÖzellikleriZeki bireyler bilgiyi çabuk yakalama ve doğru çıkarımlar yapma yeteneğine sahiptir.Problem çözme yetenekleri, zaman yönetimi, hızlı ve doğru karar verme, kültürel farkındalık, sorgulama ve eleştirel düşünme.
Akıl ÖlçümüAklın ölçümü tam olarak mümkün olmayabilir ama bazı nitelikleri değerlendirilebilir.Düşünme yeteneği, karar verme yeteneği, problem çözme yeteneği.
Zeka ÖlçümüZeka çeşitli testlerle ölçülebilir ve genellikle bir IQ (Intelligence Quotient) skoruyla ifade edilir.Genel zekaya dayalı görevler, dil yetenekleri, matematiksel ve mantıksal yetenekler.
Akıl ve Zeka İlişkisiAkıl ve zeka, bir bireyin yeteneklerini ve performansını belirleyen birbiriyle bağlantılı iki farklı kavramdır.Aklın yol göstericiliği, zekanın araç olarak kullanılması, bireysel ve sosyal yaşamda etkinlik.

Herkesin hayatında en azından bir kere aklından geçirdiği bir soruyla karşı karşıyayız. Akıl ve zeka aynı şey mi? İki kavramı da hayatımızda çoğu kez göreceli olarak nitelendiririz. Birimize göre falan kişi akıllıdır, diğerimize göre eh işte. Bazen birini çok zeki buluruz, bazen ise kendimizi çok zeki olarak niteleriz.

Hadi gelin akıl ve zekayı irdeleyelim ve aralarındaki farklar neymiş görelim. 

Akıl Nedir?

"Senin kendi aklın yok mu", "Ben bu işlere akıl sır erdiremiyorum", "Aklımdan çıkmış" gibi günlük hayatta üzerinden demeçler verdiğimiz, yargıda bulunduğumuz, bahaneler uydurduğumuz aklın ne olduğunu biliyor muyuz? Örnek verdiğimiz cümlelere göz atarak başlayalım.

İlk cümlede bahsi geçen "kendi aklı" kısmında aslında kendine ait bir düşüncesi, doğruyu yanlışı değerlendirme kabiliyeti sorgulanıyor. İkinci cümlemize göz atarsak "akıl sır erdirememek", bununla kastettiği ise anlayamamak, kavrayamamak. Üçüncü cümlemizde ise akıl, hafıza olarak kullanılmış. Akıl bu üç örnekle sınırlandırılamayacak kadar geniş bir kavram tabi. Önce temelini atalım ki üstüne koydukça daha rahat kavrayabilelim.

Doğruyla yanlışı, gerçekle yalanı ayırabilmek. Aklımız sayesinde bunu yapabiliriz. Mesela bazen bir şeyi çok şey isteriz ama onu yapmanın veya almanın mantıksız olduğunu bilir ve kendimizi tutarız. Burada bize dur diyebilen, birçok açıdan olayı değerlendirebilen akıldır. Ve yine akıl karar kıldığımız bu davranışların sonuçlarını da düşünüp sorumluluk almamızı da sağlar.

Peki aklımız başka neler yapabilir? Fırsatları değerlendirir. Aklımız sayesinde önümüze çıkan olayları, şansları kendi lehimize dönüştürüp bunlardan fırsatlar doğurabiliriz. Görüş bildirme yeteneğimizin kaynağıdır. Bu sayede olaylara kendi bakış açımızla yaklaşır, bir fikir edinebilir ve bunu ifade edebiliriz.

Zeka Nedir?

"Zeka yaşı", "analitik zeka", "üstün zeka", "duygusal zeka", "yapay zeka" bu kavramlardan bazılarını duymuşsunuzdur, peki nedir bu kadar nitelenen zeka? Zeka, bizim olayları anlamamızı, gerekli ilişkileri kavramamızı, yargılarda bulunabilmemizi ve bunları açıklayarak çözebilmemizi sağlayan bir yetenektir. Yetenek mi diye düşünenlerimiz için de belirtelim Türk Dil Kurumuna göre evet, bir yetenek. Sizce doğuştan sahip olduğumuz bir şey mi yoksa sonradan da geliştirilebilir mi?

Bunun cevabı iki yönlü olarak karşımıza çıkıyor, yani taraf seçmek yok. Şöyle ki araştırmalara göre annenin hamilelikte folik asit alması bebeğin beyin gelişimini olumlu yönde etkiliyor ve bebeğin daha zeki doğmasına katkıda bulunabiliyor. Sonradan geliştirilebilen kısmı ise daha çok yetiştirilme kaynaklı olarak karşımıza çıkıyor.

Çocuğu erken yaşta teknolojik aletlere bağımlı yapmak çocuğun zekasını köreltiyor. Onun yerine doğayla iç içe büyümesi, gözlemleyerek öğrenmesi zihinsel aktivite açısından tavsiye ediliyor. Peki zeki insanların tipik özellikleri neler?

Zeki insanlar kolay kolay başkalarından etkilenmezler ve yönetilmezler. Aksine hem kendisini hem çevresini yönetebilen beyinlerdir. Yönettikleri diğer bir şey ise zaman. Zamanı oldukça iyi ve verimli kullanırlar. Aşırı uzun uyku saatlerinden haz almazlar, onun yerine dolu dolu vakit geçirmeyi tercih ederler. Analitik düşünebilme yeteneğine sahiplerdir, hafızaları da onları bu konuda destekler. Adaptasyon yetenekleri sayesinde hayatlarında uyumu daha rahat yakalarlar. Zeka ile ilgili şöyle bir yanılgıyı da ekleyip bir sonraki başlığımıza geçelim. Bir alanda başarılı olmamak zeki olmamakla eşdeğer değildir ya da zeki insanlar her alanda başarılı değillerdir. Bu yüzden zekayı başarıyla değerlendirmek hata olur.

Akıl ve Zeka Arasındaki Farklar Nelerdir?

Akıl ve zekayı ayrıntısıyla inceledik, sıra aralarındaki farklarda. Peki neler bu farklar?

  • İnsan aklı sayesinde karar verebilir, düşünebilir ve kendini yönetebilir; zeki insan ise kendiyle beraber çevresini ve zamanını da yönetir. 

İlgili eğitim: Zaman Yönetimi Eğitimi

  • Zekanın kaynaklara göre 20’li yaşlara kadar geliştiğini ve daha sonra sabit kaldığını görüyoruz. Yaşlılık dönemiyle beraber ise azalmaya başlıyor. Akıl ise öyle değil, ölene kadar gelişime hep açık. Hatta yaşla beraber daha akıllandığımız söylenir hep, bu kısım tartışmaya açık.

  • Biz zekayı günümüzde türlü testlerle ölçebiliyoruz fakat aklın ölçülemediği düşünülüyor.

  • Aklın etik bir boyutu vardır, doğruyu yanlışı ayırt edebilmekten yola çıkarsak ne demek istediğimiz daha rahat anlaşılır. Örneğin akıllı bir insan tezini hazırlarken var olan bir tezden kopyalamaz, yakalanacağını bilir, ayrıca bu yaptığı etik de değildir. Zeka ise daha nötrdür, etik bir boyutu yoktur.

  • Zeka yaratıcı birtakım çözümler üretebilir, akıl ise bunu uygun yerde kullanır.

  • Zeka kişiye tabidir, başkasından ödünç alamazsınız fakat başkasına akıl danışabilirsiniz. Burada aklın düşünce kısmıyla ilgileniyoruz.

Akıl mı Zeka mı?

Bu soru tabi ki bir tercih sorusu değil, eminim ki herkes birindense ikisini beraber tercih eder. Burada kafamızı kurcalayan soru hangisi sizin için daha çekici? Zeka insana genelde daha ilgi çekici gelir. Zeki bir insanın konuşması, sunduğu öneriler, pratik çözümler veya hazır cevaplar. İşin bir de yaratıcılık boyutu var tabi, zekayı burada da bir adım önde görüyoruz. 

Peki zekanın kişiliğe kötü yansımaları hakkında ne düşünüyoruz? Zekasını kötüye kullanmak diye de bir gerçek var. Buradaki kötü olan ne ve buna kim karar veriyor? Akıl. Bazen insanlar yaptıkları hatanın sorumluluğunu almak yerine bu işten sıyrılmanın yollarına başvururlar. Zeki insanlar bunu rahatlıkla yaparken bazıları o kadar şanslı olmaz. Zeka bazılarını bencilliğe sürükler, sağduyusunun gölgede kalmasına sebep olur. Akıl ise ‘ben buradayım’ diye sinyal verir. Eğer bastırmazsak ve ona kulak verirsek işin vicdani boyutunun farkına varır ve doğru yöne kayabiliriz. Bu tür sebeplerle bazılarımız ‘böyle bencil bir zekaya kıyasla aklı tercih ederim’ diye düşünür.

Akıl olmadan zeka varlığı veya zeka olmadan akıl varlığı hakkında neler düşünülüyor peki? Aklın sağlıksal bir problem dışında herkeste olan bir yeti olduğunu söylemiştik. Akıl olmadan zeka nasıl olur kısmına gelirsek örnek çok basit aslında: hayvanlar. Hayvanların belli zeka seviyeleri var. Örneğin bir şempanzenin davranışı bazen haberlere manşet olur ve izlediğimizde şaşırırız.

İnsan boyutuna geri dönecek olursak karşılaştığım bir örnekle devam etmek isterim. Akli melekelerini çok iyi kullanamayan ama onun ilgi alanında bir nesne verdiğimde harikalar yarattığını gözlemlediğim bir olguyla karşılaştım ve hayranlık duymuştum. Evet, belki bir şeyin doğruluğunu sağlıklı bir şekilde değerlendiremiyor ama zekası ve yaratıcılığıyla pratik işler becerebiliyor ve ortaya somut bir ürün çıkarabiliyor.

İşin özü olarak şunu diyebiliriz ki aklımızı kullanarak doğruya yönlendirdiğimiz bir zekaya sahip olmak bizi hayatta her zaman ileriye taşır.

Akıl, Doğruyu yanlıştan, gerçeği yalandan ayırma yeteneği, Düşünceleri yönetme, olayları farklı açılardan değerlendirme, sorumluluk alma, fırsatları değerlendirme, görüş bildirme, Zeka, Olayları anlama, gereken ilişkileri kavrama, yargılarda bulunma ve bunları çözme yeteneği, Sezgisel düşünme, hafızada bilgi depolama, başkalarını ve zamanı yönetme, analitik düşünme, adaptasyon yeteneği, Akıl ve Zeka Arasındaki Farklar, Akıl ve zeka birbirinden farklı kavramlar olup eşsiz özelliklere sahiptir, Karar verme, çevre ve zaman yönetme, yaşla gelişim, ölçülebilirlik, etik boyut, yaratıcı çözümler üretme versus uygun yerde kullanma, Akıl Geliştirme, Beyni uyararak düşünme yeteneklerini geliştirme süreci, Yaşam boyu öğrenme, deneyimlerden ders çıkarma, duygusal zekayı kullanma, eleştirel düşünme yeteneklerini geliştirme, Zeka Geliştirme, Beyin fonksiyonlarını artırmak için bilinçli ve düzenli çaba, Problem çözme, sezgisel düşünme, hafıza geliştirme, analitik düşünme, Akıllı İnsan Özellikleri, Akıllı bireyler doğru kararlar alma ve durumları rasyonel bir şekilde değerlendirme yeteneğine sahiptir, Olumlu düşünme, mantıksal düşünme, karar verme yeteneği, cömertlik, dil yetenekleri, Zeki İnsan Özellikleri, Zeki bireyler bilgiyi çabuk yakalama ve doğru çıkarımlar yapma yeteneğine sahiptir, Problem çözme yetenekleri, zaman yönetimi, hızlı ve doğru karar verme, kültürel farkındalık, sorgulama ve eleştirel düşünme, Akıl Ölçümü, Aklın ölçümü tam olarak mümkün olmayabilir ama bazı nitelikleri değerlendirilebilir, Düşünme yeteneği, karar verme yeteneği, problem çözme yeteneği, Zeka Ölçümü, Zeka çeşitli testlerle ölçülebilir ve genellikle bir IQ (Intelligence Quotient) skoruyla ifade edilir, Genel zekaya dayalı görevler, dil yetenekleri, matematiksel ve mantıksal yetenekler, Akıl ve Zeka İlişkisi, Akıl ve zeka, bir bireyin yeteneklerini ve performansını belirleyen birbiriyle bağlantılı iki farklı kavramdır, Aklın yol göstericiliği, zekanın araç olarak kullanılması, bireysel ve sosyal yaşamda etkinlik
akıl zeka zeki akıllı fark akıl ve zeka arasındaki fark akıl mı zeka mı akıl nedir zeka nedir
Bu fotoğraf bir tarlada oturan bir kadını gösteriyor. Beyaz uzun kollu bir gömlek, mavi kot pantolon ve kahverengi botlar giyiyor. Saçları düşük bir at kuyruğu şeklinde geriye toplanmış ve gözlük takıyor. İki eli kucağında ve uzaklara bakıyor. Tarla yemyeşil, uzun otlar ve arka planda birkaç ağaç var. Gökyüzü güzel bir mavidir ve birkaç beyaz bulut etrafa dağılmıştır. Kadın huzurlu ve çevresinden memnun görünüyor. Görüntü boyunca yayılan sakin bir özgüveni var.
Beyda Çalışkan
Blog Yazarı

Marmara Üniversitesi Diş Hekimliği 4. sınıf öğrencisidir. Okumak, yazmak, araştırmak dışında müzikle ilgilenmeyi seviyor. Fakülte sosyal kulüplerinden birinin de kurucuları arasında. 

Benzer Yazılar
Doğru ve faydalı bilgiler sağlama konusunda kararlı olan uzman ekibimizle blogumuzu her zaman yeni makaleler ve videolarla güncelliyoruz. Güvenilir tavsiyeler ve bilgilendirici içerikler arıyorsanız, blog sayfamıza mutlaka göz atın.
Bu siyah beyaz çizimde, etrafında karmaşık detaylara sahip dişliler bulunan bir beyin yer almaktadır. Dişliler birbirine bağlı ve dairesel bir hareketle hareket ediyor. Resmin merkezinde büyük siyah bir daire beyaz çizgilerle çevrelenmiştir. Resmin solunda, etrafında beyaz bir çizgi dolanan küçük siyah beyaz bir dişli görülüyor. Görüntünün sağ tarafında, bir dizi beyaz çizgi ile daha büyük bir siyah beyaz dişli vardır. Görüntünün üst kısmında, birkaç eğri çizgi ile bir logo görülmektedir.
Nedir?

Çoklu Zeka Kuramı Nedir?

25 Şubat 2021
Çoklu Zekâ Kuramı Ortaya Çıkışı
Eğitim

Çoklu Zekâ Kuramı Ortaya Çıkışı

12 Nisan 2021
Bir kadın elinde beyaz bir kupa ile masada oturuyor. Bir çift gözlük takıyor ve yüzü sıcak bir gülümsemeyle aydınlanıyor. Gözleri parlak ve davetkâr, dudakları ise bir şey söyleyecekmiş gibi hafifçe aralanmış. Saçları düzgünce yüzünden uzakta toplanmış ve duruşu rahat ve konforlu. Kupanın kavisli bir kulpu var ve kısmen açık renkli bir içecekle dolu. Odadaki ışık parlak, masa örtüsü ve mobilyaların renkleri canlı. Kadın çevresinden memnun ve mutlu görünüyor.
Nedir?

Akıl ve Zeka Arasındaki Fark

11 Eylül 2021
Bu fotoğrafta uzun siyah saçlı bir kadın görülüyor. Aşağıya ve kameradan uzağa bakıyor, gözleri hafifçe kapalı. Saçları koyu renk ve düşük bir at kuyruğu şeklinde geriye doğru toplanmış, gevşek tutamlar yüzünün etrafına düşüyor. Yüzü yumuşak bir ışıkla aydınlatılıyor ve cildine hafif bir parlaklık veriyor. Arka planda bir köpeğin gölgesi ve sağ alt köşede bir insanın yüzünün bulanık bir resmi görülebiliyor. Görüntü sakinleştirici ama gizemli bir havaya sahip ve kadının ifadesi esrarengiz.
Teknoloji

Yapay Zeka Luna İle Tanışın

19 Şubat 2020
Bir kadın çerçevenin ortasındaki büyük beyaz bir beynin önünde duruyor. Açık renkli bir bluz ve koyu renk bir pantolon giymiş olan kadın ellerini göğsünün önünde kavuşturmuş. Geniş gülümsemesi ve parlak gözleri rahat ve mutlu olduğunu gösteriyor. Uzun siyah saçları yüzünden geriye doğru toplanmış ve siyah bir fonun önünde duruyor. Beyin beyaz ve ebruli bir dokuya sahip. Çerçevenin büyük bir kısmını kaplıyor ve ince siyah bir kenarlıkla çevreleniyor. Beynin detayları çok net ve kadın ön planda hayranlık dolu bir bakışla duruyor.
4.9
(73)

Duygusal Zeka Eğitimi

36 Konu5 Saat
Bu, koyu siyah saçlarını topuz yapmış bir kadının görüntüsüdür. Kollarını göğsünün üzerinde kavuşturmuş ve kameradan uzağa bakıyor. Uzun kollu siyah bir üst ve beyaz bir alt giymiştir. Yüz ifadesi ciddidir ve gözleri görünmemektedir. Görüntüde başka hiçbir şey olmayan beyaz bir duvarın önünde duruyor. Derin düşüncelere dalmış gibi görünüyor ve beden dili düşünceli olduğunu gösteriyor.Burcu Topçu Ekelik
₺1102₺779
Bu görsel, Akıl ve Zeka Oyunları üzerine çevrimiçi bir kursu tasvir etmektedir. Siyah gömlekli bir adam, gri zemin üzerinde mor bir sekizgen, beyaz zemin üzerinde kırmızı bir daire ve beyaz zemin üzerinde yeşil bir elmas gibi renkli şekillerin bulunduğu bir duvarın önünde oturuyor. Kameraya gülümseyerek kursun ilgi çekici ve eğlenceli olduğunu ima ediyor. Kurs, katılımcıların zihinsel ve analitik becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak üzere tasarlanmıştır. Problem çözme, eleştirel düşünme, hafıza, odaklanma ve yaratıcılık gibi konuları incelemektedir. Kurs ayrıca bu becerilerin geliştirilmesine yardımcı olacak simülasyonlar, bulmacalar ve diğer aktiviteleri de içermektedir. Doğru rehberlik ve uygulama ile kişi daha zeki ve yaratıcı olma yolunda önemli ilerleme kaydedebilir.
4.9
(12)

Akıl ve Zeka Oyunları Eğitimi

33 Konu5 Saat
Beyaz bir duvarın önünde siyah pamuklu bir gömlek giymiş bir adam duruyor. Yüzünde ciddi bir ifade var ve kollarını kavuşturmuş. Koyu renk saçları alnına dökülmüş ve bakışlarını hafifçe kaçırmış. Soluk bir teni ve ışığı yansıtıyor gibi görünen gözlükleri var. Gömleği hafifçe kırışmış ve ince bedeninin üzerine dökülüyor. Kendinden emin ve kararlı görünüyor.Erdem Turan
₺913₺464
Bir adam önünde satranç tahtası olan bir masada oturmaktadır. Gömlek ve pantolon giymiştir ve yüzü görünmektedir. Önündeki satranç taşlarına dikkatle konsantre olmuş, bakışları satranç tahtasına odaklanmıştır. Masanın üzerinde, üzerinde ağaç resmi olan beyaz bir kupa ve bir yığın bilgisayar klavyesi vardır. Sağında, biri beyaz diğeri metal olmak üzere birkaç satranç taşı var, ikisi de yakından bakıyor. Arkasındaki duvarda üzerinde yazı olan bir tabela var. Odaklanmış ve kararlı görünüyor, hamle yapmaya hazır.
5
(44)

Satranç Eğitimi

15 Konu5 Saat
Beyaz bir duvarın önünde siyah pamuklu bir gömlek giymiş bir adam duruyor. Yüzünde ciddi bir ifade var ve kollarını kavuşturmuş. Koyu renk saçları alnına dökülmüş ve bakışlarını hafifçe kaçırmış. Soluk bir teni ve ışığı yansıtıyor gibi görünen gözlükleri var. Gömleği hafifçe kırışmış ve ince bedeninin üzerine dökülüyor. Kendinden emin ve kararlı görünüyor.Erdem Turan
₺1028₺464
Bu görüntü ileri seviye bir Python kursunu tasvir etmektedir. Siyah bir arka planın önünde, fotoğraf için gülümseyen bir adam görülüyor. Muhtemelen kursun öğretmeni ya da eğitmenidir. Kurs, daha deneyimli Python programcılarını zorlamak, onlara yeni ve gelişmiş kavramları öğretmek için tasarlanmıştır. Dili bir uzmandan öğrenme fırsatı sunarak becerilerini geliştirmelerine ve dilde daha yetkin olmalarına olanak tanır. Bu kurs, bireylerin Python ve tüm özellikleri hakkında daha derin bir anlayış kazanmalarına yardımcı olarak onları daha iyi bir programcı haline getirebilir.
5
(4)

Python Eğitimi (İleri Seviye)

11 Konu15 Saat
Kameranın önünde siyah tişörtlü ve koyu renk saçlı bir adam durmaktadır. Yüz ifadesi ciddi ve duruşu kendinden emin. Gözleri kameraya odaklanmıştır ve kolları iki yanındadır. Güçlü, kaslı bir yapısı var ve siyah tişörtü soluk teniyle tezat oluşturuyor. Koyu renk saçları kısa, düzgün bir kesimle şekillendirilmiş ve yüzünü güzel bir şekilde çerçeveliyor. Kararlı görünüyor ve kararlı ifadesi onu öne çıkarıyor. Karşısına ne çıkarsa çıksın üstesinden gelmeye hazır görünüyor.Hanifi Çetinkaya
₺735₺464