Medya nedir? sorusunu araştırdığınızda kitle iletişim araçları kavramının genel adı olarak klişe bir açıklama bulursunuz. Burada kitle topluluk, halk, bir şekilde bir araya gelmiş bireyleri kasteder.
Daha geniş olarak medyayı ele alırsak medya hiçbir ırk, cinsiyet ya da başka bir ayrım gözetmeksizin aktarılması gereken bilgileri topluluklara ulaştırma amacıyla üretilmiş araçların bütünüdür.
Bu araçlar basın yayın organları olarak tanımlanan gazete, posta, faks, radyo, televizyon ve son yüz yıla damgasını vuran İnternettir.
Ayrıca topluluklara ileti sağlarken medyanın üstlendiği belli başlı görevler vardır. Bunlar; bilgilendirme, yönlendirme, eğlendirme, uyarma, eğitme, farkındalık yaratma şeklinde sayılabilir.
Ama son dönem medyası aşırı reklam ve reytinge odaklandığından medyayı, beyin süzgecinden geçirerek verdikleri içinden sadece gerekli olanları almayı başarmanız gerekiyor.
Bunun için medyayı doğru okumalı ve çözümleme becerisine sahip olmalısınız. İşte burada, size bu becerileri kazandıracak olan medya okuryazarlığı devreye giriyor.
Medya Okuryazarlığı Nedir?
Yeni ya da halen kullanılmakta olan eski nesil kitle iletişim araçlarının amaçları her ne kadar bilgi iletimi, etkileşimli bilgi paylaşımı olsa da günümüzde bu durum değişmiştir. İletişim araçları olarak tanımladığımız bu araçlar, günümüzde çok çeşitli amaçlara hizmet etmektedir.
Bu sebepledir ki; reyting rekoru kırma derdinde olan TV programları ve diziler, usulsüz paylaşımlar yapmaktadır. Bu usulsüzlükler RTÜK kurumuyla kontrol altına alınmaya ve önlenmeye çalışılsa da yeterli gelip gelmediği tartışmaya oldukça açıktır. Zaman zaman ise bu iletişim araçları bilgilendirmekten ve uyarmaktan ziyade insanları belli bir fikre adapte etmeye, itmeye, yönlendirmeye, yönetmeye çalışabilir.
Yeni medya dönemindeki olumsuzluklar karşısında tutunacağınız en büyük olgu medya okuryazarlığı olmalıdır. Medya okuryazarlığı bireylerin, toplumların, iletişim araçlarından aldıkları bu işitsel, görsel ve hem görsel hem işitsel verilerin, yönergelerin amacını çözümlemelerini, doğruluğunu araştırmalarını, eleştirel bir düşünme yapısı geliştirmelerini amaçlanmaktadır.
İlgili eğitim: Medya Okuryazarlığı Eğitimi
Çocukları bile fazlasıyla tehdit eden, yeni nesil iletişim araçlarının problemli paylaşımları konusunda daha fazla özverili ve dikkatli olunmalıdır. Özellikle oyuncak ve ambalajlı yiyecek ürün reklamlarının çocukların dünyasına etki edecek şekilde hazırlanması ve çocuklarda alışveriş açlığının başlamasına sebep olması, sadece yetişkinlerin değil çocukların da medya okuryazarlığı öğrenmesi gerekliliğini doğurmuştur.
Bu konuda kolları sıvayan MEB, 2006 yılında okullarda zorunlu olarak medya okuryazarlığı dersi okutulmasına karar vermiştir.
Yine de sadece okul dersiyle, çocukları her zaman medyanın olumsuz etkilerinden koruyamazsınız. Onlara kendini korumayı öğretmeli ve deneyimlemesini sağlamalısınız. Tabii önce sizin bunu iyi bir şekilde öğrenmeniz ve ona örnek şekilde uygulamanız gerekiyor.
Çocuklarınızı medyaya teslim etmemeniz gerektiğini mavi balina adlı oyunun maalesef kötü sonuçlarıyla anladık ama bu kalıcı bir farkındalık olmadı. Geçici bir şoktan öteye gitmedi. Önce kendiniz sonra aileniz için mümkünse medya okuryazarlığı eğitimi almalısınız. Medya okuryazarlığı üzerine kitaplar, blog yazıları okumanız da size ışık tutacaktır. İnternet üzerindeki araştırmalarınızda tek kaynağa bağlı kalmamanız doğru bilgiler edinmenize yardımcı olacaktır.
Medya Ne Demek ve Ne İçin Kullanılır?
Medyanın kelime anlamıyla kitle iletişim araçlarına verilen isim, olduğunu öğrendik. Peki, günümüzde medya ne demek? Her şey değişirken medya aynı mı kaldı? Elbette, hayır, çeşitli değişimlerden o da nasibini aldı. Hatta medya konusunda, son dönemde bir ayrım noktasına gelinmiştir. Yeni medya ve geleneksel medya olarak ikiye bölünmüştür. Yeni medya; tablet, akıllı telefon, akıllı saat, laptop, bilgisayar gibi sanal aleme bağlantı kurabilen elektronik araçların bütünü şeklinde tanımlanabilir.
Yeni medyanın kendi dünyası internettir, onun üzerindeki her görsel, işitsel platform ve uygulama bu dünya üzerindeki ülke ve şehirlere benzetilebilir. Yani internet ve beraberinde yeni medya araçları, insanlara bir paralel evren oluşturmuş durumdadır. Ve bu oluşumdan sanal alem olarak bahsedilir. Peki, “Yeni ve geleneksel medya arasındaki farklar neler?”, derseniz haydi bir bakalım.
Yeni Medyanın Geleneksel Medyadan Farklılıkları Neler?
Gelenekselde, kısıtlı kitlelere belli zamanlarda ileti sağlarken, yeni medyada dünya çapında bilgi paylaşımı mümkündür.
Geleneksel olanda tek yönlü bir iletişim varken, yeni medyada kitleler verilen bilgilere dönütler, olumlu ya da olumsuz yorumlar, sağlayabilirler. Bu da yeni medyayı çift yönlü kılarak bir adım daha öne taşır.
Geleneksel kitle iletişim araçlarında iletişim hataları kolay düzeltilemezken, yeni medya hataların daha çabuk tolere edilmesine olanak tanır.
Gelenekselde kendinizi ifade etmenize olanak sağlayacak koşullar oldukça zorlu ve kısıtlıdır. Yeni medya ise bireylere kendilerini ifade etmeleri için kolayca ulaşabileceği platformlar sunar. Böylece kişisel markalaşma için de destek vermektedir.
Bunlar dışında yeni medya birçok işlemi oturduğunuz yerden gerçekleştirmenize olanak sağlıyor; hastane randevuları, parasal işlemler, iş başvuruları, eğitimler, alışveriş gibi…Ancak; bu yeni nesil medyanın sadece olumlu yanları yok. İnsan iletişiminin son dönemde sanal boyuta çekilmesi; asosyallik denen bir sorunu beraberinde getirdi. Yeni nesil çocukların en yakın arkadaşı tabletleri oldu.
Yeni iletişim araçlarının, güçlü toplumsal bağları zedeleyen bu yanı dikkate alındığında bu araçların doğru şekilde kullanılmasının ne kadar önemli olduğu bir kez daha anlaşılıyor. Üstelik yeni medyanın, bir konu hakkında birçok bilgi sunması da sizi cezp etmemeli.
Maalesef, neyin doğru neyin yanlış olduğunu bulmak hiç de kolay değil. Bilgi kirliliği ya da bilgi çöplüğü kavramını bize kazandıranın da yeni medya olduğu unutulmamalı. Ve medya okuryazarlığına verdiğiniz önemin sizi doğru bilgiye daha çabuk ulaştıracağını da aklınızdan çıkarmamanız gerekiyor.
Sosyal Medya ve Toplum
İnternetin hayatımıza girişi ve yaygınlaşması ile birlikte dünya içinde bir dünya oluştu desek yeridir. Araştırmacıların verdiği bilgiye göre; gerçek dünya nüfusunun neredeyse yarısının internet kullanıcısı olduğu söyleniyor. Hal böyle olunca internet kullanıcıları arasındaki iletişimi güçlendirmek için yepyeni platformlar gerekiyordu ve hızla oluşturuldu. Bu alanlar sosyal medya adı altında toplandı. İnternet kullanan kitlelerin arasındaki iletişimi sağlamak için; bu platformlar gerçekten muazzam bir iş çıkarmaktalar.
Ayrıca, işsizliğin büyük bir sorun haline geldiği çağımızda sosyal platformlar yeni iş imkanları ve SEO uzmanlığı, sosyal medya uzmanlığı ve dijital pazarlama uzmanlığı gibi online yeni meslek dalları sağlamıştır. Bu meslekler hakkında online eğitimlerden faydalanmak isterseniz Enstitü sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
İlgili eğitimler:
Bu olumlu yanlara karşılık sosyal medyanın elbette eksi yönleri de mevcut. Kitlelere etkili iletişim imkânı sağlamaktan ziyade kitleleri peşinden sürüklemeye başlayan sanal mecralar toplumsal değerlerde, tahribe sebebiyet veriyor. Bu yüzden özellikle dezenformasyon amacı taşıyan bilgilerden uzak durulması gerekmektedir.
Medya okuryazarlığına önem vererek teknolojinin kötülüklerine karşı gardınızı alabilirsiniz. Teknolojiyi doğru kullanmayı amaçlayarak sanal alemde bile gerçek kimliğinizle ve dürüst bir birey olmaya devam ederek bireysel ve toplumsal değerlerimizi korumayı başarabilirsiniz. Teknolojiden uzak kalma çabasında olanlar için ise bu eylemden vazgeçmelerini öneriyorum.
Yeterli düzeyde, kendilerine yetecek kadar en azından bilinçlenmek adına teknolojiyle el sıkışmalılar. Teknolojiye açık olmayan bireylerin sanal alemden habersiz olmaları neticesinde, Y kuşağı sonrasında yakında bir Z kuşağı doğduğunda teknolojinin ortasına düştü ve olumsuzluklarına karşı savunmasız kaldı.
Yani sonuç olarak teknoloji öğrenmek zorundasınız. Bu bir tercih değil yeni nesiller için üzerimize düşen bir görev. Teknolojinin doğru kullanılarak sadece yarar sağlaması tabii ki mümkün. Yeter ki bilinçlenelim ve bilinçlendirelim.
