İnsanlar yaşamlarını sürdürmek ve zorunlu ihtiyaçlarını gidermek için bir işe ihtiyaç duyarlar. Elde edilen güzel bir işin sonunda insanlar işlerini kaybedebilirler ya da kendi istekleri sonucu işlerinden ayrılabilirler. İşinden bir şekilde ayrılan kişiler yeniden iş arama sürecine girerler.
İşsizlik Nedir?
İş gücüne sahip olup iş arayan kişilere işsiz denir. İşsiz insanların toplam iş gücü içerisindeki payına ise işsizlik denir. Bir insanın işsiz sayılabilmesi için aktif bir iş gücüne sahip olması, iş araması ve iş aramaya gönüllü olması gerekmektedir. İçimizi ürperten kelime işsizlik çok sıkıcı bir durumdur ama her insan işsiz sayılmaz.
Başka bir ifade ile herkes işsiz kategorisine girmez. Öğrenciler, belirli yaşın altındakiler ya da belirli yaşın üstündekiler, engelliler gibi insanlar işsiz kategorisine girmez çünkü bu kişiler iş gücü içinde bulunmaz. Ne olursa olsun işten çıkarılma hayatın sonu mu? Değil tabi ki. İşsizlik ekonomistler tarafından genel olarak ikiye ayrılmaktadır: Gönüllü işsizlik ve isteğe bağlı olmayan işsizlik.
Gönüllü işsizlikte insanlar kendileri istedikleri için işlerinden ayrılmaktadırlar ve başka bir iş aramaktadırlar. İsteğe bağlı olmayan işsizlikte ise insanlar işten çıkartılmakta ya da kovulmakta ve bunun sonucunda iş aramaktadırlar.
Eğitim Alın
Kariyer değişikliği yapmak veya iş bulmak sandığınızdan çok daha kolay. İstanbul İşletme Enstitüsü sizi iş hayatınıza hazırlayacak profesyonel hayata yardımcı eğitimlerin yanı sıra fotoğrafçılık, içerik editörlüğü, sosyal medya uzmanlığı eğitimi gibi onlarca farklı meslek eğitimiyle kariyer için aradığınız başlangıç noktası olabilir. Pazartesi ve cuma günleri arası haftanın beş günü ücretsiz, cumartesi ve pazar günleri ücretli online eğitimler sayesinde hayalini kurduğunuz işe kavuşmanız ve sertifika sahibi olmanız mümkün.
İşsizlik Türleri Nelerdir?
Literatürde işsizliğin birçok türü bulunmaktadır. Bunlar, Friksiyonel/geçici işsizlik, yapısal işsizlik, dönemsel/devrevi/konjonktürel işsizlik, mevsimler işsizlik, doğal işsizlik, bölgesel işsizlik ve gizli işsizlik şeklinde sıralanabilir. Friksiyonel/geçici işsizlik, yapısal işsizlik, dönemsel/devrevi/konjonktürel işsizlik en çok görülen işsizlik türlerindendir.
Friksiyonel/Geçici İşsizlik Nedir?
Sağlıklı bir ekonomide işini beğenmeyip değiştirenlerin, işinden kovulanların ve iş gücüne yeni katılmış olan öğrencilerin iş araması geçici işsizliktir. Geçici ya da friksiyonel işsizlik denilen bu işsizlik türü sağlıklı her ekonomide görülebilir. Bu işsizlik türünün en büyük özelliği kısa dönemli olmasıdır.
Yapısal İşsizlik
İnsanların teknolojik gelişmeler ve ekonomik düzen gibi yapısal değişimlere uyum sağlayamaması sonucu ortaya çıkan işsizliktir. Friksiyonel işsizliğin aksine uzun dönemli olan bu işsizlik türü, işsizlik oranlarının uzun süre yüksek kalmasına sebep olur. Yapısal işsizlikte ekonomide meydana gelen temel değişikliklerden dolayı insanların iş bulması uzun sürmektedir.
Dönemsel İşsizlik
Bu işsizlik türü ülkedeki iş piyasasının sıkıntıya düşmesi sonucu ortaya çıkmaktadır. Bir ülkede meydana gelen ekonomik daralmalar sonucu toplam arzın toplam talebin çok altında kalması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Bu işsizlik türü ülkelerdeki işsizlik oranın yüksek olmasının genellikle ana nedenidir. Bu üç işsizlik türünden friksiyonel işsizlik ve yapısal işsizlik sağlıklı bir ekonomide bile görülebilir ve doğal işsizlik oranı yüzde 4,5 ve 5 arasında olabilir. Dönemsel ya da konjonktürel işsizlikte ise işsizlik oranı yüzde 8 ve üzerindedir.
İşsizliğin Sebepleri
İşsizliğin dört ana sebebi bulunmaktadır. Bunlardan ilki nüfusun artmasıdır. Nüfusun artması işsizlik oranlarını da arttırmaktadır. Devamlı artan nüfustan ve iş gücüne yeni katılan insanlardan dolayı iş arayan insanların iş bulmaları gittikçe zorlaşmaktadır. Bu durumda piyasadaki mevcut iş oranları toplam talebin çok altında kalmaktadır.
Teknolojinin Hızlanması
İşsizliğin ikinci sebebi teknolojinin hızlı bir şekilde ilerlemesidir. Bu durum işsizlik oranlarını yükseltmektedir. İlerleyen teknolojiden dolayı insan gücüne ihtiyaç kalmaması ve işlerin tamamen teknolojik aletler ya da robotlar ile yapılmaya başlanması mevcut çalışanların işsiz kalmasına, işsizlerin de iş bulmamalarına sebep olmaktadır.
Yüksek teknoloji büyük şirketlerde yeteneksiz ya da a yetenekli işçilerin yerini almaktadır. Örneğin, eskiden daktilo ile yazı yazan kişiler bilgisayarların ortaya çıkması ile işsiz kalmışlardır. Araba fabrikalarında yüksek teknolojinin ve robotların kullanılması ile birlikte insan gücüne olan ihtiyaç azalmış ve birçok insan işini kaybetmiştir.
Eğitimsizlik
İşsizliğin diğer bir sebebi eğitimsizlik ya da yeteneksizliktir. Bir insanın yetenekleri ya da eğitim seviyesi iş ile ilgili yeterlikleri sağlayamadığından dolayı işsizliğe sebep olmaktadır. İş verenler eğitimli ve yetenekli işçiler ya da çalışanlar aradıkları için eğitimsiz ya da bir iş hakkında yeteri becerisi olmayan insanlar işsiz kalmaya devam etmekte ve işsizlik oranlarının yüksek kalmasına sebep olmaktadırlar.
İşsizliğin diğer bir sebebi ise artan maliyetlerdir. Artan maliyetlerden dolayı şirketler ideal maaşları hatta bazı durumlarda düşük maaşları bile ödeyemez duruma gelebilmektedirler. Bundan dolayı çalışanlar ayrılmaktadırlar. Örneğin, gaz ve elektrik fiyatlarının artması, bu enerjilere bağlı olarak çalışan şirketleri ciddi manada etkileyecektir. Daha da ötesi şirketler, ekonomik krizler, endüstriyel daralma, iflas ve yapısal bozukluklardan dolayı bütçeyi kısabilmektedirler.
Bunlardan dolayı çalışan oranları büyük oranda düşürülmekte ve bazı iş pozisyonları iptal edilmektedir. Bu durumda işsizlik oranları artmaktadır. Kısa sürede iş bulamayan insanlar ekonomik olarak kendilerini idare edemeyecek duruma gelir ve en temel ihtiyaçlarını bile karşılayamaz duruma gelirler. İşsizlik yüzünden insanlar sosyal çevrelerini kaybederler ve depresyona girerler. Aile yaşantıları ve günlük yaşamları değişir. Bazen bu durumda insanlar şiddete başvurma ve suç işleme eğilimi içine girebilirler. Aileleri dağılan insanlar depresyona girer ve bazen intihar vakaları bile görülür.
Yazar: Murat Şimşek
