Montessori, çocukların doğuştan itibaren keşfedilmeyi bekleyen yeteneklerini, özgür bir oyun ve eğitim ortamında öğrenme becerisi anlamını taşıyor. Çocukların doğalarında var olan öğrenme merakı ve bilgi isteği Montessori teknikleri sayesinde, özgür bir tavır ile çocuk gelişimini destekliyor. Montessori'nin temelinde özgünlük ve bağımsızlık yer alıyor. Bu sayede her çocuk, kendi ilgi alanlarını çok erken yaşta keşfetme imkanı buluyor. Yetenekleriyle tanışıp, bu yolda ilerleyen çocukların da özgüveni yüksek, kararlarında emin ve her zaman öğrenmeye açık bireyler haline geldiği gözlemleniyor.
Yenilenen bir neslin parçası olan çocukların, hayal dünyalarını gerçek hayatta nasıl sembolize ettiğini gösteren en somut detaylar, tercih ettikleri oyuncaklar. Bazen sadece vakit geçirdikleri bir oyun aracı ya da ebeveynlerinin geçici süre ile kendi işlerini tamamlayabilmek için kullandıkları bir oyalayıcı unsur olarak görünüyor olabilirler. Ancak oyuncakların, geleceğin yetişkinleri olan çocuklarda çok etkili bir yol gösterici oldukları unutulmamalı. Montessori'nin çıkış amacı ve tarihini inceleyince İtalya’nın ilk kadın doktoru ve pedagogu olan Maria Montessori’nin zihinsel engelli çocuklarda bu eğitim türünü uygulayarak, ortaya çıkardığı sonuçlara ve başarılara hayran kalmamak elde değil.
Montessori Eğitimi Nedir Kısaca
Montessori eğitimi, çocukların kendilerini sosyalleştirildiği, kişiliklerinin oluştuğu ve kişilik süreçlerini destekleyen bir eğitim felsefesidir. Bu eğitimde çocuğun bağımsız olması sağlanır. Çocuklara her şeyi bulabilecekleri ve gelişimlerini destekleyen uygun ortam sağlanmış olur. Çocuklara özgür bir şekilde seçim yapabilecekleri fikri öğretilir. Yapacakları şeyleri ve kullanacakları malzemeleri kendileri belirleyerek; çocukların problemlere karşı doğru çözüm yolları üretmeleri sağlanır.
Montessori eğitimi, çocuklara araştırma ve öğrenme becerileri kazandırıyor. Peki, bu eğitimde hangi malzemeler kullanılıyor? Montessori eğitiminin kendi belirlediği malzemeler kullanılır. Çocukların bu malzemeleri deneyerek,gözlemleyerek ve tekrarlayarak öğrenmeleri amaçlanır.
Montessori, çocukların günlük becerilerin yanı sıra tüm gelişim alanlarını da destekleyen bir eğitim felsefesidir. Aslında bu eğitim sisteminde, çocukların her şeyi kendilerinin yapabileceklerine inanılır ve bu güvenle onlar teşvik edilir. Eğitimde gerçek materyaller kullanılır. Bu gerçek materyaller (çekiç, tabak, süpürge) gibi eşyaların çocukların boylarını uygun bir halde bulunduğu bir ortamdır.
Montessori sınıflarında malzemeler, çocukların anlayabileceği bir şekilde basitten-zora, soyuttan-somuta sıralamasına göre dizilir. Bu sıralama, çocukların hata kontrolü yapması amacıyla tasarlanmıştır. Montessori sınıflarında bir yaş sınırı yoktur; 4 ve 5 yaşında çocuklar birlikte eğitim alır. Bu durumda çocukların birbirlerini görerek yeni bilgileri öğrenmeleri ve keşfetmeleri sağlanır.
Montessori'nin Tarihçesi Nedir?
Vikipedi ve çeşitli kaynaklardan derlenen bilgilere göre; Maria Montessori 1897 yılında tıp eğitimini bitirdikten sonra, pedagojik eğitim anlayışını ve uygulama tekniklerini farklılaştırarak, alanında ilerleme kaydetmiş ve adını dünyaya duyurmayı başarmış olan bir doktor. İlk olarak zihinsel engelli çocukların tedavi edilmesiyle ilgilenen Montessori, bu konuda çok kapsamlı çalışmalar yapmış. Etkili bir tedavi yöntemi geliştirene kadar Roma’da o dönemin akıl hastaneleri ve gözlem evlerinde zihinsel engelli çocuklarla uzun vakitler geçirmiş. Tüm bu çalışmaların ve deneyimlerin ardından, çocukların tıbbi tedaviden çok, eğitilmeye ihtiyaçları olduğu fikrine varmış. Şöyle ki; zihinsel engelli çocuklar o dönem akıl hastanelerinde kapalı tutuluyor ve yalnızca kişisel ihtiyaçları (banyo, tuvalet, beslenme vb.) karşılanarak hayatlarına devam ediyorlar.
Bu şartlarda olan her kim olursa olsun, engeli olan ya da olmayan herkesin, belirli bir zamanı geçirdikten sonra psikolojik olarak, büyük bir çöküş yaşayıp, hasta olmaması mümkün değil. Montessori de bu durumu fark etmiş olacak ki, eğitim tekniklerini tedavi yöntemleriyle birleştirerek pedagoji alanında bir çığır açmış ve çok da başarılı olmuş.
Çalışmalarını, malzemeler ile yeteneklerin belirlenmesi üzerine sürdüren Montessori, bu konu hakkında görüşüp, ortak teoriler bulduğu bir baron ve eşinin davetiyle kurs açmış. Eğitmenlerin eğitimi amacıyla kurulan ilk Montessori Kursu da bu şekilde başlamış. Böylece ileride kurmayı hedeflediği çocuk okullarında, kendi tekniklerini uygulayacak eğitimcilerle çalışmanın da sinyalini vermiş.
Bilindiği gibi; geçmişte de günümüzde de; farklı ve yeni yaklaşımlar, dünyanın birçok yerinde karşıt görüşler tarafından engellenmeye çalışılıyor. Aynı karşıtlık, eğitim kitaplarında yer verdiği eleştirileri sebebiyle Maria Montessori’nin de başına gelmiş olmasına rağmen; bugün Montessori’den bahsedip, uygulayabiliyor olmak büyük bir çaba ve azmin göstergesi. Yaklaşık olarak 45 yıldan bahsediyorum. Kitaplar ve eğitim teknikleri bir karşıt görüş tarafından, Amerika’da sınırlanıp, sonunda da ortadan kaldırılınca yeniden hayata geçmek için yıllarca beklemişler adeta. 1914 yılında tozlu raflara kaldırılan eğitim kitabı, 1958’de iki önemli eğitimci ve eğitim gönüllüsü tarafından açılan, Montessori Okulu ile hayata geçerek, günümüze kadar etkisini sürdürmüştür. İlk olarak Montessori eğitimcilerini yetiştiren bu okul, Amerika’nın ilk sertifikalı eğiticinin eğitim programı olmuş. Sonrasında ise, tüm dünyaya yayılarak çocuk gelişiminde farklı metotlarla eğitim veren bir kurum haline gelmiştir.
Montessori Eğitimin Kurucusu Dr. Maria Montessori Kimdir?
Maria Montessori İtalya'da (1870-1952) yılları arasında yaşamıştır. Maria Montessori İtalya'nın ilk kadın doktoru antropoloji ve pedagog profesörüdür. Montessori genel olarak çocukların kişilik özelliklerini, öğrenme hızlarıyla ilgili ve yeteneklerine uygun bir pedagoji geliştirmiştir.
Maria Montessori, ilk çalışmalarına Romanya'da ortopedik okullarının yöneticiliği sırasında başlamıştır. Itard ve Seguin'in çalışmalarını örnek alarak, zihinsel gelişimi geri olan çocuklara eğitim hazırlamıştır. Zihinsel engelli çocuklar üzerinde denediği bu eğitimden olumlu sonuçlar almıştır. Olumlu sonuçlarla birlikte eğitimden her düzeydeki çocuğun yararlanabilmesi çin uyarlamalarını yapmıştır ve normal zekâ seviyesine sahip çocukların da bu eğitimi almalarına olanak sağlamış. Eğitimin ismine de Montessori eğitimi demiştir.
Maria Montessori'nin "özel" gereksinimli çocuklardan etkilenerek geliştirdiği yöntem.
Maria Montessori zihinsel engelli çocuklara verdiği eğitimler ile çocukların devletin yapmış olduğu sınavlarda çok yüksek başarılar ortaya koyduklarını gözlemlemiş. Bu sonuçlara dayanarak 6 Ocak 1907 yılında "Case dei Bambini" adlı bir Montessori okulu açmış. Okulda zekâ düzeyleri normal olan çocuklara eğitim vermiş. Burada yaptığı gözlemler sonucunda ise çocukların hareket etmekten, kitap okumaktan, sessizlikten ve özgür hareket etmekten zevk aldıklarını gösterilmiştir.
Montessori Eğitimi Nedir?
Bu eğitim dünyayı değiştirmek için yararlı hedefler sunuyor. Montessori eğitimi çocuğa bilgiyi empoze etmek yerine çocuğun doğasında var olan öğrenme isteğini gerçekleştirecek programa yönelik bir eğitim yöntemidir. İnsan tabiatına uygun bir eğitim sistemi olarak doğumdan, tamamlanmış bir birey olana kadar gelişim evrelerini başarılı bir şekilde geçebilmesi için çocuğa olanak sağlıyor.
Montessori eğitimi çocuğun bağımsız olmasını sağlarken çocuğa her şeyi bulabileceği ve gelişimini destekleyen en uygun çevreyi hazırlar. Maria Montessori’ye göre bebek tamamlanmamış olarak doğar ve bebeğin kendi oluşumunu gerçekleştirmesi doğumdan yirmi dört yaşına kadar sürer. Bu süre zarfında çocuk farklı evrelerden geçer.
Montessori Eğitimi Çocuğa Ne Kazandırır?
Montessori eğitimi, çocuğa bilgiyi empoze etmek yerine çocuğun doğasında var olan öğrenme isteğini gerçekleştirecek programa yönelik bir eğitim yöntemidir. Montessori eğitimi, çocuğun bağımsız olmasını sağlarken çocuğa her şeyi bulabileceği ve gelişimini destekleyen en uygun çevreyi hazırlar.
Bu aktif katılım sayesinde çocuklar seçim yapma özgürlüğü kazanmakta ve hangi materyalleri kullanacağını seçerken neyi nasıl yapacağına kendisi karar vermekte. Bu eğitimle birlikte problem çözme, yaratıcılık ve iletişim becerilerine yönelik kazanımlar da elde edilmekte. Montessori eğitiminin amacı, sadece çocuğa bilgi aktarmak değil çocuğun araştırma ve öğrenme isteğini de uyandırmaktır.
Montessori'nin Amacı
Gelelim Montessori'nin amacına;
Çocuklar, doğumdan altı yaşına gelene kadar geçen süreçte, tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi kendine özgü psikolojik ve zihinsel bir gelişme kaydediyor. Her birinin kendine özgü bu yolculuğunda, çevresel faktörler önemli rol oynuyor.
Montessori’nin çeşitli kaynaklarda yer verilen gözlemlerine göre; altı yaşından küçük çocukların, uygun ortamda bulunmaları halinde, seçimlerini özgürce yapabilme ve kısıtlanmadan, uyarılmadan hareket edebilmelerinin, onları yetişkinlik dönemine hazırlayan önemli bir gelişme olduğu anlaşılıyor. Bunun üzerine de Montessori Sınıfları, yalnızca zihinsel engeli olan çocuklar için değil, normal çocuklar için de hayata geçiyor.
Peki bu sınıflarda nasıl eğitimler verildi?
0-3 yaş da dahil olmak üzere, 18 yaşa kadar herkese eğitim vermeyi amaçlayan sınıflardaki sistemi aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
Doğadan kaynak sağlanarak oluşturulmuş (ahşap gibi) ürünlerin hammadde olarak kullanıldığı materyallerle keşif,
Materyallerin çocuklarla birlikte, onların kullanımına uygun hale getirilerek şekillendirilmesi,
Bir sınıfın içerisindeki sınırlı alanda bile özgürlük hissinin yaşanması,
Çocukların yetenekleri olduğu alanları keşfedebilmeleri için onları daima gözetim altında tutan bir eğitmen,
Sınıfların dört duvar arasında bile bir çevreyi anımsatıcı özellikte düzenlenmiş olması (aktivite sırasında hareketliliğin kısıtlanmayacağı bir alan),
Temizlik ve hijyen,
Tüm eşyaların belirli bir uyum içerisinde bulunması,
Güzel görünüm,
Çocukların ihtiyaç duyabilecekleri her şey düşünülerek tasarlanmış bir yapı,
Sınırlı sayıda materyal,
Sınıf içinde ve bulunduğu dış alanda doğa ile iç içe bir ortam sağlanması.
Çevresel faktörler, dünyaya yeni gözlerini açmış bir bebek için sonsuz merak unsurlarını barındırıyor. Çocukluk döneminde ise her faktör anlam kazanmaya başlıyor ve hem psikolojik gelişimi, hem de farkındalığı artıran bir etken haline geliyor. Ayrıca bu sınıflarda her çocuğun kendine özel yeteneğini keşfetmesi çok önemli. Materyallerin sınırlı sayıda olması, ilgi alanlarını gözlemlemeyi ve gelişimi desteklemeyi kolaylaştırıyor. Böylece eğitimin ilerleyen dönemlerinde kişiye özel materyaller belirlenerek, sınıfa dahil edilebiliyor. Montessori Eğitimi, insani ihtiyaçlara yönelik materyaller içeriyor. Ayrıca çocukların her yaşlarında değişen özellikleri ve karakterlerine uygun biçimde tasarlanmış materyallerle de yetenekleri ortaya çıkararak gelişimi etkiliyor.
Aslında bu örnekler günümüzdeki çocuk gelişim modelini fazlasıyla yansıtıyor.
Yaşadığım deneyimlerden yola çıkarak belirtmeliyim ki, günümüzde çoğu uzman tavsiyesine göre, çocuklara çok fazla oyuncak almak gerekmiyor. Ailelerin bütçe planlamaları birbirinden farklı. Aynı anda birden fazla oyuncak alabilecek güçte olan ebeveynlerin de çocuklara bir sınırlama ve düzen içerisinde bu oyuncakları vermesi gerekiyor. Her hafta farklı bir oyuncak gibi. Önceki hafta oynadığı oyuncağı bir süreliğine ortadan kaldırıp, bir sonraki hafta yenisi verilebilir. Bu sayede hem oyuncağın oyalayıcı ve eğitici özelliğinin gerçek anlamda hayata geçmesi; hem de çocukların değer kavramının gelişmesi açısından destek sağlanabilir. Aksi halde, çok fazla oyuncağa maruz kalan çocuklar bir süre sonra hiçbiriyle ilgilenmiyor ve dahası oyuncak konusunda daha çok talepte bulunmaya başlıyor. Bu talebe karşılık bulduktan kısa bir süre sonra da yeni oyuncak da diğerlerinin yanında görünmez bir yer alıyor ve aynı durum tekrarlanıyor.
Bu senaryoyu bir yetişkinin günlük hayatına uyarlarsak ne olur? ’Hayır’’ kelimesine aldırış etmeyen, dolabındaki kıyafetlerin yerini bilmeyen, hayatında fazlasıyla karışıklık ve düzensizlik bulunan, sahip olduğu ile yetinemeyen ve daima sonunda mutsuz olan bireyler gördüğümü belirtebilirim.
Peki sizin için ne anlama geliyor?
Montessori Eğitiminin Amaçladığı Bireyin Özellikleri Neler?
Güçlü ve zayıf yanlarını iyi bilen
Bu sayede iç huzuru bulan
Hayat boyu öğrenme merakını hiç yitirmeyen
Daha güzel bir dünya oluşturmak için çaba sarf eden
Disiplin Sağlamak
Montessori’ye göre her çocuğun kâinatta bir görevi vardır. Günümüzde her bireyin çevresine karşı bir sorumluluğu var. Montessori eğitimi bu sorumluluğu yerine getirmesi ve çevreyle uyum içinde yaşaması için bireyin kendini tamamlamasına yardımcı olur. Bu eğitim sisteminde çocuk içsel bir disipline sahip olarak kuralları isteyerek uygular duruma gelir. Burada yetişkinin görevi çocuk için uygun bir çevre hazırlamak, hazırlanmış çevreye adapte olabilmesi için ona kılavuzluk etmek ve ona sorumluluklarını unutmayacağı bir özgürlük tanımaktır.
Yetenekleri Ortaya Çıkarmak
Montessori küçük çocukların kendi kapasitelerinden çok daha fazlasını yapabildiklerini gözlemlemiştir. Bundan dolayı onlara iyi bir çevre ve iyi bir müfredat hazırlayarak çocukların potansiyellerinden çok daha fazlasını ortaya çıkarmalarını sağlamıştır. İyi bir Montessori eğitiminden geçen çocuk sahip olduğu gücü ve yeteneklerini ortaya çıkartabilir. Bu sistem de çocuk hiçbir bilgiyi zorla öğrenmek durumunda kalmaz.
Aksine merak duygusunu kullanarak, deneme yanılma yöntemiyle kendini deneyimleyerek bilgiyi alır. Geleneksel eğitim sistemindeki gibi sabit oturup da öğretmeni dinlemek zorunda değildir. Bilgiyi almak için gözlem yaparak, dokunarak, uğraşarak ve sorular sorarak bilgiye kendisi ulaşır. Öğretmen sadece yol göstericidir. Özet olarak Montessori eğitimini alan çocuk kendi özgürlük sınırları içinde deneyerek keyifle bilgiye ulaşır ve iç huzurunu yakalayan çocuk dünyayı değiştirmek için yenilikçi fikirler sunabilir.
Montessori Eğitimleri Nasıl Uygulanıyor?
0-3 Yaş Grubu için Montessori
Bebeklik dönemi ve yürüme adımları yeni başlamış olan çocuklar için, yürümenin yanında eşlik eden güvenli materyaller ve ilk kelimelerini destekleyen eğitim modeli benimseniyor. Açılan sınıflarda, çocukların fiziksel yeterlilikleri ve bu kadar küçük oldukları dönemde dahi keşfedilmeyi bekleyen yetenekleri göz önünde bulundurularak etkinlikler yapılıyor. Tuvalet eğitimi de bu sınıfların eğitimine dahil ediliyor. Montessori’ye göre eğitimlerin temelinde bağımsızlık, karar verme ve özgür irade öne çıkıyor. Bebekleriyle birlikte eğitimlere dahil olmak isteyen aileler için de bu yaş grubuna özel sınıflar bulunuyor.
3-6 Yaş Grubu için Montessori
İlköğretim seviyesinde eğitim sunan bu sınıflarda, tıpkı okul ortamında olduğu gibi bir öğretmen ve öğretmen yardımcıları yer alıyor. Yaklaşık olarak 25 ile 30 civarı öğrenci kapasitesi bulunuyor. Sıra düzeni küme halinde ya da her öğrencinin tek oturabileceği şekilde değişkenlik gösteriyor. Eğitim malzemeleri çocukların boy ölçülerine uygun şekilde dizayn edilmiş dolaplara, kolay ulaşılabilir şekilde yerleştiriliyor. Etkinlikler öğretmen tarafından belirlenerek başlıyor. Sonrasında çocukların talep yoğunluğuna göre bağımsız olarak tercih edilebiliyor.
Okullardan farkı ise; Montessori Eğitimi'nde öğretmen, çocukların fikrini alarak ve kendi yetenekleri doğrultusunda seçim yapmalarına izin vererek etkinlik düzenliyor. Bu sınıflarda; temizlik, düzen, kirletmek, yıkamak vb. günlük yaşantının önemli bir parçası olan aktivitelere yer veriliyor. Yanı sıra; bilim, sanat, yabancı dil, genel kültür gibi konuları destekleyici malzemelerle de öğretici ortam sağlanıyor. Uygulamalar genelde temaslı materyaller üzerinden gerçekleşiyor. Örneğin; öğrencilere yazı yazmayı öğretmek için harfleri boyutlandırma sistemi uygulanıyor. Kağıtlara harf şekilleri vermeleri ve onları bir düzlem üzerine yerleştirerek duyusal ve dokunsal olarak öğrenmeleri sağlanıyor.
İlköğretim Grubu için Montessori (6-9 , 9-12 Yaş)
6 ve 12 yaş arası öğrencilerden oluşan bu sınıflarda diğerlerinde olduğu gibi, ilk olarak ders sunumu yapılıyor ve sonrasında çocukların taleplerine göre konular şekilleniyor. Vikipediye göre, öğretmenler arasında ‘’harika dersler’’ olarak adlandırılan bu derslerin içerisinde; tarih, biyoloji ve teoloji (din) dersleri de yer alıyor. Dönemin başından itibaren işlenen bu derslerin, öğrenme temelini oluşturmada büyük etkisi olduğu belirtiliyor. Harika dersler sayesinde öğrencilerin araştırmak istedikleri şeylerin, git gide daha kapsamlı ve zengin içerikli konular haline geldiği gözlemleniyor. Harika dersler dışında bir ilköğretim okulu müfredatında yer alan tüm dersler bu sınıflarda da materyaller ile işleniyor. Uygulamalarda, öğrenmeyi pekiştirmek ve test etmek amacıyla, sınıf içerisinde yer almayan farklı malzemelerin de öğrenciler tarafından getirilmesi isteniyor. Böylece çocukların; insan, doğa ve evrenin birbirinden ayrı kavramlar olduklarını; ancak hepsinin birbirine ihtiyaç duyan bir bütün olduklarını da keşfetmeleri desteklenmiş oluyor.
Ortaöğretim Grubu için Montessori
Montessori Eğitimi'nde ergenlik dönemi olarak adlandırılan bu grup için, çocuk gelişimi grubuna göre daha az çalışma yapılıyor. Maria Montessori’ye göre ergenlik döneminde aile ortamında çatışmalar yaratan, anlaşmazlıklar yaşayan ve dönemi zor geçiren gençler için, doğa ile baş başa kalmak iyileştirici ve sağlıklı bir süreç geçirmeye yardımcı oluyor. Bu anlamda diğer yaş gruplarına göre daha az sayıda eğitmen de yetiştirilmiş; ancak sistemli bir sınıf kurulmamış. Diğer gruplardaki bazı sınıflarda, çocukların kendi gelişimlerine göre yaş sınırlaması ergenlik dönemini kapsayacak kadar ilerletilmiş.
Günümüzde Montessori
Montessori Oyuncakları ve Montessori Mobilyaları, bir çocuk odasında olması gereken her şey düşünülerek üretiliyor. Biraz popüler kültür etkisiyle, biraz da günümüz ebeveynlerinin tercih ettiği üzere kullanılıyorlar. Ulaşılan bilgilere göre Montessori; zihinsel engellİ çocuklarda normalleşme, diğer çocuklarda ise başarıya dönüşme konusunda önemli bir role sahip. Ancak yakın zamanda ortaya çıkan bir veriye göre; Montessori Okulu’nda eğitim görmüş çocukların, normal okullarda okuyanlardan daha ileri seviyede olmadığını, başarı sonuçlarının her iki okulda da aşağı yukarı aynı seviyede çıktığı saptanmıştır.
Çocukları küçük yaşlarda teknolojiden her ne kadar uzakta tutmaya çalışsak da bu imkansız görünüyor. Montessori’nin yankıları hâlâ sürerken; doğayı, çocuk ve çevre uyumunu teknolojiye karşı iddialı bir bir rakip olarak görüyorum. Tez üzerinde belirtildiğine göre bir başarı farkı yaratmasa bile; o geometrik şekillerde dizayn edilmiş, yarı açık, yarı ev görünümlü Montessori yataklarında hayal kurarak uyumak, bir çocuk için son derece yaratıcı olmalı.
Montessori Eğitiminin Yaş Gruplarının Kapsamı
Montessori eğitimi sınıfı çocuklara özgür ve yaratıcı bir ortam sağlamaktır. Sınıflarda farklı yaş grupların bir arada oldukları karma sistemdir. Materyaller çocuğun ilgisine göre seçilebilir. Çocuk isteğini seçmekte özgürdür. Aynı zamanda çocuk oynayacağı materyalleri toplamak ve yerine kaldırmak sorumluluğunu da alır. Eğitimde gerçek nesneler kullanılır ve ceza yoktur. Sorumluluk sahibi olsun diye de farklı görevler verilir.
Bu ortam çocukta kişisel disiplini geliştirmektedir. Her materyalden bir tane bulunduğu için çocuklarda, sırasını bekleme, uygun bir çözüm yolu üretme, isteğini sonraya erteleyebilme gibi çok önemli sosyal beceriler desteklendiği gibi aynı zamanda seyrederek öğrenme gibi dolaylı öğrenmeye de katkı sağlanır. Çocuk materyali kullanmak istediğinde arkadaşlarının çalışmasını beklemek zorunda. Bu yöntemle çocuk başkalarının haklarına saygı duymayı da öğrenir.
Montessori eğitimi daha çok anaokulu çağındaki (3-6) yaş grubu çocuklarına verilen bir eğitimdir. 3-6 yaş arasındaki çocukların yeni kazanacakları birçok yetenekleri, duyguları kontrol etme, düzenleme becerisi gibi özelliklerinin daha öğretildiği ortamdır.
Montessori eğitiminde çocukların kazandıkları tüm gelişimlere uygun materyaller bulunur. Çocuklar bu materyallerle gelişimlerini doğru ve düzgün bir şekilde tamamlar.
Anaokullarında verilen Montessori eğitimi ile çocukların ilgili oldukları yönlerini keşfetmeleri sağlanır. Eğitim hayatlarında da bu yönde ilerlemelerine yol gösterilir.
Çocukların hayal güçlerinin, özgüvenlerinin, entelektüel bağımsızlıklarının gelişmesine yardımcı olur.
Montessori eğitimi ile anaokullarında farklı yaşlarda çocuklar bir arada bulunur. Böylece çocukların yaşadıkları toplumdaki özellikleri öğrenebilmeleri ve topluma daha çabuk ayak uydurabilmeleri sağlanır.
Çocukların kazanmış oldukları bilgileri kullanabilecekleri uygun ortamlar vardır.
Çocuklar Montessori eğitimi sınıfında kendini doğru ifade edebilmeyi, iletişim kurmayı ve kendilerine güvenmeyi öğrenir.
Montessori Etkinliklerin Faydaları Nelerdir?
Montessori etkinlikleri çocukların zihinsel ve kendilerine özgü becerilerinin gelişmesini sağlar.
Erken çocukluk dönemindeki çocuklarda; birçok özelliğin yanı sıra büyük ve küçük kasların gelişmesine de yardımcı olur.
Montessori etkinlikleri sayesinde çocuklar kendilerinin keşfeder, yeteneklerinin farkına varır ve artık özgüvenleri yerine oturmaya başlar.
Çocuklara kazandırılan bu yetenekler Montessori etkinlikleri için uygun olarak hazırlanmış ortamlar ve çevreler sayesinde olur.
Evlerde Montessori Eğitimi Uygulanabilir Mi?
Montessori, duygular sayesinde zihnin daha çabuk geliştiğini benimser. Eğitimi için özel olarak belirlenen materyaller vardır. Bu materyaller çocukların farklı özelliklerini bir arada kullanabilmelerini sağlar. Montessori eğitimi, çocukların bağımsızlığını, bütünselliğini ve bireyselliğini temel aldığı için bebeklikten itibaren bu eğitim verilebilir. Montessori eğitimi ev çalışmaları ile de uygulanabilir. Evdeki eğitime 2 yaşında başlanmalıdır.
Evde verilen Montessori eğitimi okuldaki gibi gerçek objeler eşliğinde olmalıdır. Evde verdiğimiz eğitimle çocukların ilgilerinin hangi yönde olduğu öğrenilebilir. Eğitimin temeli olan çocuğun her şeyi kendi yapması fikri evde yapılabilir. Örneğin; giysileri tek başına giysin, odasını toplasın. Birlikte kitap okuyun. Bazı işleri çok küçük yardım dokunuşlarıyla çocuklarınızın yapmasını teşvik edin. Çocuklarınıza günlük faaliyetleri örnek olarak ve teşvik ederek yapmasını ve öğrenmesini sağlayın.
Çocuk Odası Montessori'ye Uygun Nasıl Dizayn Edilir?
Çocuk odalarının montessoriye uygun bir şekilde dizayn etmek kolaydır.
Yapmanız gereken montessori ilkelerinden ulaşılabilirlik ilkesine göre hareket etmektir.
Çocuğun odasında bulunan oyuncakların montessori malzemeleri olması ve bu malzemelerin kategorilerine göre yerleştirilmesi gerekir.
Montessori malzemeleri (kitap, oyuncak ve materyaller) çocuk odasına yerleştirirken çocuğun ulaşabileceği şekilde yerleştirmek gerekir.
Odada çocuğun kullanacağı bütün eşyaların boyuna göre dizayn edilip yerleştirilmesi gerekir.
Sadece çocuk odasını Montessori Felsefesine uygun hale getirmekle kalmayıp evin de bu felsefeye uygun hale getirmek mümkündür.
Mesela evin mutfak kısmında çocuğun yetişebileceği bir yere çatal, tabak ve kaşıklar konulabilir. Banyoda çocuk boyuna uygun lavabo bölümü yapılabilir.
Montessori Malzemeleri ve Oyuncak Çeşitleri
Oyuncaklar ve oyun; çocukların en iyi öğrenme yöntemlerinden birisidir. Çocukların yaşlarına uygun, gelişmekte olan özelliklerine hitap eden, bilgiler ve deneyimler öğreten oyun ve oyuncaklar çok önemlidir. Montessori de kullanılan malzemeler çocukların becerilerini deneyerek ve yaparak öğrenmelerini sağlar.
Montessori materyalleri çocukların tüm gelişim özelliklerine ayrı ayrı hitap eden ve kolay bir şekilde gelişmesine yardımcı olmak için oluşturmuş malzemelerdir. Montessoride hazırlanan materyaller çocuklara verilecek olan eğitimlere ve kazandırılacak becerilere göre farklılıklar gösterir.
Montessori malzemelerinden sadece birer tane bulunmaktadır. Bu da çocukların birbirlerine saygı göstermelerine ve sıralarını beklemelerini sağlar. Montessori oyuncakları 0-3 yaşları arasında bulunan çocuklara beyin, el, göz koordinasyonu, motor ve kas gelişimleri açısından yararlıdır.
Montessori eğitimi ve eğitim materyalleri çocuğun gelişimine ve öğrenmesine büyük katkı sağlamaktadır. Kullanılan materyaller çocuğun dikkatini çekecek şekilde sunulduğu takdirde gelişim alanlarını destekler nitelikte olması açısından önem taşımaktadır.
Öğretmen burada rehber konumundadır. Montessori sınıflarında materyaller çocuğun fiziksel özelliklerine uygun olarak tasarlanmıştır.
Çocukların boylarına uygun, orantılı, hafif, hareket edebilen elini uzattığı zaman yetişebileceği dolaplar, kolaylıkla kullanabileceği kilitler, kolay açılıp kapanabilen çekmeceler ve kapılar, duvarda kolay uzanabileceği kıyafet askıları, parmaklarıyla kavrayabileceği fırçalar ve düz saplı süpürgeler bulunur.
Eğitim Sonrası Öneriler Neler?
Montessori eğitimi sadece çocuklara değil eğitimcilere de yeni yaşantılar ve deneyimler sunmaktadır. Araştırma yapma, öğrendiklerini günlük hayata aktarma ve çocuklara uyarlama anlamında yararlar sağlamaktadır. Okul öncesi Montessori eğitimi ortamında çocukların özgürce hareket etmelerini sağlanarak çocuklar araştırma yapma, iletişim kurma ve öğrenme için cesaretlendirilmelidir. Bununla birlikte Montessori eğitiminin yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yapılabilir.
Okul öncesi eğitime yönelik Montessori uygulamalarını içeren teorik kitaplar ve uygulamaya yönelik kitaplar hazırlanabilir. Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan programlara ek olarak Montessori eğitimi de uygulanarak programlar zenginleştirilebilir.
Çocuğunuzu kişisel gelişim eğitimleri ile tanıştırarak hangi konularda yetenekli olduğunu anlamasına yardımcı olabilirsiniz. IIENSTITU bu konuda online eğitimler vermektedir.
