Karar nedir? Karar kelimesi bir konu, iş veya sorun üzerinde düşünülerek verilen kesin yargıyı ifade etmektedir. Doğru karar verme ise ilgili konu ile alakalı gerçek, yoğun ve objektif araştırmalar sonucu kesin bir yargıya ulaşmaktır. Her karar doğru olmayabilir. Doğru kararlar veya yanlış kararlar insanlar için bir dönüm noktası olabilir.
Kimler Karar Verir?
7’den 70’e bütün insanlar ve hatta her canlı karar verme yetisine sahiptir. Acıktığında ağlamaya başlayan bir bebekte farkında olarak ya da olmayarak bir karar verir ve anne onun acıktığını anlar. Anne çocuğunun açlığını gidermek için çocuğunu emzirme kararı verir. Her an bir karardır aslında. Doğru karar verme Annenin çocuğunu emzirme kararıdır, değilse ağlasın biraz sonra susar şeklinde de karar verebilir anne.
Başı boş bir hayvanda hareket ederken nereye ve nasıl hareket edeceğine dair bir karar verir. Bilir misiniz “Koyun gibi olma” veya “Keçi gibi inatçı” atasözleri nereden gelir? Evet bir sürü koyun ve bir sürü keçi olsa ve bunlar bir uçurumun kenarında olsa nasıl hareket ederler. Siz tutup ta koyunlardan birini zorla uçurumdan aşağı atsanız arkadan gelen bütün koyunlar o uçurumdan aşağı atlar da hiçbiri “Burası uçurum buradan atlanmaz zaten öndeki koyunu zorla attılar, ben atlamayayım” demez. Bütün sürü orada telef olur.
Peki, neden? Çünkü öncü koyun yanlış bile olsa bir hareket yapmıştır. Lider olan koyun ne yaptıysa hepsi de onu yanlış ta olsa takip etme kararı vermiştir. Sonuç doğru karar vermek yerine yanlış karar vermek. Keçilerde ise tam tersi 100 keçinin olduğu bir sürü yine uçurumun kenarına gelse ve bir kişi başlasa tek tek zorla atmaya 100. keçi yine diğer 99 keçi atladı diye yardan aşağı atlamaz.
Orada her bir keçi kendi kararını kendi verir. Doğru karar verirse de karar kendi kararıdır, yanlış karar verirse de kendi kararıdır. Bir eşeğin sağına ve soluna eşit mesafede aynı güzellikteki otu koyarsanız o eşek hangisini yiyeceğine karar veremediği için açlıktan ölür. Yani karar olmadan hareket olmaz. En kötü karar bile kararsızlıktan iyidir.
Neden Doğru Karar Verilmeli?
Her karar beraberinde birçok kişiye birçok yükümlülükler doğurur ve hiç tahmin edilmeyen yerlerden karar veren kişiye geri döner. Bir zanlıya verilmiş olan bir yanlış karar o zanlının hayatını hak etmediği şekilde değiştirir. Ailesinin toplum içerisinde ki itibarını yok eder, toplum içerisinde gezecek halleri kalmaz ve aile reisinin her ne kadar suçsuz olduğuna inansalar da bunu içerisinde bulundukları kişilere anlatmakta yetersiz kalabilir.
Bundan dolayı hiçbir karar boşuna değildir. Karar verme durumu aceleye getirilmemeli. İlgili hareketin toplum arasında oluşturacağı sonuçlar da düşünülerek yeterli zamanda ve yeterli araştırma sonucu sağlıklı karar vermek gerek.
Asıl Olan Doğru Karar Vermek
İnsanlar doğru karar verme konusunda tamamen vicdanı ile baş başadır. Çünkü her bir insanın başına bir tane polis dikmek mümkün değildir. Onun için öncelikle insan vicdanını doğru değerler üzerine kurmak gerekir ki doğru karar vermek konusunda kendi vicdanını polis olarak kabul etsin. Vicdanı doğru değerler üzerine kurmak, kurgulamak ise tamamen ahlaki değerlere göre doğru eğitim vermeye bağlıdır.
Kişinin doğru empati kurabilmesi ile alakalıdır. Doğru karar vermek aynı durum benim başıma gelse ne olur diyebilmektir. Sonuçlarını düşünebilmek ve sonuçlarına katlanabilmektir. Kişisel bir kararın bile toplumu etkilediğini ve ona göre doğru karar vermek gerektiğini bilmektir.
Yazar: Abdullah Deniz Kocamış
