Bilim ve teknoloji kavramlarının çok hızlı geliştiği, dijitalleşmenin hayatımızı son derece kolaylaştırdığı, bilginin de her geçen gün arttığı bir çağda yaşıyoruz. Çağa uyum sağlamak amacıyla insanın her daim kendisini geliştirmesi kaçınılmaz bir gerçeklik olarak karşımıza çıkarken kendini geliştirmenin en temel koşulunun da okumaktan geçtiğini biliyoruz. Dünyanın beş kıtasında yapılan araştırmalarda insanlarda geliştirilmesi gereken 21 alan olduğu belirlendi. Okuma hızı ve okuduğunu anlama, bu alanların ilk iki sırasında yer aldı. Günümüzde okunacak bilginin çok olması, buna karşılık zamanın kısıtlılığı insanları daha hızlı okuma için bilimsel araştırmalar yapmaya sevk etti. Okumayı sevmesek de okumaya mecbur olduğumuz için, okumayı sevmemize rağmen okumaya zaman bulamadığımız için, öğrenci isek sınavlarda zaman, dikkat ve okuduğunu anlama problemi yaşamamak için hızlı okuma günümüzde bir istekten çok gereklilik haline geldi.
Hızlı Okumanın Tarihçesi
Hızlı okuma teknikleri tarihsel olarak II. Dünya Savaşı’na kadar uzanıyor. Alman uçakları, Londra’ya gece gündüz bomba yağdırıyor, İngiliz pilotları uçakların dost mu düşman mı olduğunu seçmede geç kalıyor, bu nedenle ülke topraklarına sık sık bomba düşüyordu. O yıllarda Amerika’da gözün çevikliği üzerine araştırmalar yapan Dr. Samuel Renshaw, merceğin saniyenin 25’te, 50’de, 100’de biri hızla açılıp kapanan bir alet icat etti. Takistoskop adı verilen buluş, savaşta düşman uçakların hızlıca ayırt edilmesinde denendi. 1950’lilerde eğitimciler tarafından kullanılmaya başlanan cihazla katılımcılara göz egzersizleri yaptırıldı. Katılımcıların okuma hızları en az iki, üç katına kadar yükseldi. Teknik, Türkiye’ye ise 1980’li yıllarla birlikte girdi. Hızlı okuma zamanın kıymetini bilen ve sınav maratonuna giren öğrenciler tarafından daha çok tercih edilmeye başlandı.
Göz Egzersizleri
Hızlı okuma, teknik bir uygulamadır. Okuma sırasında göz, bir fotoğraf makinesi gibi, kelimelerin resmini çekerek beyne göndermekle görevlidir. Gözün kelimeler üzerinde hızlı sıçramalar yapabilmesi için kaslarını güçlendirmesi gerekir. Bu da düzenli bir zaman dilimi içerisinde doğru ve koordineli yapılacak göz kaslarını güçlendirme egzersizleriyle mümkündür. Kaslar gelişirken bir taraftan da aktif görme alanının genişletilmesi gerekir. Bu sayede blok okuma denilen birden fazla kelimenin tek bir bakışta algılanması gerçekleşir. Gözden beyne gönderilen semboller çok kısa bir sürede anlamlı bir bütün haline gelir. Beyin dakikada 1000 civarında kelimeyi algılayabilme kapasitesine sahiptir. Eğer okuma yavaş olursa beyin dikkatini günlük işlerine çevirir ve kişinin okuduğunu anlama oranı düşer.
Okuma frenleri hızlı okuma eğitiminin önündeki en büyük engeldir. Kelime kelime okumak, hızlı okunursa metnin anlaşılmayacağı önyargısı taşımak, dudak kıpırdatarak ya da içten seslendirme yaparak okumak, cümle içerisinde kelimeler arası geri dönüşler yapmak, kelime dağarcığının az olması, dikkat eksikliği gibi etmenler hızlı okumanın önündeki en büyük engellerdir. Hızlı okumak isteyen herkesin ilk yapması gereken okuma hataları da denilen bu frenlerden kurtulmaktır.
Okuma Tekniği
Öte yandan hızlı okuma, üzerinde istikrarlı çalışma yapılırsa kazanılacak bir beceridir. Aslında tam olarak bir alışkanlık değişimidir. Okumayı öğrendiğimiz ilk günden bu yana getirdiğimiz alışkanlıkları hemen bırakmak kolay olmayabilir. Zaman zaman eski alışkanlıklarla yeni edinilmeye çalışılan alışkanlıklar arasında bir rekabet de söz konusu olabilir. Düzenli bir çalışma sonucunda hızlı okuma becerisi, alışkanlığa dönüşür. Hızlı okuyan birey, zahmetsiz ve akıcı bir öğrenme süreci yaşar. Zamandan tasarruf eder. Sözcük haznesi gelişir, bilgi birikimi ve okuduğunu anlama yüzdesi artar. Okumak daha zevkli hale gelir. Sonuç olarak hızlı okuma, okumanın hızlandırılması değil bir bakışta algılanan kelime sayısının artışını sağlayan farklı bir okuma tekniği olarak tanımlanabilmekte. Online eğitimler kapsamında verilen anlayarak hızlı okuma eğitimi alabilirsiniz.
Canan Yarar-Pamukkale Üniversitesi Sosyoloji
