Her şeyden önce bir konuyu aradan çıkaralım. İş deneyimi olmayan insanları da işe alıyorlar. Sürekli ifade edilen bir serzeniş var. Aslında haklı bir serzeniş. İş deneyimim olmadan işe giremiyorum, işe girmeden deneyim elde edemiyorum. Yeni mezunların neredeyse tamamında bunu duyabiliriz. Biraz önce haklı olduğunu söyledim ama haklı olmadıkları bir serzeniş daha var ki o da şu: “deneyim istedikleri için işe giremiyorum.” Bu konuda haklı değilsiniz çünkü iş deneyimi olmayan insanlar da işe girebilir. Girdiklerini de görüyoruz. Bu sebeple bu videoda “iş deneyiminin” aslında ne olduğundan bahsedeceğim.
İş Deneyimi Nedir?
İş deneyimi ikiye ayrılır. İşletmeler bir adaydan deneyim istediğinde ya kısa bir iş deneyimi ister ya da profesyonellik derecesinde iş deneyimi. Bir iş ilanı açtığınızda ilanın detaylarında zaten bunu görürsünüz. Mesela inşaat mühendisi işe alacaklar ve ilanda şöyle yazıyor: 5 yıldan fazla şantiye tecrübesi olan adayları arıyoruz. Bu pozisyona başvurmanız mümkün değil. Hayal kurmayalım çünkü sizden bu işi daha önce 5 yıl boyunca deneyimlemenizi istiyorlar. Ama sertifikalarım var ama harvard mezunuyum diye bu işi çeviremezsiniz.
Kısa iş deneyimi ise 1 yıldan 5 yıla kadar olan deneyimdir. En az 2 yıl deneyimli aday. En az 1 yıl deneyimli aday arıyoruz ifadelerini görürsünüz. Bunu lehinize çevirebilirsiniz.
Başvurularda İstenen İş Deneyimleri
Bu içeriği hazırlamadan önce kısa bir araştırma yaptım. Hepimizin bildiği bir kariyer platformunda 42 bin iş ilanı arasında filtreleme yaptım.
2 bin ilan deneyimsiz aday arıyor ancak bunların çoğu satış temsilcisi gibi pazarlama işleri. Bu işlerin birçoğunuz zaten beğenmiyorsunuz. Ayrıca bu deneyimli ve deneyimsiz adaylar. Yanına da iş deneyimi olması tercih edilir yazmışlar.
2 bin ilan bu şekilde, yani %4’ü.
42 bin iş ilanından 21.445’i 1 yıl deneyimli iş ilanını oluşturuyor, yani %51.
19 bin ise 5 yıldan fazla deneyim istiyor, yani %45’i
Peki siz neden %4’üne umut bağlıyorsunuz? 20 binden fazla ilan sizi bekliyor ve siz “benim iş deneyimim yok” diyerek pasif durumda bekliyorsunuz.
İşte ben size bunu nasıl lehinize çevirebileceğinizi anlatacağım.
İşverenler Neden İş Deneyimi İstiyorlar?
Yeni mezunların karamsarlık adında bir canavarları var. İş deneyimi olmayanları işe almıyorlar zannediyorlar ama 30 yaş üstü herkes hiç deneyimi yokken işe girdi. Yani sizinki yanlış bir tespit. İşe girebiliyor insanlar. Girebiliyor ama, işverenin aradığı kişi olursanız işe girebiliyor. 1-2 yıllık iş deneyimi aslında tam olarak o anlamı taşımıyor. Onun taşıdığı eş anlamlar var.
i̇şverenler verilen görevleri yapabilecek yetkinlikte kişileri arıyor. teknolojiyi kullanabilme becerisi arıyor. eleştirel düşünme, esnek çalışma gibi şeyleri bilenleri arıyor. Bir ekibin parçası olabilecek ve sorumluluk alabilecek birini arıyor. Özetle bazı iş dünyası standartları var ve onları anlamış, deneyimlemiş ve özümsemiş kişileri işe alıyorlar.
Yani işverenin aklındaki şey bundan ibaret! Haklı olarak şunu sorabilirsiniz: Peki neden bunları iş ilanına yazmayıpta “1 yıllık iş deneyimi arıyoruz” yazıyorlar? Çünkü özgeçmişinize bunları yazmıyorsunuz veya yazsanızda anlam ifade etmiyor. bunlara sahip olduğunuzu ispatlayamıyorsunuz. İş dünyasının standartlarını bildiğinizi, çalışmanın önemini ve sorumluluk almanın ne demek olduğunu anlatmanız gerekiyor. Bunu bilmek zor bir şey değil ama birçok yeni mezun bunların farkında değil. Bu sebeple ilan verilirken böyle bir yola başvuruluyor.
Size farklı bir bakış açısı kazandırayım. Bir işveren bir pozisyona birini alacak ve 5 yıldan fazla iş deneyimi arıyor. Farklı bir alanda farklı bir pozisyonda 5 yıldan fazla deneyimi olan kişiler bu işlere başvurup işe alınabiliyor. Bu nasıl oluyor peki? Çünkü işverenin ihtiyacı olan şey o işte bir yıl çalışmış olman değil. Georgetown Üniversitesi İK müdürü şöyle bir şey söylüyor. İşverenler tek bir alanda çalışmış insanları işyerine katmak istemezler. Yani şunu diyen insanları aramıyorlar. “İş bulamazsam kasiyer olacağım. İş bulamazsam bankada gişede çalışacağım” diyen insanlarla çalışmak istemiyorlar. Atik, pratik ve elini taşın altına koyan insanları arıyorlar. İster depo elemanı ister genel müdür arıyor olsun istedikleri şey bu. Öğrenen, yeniliklere açık ve problem çözebilen birisini arıyorlar.
İşte bunların tamamı iş deneyimi olmadan da geliştirebileceğiniz şeyler. Eskiden, yani bundan 10 yıl önce iş şartlarında üniversite mezunu şartı vardı. Şimdi üniversite mezunu neredeyse kalmadığı için ilan şartlarına bile yazılmıyor. Mesela bu konuda bir şey yapamazsınız. Sizden diploma istiyorlar. Bunu kurtarman mümkün değil. Mesela bir konuda yüksek lisans yapmanız isteniyorsa onu lehinize çeviremezsiniz. Yapacaksın yani o yüksek lisansı. Başka yolu yok.
Ama iş deneyimini birçok şeyle aşabilirsin. Mesela sertifika programları bu konuda çok işe yarar. İşveren nöropazarlama alanında 1 yıl deneyim ister. Sen de bu konuda katıldığın sertifika programını gösterirsin. Bu konuda ne bildiğini iş görüşmesinde anlatırsın. İşte o zaman iş deneyimi konusunu lehine çevirebilirsin.
Gerçekten öyle. Bazen bir sertifika programına katılmak bir 1 yıllık iş deneyiminden daha değerlidir. Satış departmanında 1 yıl çalışmakla bir satış eğitimine katılmak farklı şeyler. Masanın diğer tarafına geçip düşünürsem eğer, yani ik uzmanı tarafından bakarsam eğer 1 yıllık satış personeli deneyiminin nasıl yapıldığı, yani nasıl bir çalışma temposu içerisinde olduğunu öğrenmeye çalışmam gerekir. İşi severek yapıp yapmadığını ve ne kadar başarılı olduğunu öğrenmem gerekir. Diğer tarafta da 1 yıl içerisinde 4 farklı satış eğitimi almış birisi var. Bu, bana bir şeyler söylüyor. Bu kişi satış alanında çalışmak istiyor ve zamanının büyük kısmını buna ayırmış. Bu alanda çalışmak istiyor ve kendini geliştirmeye devam edecek. Sürekli gelişime inanan birisi. Bunu mesleği olarak görüyor. Böyle düşünürüm. Birçok İK profesyoneli böyle düşünür.
Sonuç olarak bu tür işlere başvuru yaparken o işyerinde göstereceğiniz performansla ilgili işvereni heyecanlandırın. İş deneyiminizin olmaması sizi dezavantajlı konuma getirmez. Dezavantajlı olduğunuz konu risk içermeniz. Yani sizi riskli görüyorlar. Emin olun akıllarda şu sorular var:
İş hayatını biliyor mu? Yani mesai saatine uyum, hiyerarşi, bir ekip içinde çalışma gibi şeylerden haberdar mı?
3 gün sonra ben yapamıyorum diyerek işten ayrılır mı?
Kişisel gelişime önem veriyor mu?
İnsanların akıllarında böyle sorular var. Tek yapacağınız şey bu soruları ortadan kaldırmak. Güven vermek. Bazı cümleler var, onları kullanmanız gerekiyor. İş görüşmesinde uzun süredir böyle bir iş aradığınızı söyleyin. Kaç yönetici olduğunu üstlerinizin kimlerin olacağını sorun. Mesai saatlerini öğrenin. Sabah erken kalkmayı sevdiğinizi söyleyin :) Eminim kimse sevmiyordur ama iş hayatının gerçekleri bunlar. Bu gerçekleri bildiğinizi anlatmaya çalışın.
Farklı görevlerde çalışmanın size iyi geldiğini ve takıma uyum sağlayacağınızı söyleyin. Sormalarını beklemeyin. Ekibe uyum sağlayacağınızı söylemenizi istiyorum ama birçoğunuz söylemeyecek. Daha sonra bana mesaj atıp “ama hocam sormadılar ki” diyeceksiniz. Kimse size “ekibe uyum sağlayabilir misiniz?” diye sormaz. Çünkü bu cevabı belli bir sorudur. Böyle bir soruya kim hayır der ki?
Sonuç olarak 1-5 yıl arası deneyim isteyen işlere başvuru yaparken, eğer gerçekten hazırlanarak giderseniz işe alınma ihtimaliniz yüksek. Size önerim; bu konuda cesur olun ve kendinizi geliştirmeye devam edin. Ücretsiz online eğitimlere katılın ve dezavantajlı durumu avantaja çevirin. İş arama sürecinde hepinize kolaylıklar diliyorum.
