İnsanlar genellikle karar vermeyi zor bulsalar da ne yazık ki, hepimiz yaşamımızın her döneminde kararlar vermek zorundayız. Öğle yemeğini nerede yiyeceğiz gibi önemsiz konulardan, nerede ve ne zaman çalışacağımız ve kiminle evleneceğiniz gibi, yaşamı değiştiren uzun soluklu kararlara kadar. Kısaca tanımlayacak olursak, iki veya daha fazla seçenek arasından seçim yapma eylemine karar verme süreci diyebiliriz.
Kararlar sezgisel ve gerekçeli olarak ya da her ikisi ile birlikte hareket ederek, verilebilir. Etkin karar verme ise kişisel olduğu kadar örgütsel düzeyde kararlarda da etkili olmalıdır. Etkin karar verebilmek için bazı teknik bilgilere sahip olmak gerekir.
Bunun için eğitimlerden yararlanabilirsiniz. Etkin karar verme teknikleri hakkında edineceğiniz bilgiler sayesinde daha mutlu bir yaşam sürebilirsiniz. Yazımızda etkin karar vermenin önemi üzerinde durduk.
Etkin Karar Verme Teknikleri Eğitimi
Etkin Karar Verebilen Bir Kişinin Özellikleri Nelerdir?
Bazı insanlar sanki doğuştan karar vermeye alışıkmış gibi bir izlenim uyandırır. Peki, bu kişinin etkili karar vermesini oluşturan durum ne olabilir? Büyük bir ihtimalle kararlarını verirken güven ve beceri faktörü devrededir. Verdiği kararların çoğu başarı ile sonuçlanır. Bu karar verme becerisi neye bağlıdır? Araştırmalara göre etkin verme becerisi gösteren kişilerin ortak özellikleri aşağıdaki gibidir.
Bilgi sahibidir; doğru ve yerinde kararlar alabilmek için en önemli ihtiyaç ilgili konuya dair tüm faktörler hakkında enine boyuna bilgi sahibi olmaktır.
İnisiyatif almak; etkin karar verebilen kişiler, karar verme sürecini başlatıp sonuna kadar sorumluluklarına sahip çıkarlar. Olayların iyileştirilmesinde aktif bir rol üstlenir.
Önerilere açıktır; etkin kararlar alabilen kişiler, başkalarının da yardımına gereksinim duyabileceğinin bilincindedir. Karar verme sürecine katkısı olabilecek bireyleri belirleyip onların görüş ve önerilerini almayı seçer.
Seçici davranır; Etkin kararlar alabilen kişiler pek çok gerçek ve rakamlar arasında sıkışıp kalmak yerine konuyla doğrudan alakalı olan bilgi toplama arayışı içine girmeyi seçer.
Ayrıntılara önem verir; etkin karar verebilen kişiler tüm seçenek ve alternatifleri araştırıp hepsini göz ardı etmeden en iyi seçimi bulmaya özenle yaklaşır.
Zaman faktörünü etkin kullanma; etkin kararlar alabilen kişiler var olan durumu değerlendirirken uygun koşullarda ortaya çıkan fırsatlardan faydalanmayı iyi bilir. Bir kararın doğru ve yerinde olması için, prosedürlere göre alınmış olması gerekli değildir. Bazı durumlarda çok acil karar almanız da gerekebilir. Etkin karar veren kişiler, duruma göre özel faktörleri gözden geçirirken çok titiz bir yargılamada bulunur.
Esneklik gösterir; Etkin karar verebilen kişiler yeni kavram ve fikirlere açıktır. Daha iyi bir sonuç elde edeceklerine güvendiklerinde, yollarını değiştirip farklı bir yaklaşım denemeyi külfet olarak görmezler.
Yerinde yargılama; verilen bir kararın sağlıklı olması için, prosedürlere göre alınmış olması gerekli değildir. Bazı durumlarda çok acil karar almak gerekebilir. Etkin karar veren kişiler duruma göre özenli bir araştırma yaptıktan sonra değerlendirmeye geçer.
Hesaplı risk alır; farklı alternatiflerin risk ve sonuçlarını tartmalı ve olumlu ya da olumsuz doğacak sonuçlar kabul edilmelidir.
Benlik bilincine sahiptir; etkin karar verebilenler, kendi becerilerinin, kendi alanlarının ve önyargılarının bilincindedir.
Etkin Karar Vermeyi Önleyebilecek Faktörler Nelerdir?
Yeterli Bilgiye sahip olmamak; eğer ilgili konu hakkında yeterli bilgiye sahip değilseniz, verdiğiniz kararın herhangi bir temele dayanması çok düşüktür. Zaman çok az olsa bile kararınızı bildirmek için gerekli verileri toplamak için daha geniş bir zaman ayırmalısınız. Gerekirse, hangi bilgilerin öncelikli olduğuna karar vererek, bilgi toplamaya önem verin.
Çok fazla bilgiye sahip olmak; karşıt bir sorun, ancak şaşırtıcı oranda sık görülür. Bir konunun olumlu olumsuz her bir detayı hakkında gereğinden fazla bilgiye sahip olmak şeklinde açıklanır. Buna bazen analiz felci de denir. Aynı zamanda karar sürecine geçmeden önce daha fazla bilgi görmek isteyen katılımcılar ile birlikte karar vermeyi ertelemek için bir taktik şeklinde de devreye girebilir. Bu sorun genellikle, hangi bilgilerin gerçekten ve önemli olma sebebine karar vermek için, herkesi bir araya getirmeyi gerektirir. Bilgi toplama aşaması da dahil olmak üzere, karar verme için kesin bir zaman çizelgesi belirleyerek çözümü sağlanabilir.
Çok fazla insan içermesi; toplu karar vermek daima zordur. Herkesin sahip olduğu görüşler ve değerler vardır. Bu görüşlerin ne olduğu ve neden önemli olduğunu bilmek önemlidir. Ancak, bir kişinin karar vermede sorumluluk alması çok önemlidir. Bazen herhangi bir karar, hiçbir karar alınmamasından iyidir.
Kazanılmış ilgi alanlarına sahip olmak; karar verme süreçleri genellikle kazanılmış ilgi alanlarının çevresinde toplanır. Bu kazanılmış ilgi alanları genellikle açıkça ifade edilmeyebilir ancak çok önemli bir tıkanıklık olarak görülebilir. Açık bir şekilde ifade edilmediklerinden, onları net bir şekilde tanımlamak kolay olmaz ve bu nedenle bunları ele almak da zor olur. Ancak bazen benzer bir pozisyondaki işlemin dışında kalan biriyle keşfederek yapmak daha başarılı sonuçlar doğurabilir. Ayrıca, süreci desteklemek için genellikle bir dış yardımcı faydalı olabilir.
Duygusal faktörler; kişiler genellikle statükoya çok bağlıdır. Kararlar, pek çok insanın zor ulaştığı değişim olasılığını içerir.
Duygusal olmayan faktörler; bazen bir karar vermek oldukça zorlayıcı olabilir. Çünkü bir şekilde karar verdiğinizde diğerini umursamıyor olursunuz. Bu durumda, yapılandırılmış bir karar verme sürecine girmek belki de daha önce düşünmemiş olduğunuz bazı eylemlerin gerçek artılarını ve eksilerini belirleyerek yardım edebilir. Bu sorunların çoğu, yapılandırılmış bir karar alma süreci ile aşılabilir.
Yardımcı olabilecek bazı öneriler;
Daha karmaşık kararları daha basit bir şekilde düşünmek,
Herhangi bir kararın nasıl alındığını görmeye çalışmak,
Son teslim tarihlerine uyabilmek için karar vermeyi planlayın.
Basit kurallardan son derece karmaşık kurallara kadar pek çok farklı karar verme tekniği bulunmaktadır. Kullanılan yöntem ise alınacak kararın niteliği ve ne kadar karmaşık olduğu ile ilgilidir. Bu teknikleri doğru bir şekilde kullanmak ve etkin kararlar alabilmek için Enstitü tarafından sunulan Etkin Karar Verme Teknikleri Eğitimi hakkında bilgi sahibi olmalısınız.
