Medya nedir? sorusunu araştırdığınızda kitle iletişim araçları kavramının genel adı olarak klişe bir açıklama bulursunuz. Burada kitle topluluk, halk, bir şekilde bir araya gelmiş bireyleri kasteder.
Daha geniş olarak medyayı ele alırsak medya hiçbir ırk, cinsiyet ya da başka bir ayrım gözetmeksizin aktarılması gereken bilgileri topluluklara ulaştırma amacıyla üretilmiş araçların bütünüdür.
Bu araçlar basın yayın organları olarak tanımlanan gazete, posta, faks, radyo, televizyon ve son yüz yıla damgasını vuran İnternettir.
Ayrıca topluluklara ileti sağlarken medyanın üstlendiği belli başlı görevler vardır. Bunlar; bilgilendirme, yönlendirme, eğlendirme, uyarma, eğitme, farkındalık yaratma şeklinde sayılabilir.
Ama son dönem medyası aşırı reklam ve reytinge odaklandığından medyayı, beyin süzgecinden geçirerek verdikleri içinden sadece gerekli olanları almayı başarmanız gerekiyor.
Bunun için medyayı doğru okumalı ve çözümleme becerisine sahip olmalısınız. İşte burada, size bu becerileri kazandıracak olan medya okuryazarlığı devreye giriyor.
Medya Okuryazarlığı Nedir?
Yeni ya da halen kullanılmakta olan eski nesil kitle iletişim araçlarının amaçları her ne kadar bilgi iletimi, etkileşimli bilgi paylaşımı olsa da günümüzde bu durum değişmiştir. İletişim araçları olarak tanımladığımız bu araçlar, günümüzde çok çeşitli amaçlara hizmet etmektedir.
Bu sebepledir ki; reyting rekoru kırma derdinde olan TV programları ve diziler, usulsüz paylaşımlar yapmaktadır. Bu usulsüzlükler RTÜK kurumuyla kontrol altına alınmaya ve önlenmeye çalışılsa da yeterli gelip gelmediği tartışmaya oldukça açıktır. Zaman zaman ise bu iletişim araçları bilgilendirmekten ve uyarmaktan ziyade insanları belli bir fikre adapte etmeye, itmeye, yönlendirmeye, yönetmeye çalışabilir.
Yeni medya dönemindeki olumsuzluklar karşısında tutunacağınız en büyük olgu medya okuryazarlığı olmalıdır. Medya okuryazarlığı bireylerin, toplumların, iletişim araçlarından aldıkları bu işitsel, görsel ve hem görsel hem işitsel verilerin, yönergelerin amacını çözümlemelerini, doğruluğunu araştırmalarını, eleştirel bir düşünme yapısı geliştirmelerini amaçlanmaktadır.
İlgili eğitim: Medya Okuryazarlığı Eğitimi
Çocukları bile fazlasıyla tehdit eden, yeni nesil iletişim araçlarının problemli paylaşımları konusunda daha fazla özverili ve dikkatli olunmalıdır. Özellikle oyuncak ve ambalajlı yiyecek ürün reklamlarının çocukların dünyasına etki edecek şekilde hazırlanması ve çocuklarda alışveriş açlığının başlamasına sebep olması, sadece yetişkinlerin değil çocukların da medya okuryazarlığı öğrenmesi gerekliliğini doğurmuştur.
Bu konuda kolları sıvayan MEB, 2006 yılında okullarda zorunlu olarak medya okuryazarlığı dersi okutulmasına karar vermiştir.
Yine de sadece okul dersiyle, çocukları her zaman medyanın olumsuz etkilerinden koruyamazsınız. Onlara kendini korumayı öğretmeli ve deneyimlemesini sağlamalısınız. Tabii önce sizin bunu iyi bir şekilde öğrenmeniz ve ona örnek şekilde uygulamanız gerekiyor.
Çocuklarınızı medyaya teslim etmemeniz gerektiğini mavi balina adlı oyunun maalesef kötü sonuçlarıyla anladık ama bu kalıcı bir farkındalık olmadı. Geçici bir şoktan öteye gitmedi. Önce kendiniz sonra aileniz için mümkünse medya okuryazarlığı eğitimi almalısınız. Medya okuryazarlığı üzerine kitaplar, blog yazıları okumanız da size ışık tutacaktır. İnternet üzerindeki araştırmalarınızda tek kaynağa bağlı kalmamanız doğru bilgiler edinmenize yardımcı olacaktır.
Medya Ne Demek ve Ne İçin Kullanılır?
Medyanın kelime anlamıyla kitle iletişim araçlarına verilen isim, olduğunu öğrendik. Peki, günümüzde medya ne demek? Her şey değişirken medya aynı mı kaldı? Elbette, hayır, çeşitli değişimlerden o da nasibini aldı. Hatta medya konusunda, son dönemde bir ayrım noktasına gelinmiştir. Yeni medya ve geleneksel medya olarak ikiye bölünmüştür. Yeni medya; tablet, akıllı telefon, akıllı saat, laptop, bilgisayar gibi sanal aleme bağlantı kurabilen elektronik araçların bütünü şeklinde tanımlanabilir.
Yeni medyanın kendi dünyası internettir, onun üzerindeki her görsel, işitsel platform ve uygulama bu dünya üzerindeki ülke ve şehirlere benzetilebilir. Yani internet ve beraberinde yeni medya araçları, insanlara bir paralel evren oluşturmuş durumdadır. Ve bu oluşumdan sanal alem olarak bahsedilir. Peki, “Yeni ve geleneksel medya arasındaki farklar neler?”, derseniz haydi bir bakalım.
Yeni Medyanın Geleneksel Medyadan Farklılıkları Neler?
Gelenekselde, kısıtlı kitlelere belli zamanlarda ileti sağlarken, yeni medyada dünya çapında bilgi paylaşımı mümkündür.
Geleneksel olanda tek yönlü bir iletişim varken, yeni medyada kitleler verilen bilgilere dönütler, olumlu ya da olumsuz yorumlar, sağlayabilirler. Bu da yeni medyayı çift yönlü kılarak bir adım daha öne taşır.
Geleneksel kitle iletişim araçlarında iletişim hataları kolay düzeltilemezken, yeni medya hataların daha çabuk tolere edilmesine olanak tanır.
Gelenekselde kendinizi ifade etmenize olanak sağlayacak koşullar oldukça zorlu ve kısıtlıdır. Yeni medya ise bireylere kendilerini ifade etmeleri için kolayca ulaşabileceği platformlar sunar. Böylece kişisel markalaşma için de destek vermektedir.
Bunlar dışında yeni medya birçok işlemi oturduğunuz yerden gerçekleştirmenize olanak sağlıyor; hastane randevuları, parasal işlemler, iş başvuruları, eğitimler, alışveriş gibi…Ancak; bu yeni nesil medyanın sadece olumlu yanları yok. İnsan iletişiminin son dönemde sanal boyuta çekilmesi; asosyallik denen bir sorunu beraberinde getirdi. Yeni nesil çocukların en yakın arkadaşı tabletleri oldu.
Yeni iletişim araçlarının, güçlü toplumsal bağları zedeleyen bu yanı dikkate alındığında bu araçların doğru şekilde kullanılmasının ne kadar önemli olduğu bir kez daha anlaşılıyor. Üstelik yeni medyanın, bir konu hakkında birçok bilgi sunması da sizi cezp etmemeli.
Maalesef, neyin doğru neyin yanlış olduğunu bulmak hiç de kolay değil. Bilgi kirliliği ya da bilgi çöplüğü kavramını bize kazandıranın da yeni medya olduğu unutulmamalı. Ve medya okuryazarlığına verdiğiniz önemin sizi doğru bilgiye daha çabuk ulaştıracağını da aklınızdan çıkarmamanız gerekiyor.
Sosyal Medya ve Toplum
İnternetin hayatımıza girişi ve yaygınlaşması ile birlikte dünya içinde bir dünya oluştu desek yeridir. Araştırmacıların verdiği bilgiye göre; gerçek dünya nüfusunun neredeyse yarısının internet kullanıcısı olduğu söyleniyor. Hal böyle olunca internet kullanıcıları arasındaki iletişimi güçlendirmek için yepyeni platformlar gerekiyordu ve hızla oluşturuldu. Bu alanlar sosyal medya adı altında toplandı. İnternet kullanan kitlelerin arasındaki iletişimi sağlamak için; bu platformlar gerçekten muazzam bir iş çıkarmaktalar.
Ayrıca, işsizliğin büyük bir sorun haline geldiği çağımızda sosyal platformlar yeni iş imkanları ve SEO uzmanlığı, sosyal medya uzmanlığı ve dijital pazarlama uzmanlığı gibi online yeni meslek dalları sağlamıştır. Bu meslekler hakkında online eğitimlerden faydalanmak isterseniz Enstitü sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
İlgili eğitimler:
Bu olumlu yanlara karşılık sosyal medyanın elbette eksi yönleri de mevcut. Kitlelere etkili iletişim imkânı sağlamaktan ziyade kitleleri peşinden sürüklemeye başlayan sanal mecralar toplumsal değerlerde, tahribe sebebiyet veriyor. Bu yüzden özellikle dezenformasyon amacı taşıyan bilgilerden uzak durulması gerekmektedir.
Medya okuryazarlığına önem vererek teknolojinin kötülüklerine karşı gardınızı alabilirsiniz. Teknolojiyi doğru kullanmayı amaçlayarak sanal alemde bile gerçek kimliğinizle ve dürüst bir birey olmaya devam ederek bireysel ve toplumsal değerlerimizi korumayı başarabilirsiniz. Teknolojiden uzak kalma çabasında olanlar için ise bu eylemden vazgeçmelerini öneriyorum.
Yeterli düzeyde, kendilerine yetecek kadar en azından bilinçlenmek adına teknolojiyle el sıkışmalılar. Teknolojiye açık olmayan bireylerin sanal alemden habersiz olmaları neticesinde, Y kuşağı sonrasında yakında bir Z kuşağı doğduğunda teknolojinin ortasına düştü ve olumsuzluklarına karşı savunmasız kaldı.
Yani sonuç olarak teknoloji öğrenmek zorundasınız. Bu bir tercih değil yeni nesiller için üzerimize düşen bir görev. Teknolojinin doğru kullanılarak sadece yarar sağlaması tabii ki mümkün. Yeter ki bilinçlenelim ve bilinçlendirelim.
Sıkça Sorulan Sorular
Sosyal medyada ne amaçla kullanılır?
Sosyal medya, insanlar arasındaki iletişimi kolaylaştırmak, insanların fikirlerini paylaşmalarını, duygularını ifade etmelerini ve diğer insanlarla bağlantı kurmalarını sağlamak veya genel olarak insanların arasında etkileşim kurmalarını sağlamak için kullanılır. Aynı zamanda, işletmelerin ve markaların kitleleri hedefleme, pazarlama ve müşteri ilişkileri için de kullanılmaktadır.
Medya aracılığıyla iletişimin nasıl etkilediği hakkında ne düşünüyorsunuz?
Günümüzde, medya aracılığıyla iletişim çok önemli bir rol oynamaktadır. Medya, insanların kendileri ve başkaları hakkında daha fazla bilgi edinmesini mümkün kılar ve uluslararası haberleri insanların evlerinden daha hızlı ve daha kolay ulaşılır hale getirir. Aynı zamanda, medya aracılığıyla iletişim, insanların arasındaki ilişkileri artırır ve dünyanın farklı köşelerindeki insanların birbirleriyle daha sık konuşmasını sağlar. Medya aracılığıyla iletişim, insanların daha fazla fikir alışverişi yapmasını ve daha fazla farklı kültürler ve inançlar hakkında bilgi edinmesini sağlar. Özet olarak, medya aracılığıyla iletişim, insanlar arasındaki ilişkileri olumlu yönde etkileyen güçlü bir araçtır.
Medya aracılığıyla toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri nasıl giderilebilir?
Medya aracılığıyla toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri gidermek için, medya kuruluşlarının, kadınların ve diğer lerin mağduriyetini göz önünde bulundurarak daha adil, daha çeşitli içerikler oluşturması gerekmektedir. Ayrıca, medya kuruluşlarından kadınların ve diğer mağdur grupların karşılaştıkları leri göz önünde bulundurması ve bu durumu değiştirmek için çabalarını desteklemeleri gerekmektedir. Bu şekilde, toplumsal cinsiyet lerinin kökten çözülmesi ve toplumsal cinsiyete dayalı lerin giderilmesi için çalışmalar yapılabilir.
Medya, günümüzde sadece bilgi aktarımı ve iletişim için mi kullanılıyor, yoksa başka amaçlar da güdülüyor?
Medya Kullanımı ve Amaçları
Bilgi Aktarımı ve İletişim
Günümüzde medya, bilgi aktarımı ve iletişim amaçlı kullanılan bir araçtır. Bu durum, medyanın en temel amacı olan topluluklara bilgi ulaştırma işlevini yerine getirirken, aynı zamanda insanlar arasında etkileşimin sağlanması için de oldukça önemlidir.
Başka Amaçlar
Ancak, medyanın sadece bilgi aktarımı ve iletişim için mi kullanıldığı yeniden gözden geçirilmelidir. Günümüzde medya, çeşitli amaçlar için kullanılıyor. Başlıca örnek olarak, reyting rekoru kırma derdinde olan TV programları ve diziler, usulsüz paylaşımlar yapmaktadır. Bu durum RTÜK kurumuyla kontrol altına alınmaya çalışılsa da, yeterli gelip gelmediği tartışmaya açıktır. İletişim araçları, zaman zaman insanları belli bir fikre itmeye, yönlendirmeye ve yönetmeye çalışabilir.
Medya Okuryazarlığı
Yeni medya dönemindeki olumsuzluklar karşısında medya okuryazarlığı büyük önem taşır. Medya okuryazarlığı, bireylerin ve toplumların iletişim araçlarından aldıkları bilgilerin amacını çözümlemelerini, doğruluğunu araştırmalarını ve eleştirel düşünme yapısı geliştirmelerini amaçlamaktadır.
Çocuklar ve Medya
Çocuklar da fazlasıyla tehdit altında olan yeni nesil iletişim araçlarının problemli paylaşımları konusunda daha fazla özverili ve dikkatli olmalıdır. Çocukların dünyasına etki edecek reklamların ve alışveriş açlığının başlamasına sebep olan oyuncak ve ambalajlı yiyecek ürün reklamları, çocukların da medya okuryazarlığı öğrenmesi gerekliliğini doğurmuştur. Bu konuda kolları sıvayan MEB, 2006 yılında okullarda zorunlu olarak medya okuryazarlığı dersi okutulmasına karar vermiştir.
Sonuç
Günümüzde medya, sadece bilgi aktarımı ve iletişim için değil, başka amaçlar için de kullanılmaktadır. Bu nedenle, bireylerin medya okuryazarlığına sahip olmaları ve çocuklara da bu konuda eğitim verilmesi büyük önem taşımaktadır. Böylece, medyanın olumsuz etkilerinden korunarak, onu doğru bir şekilde kullanma becerisi kazanılabilir.
Yeni medya ve geleneksel medya arasındaki temel farklar nelerdir ve bu farklar toplumları nasıl etkiliyor?
Yeni medya ve geleneksel medya arasındaki temel farklar, iletişim biçimleri, içerik üretimi ve kontrol mekanizmaları üzerinde etkili oldukları gibi toplumsal dinamiklere de çeşitli şekillerde etki etmektedir.
İletişim Biçimine Etkiler
Yeni medya, geleneksel medyanın bir yönlü iletişim biçimine kıyasla, kullanıcılarına etkileşimli bir iletişim ortamı sunar. Bu fark, toplumları daha katılımcı hale getirir ve demokratik süreçleri daha doğrudan hale getirebilir. Ancak, aynı zamanda dezinformasyon yayılması ve çevrimiçi zorbağa karşı daha fazla hassasiyet oluşturma riski de vardır.
İçerik Üretimine Etkiler
Geleneksel medya, profesyonel gazeteciler ve yayıncılar tarafından üretilen içerikler üzerinde yoğunlaşıyordu. Yeni medya, herkesin içerik üretebileceği bir platform haline gelmiştir. Bu durum, çok çeşitli bakış açılarının temsil edilmesine ve daha geniş bir bilgi spektrumunun sunulmasına olanak sağlar. Ancak, aynı zamanda kalite kontrol ve doğruluk konusunda zorluklar da ortaya çıkarır.
Kontrol Mekanizmalarının Etkileri
Geleneksel medya genellikle devlet veya büyük şirketler tarafından kontrol edilirken, yeni medya kontrol ve düzenlemeler konusunda daha zayıf ve dağınıktır. Bu durum dervişin fukarası insanların sansürün ötesinde bilgi ve fikirleri paylaşma özgürlüğüne sahip olmalarını sağlar, ancak aynı zamanda yanıltıcı ve zararlı içeriklerin yayılmasını kolaylaştırır.
Toplumsal Etkiler
Yeni medya ve geleneksel medya arasındaki bu temel farklar, toplumların bilgiye erişim, kamuoyu oluşturma ve demokratik süreçler dahil olmak üzere bir dizi önemli konuda nasıl faaliyet gösterdikleri üzerinde etkilidir. Yeni medya kullanımı arttıkça, bu farklar ve etkileri daha belirgin hale gelecek ve bu alanlarda daha fazla araştırma ve bilgiye ihtiyaç duyulacaktır.
Medya okuryazarlığı, bireylerin ve toplumların iletişim araçlarıyla karşılaştığı olumsuzluklara karşı nasıl bir önlem olabilir?
Medya Okuryazarlığı ve Iletişim Araçları Karşısındaki Rolü
Medya okuryazarlığı kavramı, geniş anlamda, her türlü iletişim aracının doğru ve bilinçli bir şekilde kullanılmasını ve yorumlanmasını ifade eder. Burada odağına kitle iletişim araçlarını alır ve bu araçlar üzerinde bireylerin ve toplumların bilinçli bir tutum geliştirebilmesi öğretilir. Basın yayın organları olan gazete, posta, faks, radyo, televizyon ve internet, aktarılması gereken bilgileri topluluklara ulaştırma amacıyla üretilmiştir. Ancak, aşırı reklam ve reyting odaklı döneme geçiş ile birlikte basın yayın organlarının içerik filtresi daha da önem kazanmıştır.
Kritik Düşünme ve Çözümleme Becerisi
Iletişim araçları, bireyleri ve toplumları belli bir fikre adapte etmeye, yönlendirmeye ve yönetmeye çalışabilirler. Çünkü, bu araçların amacı, sadece bilgi iletimi ve etkileşimli bilgi paylaşımı olmaktan çıkmış, çeşitli diğer amaçlara hizmet eder hale gelmiştir. Medya okuryazarlığı, bireylerin ve toplumların iletişim araçlarından alınan bilgilerin doğruluğunu araştırmalarını, bunları eleştirel bir düşünme yapısıyla çözümlemelerini ve yorumlamalarını teşvik eder.
Çocukların medya okuryazarlığı eğitimi
Medyaya karşı savunmasız bir grup olan çocuklar, özellikle manipülatif ve yanıltıcı reklam içerikleri karşısında daha da hassastırlar. Bu nedenle, çocukların de büyük önem taşır. Milli Eğitim Bakanlığı bu gerekliliği fark ederek, 2006 yılında okullarda medya okuryazarlığı dersinin zorunlu olmasını sağlamıştır. Ancak, çocukları medyanın olumsuz etkilerinden tamamen korumak için sadece okul dersi yeterli olmayabilir. Çocukların kendilerini koruma yeteneklerini geliştirebilmeleri için bir yandan da ailelerin medya okuryazarlığı konusunda bilinçlenmesi ve çocuklarına rehberlik etmesi gereklidir.
Sonuç olarak, medya okuryazarlığı, bireylerin ve toplumların iletişim araçlarıyla karşılaştığı olumsuzluklara karşı bilinçli ve eleştirel bir tutum geliştirmesini sağlamada büyük bir öneme sahiptir.
