Okumak her birimizin günlük hayatının bir parçasıdır. Dünyada olan bitene göz atmak için okuduğumuz gazeteler, işimiz gereği okuduğumuz mailler, bir konuda fikir edinmek için okunan kitaplar, dergiler, makaleler ve daha birçok materyal… Değişmeyen tek şey, hepimizin bir sebeple okuyor olması.
Okuma sebebine göre okuma tekniği de değişiklik gösterir. Her tekniğin kendine göre faydaları vardır. Örneğin;
Sesli Okuma: Metnin beden dili, vurgu ve tonlamalar kullanarak sesli şekilde okunmasıdır. Sesli okuma, hafızanın güçlenmesine yardımcı olur. Düzgün bir diksiyon sağlayarak akıcı konuşma yetisinin gelişimine katkı sağlar. Okuma, dinleme ve odaklanma becerilerini geliştirir, kelime dağarcığını ve kavrama gücünü artırır.
Güdümlü Okuma: Özellikle öğretmenler tarafından bir öğretim metodu olarak kullanılır. Kitabın açıklamalar eşliğinde okunmasını ifade eder. Okuma ve anlama becerisini geliştirerek detayları görmeyi kolaylaştırır. Odaklanmayı artırır, akıcılık kazandırır. Usta bir okuyucu olmayı sağlayan becerileri kazandırarak ifade yeteneğini güçlendirir.
Sessiz Okuma: Metni gözle takip ederek yapılan okumadır. En çok kullanılan bu okuma türü, anlamaya ve kavramaya yöneliktir. Okurun metni sesli olarak hayal etmesini sağlar. Böylece metinde neyin önemli olduğunu anlamak kolaylaşır. Okuyucunun metni daha kolay analiz etmesini, daha iyi yoğunlaşmasını ve ana fikri derinlemesine anlamasını sağlar. Hatırlamaya değer konularla bilinç altını besler.
Hızlı Okuma: Metni daha kısa sürede anlayarak okumayı amaçlayan okuma şeklidir. Göz ve beyin arasındaki iletişime dayanan bir tekniktir. Özellikle mesleği gereği çokça kitap ve materyaller okuması gereken kişiler için zamandan tasarruf sağlar. Bu teknik bolca pratik sayesinde kazanılır ve beyin faaliyetlerini artırarak hafızayı güçlendirir. Odaklanma ve mantıksal çerçeveler çizme becerilerini geliştirir. Bu sebeple anlayarak hızlı okuma şeklinde de adlandırılabilir.
Not Alarak Okuma: Okuma sırasında edinilen bilgileri, daha sonra tekrar kullanmak amacı ile saklamaya olanak sağlayan okuma şeklidir. Metinden edinilen bilgi ve metinle ilgili fikirleri organize etmeyi sağlar. Bilgilere tekrar ihtiyaç duyulması halinde, güçlü materyallere sahip olmak anlamına gelir.
Eleştirel Okuma: Metin üzerinde düşünme, sorgulama ve yargıya varma süreçlerini içeren okuma şeklidir. Eleştirel düşünme becerilerini ve zekayı geliştirir. Metinden en üst düzeyde faydalanmaya olanak sağlar.
Hızlı Okumak İçin İpuçları
Hızlı okuma, aynı süre içerisinde ortalamanın üzerinde sayıda kelime okuyarak anlamaktır. İlkokul zamanlarından gelen yavaş okursan anlarsın telkini, bu tekniğin yaygın kullanımı hususunda engel teşkil etmektedir. Okuduğunu anlamak, sadece yavaş okumak ile olmaz. Belli teknikleri bilerek, hızlı okuma esnasında anlamak da mümkündür.
Özellikle kitap okumayı seven, kısa zamanda daha çok bilgi edinmek isteyen kişiler için hızlı okuma teknikleri eşsiz bir nimettir. Peki hızlı kitap okuma teknikleri nelerdir?
Her okuyucu okuma esnasında iç sesini kullanır ve hatta sesli okuyormuş gibi gırtlağını hareket ettirir veya dudağını oynatır. Bu davranış şekli her ne kadar kavramayı kolaylaştırsa da hızlı okuma için engeldir. Bu alışkanlıkları takip etmek ve sonlandırmak hızlı okumak adına iyi bir adım olacaktır.
Okuma esnasında gözler düzensiz hareket ederler. Normal şartlarda göz aynı anda sağa doğru sekiz, sol tarafa doğru ise dört harfi net şekilde görerek algılayabilir. Bu da aynı anda yaklaşık 3-4 kelime okumak demektir. Ancak bu yalnızca göz sabit kaldığı sırada gerçekleşir. Dolayısıyla göz hareketlerini anlamak ve daha az hareket etmeleri için gözleri eğitmek hızlı okuma becerisini geliştirecektir.
Kelime haznesini genişletmek bu konuda faydalıdır. Ne kadar çok kelime bilirseniz, hızlı okuma esnasında anlama ve kavrama yetiniz o denli gelişecektir.
Bol kitap okumak hızlı kitap okuma konusunda çok yardımcı olacaktır. Kitap okudukça görebildiğiniz alan genişleyecek, okuma ve anlama hızınız da artacaktır.
Hızlı kitap okuma konusunda kendinize güvenmeniz gerekir. Böylece okuduğunuzu anlamayacağınız kaygısıyla başa dönmek durumunda kalmazsınız.
Bu konuda kendinizi eğitmek isterseniz hızlı okuma eğitimi alabilirsiniz. Ancak her eğitime itibar etmek doğru değildir. Kurs seçerken abartılı rakamlara inanmamak en önemli noktadır. Şayet bir eğitim size 30 dakika içerisinde 300 sayfalık bir kitabı bitirebileceğinizi vadediyorsa, inanmayın. Verimli bir kurs içerisinde hatırlama stratejileri öğretilirken anlama ve kavramaya yönelik uygulamalar yapılır, aşamalı hız testleri uygulanır.
Bolca hızlı okuma egzersizleri yapmak ilerlemenize büyük katkı sağlayacaktır. Bu egzersizler esnasında mutlaka zaman tutun. Seviyenizi belirledikten sonra kendinize sıklıkla kısa sürede ulaşabileceğiniz hedefler koyun.
Egzersizler için hızlı okuma testi, egzersiz metinleri ve dijital uygulamalardan faydalanın. Bu hem ilerlemenizi somut verilerle görmenizi sağlayacak hem de sizi motive edecektir.
Hızlı Okumanın Avantajları Nelerdir?
Birçok insan dakikada ortalama 250 kelime okur. Bu bir kitap ya da belgenin bir sayfasını ortalama 2 dakikada okumak demektir. Bu hızı 2 katına çıkarabildiğinizi düşünürseniz, bir kitabı okuma süreniz yarı yarıya düşecektir. Bu, kalan zamanda yeni bir kitap okuyabilmek, başka işleri yapabilmek veya kendinize vakit ayırabilmek anlamına gelir.
Gündelik yaşantının sürekli bir koşuşturma halinde geçtiğini düşünürsek, kazanabildiğimiz her vakit, bizim için kar demek. Eğer okumaya dayalı bir işiniz varsa, öğrenciyseniz ve ders çalışma sürecini hızlandırmak istiyorsanız ya da okumayı seviyor ve mümkün olduğunca çok kitap okumak istiyorsanız hızlı okuma teknikleri size büyük fayda sağlayacaktır.
Okuma Hızını Düşüren Davranışlar Nelerdir?
Okuma hızını düşüren etkenlerden ilki düşük konsantrasyondur. Eğer tv, radyo veya bilgisayar gibi cihazlar eşliğinde okumaya çalışıyorsanız büyük ihtimalle yeterince konsantre olamayacaksınız. Görünürde hızlı okuduğunuzu düşünseniz de okuduklarınız hafızanızda yer etmeyecektir. Bu yüzden mümkün olduğunca sessiz ortamlarda okumalısınız. Ayrıca okumaya başlarken kafanızdaki düşüncelerden uzaklaşarak sadece kitabınıza konsantre olmalısınız.
İkinci bir etken ise regresyondur. Bir başka deyişle gerileme. Bu sözcük okuma esnasında sürekli geri dönerek baştan okumayı ifade eder. Regresyon davranışı daha çok okuyucunun, anlama konusunda kendine güvenmemesinden kaynaklanır. Regresyona sebep olan bir diğer unsur ise konsantre olamamaktır. Eğer rahat konsantre olabileceğiniz bir ortamda zihninizi rahatlatarak okumaya başlar ve kendinize güvenirseniz regresyonu önleyebilirsiniz.
Kelime kelime okumak da okuma hızını ciddi boyutta düşürür. Bu şekilde okurken aynı zamanda anlamak da zorlaşır. Baktığınız anda 2-3 kelimeyi öbekler halinde görebilmeniz hem hızınızı artıracak hem de kavramanızı kolaylaştıracaktır.
Verimsiz göz hareketleri hızlı okumanın önünde engeldir. Göz hareketlerini anlamak ve sabit kalabilmesi için gözleri eğitmek, aynı anda daha fazla kelimeyi görüp kavramanızı sağlayarak okumayı hızlandıracaktır.
İç ses ile okumak da hızlı okumayı engelleyen bir davranıştır. Bu hareket genelde istemsizce yapılır. Okurken mutlaka kendinizi dinleyin. Eğer iç sesinizi duyarsanız bunu mutlaka engelleyin. Metni sadece gözlerinizle takip edin ve içten seslendirmek, dudak kıpırdatmak gibi davranışlardan kaçının.
Okuma, her insanın günlük hayatının ayrılmaz bir parçasıdır ve okuma sebeplerine bağlı olarak farklı okuma teknikleri kullanılır. Bu teknikler arasında sesli okuma, güdümlü okuma, sessiz okuma, hızlı okuma, not alarak okuma ve eleştirel okuma bulunur. Her okuma tekniği kendi içinde farklı becerileri geliştirir ve okuyucuya farklı avantajlar sağlar. Sesli okuma, hafızanın güçlenmesine yardımcı olur ve diksiyon eğitimi sağlar, güdümlü okuma öğretim metodları içerisinde yer alır ve anlama becerisini geliştirir, sessiz okuma anlamaya ve metni kavramaya yöneliktir, hızlı okuma daha çok bilgiyi daha kısa sürede anlama amacı taşır, not alarak okuma bilgileri tekrar kullanabilmek için saklar ve eleştirel okuma ise metin üzerinde düşünme ve yargıya varma becerilerini geliştirir. Kodlama ve kavrayış ile okumayı hızlandıran bu tekniklerin eğitimi, okuyucunun anlama ve bilgi toplama hızını artırır.
